Morgunblaðið - 07.05.1924, Qupperneq 3

MORGUNBLAiI*
morgunblaðið.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Ötgefandi: Fjelag f Reykjavfk.
Ritstjórar: J6n Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
AuKlýsingastJóri: E. Hafberg:.
Skrifstofa Austurstrœti 6.
Sfmar. Ritstjðrn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. BOð.
AuKlýsingaskrifst. nr. 700.
Heimasfmar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Askriftagjald innanbæjar og f ná-
grennl kr. 2,00 á mánutii,
innanlands fjær kr. 2,60.
t lausaslilu 10 aura eint.
Aðalmarkmið þessa flokks var að
rjetta við fjárliagimi. Með það
fyrst og fremst fyrir augum, tók
flokkuriuu við stjórn, sem er
hrein flokksstjórn, og er það eitt
útaf 'fyrir sig góðs viti. Formað-
Ur flokksius er Jón porláksson
núverandi fjármálaráðherra, sem
tvímœlalaust er einn af hestu og
glöggustu fjármálamönnum þjóð-
ar vorrar, Aldrei muu Alþingi
hafa fengið eins skýrt og hisp-
urslaust yfirlit yfir fjáriiaginn,
eins og frá honum, eftir þanu
stutta tíma sem hann hef'r verið
f jármálaráðherra.
Síðasta skýrsla vor um fjár-
lagafrumvarpið og gang þess í
þinginu, var um meðferð þess
við eina umræðu í Nd., þann 29.
f. m., eftir að Ed. hafði gert
o. s. frv. Vjer lítum svo á, að nokkrar breytingar á því. Nd. feldi
Það skifti svo miklu máli hvernig hurt margar af þeim hækkunum,
fslands 10 þús., hækkun á styrk
til e.s. „pór“ 10 þús. o. s. frv.
Fjár Sögin 1925.
Undanfarið höfum vjer látið
lesendur vora fylgjast með gangi
fjárlaga frum varps'ns í þinginu,
Hieðferð þeirra í báðum deildum
-A.lþingi afgreiðir fjárlögin nú. Á
hví veltur í rauniuni að mestu eða
olln framtíð þessarar þjóðar. Und-
anfarin ár höfum vjer safnað mikl-
Um skuldum, bæði innanlands og
■erlendh;, *án þess að þjóð:n hafi
auðgast, jafnframt svo að nokkru
uemi. Hkuldiruíir hafa nálega allar
^Orið í eyðsln.
Nú er óvenjulega bjart fram-
Undan, og alt sem bendir til þess,
að afkoma bæði lands og sjávar
'verði góð. Márkaðshorfur ágætar.
Vjer getum ekki búist við, að fá
uiörg ár, þar sem verður eins
hjart yfir. Ekki síst vegna þessa
"var það nauðsynlegt, að Alþingi
gætti sín vel við afgreiðslu fjár-
laganna, ljeti ekki hið bjarta útlit
"riUa sjer sýn, eins og oft hefir
viljað vera á fyrri þingum. Ef
góðu árin ern látin líða, án þess
®8 eithvað verði greitt af skuld-
ríkissjóðs, verður ekki hægt
nota þa.u lakari til þess
f þingbyrjnn var eins og kunn-
'Ugt er, stofnaður öflugur þing
sem Ed. hafði sett inn. Fóru f jár-
lögin þessvegna aftm' upp í Ed.
og voru afgreídd þaðan laugar-
daginn 3. þ. m. Samþykti Ed.
frumvarpiS óbreytt eins og það
kom frá Nd. Fóru þau úr þinginu
með lítilsháttar tekjuafgangi, sem
nemur nálega 15 þús. krónum.
pessi tekjuafgangur er ekki
mikill, og verður e. t. v. margur
hissa yfir því, að hann skuli ekki
vera meiri. En hjcr verður aði at-
huga annað sem er mjög mikils-
vert, það er, að flestir eða allir
liðir fjárlaganna eru mjög var-
lega áætlaðir. Mun það sjcrstak-
lega vera svo með alla tekjuliðina,
og skiftir það mestu. Sama má
einnig segja um flesta gjaldalið-
ina. pó verður það ekki jafnáreið-
anlegt, sem stafar af því, að fjár-
lagafrumvarp'ð var mjög illa úr
garði gert frá fyrverandi fjár-
málaráðherra.
Skal lijer sýudur samanbimður
á gjaldaliðum fjárlaganna í frv.
fyrv. stjórnar og frumvarpinu
Vjer þorum jtð fullyrða, að
stefna, þessa þings í fjármálum
myndar nýtt tímamót í þingsög-
uuni. Fjárl. eru yf'rleitt mjöggæti
lega áætluð. pau lög, sem þiugið
hefir afgreitt, og miða til þess að
afla ríkissjóði tekna, muuu í fram-
kvæmdinui reynast betUr en gert
er ráð fyrir í fjárlögunum. pað
er góðs viti. Áætlanir gjaldalið-
anua munu einnig standast nokk-
uð vel. Eyðslustefna undanfarinna
þinga hefir verið stöðvuð.
