Morgunblaðið - 23.05.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLA&ÍB
MORGUNBLAÐIÐ.
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Otgefandi: FJelag i Beykjavik.
Rttstjörar: Jón KJartansson,
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 5.
Slmar. Ritstjórn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. 600.
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heímaslmar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Askriftagjald lnnanbæjar og I ná-
grenni kr. 2,00 á mánuCi,
innanlands fjær kr. 2,60.
1 lausasölu 10 aura eint.
Tíminn talar nm nýafstaðna |
stjórnarkosningn í íitgáfuf jelag- ‘
inu, og segir frá að stjórnin sje |
sú sama, og var. „Svo fullkom-1
lega fyrirlíta Morgunblaðs og ísa- j
foldareigendurnir íslenskan al-
menning að þeir endurkjósa
stjórnina' ‘, segir Tíminn.
; pað má nú segja.
EpI.. fregnip.
Kböfn, 21. maí. PB
Stjórnarhorfur í pýskalandú
Símað er frá Berlín: Flokkur
þýskra þjóðernissinna hefir sent
miðflokknum og þýska og bay-
erska þjóðræðisflokknum (Yolks-
Góða ferð.
! partei) áskorun um, að- leggja
Pað er bara ekk. almemungur, þjó,ðei.nissmmull li8 til þess a8
sem er fyrirlitinn íonum ei myn(ta borgaralega stjórn í pýska-
sýnt tilhlýðilegt traust. ; lautli 0g veita henni stuðning.
Bn skýlausari lítilsvirðingu hef-
ij- engu blaði verið sýnd en Tíma-
garminum í þessu máli
stjórum hans.
Nýlega hafa þeir blásið
og nt-
í sma
Kolaverkfallið í Ruhr.
í Ruhr-hjeraðinu heldur kola-
verkfallið áfram og hefir mjög
magnast. Nær það nú til 95 af
fölsku ættjarðar u ía, og k\e i hverjum hundrað verkamönnum
Borgar það sig að eiga orðastað Mtt um þjóðernishættu af bessu
við Tímaritstjórana, sagði einn , • þeSsari stjórn.
mæfsti maðiir MÓSarinnar, TÍ5, B/wfiteriS var ekki „0«»5 til “e“"r ý”"
núverandi ritetjór. Morgunbl.Sa- 'þe8 “að skifta „m stj6ril. pví þeir Hda lj»lda1””*
ms hjer um daginn. Og vitanlega sem kunnugastir eru því máli,
orkar þa'ð mjög tvímælis hvort töldu en„a ástæðu til þess, enga
þögnin ein er ekki það besta svar 4 þvi
Svo hjáróma eru ættjar'ðartónar
við jafn auðvirðilegum skrifum,
sem
og framleiðslan á degi hverjum
nemur aðeins 8% af venjulegri
aðarfyrirtæki, sem nota kol til
starfsemi sinnar, því orðið að
•hætta starfi.
dæma sig sjálf, og menn- Tímaritstjóranna, að það þykir
ina harðast, sem láta þau frá sjer kki taka þyí_ ag skeyta nm þa8.
þótt þeir kunni að geta sært fram
Oðru máli væri að gegna ef vald, ótta Qg hatur j hu? nokkurra
Timans yfir hugum manna fæn afdalabænda> sem seinast, hafa tök, _
á að kynnast málum. pa'ð er'"
vaxandi.
1 Rofar til í atvinnumáladeilunni
norsku.
Símað er frá Kristjaníu, að
„social‘ ‘ -ráðherranum hafi loks
loks tekist að finna samninga-
undvöll í atvinnumáladeilunni
En íslensk bændastjett er „ú1 strjab 5i„ „„ samgöngnleysió. 1,or,t”1 to'"a*‘. sœttir a aítar
ÓSnm .« hrista >.5 ámæli af sjer ' ’ 2' fillinn ætl.r »5 „ota 1 *»
að með hana verði farið sem sið-
sem Timaræfillinn
,sjer er hann ritar að fordæmi er-
lítinn stórborgarlýð, sem beimtar leudra skrílblaða.
