Morgunblaðið - 12.06.1924, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 12.06.1924, Blaðsíða 3
MORGIIN RLA9II MORGUNBLAÐIÐ. Stofnandl: Vtlh. Flnsen. Útgefandl: FJelag I Reykjavtk Rttetjðrar: J6n Kjartansson, Váltjr Stefánsson. Anglýsíngastjðrl: E. Hafberg. Skrlfstofa Austurstrœti 5. Stmar. Rttstjðrn nr. 498. Afgr. og bðkhald nr. B00 Auglýslngaskrlfst. nr. 700 Hef»asfmar: J. KJ. nr. 742. V. St. nr. 1220. E. Hafb. nr. 770. Áskrlftagjald tnnanbœjar og f ná- grenni kr. 2,00 á mánuBl, tnnanlands fjœr kr. 2,B0. T lausasölu 10 aura eint. komulag Möðruvallaskólans, nt- sem sett hafði sjer það raark að keppa um úrslitin. Póru svo leik- uðu menn og ræddu um „árftaka ■ komast flugleiðis frá París tiljar að Úruguay-menn sigruðu. Hólaskóla hins forna“. pað eitt Japan er nú kominn alla leið til MMÉIII i RrnvL vakti glögt fyrir mönuum, þótt Tókíó og hefir þannig tekist, til- skólinn sjálfur yrði í byrjun hálf- raimin. Hef:r hann verið 47 daga gerður vanskapnaður, alt í senn á leiðinni og flogið alls 20,000 gagnfræðaskóli og búnaðarskóli. j km., eða að meðaltali uin 430 j En það fyrirkomulag var aðeins _ kílómetra á dag. 'meðan skólinn var í byrjun, eins ' og kunnugt er. Hagnfræðanámið varð ofan á, enda var það feti nær takmarkinu — norðlenskum latínuskóla. Og Norðlendingar fengu ósk sína uppfylta að sjá einhvern pkóla á Hólum, er búnaðarskólinn kom þar. Hve ríkt skólasetrið Hólar hef- Tveir eru ríkjandi eiginleikar }r verið' í hugum manna, sjest best Hriflumanns — illgirnin og flónsk 4 því, að inenn höfðu skap í sjer Frá Olypíuleikunum í París. Af keppendum í knattspyrnu á Olympíuleikunum í París komust flokkar Svía, Hollendinga, Sviss- lendiiiga og Uruguayríkis í það að Hitnar milli Japana og Bandaríkjanna. Símað er frá Tókíó, að gremja Japana í garð Bandaríkjanna, út innflutningslögunum nýju, sje sífelt að magnast. Almenningur hefir lagt kaupbann (boycot) á vörur, sem hafðar eru á hoðstól- um, ef þær eru komnar frá Bandaríkjunum og framleiddar þar. Fiskirannsóknir hjer við land. ViðtaJ við Dr. Schmidt. j til þess að ganga fram hjá góð- 'Óvíða hygg jeg að þetta tvent jörðum sýslunnar, og fara með iiafi haldist eins vel í hendur og búnaðarskólann npp í Hjaltadal. í smágrein einni í síðasta tölubl. j Margt mætti ræða um bernsku- Timans um Oagnfræðaskólann á ár Möðruvallaskólans. Öfundar- Akureyri, og væntauleg afskifti menn Fyrir nokkru var því lýst hjer um athuganir þessar, stærð fisks- í blaðinu, hvernig Norðurálfu- þjóðirnar hefðu skift með sjer verkum við rannsóknir á úthöfun- uin, og hvernig leiðangur danska hugðn hönúm "ekkÍJangt "óknarskipains „Dana,“ aem min af homim. líf, er til lcom. Alkunn er ping- Jeg segi væntanleg afskifti, því eyska árásin á hann, sem gerð var ekkert getur gefið Hriflumanni á hinn lævísasta hátt. En skólinn lil/;fní til þeirra getsaka, er hann dafnaði vel. Og eftir 12-15 áraj f>er þar á mig, af því sem fram starf þótti það framhærileg ósk, 1 het'ir komið; enda hefi jeg ekki að skólanum yrði br’eytt þannig, að skift mjer af skólamáli Norðlend- hann jafngilti þrem bekkjum Lat- Inga hingaðtil, svo að það komi jhjer er nú við land, er einn iiður í því rannsóknarkerfi, sem fer fram fyrir ströndum álfunnar. I í fyrra var fundur vísinda- manu er að þessu starfa í París, og var þá ákveðið, að sjerstök nefnd skyldi taka að sjer rann- almenningi