Morgunblaðið - 25.05.1924, Page 3

MOKGUNBLABYt

MORGUNBLAÐIÐ.
• Btofnandl: Vllh. PJnsen.
CtKefandi: FJelag 1 Reykjavlk.
Rltatjöror: J6n KJartanaaon.
Valtýr Stef&nsBon.
AoglJ’BlngastjOrl: E. Hafbergr.
Bkrifstofa Austurstrœti 6.
Blaiar. Ritatjðrn nr. 498.
Afgr. OK bðkhald nr. WO.
Auglýsingaskrlfst. nr. 700.
Heiroasfmar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Aakriftagjald Innanbœjar og f ná-
grennl kr. 2,00 A roAnnBl,
Innanlands fjœr kr. 2,50.
1 lausasðlu 10 aura elnt.
A miðstöð.
1600 talsímanúmer eru nú
í baennm, og eru gefin 16000
sambönd virka tlaga, þegar minst
en 22000 upphringingar eru
Þegar einna mest er, og þá hátt á
ÞriÖja þxisund um klukkutímann,
miðjan daginn.
Miðstöð er >ví sú stofnun, sem
Þæjarbúar hafa margir daglegust
°g almennust viÖskifti við — og
Þyí ekki nema eðlilegt, að oft sje
úún umræðuefnið í daglegu tali.
6>g þegar eitthvað er aflaga, þá
er fvrst og fremst handhægast að
hreyta ónotum um „stúlkurnar á
stöðimii“ og afgreiðsluna >ar.
Jeg gerði mjer ferð npp 4 mið,
stöð í grer, til þess að kynnast
>ví, hvernig þar væri umhorfs,
hvað hæft mundi vera í öllum
þeim „sögurn" sem ganga, að
þar sitji 15 stúlkur eða fléiri og
tali um veðrið og bíómyndir, ell-
egar hlusti allar í einu á „eitthvað
spennaudi", sem heyrist í kjafta-
tifunum“. Og hvernig stæði áþví
þegar enginn gegndi — ellegar
maðnr væri í óþægilegum sam-
böndum o. s. frv.
Nú, nú! Jeg hitti varðtsjórann,
sem í þetta sinn var Gróa Dalhoff.
Hvað eiga. menn að taka til
hragðs, þegar hringt er þetta 5
tú 10 sinnum og enginu gegnir,
sPyr jeg varðstjórann.
Hætta að hringja — eða. m. ö. o.
hringja aldrei nema einu sinni
anögt og greinilega, því þá kemur
hvítt ljós v:ð númerið, og þetta
hvíta ljós kemnr ein.s í fyrsta
«ins og í 15. sinn. yerði ekki
samstundis svarað, mun vera ólag
á lýsingunni eða eiuhverju öðru
og þá er að kvarta — í öðrum fón.
En ólukku samböndin, seni
haldast von úr viti?
Stundum hefir það verið á-
hölduuum að kenna, — að þau
hafa verið af annari gerð; en
Það er óðum að lagast. En ráð-
legt er, að hiðja þann sem er við
hinn endann að hringja, og
hringja um leið sjálfur.
Pá er annað lítið betra, þegar
menn eru að tala saman, og svo
í miðju samtali kemur alt annar;
eða sambandinu er slitið þegar
mest a ríður 0g maður hringir
-strax aftur og b'ður auðmjúklega
hm að mega halda áfram, en fær
Það svar, að sá hinn gami vinur
vor sje nú á tali við annan. pað
hefir gert mörgum gramt í geði
«g hefir komið niður á ýmsum.
Pað er ekki altaf stúlknanna
það getur verið af ýmsum
ersökum, t. d. að ,,testf( -samband-
'Ú sje í ólagi o,. fl.
Hvað er nú það?
Stúlkurnar heyra ekki að núm-
erið sem beðið er um er á tali,
setja annan 1 sambandið. En
Kvemig á því ólagi stendur eða
kann að standa yrði of langt mál
í þetta sinn.
pegar horft er á handatiltektir
stöðvarsttúlknanna, sem þnrfa að
gefa 5—10 sambönd á mínút-
unni, getur engan furðað á, að
þær hafa mikið að starfa, og af-
sakanlegt þótt eitt.hvað geti farið í
handaskolum. En oft er óánægjan
af því sprottin, að þeir sem fóna
nota fóninn ekki á rjettan hátt,
en slengja svo allri sökinni á
símastúlkumar saklausar.
