Morgunblaðið - 07.08.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLA010.
átofnamli: Vtlh. F'lnaen.
O’tgrefandt: D'Jelag T Reykjavík.
-íUtatjórar: Jön KjartaziBson,
Vaitýr StefAnaxon.
Auíflý3lngra8tjóri: B. Hafbera:.
Bkrlfstofa Auaturnrræti 6.
i5fi«ar. Ritstjórn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. 500.
AuglýaingaakriÍHt. nr. 700,.
Heísnssfmar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
Áakrlftagjald Innanbæjar og f
grenni kr. 2,00 á má.nutU,
innanlando fjær kr. 2,50.
f J.ausasöíu 10 aura ein»
Rússa og Breta.
Samkvæmt s'keyti, sem stóð í
Morgunblaðiini nýlega, er samn-
ingunum eða samningatilraunum
sniili bresku stjórnarinnar og
sendimanna Rússastjórnar lokið.
Kommúnista sendimennirnir hafa
ilú verið í Lundúnum hálfan 4.
mánnð, komu þangað skömmu eft-
ir að Mac Donalds-stjórnin gaf
Rússast.jórn viðnrkenningn sína.
Rússar voru mjög glaðir yfir
viðurkenningu þessari, og álitu
®jer marga vegi færa með hana í
höndurn, er áður voru þeim lok-
aðir.
Er sendimennirnir komu til
bolsievika í raun og veru er fyrir-
komið.
Aðalstyrk sinn við völdin fá'
M liSlil.
heldur
þeir á þann hátt, að hafa sjálfir ! , frá flugmönmmum er
vöruúthlutun nauðsynja með hönd lltið að ennþá. peir eru að
um og leggja allskonar kvaðir á hyíla si° °-f vil^a vera vi^ ?llu
búnir. Má til dæmis geta þess, að
Dýrfiðisi.
almenning til þess, að fyrirkomu-
lag þetta geti haldist.
vegna þess, að í dag verða flug-
x> ,., . vjelar þeirra sennilega dregnar á
Bændurmr lata stjormnm 1 tje!, , ... ... ,
, . . land til eftirlits og aðgerðar, ef
kornvoru sma og aðrar afurðir, ® . ’
* . ™eo þarf, þa akveða þeir þegar
en fa 1 staðinn þær lifsnauðsynjar „ , . . .
. , . , ... ' . a? vera kyrnr hjer 1 Reykjavik
sinar, sem þeir þurfa og hmn ekki , v „
j .g og vera-þar með, en íara ekki til
pingvalla, en þangað hafði þeim
verið boðið ásamt yfirforingjnnum
af herskipunum. Af ráðagerðum
. þeirra um Grænlandsferðina verð-
lendir og erlendir, efnalega sjálf-.ur ekkert sagt ennþá, annað en
stæðir menn, kæmust til þess að það, að ]ailtinantarnir Crumrine,
Augljóst er, hvernig færi fvrir
þessum ríkisrekstri, vöruúthlutun
og einokun, ef verslunarmenn, inn-
keppa við ríkisverslunina.
Smith og Nelson áttu tal við að-
peir, sendimennirnir í London, mírál Magruder í gær, og var þá
hafa sífelt orðað það þannig, að ákveðið að gera ekkert annað
þeir vildu ekki víkja frá grund-' næstu tvo daga, nema að rann-
vallarkenningu kommúnismans, þó J saka vjelarnar vel o. s. frv., og að
f je og fríðindi væru í boði. En , bíða ábyggilegra fregna frá skip-
að rjetu lagi ætti að orða það ■ inn „Gertrud Rask,“ sem eins og
þannig, að þeir vildu ekki hrófla kunnugt er ‘hefir verið fast í ísn-
við hornsteinum bolsaríkisvalds-j um skamt frá Angmagsalik í
s- jGrænlandi, og ekki getað komist
j cnu, UUlSUm, dv ( w rv,,ou íuoa voia muu |
sjá bændunum fyrir nauðsynjum., fl.? sem á að setjast á land í
porsteinn porsteinsson hag-
stofustjóri hefir fyrir nokkrum
árum rannsakað framfærslukostn-
að hjer á landi. Var sú rannsókn
hans, sem er mjög ítarleg og
glögg, birt í Tímariti lögfræð-
inga (1923) og síðan framhald í
Hagtíðindunum. Miðaði hann við
skyldu í Reykjavík, er uam fjvir
stríð 1800 kr.