við. pó get jeg eigi annað sagt en að jeg ha.fi skift mjer af Gagrt- fræðaskólanum á Akureyri, því jeg er alinn upp með stofnuninni ®g þekki því manna best sögu Iiennar alla, og þær hugsjónir og þá framtíðardrauma, er háfa fylgt honni og fýlgja henni enn. pingsályktunin. Tilefn:ð til þessa umtals, sem xiú er uin skólann, er þingsálykt- un sú, sem samþykt var í vetur um, að heimila kennurum Oagnfræðaskólans að veita piltum kenslu til framhaldsnáms, svo að þeir gætu tekið þaðan students- próf. En sá böggúll fylgdi skamtn- TÍfi, að heimildin var þeim skil- yrðum bundin, að þetta fram- 'haldsnám fengist ríkissjóði að ikostnaðarlausu. Skólamál Norðlendinga. Allir vita það, sem lesa nokkuð - , ,, /OM ,, , „ sóknir umhverfis ísland og á ha£ muskólans. (Sbr. Skolabreytmgar- . .. B 0, c, 0, », ■ ínu 'hjeoan tu Rockall. malið, eftT Stefan Stefansson 1 1. árg. Eimreiðarinnar 1893). Sú breyting komst þó ekki fyrri en skól'nn var bygður á Akureyri eftir aldamótin. Frh. Y. St, ------0----— Erl. simftegnir Kliöfn, 10. júní. FB. Bráðabirgðastjóm í Frakklandi Símað er frá París: Francois Marsall fyrverandi fjármálaráð- ráðherra hefir myndað hráða- byrgðaráðuneyti í Frakklandi, til þess eins að lesa upp boðskap Milerands forseta I I gær hittum vjer foringja ^ ,T)ana‘-leiðangursins, Dr. Schmidt að máli, til þess að geta sagt nán- spyrjum vjer Dr. Schmidt? ms og hvar hann er veiddúr. Síðan getum við farið á sömu svæði, veitt þar ögn af fiski og rannsakað bæði stærðina, aldurinn °g hvaðeina. En með því að bera. stærðina saman við stærðarskýrsl- uua frá ensku togurunum, getur rannsóku okkar á tiltölulega litl- um afla, heimfærst á allan afla Englendinganna af sama svæði. Franska herskipið sem hjer er stundum, rannsakar strauina og hita sjávarins, og allir gcra þeir nákvæmar aflaskýrslur fyrir okk- ur er heim kemur. Hver eru helstu verkefnin nú, ar frá hinu afar starfi hans hjer. þýðingarmikla Verkefnin ern mörg og flókin. En til þess að leiðast ekki í óþarfa pað voru aflaskýrslur ensku tog-, smáatriði höi'um, vjer valið þann. aranna, sem færðu þeim fundar- kostinn að rannsaka aðeins lifn- mönnum í París heim sanninn nm aðarhætti þorsks, ýsu, heilagfiskis, það, að hjer væri 'mikið rann-! skarkola og " ” er því, að togaramir geta gripið upp afla á Hvalbak stuttan tíma vors- ins og síðan ekki söguna meir? Óvarlegt er að segja nokkuð með vissu um það ennþá — en líklegt þætti mjer að ráðamætti í þá gátu. porskurinn er á leið norður á bóginn á vorin um það leyti sem fer að hlýna í sjórnun, Um Hvalbak eru mikil híta- brigði í sjónum.Knlda Pólstraums- ins gætir þangáð suður eftir. Fisk- urinn vanur hlýrri sjó, staðnæm- ist þama meðan hann er að venj- ast kuldannm — en heldnr síðan lengra norður. En síldin — og síldargöngumar sem gera. menn ýmist stórríka eða hitt þá heldur, dutlunga-lynd- asta skepna seta sögur fara af hjer — er hægt að hugsa sjer að hennar leiðir verði rannsakaðarí Ennþá vitum við harla lítið um síldargönguna. Hún hrygnir í hlýrra sjónum, fyrir sunnan land, en sækir norður fyrir eftir áto. lrið höfum aldrei fundið eða frjett um snefil af síldarhrognum fyrir Norðurlandi. pá er að rannsaka átuna, hver hún er, og hvernig hún hagar sjer, og hvar hennar er að leita, því eftir henni mun síldargangan sífelt ha.ga sjer mest. Sennilega ber mikið á því, að síldin klekist misjafnlega út, sum árin mistekst klakig í sjónum, en aftur önnur ár komi svo mikið á kreik af henni, að sami „ár- gangur“ geri aðalveiðina til fleiri ára. , petta var áðalumræðuefnið við að hjer væn nnkið rann- skarkola og síldar. Dr. Schmidt í gær Fór Dana“ sóknarefm við Island, segir Dr.