ög þarfnast daglegar æsandi stór-j
lygar og sta'ðlaust skrum, sem |
lifir við róg og blekkingar lip-! Pyrir nokkru var Tryggva pór-
íreiðsla verkamanna og atvmnu-
veitenda hefir farið fram, til
raálamynda, og miðstjórn lands-
sambandsins hefir fallist á frum-
varpið. Verkfallið og vinnutepp-
urra staðhæfinga, og sýgur í sig' hallssyni lofa'ð því hjer í blaðinu'ai1 hefir staðið í 13 vikur.
hatur til annara stjetta eins og'a8 í „blaðadeilunni“ svonefndvr ,
• „ ,,,* i ’ , ... | Bretar lána ekki Russum.
íglabloð. skvldi hann eltur uppi eftir, f -
pað var opinberlega tilkynt 1
| skyldi hann eltur uppi
Eitt ljósasta merki um ritmensku krókavegum útúrsnúninga hans.
Tímans og' áhrif er það, þegar í síðasta tölublaði Tímans er
fylgismenn hans úr fjærsveitum, hann kominn í þá sjálfheldu að
sem hafa reynt að koma vitinu1 nú er ekki annað sýnna en hann
fyrir Tímamenn í ,blaðadeilunni,‘ j verði að lötra bakaleiðina í fót-
senda Morgunbl. greinar þess efn-|spor stallbróðursins porsteins
is að svo haglega uppspunnar lyg-
ar sem erlenda blaðavaldið spilli
aðeins málstað Tímans. En við
getum rólegir beðið átekta, því
við vitum:
Að íslenskur almenningur um
sveitir er ekki nærri því svo
gagnsýrður af hatursblindum rógi
samvimm-blaðanna, að hann þurfi
ekki rök fyrir málum, sem hon-
um er ætlað að trúa alment.
Að það þýði ekki a8 taia 0g
hrópa um erlend áhrif 0g erlenda
hagsmuni ef hvergi er hægt að
benda á þá.
Nú er Tíminn búmn að senda
ritsmíðar sínar um erlenda blaða-
valdið með mörgum póstferðum,
en hefir ékki ennþá reynt i eitt
einasta sinn að benda á eitt ein-
asta atriði í greinum Morgbl., þar
sem nokkur vottur um erlend á-
hrif sje sýnilegur, eða erlendra
hagsmuna sje gætt.
A hinu leitinu er porsteinn
öíslason, og segir að okkur hafi
ekki tekist að þagga niður í Tím-
anum og Alþýðublaðinu. Nei, víst
ekki. En er það okkar þægðin
eí þau hættu að tala um erlenda
blaðavaldið, að spinna sinn hía-
líns-lygavef, sem heilbrigð um-
hugsun getur veifað frá augum
manna í andartaki ?
Nei. Okkar er þægðin, að þessi
veslings blöð haldi áfram sem
lengst, svíkist sem mest um allar
aðrar skyldur blaða til þess að
geta ausið og ausið um sig óhróðr-
inum. pað er talinn einhver Ije-
legasti dauðdagi sem hugsanlegur
er, að kafna í eigin spýju. —-
En þangað stefnir fyrir þéssum
veslingK blöðum.
Gíslason.*)
í sjálfheldunni með forarefju Vi
vísvitandi ósannindanna á alla
bóga segir hann, að við höfum
sagt, að menn af innlendum upp-
runa hafi yfirtökin í fjelaginu.
Hvert mannsbarn á landinu á af
1 þeim orðum að komast að raun
um, að þeir sem yfirtökin hafa
sjeu í gersamlegum minnihluta.
Af öllu ,hneykslismálinu,‘ ,þjóð-
ernishættunni1 og hamaganginum
er nú ekkert annað eftir en útúr-
snúningur á orðunum yfirtök og
undirtök.
porsteinn Gíslason (sá óbeygj-
anlegi), er kominn í hring — af
hcnum er ekki mark takandi
lengur fyrir Tryggva.
^hrekjanlegar sannanir eru fyr-
ir því, a8 porsteinn Gíslason var
á rjettum stað, er frjettist seinast
til hans — þar sem hann var
búinn að taka öll ummæli aftur,
er Tíminn kallar ásakanir og
hrópar með.
Og jafnvel Alþýðubl. er farið
að skammast sín fyrir að halda
þessum þvætting áfram.