Við fslendingar emm að verða
fónelskir menn. í marsmánuði síð-
astliðnum vora gefin 524000 sam-
bönd hjer innanbæjar. En svo færi
best, að þeir sem nota fóninn
mikið geri sjer sem glegsta grein
fyrir því, hvernig hann er og af-
greiðslunni er komið fjnnr.
En til þess að alt verði skýrt,
skiljanlegt og greinilegt, þarf
fagmann til að rita um svo marg-
brotin tæki eins og miðstöð, með
1600 fónum.
Og þó ált sje skýrt og skil-
merkilegt, má heldur ekki gleyma
því, að stöðvarstúlkunum getur
skjátlast, eins og öðrum, og ljós
og leiðslur geta iðulega bilað, svo
lagfæriugar þarf við, þegar síma-
kerfið er orðið eins margbrotið
og hjer.
Eitt þurfið þjer að segja fólk-
inu, segir varðstjórinn að lokum.
pað téfur okkur svo bagalega
þegar eigi eru nefnd mimerin.
Ein snögg hringing og númerið
nefnt skýrt og greinilega það er
I fyrsta sporið ti] fljótrar og góðrar
afgreiðslu.
i °
Kalli.
Ðperuhljómleikur
uiigfrií Granfelt í gærkvöldi var
hreinasta fyrirtak. pað varrokna-
,,program“, sem ungfrúin inti af
hendi, og söng það alt meistara-
lega. pað væri synd að taka noklt-
urt af viðfangsefnunum út itr til
þess að lýsa listfengismeðferð
hennar á þeim. pað var ómögn-
legt að gjöra upp á milli þeirra.
pc get jeg ekki stilt mig um að
nefna t. d. „Ave Maria“ Schu-
berts, sem ungfrúin söng innilega
og svo fagurt., að hún var þar
skæðnr keppinautur við meistara-
leik hr. Nilson’s á sama lagi á
hina óviðjafnanlegu fiðlu hans;
ekki var þetta þó nein fnrða, því
mannsröddin og fiðlan verða
töluvert hreimlíkar þegar meistara
tök eru á. Jeg vil ennfremur
nefna ópemaríuna úr „Norma“,
með hiuum. afarerfiða skraut-
söng, bænina iir „Tosea“, sem er
innileg, með hinurn breiðu tónum
sínum, Gimsteina-aríuna iir Paust;
en nngfrúin gjörði sjer þar lítið
fyrir og bætti framan við það
flag löngum kafla mefö hinum
þjóðvísulega söng um „Konung-
inn í Thule“.
pað yrði alt of laugt mál, ef
taka ætti hvert lagið á söng-
skránni til athugunar, og jeg vil
eins og áður er sagt, ekki á neinn
hátt gera upp á milli þeirra. pað
var alt snildarlega. flutt af nng-
frú Granfelt. Ættu menn að at-
hnga þetta vel, með því að nú er
hver síðastur að heyra listasöng
hennar.
Á. Th.
FRÁ danmörku.
(Tilk. frá sendih. Dana).
23. maí.
Málmforði pjóðbankans danska
nam 17. þ. m. 50.9% af upphæð
seðla í umferð
Á síðasta rekstursári hefir
hreinu arður af rekstri ríkisjáni-
brautaaina dönsku orðið 3.110.000
kr., eftir að afskrifaðar bafa ver-
ið 5.450.000 kr. É fjura var arð-
urinn 940.000 og var þó minni
upphæð afskrifuð þá. Tekjurnar
hefa á síðasta ári lækkað um
3.250.000 kr., en gjöldin um
5.750.000 kr.
Á síðasta rekstursári hefir
hreinn arður af rekstri ríkisjárm
brautanna dönsku orðið 3,110.0000
kr. eftir að afskrifaðar hafa ver-
ið 5,450,000 kr. í fyrra var arð-
urinn 940,000 og var þó minni
upphæð afskriufð þá. Tekjurnar
hafa á síðasta ári lækkað um
3,250,000 kr. en gjöldin um 5,750,-
000 krónur.
Alþjóða kvenna sambandið -
„Couneil of women,“ hóf á þriðju-
daginn var ráðstefnu í Káup-
mannahöfn og eru þar mættir 150
fulltrúar frá 25 þjóðum. Forseti
ráðstefnunnar er lady Aberdeen.
Á laugardaginn verða fulltrúarn-
ir, gest.imir, borgarstjómimar og
á sunnudaginn heimsækja kon-
urnar konungshjónin í Sorgenfrí-
höll. —
I
Breytingar þær, sem gerbóta-
menn gerðu á gengisnefndarfrum-
varpinu og jafnaðarmenn fjellust.