| Fyrst er að komast að ihjeðan í gærkvöldi, en er væntan- Schmidt, er vjer hittum hann í nm aldur fisksins.Mjög er það mis- 'leR hingað bráðum aftnr. Fullvíst er það, að merkilegri vinnustofu hans í „Dana“ í gær. nlunandi hve mikið klekst út af Og hann kemur þar með útdrátt! fiski ár hvert, stundum er viðkom- úr aflaskýrslum þessum frá árinu1 an sjerlega mikil af þorskinum, 1922. Sýna tölurnar mismunandi ^ annað ár er sjerlega gott ýsuár j uuuís veiði enskra togara á ýmsum|o. s. frv. En er við komumst það tilVPþjngdeiM- ■ sv^um> reiknað í kg. af fiski, fyr-(áleiðis í rannsóknunnm, að við vit- ess boðskanar iir 'úverjar 100 klst., sem varpan er^un s.æmilega góð skil á þessu, þá . . ■. * . . eins og það hefir lokið þessu ema Wöð og ræða landsmal, að umtal , fa . , . ö ^ -or i'ftiutverki og eftir að pingmaniia' anna. Er það efni þess boðskapar, að forsetiim tjáist aðeins vilja dregin; A >eim tíma veiddist hafa samvinnu við efri og neðri : málstofur franska þingsins á þeim grundvelli, sem stjórnskipulög landsins ákveði. Ráðuneytið segir aí sjer undir Við ísland............. 49,530 kg. — Færeyjar........... 32,766 — — Rockall............ 24,079 — Sunnan viði írland .. 1(1,633 — viðburður í atvinnnlífi okkar ís- | lendinga gerist vart á þessu ári, en ,,Dana‘ ‘ -leiðangurinn hingað, og fegnir megum vjer verða því, að þarna vinnur maður að stór- , „ . ■ feldu rannsóknastarfi er lýtur að að er mikið unmð fynr fiskiveiðarn-| s;jávarótvegi vorum;j sem heims ar. pa °etnl ma Ur. nokknð, fræo,llr er fyrir fiskirannsóknir fyrir um aflahortur a vmsum fiski í , « - * „ . . I1Si£ síuar, og að vjer getum lagt til svo ábyggilegt sje. Svo eru það fiskigöngurnar. Til þess að fá glögga vitneskju um hefir verið um þaó undanfarið, að Norðlendingar teldu það æski- iégt á margan hátt, að aukið yrði svo við húsrúm og kenslukrafta Gagnfræðaskólans á Akureyri að hann gæti orðið fullkominn Menta- skóli, jafngildnr Mentaskólanum hjer syðra. Of langt mál yrði aS rekja hjer hvað borið hefir verið fram með og móti tillögu þessari. En fjárskortur ríkissjóðs hefir þó vegið hvað mest gegn því, að þessu yrði hrint í framkvæmd. Flestum utan Norðlendinga- fjórðungs mun ókunnugt um, hve þetta skólamál Norðlendinga er gamalt, og hve ríkt það er í huga. þeirra. Sögumenu munu þó geta rakið það til Hólaskóla hms forna, þótt óljós sje þráðurinn um fyrri liluta 19. aldarinnar. Er undireins «g þjóðin fer að rumskast um miðbik aldarinnar, vaknar skólamálið, og þegar fyrstu drögin voru lögð til iMöðruvallaskólans eftir 1870, var það sífelt Hólaskóli hinai forni, Sem vakti fyrir miönnum. Áður en nokkurt skipulag var komið á hugmyndina nm fyrir- atkv. Ef at- gengur forsétan- deildin hefir greitt kvæðagreiðslan um á móti, ætlar Millerand að segja af sjer forsetatign, og boð- ar þá forseti öldungadeildarinnar til þjóðþings í Versailles, og ‘ það að koma saman 13. júní. — Verkefni þess verður að kjósa nýjan forseta. Uppreisnin í Alhaníu. Sím.að er frá Berlín, að upp- reisnin í Albaníu breiðist út óð- fluga. Hefir ríkisstjórnin neyðst