Góða ferð Tryggvi _ hvort
heldur er „aftur á bak — ellegar
nokkuð á leið.“
*) Hr. ritstjóri p. G. er beðinn vel-
virðingar á því, að oss var ekki
kunnugt um það, að hnnn bannaði
það hjer á árunum að beygja nafn
sitt eftir venjulegri íslenskri málvenju.
Var það um það leyti sem hann var 'í
innilegustum þingum við dönsku-
mömmu.
London í gær, að samningar þeir,
sem staðið hafa undanfarið um
ensk lán til Rússlands sjeu farnir
út um þúfur, og hafi málið strand-
að á því, að enska stjórnin vildi
ekki ábyrgjast lán þetta, eins og
æntanlegir lánveitendur settu að
skilyrði.
Hanna Granfelt
operusöngkona.
Pó landið vort sje snautt og grátt og grýtt,
við getum dýrkað, elskað listablóm.
Heill P nnlands svan! með vængjafangið vítt
og vorsins eld í hverjum hljóm.
Sá svanur kom, er söng oss heilög rök,
og sýndi oss göfug, norræn listatök,
og brá upp veröld bjartri af þeirri dýrð,
•sem býðst og gefst — en verður aldrei skýrð.
Hann söng um lífsins sorg og fagnaðsyl,
og sálir vorar tóku undir með
í heitum skilning, hreinni listarnautn —
því hjer er norrænt æfintýri skeð.
V:ð skildum alt — og skygndumst Pinnlands til
á skygðra vatna flöt og stofuþil
og fundum ættareldinn bjarta loga:
Við eigum land und sama stjörnuboga.
Heill Pinnlands svan! með vængjafangið vítt
og vorsins eld í hverjum hljóm,
er gerði oss um h.jartarætur hlýtt,
og hóf oss yf r vanans skapadóm.
— Ein konurödd fjekk kallað vora sál
úr kreppu og þrengslum út í ljósið hlýtt;
ein konurödd, sem las oss lífsins mál,
og leiddi oss um konungsríki nýtt.
Jón Bjömsson.
þau áfram, og tekur því stöðin ?ift Pjetri Halldórssyni bóksala;
fyrst um sinn móti skeytum til Sigríður, óg.ft heima; Viggó,
afgreiðslu til útlanda.
Frð
Sendiherradeila innan breska
ríkisins.
írska fríríkið hefir gert út sjer-
stakan sendiherra til Washington,
eftir samkomulagi við ensku
stjórnina. Nú krefjast Canada-
menn hinna sömu rjettinda til
sendiherraskipana og búist er við,
að ýms af hinum lýðríkjunum
geri sömu kröfur á næstunni.
Sum cnsku blöðin eru farin að
ympra á því, að stjórn MacDon-
alds veiki sambandið innan alrík-
alrík’sheildarinnar bresku.
„Palmam qui meruit ferat“.
Hinn 19. þ. m. hnje að velli í
hárri elli frú Ágústa Svendsen,
89 ára gömul, Hún var fædd í
Keflavík 9. febrúar 1835. Poreldr-
ar hennar voru sjera Snorri Sæ-
FB. bankastjóri í Vestmannaeyjum,
giftur; Ágústa, gift Kjartani
T'hórs, framkv.stj.; pórdís, gift
Gunnlaugi lækni Claessen; Am-
dís, ógift heima; Soffía, gift Helga
Pjeturssyni, kaupfjelagsstjóra í
Borgarnesi. Eru dætraböm frú
Ágústu því 8 á lífi, en bama-
barnabörnin 9.
' pegar frú Ágústa stóð uppi sem
einstæðingsekkja með kornung
börnin, f jelaus, kom skýrast í ljós,
hve feikna m’kið var í hana
spunnið. Með dæmafáu þreki,
iðjusemi og hyggindum hafði hún
mundsson, prests að Útskálum,
og kona hans Kristín Gunnars- ofan af fyrir sjer og bömum
dóttir. Bræður sjera Snorra voru sínum tveimur, ýmist erlendis S
Einar prófastur í Stafohlti og Ein-1 Höfn, eða hjer á landi, sigraði
ar hattari í Brekkubæ. Hin mörgu^hverja þraut og hvern harm með
systkini frú Ágústu munu nú öll óbilandi trúartrausti,' stöku jafn-
dáin, nema Lárus, fyrrum kaupm. e.ðargeði og dásamlegu glaðlyndi.