á, vom samþyktar í fólksþing-
inu á þriðjudaginn með 74 at-
kvæðum jafnaðarmanna og ger-
bótamanna gegn 64 atkvæðum
vinstrimanna og hægrimanna. Yar
frumvarpið afgreitttil landsþings-
ins, en þar standa flokkarnir þann
ig. að vinstrimenn hafa 33 atkv.,
jafnaðarmenn 22, hægrimenu 13
og gerbótamenn 8.
í tiléfni af beimför Sveins
Björassonar sendiherra og frúar
hans, hefir fslendingafjelagið í
Kaupmannahöfn boðið þeim hjón-
um til skilnaðarsamsætis, sem
haldið verður hjá Nimb, laugar-
laginn 24. þ. m.
og fit þann dag, sem bæjarbúar
sjá ferlíkin sveima hjer yfir, ef
þeim auðnast að komast svo langt.
Ameríski leiðangurinn hefir á-
kveðið að leggja leið sína með-
fram vestnrströnd Ameríku, um
strandlengju 'Canada og Alaska,
yfir alentisku eyjarnar, suðnr yf-
ir Japan, (og þaðan em þeir nú
farnir fyrir nokkru), þvert yfir
Indland, yfir Persaflóann og
Tyrkland og E\TÓpn til Englands,
en þaðan þingað til lands og síð-
an til Grænlands og suður til
Labrador.
Leiðangurinn hefir fjórar flug-
vjelar, og eru þær allar úr stáli.
Vængjabreiddin er 50 fet, og er
hraði þeirra 175 mílur á klukku-
stund. þær flytja með sjer 800
gallon bensín, 50 gallon smum-
ingsolíu og 25 gallon vatn og
geta verið í lofti uppi í 20 klst.
með nokkuð minni hraða en fullri
ferð. i
Lengsta leiðin milli áfangastaða
er 860 mílur. Næst koma le'ðirnar
milli íslands — Grænlands og
Labrador. Gert er ráð fyrir því,
að verði ferðinni lokið, þurfi þris
var sinnum að skifta um mótor
í hverri vjel.
Ástu Árnadóttur málarameistara
xir Reykjavík. Hann hafði verið
giftur áður, en fyrri konu sína
misti hann eftir fárra ára sambúð.
Hinn 6. ðesember síðastliðinn
lagði Thoni af stað að vanda í
biíreið til vinnu sinnar við póst-
húsið; veður var kalt og hjelaSi
sbjólglasið svo, að ekki varð sicð
framundan bifreiðinni, vissi hann
því ekki fyrri til en bann hafði
nærri ekið ofan á kálf, sem vai;
á brautinni. Til þess að forða
skepnnnni frá slysi, sneri hann
bifreiðinni snögt við, en við það
fór hún af veginnm og á gadda-
vírsgirðingu. — Stjúpsonnr hans,
Njáll, stóð utan á bifreiðinni og
meiddist nokkað við að lenda &
gaddavímum, en þó ekki hættu-
lega. Ásta kona hans var úrti stödd
með dóttur þeirra, ársgamla, á
handleggnnm, hljóp strax til
þeirra, því slysið leit ver út en
það í rauninni var. Erþautóknað
bisa við bifreiðina fjell Thoni aft-
uryfir sig og var örendur eftir
örlitla stund — í örmum korna
sinnar.
pó að svo liti út, sem hann hefði
dáið af slysi, reyndist við læknis-
skoðun banameinið að hafa verið
fiirisl iluniin.
Komast þeir alla leið?
í byrjun þessa mánaðar kom
sú fregn í /erlendum skeytum, að
mikil líkindi væru til þess, að
amerísku flugmennirnir, sem eru
á leiðinni að fljúga kringum jörð-
ina, hefðu farist við Kurillaeyjar
í Kyrrahafi. En 20. þ. m. kom ný
fi'jett, er sagði þá heila á húfi,
og væru þejr, þá nýlega farnir á
stað frá Tókíó til Nagasaki. Munu
þeir þá hafa verið búnir með
fjórðung leiðarinnar.
Ástæðan til þess að þeir voru
taldir af, var sú, að þeir voru
miklu leugur yfir Kyrrabafið en
búist var við. Hreptu þeir þar
versta veður langan tíma og töfð-
ust nijög.