ErL 8Ímtr<MrTilr
Uokkur, fhaJdsflokkurinn, er hef-leins og það var afgrcitt úr þing-
3r 20 manns á að skipa í þinginu. {inu: —
Samkv. Frv. fyrv. stjómar.
7. gr. (lán nTdssjóðs) ................. kr. 1977754,47
8. gr. (bomjngur) .................. — 60000,00
9- gr. (Alþingi) .......................... — 174500,00
10. gr. (Rá&un., hagst., sendih. o. fl.).... — 253050,00
H. gr. (Dómg. og lögreglustj.)........... — 532000,001
12. gr. (lækna- og heilbrigðismál) ........ — 678510,00
13. gr. (samgöngumál o. fl.) ............... — 1555474,00
l^- gr. (kirkju- og kenslumál) ............ — 1079556,28
15. gr. (Vísindi, bókm. og listir)
16. gr. (Verkleg fyrirtæki) ............
17. gr. (lögboðin fyrirframgreiðsla).
18. gr. (Eftirlaun og styrkt.arfje)
19- gr (Óviss gjöld) ...................
211160,00
439200,00
4000,00
180443,08
100000,00
Fjárl. afgr.
2193602,13
60000,00
174500,00
231850,00
601900,00
927260,00
1845324,00
1064786,28
180810,28
531850,00
4000,00
190512,98
268000,00
V'ð þennan samanburð mun
^hönnum vera starsýnt á 7. gr.
^ar eru úm 216 þús. kr. hækkun
a lið, sem ætti að vera auðvelt
^JTir hvern ráðherra að setja með
hokkumveginn rjettri tölu. En
’^ssi hækkun Kggur í þeim „týndu
skuldum“, sem áður hefir verið
Sagt frá hjer í blaðinn. Fyrver-
fjármúlaráðherra Klemens
^nsson hefir gleymt, eða ems og
^ófarinn 4 Hjaltabakka komst að
„týnt“ skuldapósti, sem nem-
3 milj. 700 þús. krónum.
.f hækkun þessa l'ðs fólgin í
>0:stum af þessari skuld-
^akkun á 12. gr. stafar að
^^tu af útgjöldunum vegna
jprklavarnaiaganna sem þurfti áð
^kka xtm 200 þús. kr. Fyrv.
‘klriBklarúðherra skýrði frá því,
a ^eQöa li0 þyrfti mjög að hækka
® kreyting yrði e'gi gerð á
r Javarnalögunum nú á þinginu.
Nokkur hækkun á ýmsum liðum
þessarar greinar er fólgin í enn
gætilegri áætlun en stjómin gerði.
Hækkun 13. gr. er að mestu
leyti fólgin í óvarlegri áætlun
í stjóraarfrumvarpinu. Má þar
nefna 50 þús. kr. til strandferða
„Esju,“ um 27 þús. til lögboð-
inna launa við landssímann, 35
þús. til annarar starfrækslu við
landssímann o. s. frv.
Hækkun 19. gr er fólgin í þv!
að dýrtíðaruppbótin var áætlnð
168 þús. kr. hærri, en gert er
ráð fyrir í frumvarpi stjóraar-
innar. —
Aðrar greinar gefa ekki ástæðu
t'l frekari skýringa. Hækkun sam-
kvæmt 16. gr. er mest fólgin í nýj-
um liðum, svo sem til fram-
kvæmda á jarðræktarlögunum 35
þús.' kr., til f járkláðalækninga 10
þús., hækkun til Búnaðarfjelags
Kliöfn 5. maí FB
Viðskifti Rússa.
Símað er frá Bryssel, að belgiska
stjórnin hafi orðið við' beiðni
Rússa um að hefja samninga um,
að stjórnmálasamhand komist aft-
ur á milli þessara þjóða.
Slitnað hefir upp úr samningum
um verslunarmál milli Hollend-
inga og Rússa.
Flug.
Fran'ski flugmaðurinn Oisy, er
að fljúga frá Evrópu til Japan.
Er hann kominn til Agra á Ind-
landi og liefir þá flogið vega-
lengd, 8700 kílómetra í átta daga.
-------«------
Apakattaháttur.