á Isafirði. Með foreldrum sínum Prú Louvísa varð elsta bama
fluttist frú Ágústa, tveggja ára hennar, og skildu þær aldrei sam-
gömul, að Desjarmýri í Borgar-
firði eystra. En er hún var 11
ára ljest faðir hennar, og flutt-
ust þá þær mæðgur hingað suð-
vistir, meðan báðar lifðu, að und-
anskildum einum vetrartíma. Árið
1886 fluttust þær mæðgur alfarn-
ar til Reýkjavíkur, er frú Louísa
ur, og dvöldust hjer þkamma giftist Birni heitnum yfirkennara,
hríð, en hurfu þá aftur austur á svo sem áður er getið.
lnnlendar frjettir.
Símslitin og loftskeytin.
— Samkvæmt tilkynningu, sem
landssímastjóra hefir borist frá
Kaupmannahöfn kemur viðgerða-
skip Stóra Norræna Ritsímafje-
lagsins til Pæreyja á sunnudag-
inn, og má þannig búast við, að
síminn komist í lag aftur snemma
í næstu viku.
Lofttruflanir þær, sem undan-
farið hafa truflað svo mjög
skeytasendingar frá loftskeyta-
stöðinni hjer til útlanda, hurfu
með öllu í gærkvöldi og hefir
stöðin haft ágætt sendisamband
við Bergen í nótt og getað' af-
greitt mikið af skeytum hjeðan.
Hefir norska stjórnin góðfúslega
lofað iið láta loftskeytastöðina í
Bergen taka á móti símskeytum
hjeðan eftir þörfum og afgreiða
Austf jörðu. par eystra kyntist hún
Hendrik Henck Svendsen kaup-
manni, íslenskum í aðra ætt, hinu
mesta valmenni, og giftist hún
homum 19 eða 20 ára gömul. —
Hjónabandið var hið ástúðlegasta,
en ærið skammvint, því að eftir
5 eða 6 ár, eða um 1860, var hún
orðin ekkja með 3 ung börn, og
að öðru leyti með tvær hendur
tómar. Maður hennar var að vísu
orðinn allvel efnaður, en fyrir
gjaldþrot annars manns, er hann
hafði gengið í ábyrgð fyrir, gengu
efnin með öllu til þurðar við lát
hans. Börn þeirra hjóna voru 3:
Viggó, ljest erlendis á tvítugs-
aldri; Louise Henriette, giftist
Birni yfirkennara Jenssyni; eru
bæði hjónin látin; hann fyrir
mörgum árum, hún miklu síðar.
Yngsta barnið hjet Sophía, er
ólst upp hjá dönskum hjónum í
iDanmörku, giftist þar, en er látin
i fyrir allmörgum árum, en e nn
! sonur er á lífi. En börn Bjarnar
yfirkennara og Louisu eru7:Ólöf,
Eftir að frú Ágústa kom thingað
til tengdasonar síns, hjelt hún
uppteknum hætti um alla atorku
og hagsýni. T. d. mun hún hafa
verið fyrsta konan hjer í Reykja-
vík, er hóf verslun á eigin spýt-
ur, og farnaðist giftusamlega, eins
og annað er hún lagði hend-
ur að. — Mátti með sanni
segja að hún væri, jafnvel í elli
sinni, stoð og styrkur ástvina
sinna, og þá jafnframt á allan
hátt yndi þeirra og eftirlæti. En
þetta tók ekki aðeins til nánustn
ástvina, heldur lei’ð öllum vel í
návist hennar, og engir, sem hún
á annað borð festi trygðir við,
gátu átt sjer tryggari vin. Trygð
hennar var svo víðfeðm, að hún
taldi sjer skylt. að vera og vinur
vina þeirra. Sál hennar var svo
einkar heilbr:gð og traust, í beil-
brigðum og traustum líkama. Iðju-
semin, framkvæmdarþráin, skyldu-
ræknin, þetta var alt frábært, og
sasrði greinilega til sjn fram á
hinstu stund.