Nokkur ástæða er til fyrir okk-
ur hjer á landi, að gefa þessum
flugleiðangri sjerstakan ganm, þar
sem hann hefir valið ísland sem
einn áfangastaðinn. En það gerir
breski leiðangurinn ekki. Er ekki
ólíklegt, að hjer verði uppi fótur
Foringi þessarar merkilegu og hjartabilun.
hættulegu farar er majór Martin, j Öllum sem kyntust mr, Thoni
en sænskur undirforingi er nán- ber saman um, að hann hafi veríð
asti hjálparmaður hans, Er k drengnr hinn best.i, lífsglaður og
Nelson að nafni. Hefir hann nm- gamansamur í orðnm, en þó tr6-
sjón með vjelunnm og hvílir því hneigður og alvarlega hugsandi.
mikil ábjrgð á honum. Tilgang- Hann var greindur vel og gagn-
urinn með þessum leiðangri segja fróSur, eins og að ofan getnr. Mnn
Ameríkumenn vera þann, að fá 6hœtt ag fuUyrta að hann hafi
meiri reynslu og þekkmgu á lang-:verið fr6ðari mörgum Vestur-ls-
flugi, að sýna möguleika til þess lendingnm í fomsögmn vorum og
að koma á hagkvæmri og fastri bókmentum yfirieitt. Sjerstaklega
flugleið kringum jörðina, að mun hans 4 íslenskri tnngn
reyna núverandi flugtæki e ns og 0? í8ienskri þjóð hafa aukist eftir
V ' ___- nKlrnetn
þau eru best gerð, í sem ólíkustu
ou breytilegustu loftslagi, og síð-
ast en ekki síst að vinna þann
lieiðui' Ameríku til handa, sem
fiug kringum jörðina hefir í för
með sjer.
En nú eru það fleiri en Ame-
ríknmenn, sem vilja vinna þann
heiður. Bretar og Portúgalar eru
einnig með í spilinu. Breskn flug-
mennimh' hafa látið það um-
mælt að þeír mnndu verða komnir!
heim 28. næsta mánaðar, en Ame-S
ríkumenn biiast ekki við að hafa I
lokið sinni ferð fyr en í ágúst
eða september. Og margir eru ‘
þeirrar skoðunar, að þeir munil
■» ^ ■» o •
að hann giftist seinni konu sinni,
sem hann unni hugástum.
Hann vær búinn að ákveða að
fljdjast búferlnm til íslands og er
sorglegt að ísland fjebk ekki að
njóta þessa góða og gáfaða mauns.
Okkar kæra fsland á hjer góð-
um v'ni á bak að sjá.
G. J. Goodmundson.
(Eftir Heimskringln.)
I styttSngi,
sigra þó hægra fari.
Jakob Jhoni.
Framsófenarflokkumn og J. J. Al-
talað er það nm alt land, að tap
Framsóknarflokksins við síðnstn kosn-
t .
i mgar hafi mest verið einnm manni
j að kenna — eða öllu heldnr að þakka.
pað var þessi veslings persóna með
; „skítkasttiLhneigingnna." Framsókn-
Hann þekti betur t l íslendinga armenn a þingi höfðn verið mjög
en íslendiugar til hans. Honumígramir við J. J., og eftir að sjúk-
var ekki ólíkt farið og einstaka dómurinn „515“ braust út, urðu þeir
íslenskum alþýðumanni: Án þess rciðir mjög. Bönnuðu J. J. að skrifa í
að slá slÖku við skyldustörfin, las} »Tímann,‘ ‘ nafn háns, upphafsstafir
hann o«r uam af kappi á eigin nafns hans °» tvístjörnnmerkið vexk-
spýtur ýms fræði og tungumál,
þar á meðal íslensku. Yarla getur
betra dæmi um nám vegna náms-
ins sjálfs en þetta: Bóndi vestur
4 Ameríku, vestur undir Kyrra-
hafi, fer af sjálfsdáðum að læra
íslensku og lesa íslenskar bækur,
án þess að hafa nokkra tilsögn,
án þess að vera í kynnum við
nokkurn íslending!
Jakob Thoni var fæddur í Sviss,
þýska landshlutanum. Vann við
póststörf í ættlandi sínu en flntt-
ist ungnr vestnr um haf. Gerðist
bóndj í Washington-hjeraðinu, en
hafði þar einnig á hendi póststörf.
31. desember 1920 giftist hann I. O. O. F. H. 1065268. Insp.
uðu á menn eins og hræða á fuglahóp.
Vesalings J. J. hefir að nokkru orðið
við þessari kröfu flokksmanna sinna.
Hann hefir nú hætt að sctja nafn
eða merki sín nndir greinarnar. En
sjúkdómur hans læknast seint, og
hann getur ekki setið á sjer að skrifa,
svo á veslings Tryggvi að taka að
sjer „skítkastið“. Hann er varla
maður til þess.
DAGBÓK
□ Idda 592452661V*
(mánud.). Lokafundur.