A.ldrei, hvorki fyr nje síðar,
hefir öfuguggaháttur og apakatta-
bragur komið skýrar í Ijós í
nokkurri blaðamensku enþeirri, er
Tímiun og Alþýðublaðið hafa not-
að í sambandi við ummæli Lög-
rjettu um útgáfu Morgunblaðsins
og ísafoldar. — Og aldrei hefir
flónskan gert nokkurn íslend'ng
jafn auðvirðilegan eins og þá,
sem um það mál hafa skrifað í
þessi blöð. par hafa þeir lagst
svo marflatir, að þeír hafa velt
sjer í vitleysunum.
: peir byrja með því að blása út
ummæli Lögrjettu. peir bæta við
þau fáránlegustu f jarstæðum, tala
um „hneyksli“ og um ,,að flett
hafi verið ofan af“ einhverjum
svívirðileik. peir vara við þjóð-
emislegri hættu, glötun sjálfstæð-
isins, erlendri kúgirn. peir láta
ekki hjer staðar numið. peir fara
imi í þingið og krefjast þess, að
' einn þingmaðurinn segi af sjer
þingmenskunni. Sú hætta er ek.ki
. til, sem þeir vara ekki við eða
! segja að sje þegar skollin yfir
þjóðina, og þær varúðarráðstaf-
anir eru ekki euu uppgötvaðar
á jörðu lijer, sem þeir beuda ekki
4 að nota verði í þessn lífshættu-
máli þjóðar'nnar. Um þetta alt
tala þeir ekki méð neinum hálf-
yrðum eða barnagæluorðum. peir
jnota tóm stóryrði og fúkyrði.
' Látum nú þetta altsaman vera,
Við öllu þessu gat maður húist
af Tímanum og Alþýðublaðinu -
einmitt vegna þess, að það er
hæfilega óskynsamlegt og í sam-
ræmi við alt þeirra innræti. Hitt
er ótrúlegra, en satt samt og ó-
hrekjanlegt, að eftir að bú ð er
að sýna þeim með ómótmælan-
legum rökum, með bjargföstum
sann:ndum, að þau hafa farið
með tómt rugl, tóman þvætting,
um eriend yfirráð yfir Morgun-
blaðinu og ísafold, og að Tíminn
og Alþj;ðublað:ð eru orðin að ó-
gleymanlegum minnismerkjum
flónskulegrar hlaðamensku —
eftir þetta alt halda þau áfram
sama apakattarhættinum, sömu
vindhöggunum, sömu einstæðu
flónskunni. pau eru eins og kron-
iskur al'kóhól'sti. Hanu getur
ekki hætt að drekka. pegar þau
byrja á vitleysunni, þá er þeim
um megn að hætta henni, því hún
er þeirra matur og drykkur, uu-
áður og alsæla, eins og vínið
drykkjumanninum.
íslenskir blaðalesendur hafa
sjálfsagt til að bera mikið lang-
lundargeð og góða þolinmæði —
það sjer maður á lesendum Tím-
ans og Alþýðubl. En ætli lesend-
um þessara hlaða fari nú ekki að
þykja nóg um þá vitleysu, sem
þau flytja. peir haf;i sjálfsagt
getað fyrirgefið hana í fyrstu
blöðunum — af gömlum vana.
En nú orðið mun þeim þykja
nóg komið. pví vitanlgea. geta
þessi tvö blöð ekki ætlast til þess
með neinni sanngimi, að lesend-
ur þeirri þoli þeim viku eftir viku
sjálfráðan og ósjálfráðan aula-
skap, sem húið er að benda þeim
á Og það sjá allir aðrir en þeir,
sem í þessi blöð skrifa, að það
er til ofmikils mælst af þeim,
að lesendurnir gleypi daglega og
vikulega þau stórbjörg af saman-
þjappaðri flónsku, sem greinar
þeirra hafa verið tim þetta efni.
Sennilega heldur Alþhl. áfram
i tala um „danska Mogga“ og
Tíminn um þjóðemishættuna og
sjálfstæðisvarðveitsluna. En eng-
inn teknr nú framar mark á því
hjali. Menn hlæja að því. Og
menn hlæja að blöðunum, sem
flytja þessi ummæli. Og menn
hlæja að þeim, sem skrifa þessa
vitleysu og halda áfram að váða
elginin út botuleyfti sauðsk-
unuar, þó þeim hafi verið hent, á,
að þeír væru að gökkva.
sóma sínum misboðið með því, att
til þess sje komið með aðra e:J»
fyrirspum og þessa. Fyrirspurniö
er Jónasi samhoðin. En svo rúimt
er hann allri v:rðingu fyrir særmð
þingsins, að hann hikar ekki v®
að koma þar inn með þá vitleyöJj,
að Alþingi getur ekki við beH»S
litið. —
•En þessi fyrirspum Jónasar er
ekkert eða lítið ósamhoðnari AL
þingi en öll skrif Tímans og Alþ.~
blaðsins um þetta mál eru þjóð-
inni. pau hafa m:shoðið íslenskaln
lesendum með öllum sínum þvæti-
ingi um yfirráð, sem engin era tíl.