til að flýja úr landi. Frá Rúmeníu. Fregniruar frá Rúmeníu eru nú bornar til haka, og sagt. að þser hafi ekki við rök að styðjast. — (Hjer mun vera átt við fregnir þær, sem sagt var frá í símskeyt- um til blaðanna 4. þ. m., þess efn- is, að Avereseu hershöfðingi hefði skorað á konunginn að reka ráðu- neyti sitt frá völdum, því ella mundi herinn skerast í leikinn og taka völdin í sínar hendur). Khöfn 11. júní. FB Ný flugþraut. smar, og annan eins vísindamann til að- stoðar eins og Bjarna Sæmuuds- T , , . son, sem óðum fær meira og al- I Biscayalloa.......... 6,600 — þær, þarf að merkia fiska , „ VÍK Portúgal « Mar- !p„S er *Si toSt»a5ar».mt, e„ *T*. , „tkó................ 8,484 - því verSur ekki komiat. lella S'“ « l" kk “’ * flsk™ í Norðursjó ........... 6,350 — Menn þurfa að vera með fiski- Munurinn á veiðinni -er gíftír- skipunum, sem sjerstaklega hafa legur hjer við land og þar syðra. ^ það starf á hendi að merkja fiska Áður 'hafa að vísu verið gerðar ( á ýmsurn aldri og þroskastigi. En hjer ýmsar rannsóknir á sjávar- þá þarf líka að kaupa fiskinn a | hita, straumum og fiskigöngnm,1 sem slept er, og síðan að kaupa i og hafa allir útl., sem tekið hafa hann aftur, af þeim sem veiða þátt í veiðinni lijer við land, gert hann í annað sinn. eitthvað í þessa átt. Merkin á fiskinnm eru númer, En nú er komið fast skipulag og er aðeins einn fiskur með sama á þessar rannsóknir, og er öllum númeri. Eru tekin nokknr hreist- við strendur landsins. Innlendar frjettir. sem um gögnum í þessu efni safnað í eina ur af hverjum fiski, áður en hon- um er slept aftur, svo hægt sje að ákveða aldur hans. Pegar hann „ketaur í leitirnar“ aftur, er hver fiskur rainisakaður fyrir sig. — Hkupin á hreistrinu segja þá til heild til nefndarinnar, það fjallar. Og hver er formaðnr hennar, spyrjum vjer. Formaðurinn er jeg, segir Dr. Schmidt, en jeg fæ litlu áorkað, nema góð samvinna náist milli mín og allra hlutaðeigenda. pær þjóðir sem lieitið hafa lið- sinni sínu eru: Englendingar (og Skotar), Frakkar og Nörðmenn og vinna þær nokkuð hver ineð sínu móti. Englendingar kosta t. d. ménn á togarana sem veiða hjer við Iand, til þess að sjá um, að fisk- urinn sem veiðist sje mældur. Fá- Frakkneski flugmaðurinn Oisy, nm við hjer á „Dana“, skýrslu 11. júní. FB. Frá Háskólannm. Prófi í efna- fræði luku í gær eftirtaldir lækn- isfræðinemar: Ásbjörn Stefánsson. Bragi Ólafsson, Jón Karlsson, Karl Jonasson, Magnús Magnús- son, Ólafur Einarsson, Signrður Sigurðsson og pórður pórðarson. Kiðjabergi 11. júní. FB. Óvenjumiklir hitar hafa verið með vissu, hvort eigi sje það sá hjer undanfarna daga og fer rjett-i fiskur, sem þetta eða þetta j gróðri mikið fram alstaðar þar árið var slept á eixfhverjum á- J sem votlent er. En á þurlendi kveðnum stað. hamlar vætuleysið tilfinnanlega Jeg hefi sjerstaklega hug á að öllum gróðri. merkja eitthvað af stærsta þorsk- j Hjer í uppsveitumim vorn all- inum, sem veiðist hjer snnnan við imargir orðnir hevlausir °£ land á vertíðinni, svo hægt sje 1 að sleppa. fjenaði áður en jörð að vita, hvert hann fer á sutarin. var orðin sæmileg. Samt befir alt Annars er þorskagangan eigi eins farið vel og fjenaðarhold eru gó* hulin gáta eins og hátterni síld- og sauðburður gengið vel. arinnar. Jæja — hvernig stendur t. d. á ----——T—*

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.