þeir, sem um það hafa skrifað ‘i
þau, hafa sýut alþjóð það. 00
þeir eru apakettir, og að þeir 18Jb
áf krónískri flónsku.
J. B.
Kátlegasti þáttur þessarar
flónsku er þó ótalinn eun. En
hann er hátindnr hennar. pað er
fyrirspurn Jónasar frá Hrifhi til
stjórnarinnar xun afstöðu hennar
til útgáfu Morgunblaðsins og ísa-
foldar.
Menn voru farair að halda, að
Jónas ætlaði að halda sjer utan
apakattahópsins í þetta sinn. En
freistingin til að blaðra með varð
lionnm of sterk. Hann gekk inn í
llokkinn, þó búið væri að sanna,
áð hann færi með þvætting, og
dansar þar nú með öllum þeim
fettum og brettum, sem apakött-
um eru gefnar.
Vitanlega er þessi fyrirspurn
Jónasar ekkert annað en bull
vegna þess, að það sem hún gat
verið bygð á, er ekki til. Hana
vantar gersamlega t'lverarjettinn.
Engin stjðrn, hvorki hjer á landi
nje annarstaðar, getnr tekið af-
stöðu til þess, sem aldrei hefir
verið til og er ekki til. Jónas
vissi þetta. En samt spyr hann —
samt tíleinkar hann sjer flónsk-
una e'ns og eitthvert dýrindis-
hnoss og gerir að sínu afkvæmi
og vill að sjálf löggjafarsamkoma
þjóðarinnar taki fult till't til
hennar. —
En það er einn ágætasti speg-
illinn af allri meðferð Alþ.hl., Tím
ans og Jónasar á þessu máli, að
fyr:rspumin um það er ekki sæmd
þingsins samboðin, Alþingi telur
0ErklcmEÖaliö núja.
Fýrir uokkru kom skeyti Jbfá
Danmörku til blaðanua hjer hbb
þa-5, að prófessor Möllgaard A
landbúnaðarháskólanum danska
hafi fund'ð berklameðal sem reyn-
ist mjög nothæft. Meðalið er nefiaS
Aurocidin og er guUsalt.
Læknar hjer sem við áttum ta'l
við, er skeyti þetta kom höfða
ekki heyrt um þetta fyrri, WB
sögðu að gullsambönd hefðn áðttr
yerið reynd til vamar gegn
berklxun.
En eftir blöðum, sem hiugaS
eru nú komin, er það skiljanlegt
að vísindamenn hafi e;gi haft
vitneskju um þetta, því áform
iMölgaards próf. var að þetttt
vitnaðist alls ekki fyrri en með-
alið væri þrautreynt og kom:n 6
Btofn efnastofa sem gæti framleifl
mikið af því.
En til þess að reyna meðatið
að ráði, þ.urfti að reyna það viö
berklasjúklinga, og frá þeím
frjettist þetta smátt og smátt, og
er þannig orðið heyrum kunnugl
fyr en höfnndurnm vildi vera láta.
Blaðafregn:r herma að reynsla*
hafi þegar sýnt að sjúklmgar, all-
ir með væga hmgnaberkla fái full-
an og skjótan bata. Og jafnvel
þó þeir hafi mikla berkla ! báð-
um lungum með smitandi npp-
gangi hafi þeir fengið algerða
bót. —
Meðalinu er sprautað í sjúkling-
ana, og af því það er gullsalt, fi
þeir „málmeitrim.“ Hvort meðal-
ið sjálft drepur berklana, ellegai1
málmeitrnnin ! líkamanum orsak-
ar efnakviknun sem drepur þá,
um það veit ekki heimildarmað-
ur vor.
Læknar og aðrrr kunnugir 1
"Danmörkn, gera sjer miklar von-
ir nm árangur af meðali þessu,
telja jafnvel, að eisri verði land
að híða að berklahæl'n tæmist,
þvi þeir fáu sem meðalið g'-tl
ekki læknað sieu svo lartgt leiddir
að þeir eigi skamt eft r olifað.
En eins og fyr er vikið að, þá
komst þetta tmp áður en til var
ætlast og er framleiðslnn á nrnð-
ali þessu ekk: komin á la<?g'rn-
ar, og því mun vera nokkuð ef+;f
þvi að híða, að almenningnr geti
náð til þess eftir þörfum. En mi
er í óða ðnn verið að nndirbns
að koma efnastofnnn á la^girnar
sem framleiða á me.ðal þetta ein9
og eftirspuru heimtar.
Fn að henni er ekki að snvrri
ef eitthvað rætist af vonnm þeim
sem nú eru um meðal þetta.