í nýkomnum Hagtíðindum birt-
ist yfirlit yfir framfærslukostnatl
5 manna fjölskyldu á ýmsum fím-
um. Sýnir yfirlitið hve mikill
framfærslukostnaðurinn hefir vev-
ið í júlí og október f. á. og janúar
og apríl þ. á.
Er yfirlit þetta einkar fróðlegt,,
og birtum vjer það í heilu lagi.
áætlaða neytslu 5 manna fjöl-'ásamt skýriugum.
Útgjaldauppliæð (krónur) Visitölur (júli 1914 = 100)
júli júll okt. april júll júlt okt. apr. jiVi
1914 19*8 1928 1924 1924 1923 1929 1924 19-4
Matvörur:
Brauð 1S2.86 354.90 354.90 382.20 382.20 267 267 288 288
Kornvörur 70.87 164.17 165.85 190.06 183.92 232 234 268 260
(larðávextir og aldioi . Sykur 52,60 67.00 159.27 209 60 160.06 188.15 215.84 215.60 208.55 180.45 303 313 304 281 410 322 396 269
Kaffi, te 0. fl 68.28 129.88 129.05 160.15 165.72 190 189 233 243
Smjör og feiti 147 41 328.72 326.15 373 47 379 71 223 221 263 268
Mjólk, ostur og egg . . 109 93 335 07 340 99 326.78 331.02 305 310 297 301
Kjöt og slátur 84.03 237.65 204.30 24350 352 89 283 243 302 420
Fiskur 113 36 252.72 286.00 301 60 35256 223 2.r>2 266 3)!
Matvörur alls 816.34 2171.98 2155.45 2409.20 2537.02 257 255 28 5 300
Eldsueyti og ljösœeti . .. 97.20 280 00 274.90 293.30 302.30 288 282 302 8l l
Fatnaður og þvottur .... 272.99 — 769.94 283 __
Hústiæði 300.00 — 967.00 ' ' 319
Skattar 54.75 — 194.50 355
Önnur útgjöld 228.72 — 626.69 — — — 274 — —
Ú'gjöid alls 1800.00 4978.48 — - — 277 — —
Samkvæmt þessari áætlun hafa
stjornannnar, og væri það lifs- lendingarstoð. — Hvort nokkur
skilyrði fyrir nkisvald þeirra. — bieytmg verður þar a, verður enn . .. ., ...... *
, .. . , x,, ’ . v matvoruutgjoldm, miðað við verð-
Fæn svo, að einhverjir verslunar- ekkert um sagt. Buast þeir við að , ...... , , . . ,v
. ’ , '' , . I * lag í juli þ. á., hækkað um 200%
—.— —,menn tækju bændaversmnma í veiða hjer í vikutima eða svo. * , * , „ ,, .
Eundúna, bar þegar á því, aS eigi j sínar hendur, þá myndu bændurn- j Kn náttúrlega verður ekkert á-1, . . pFe & f! ' S1. “ 1 f n S’
~var gott til samkomulags, jafnvel ir fljótt læra, að stjórnarverslun-1 kveðið um það sagt. pess skal og á 'oi -tot Á -x +r* 'b ^ f - *
•stjakað við sunmm þeirra, fyrir'in væri þeim óþörf, og að því getið, viðvíkjandi lausafregn1 “ - . f' “ “ !
^löglegar og oleyfilegar æsinga-'myndi fljótt draga, ’ð þeir segðu >eirri, sem getið var um í daghók, ™ “ 1J^
1 raunir meða1 breskra þegna. jfyllilega skilið við alla stjórn og viðvíkjandi flngvjel, sem senda meti um3%. Pó hafa 3 af mítvöru-
Aðalermdi Russanna til Lund- yfirráð kommúnistanna. ®tti til Wade’s og Ogden hing- i„kka* k
•» ve»lu„- Sötadn I Moskva nKtti „,i * »* -=“«-* — >'*« < M
-arlan hjá Bretum. Ef viðurkenn- laldrei gefa neitt eftir á þessu benda er >essa grein’uð líka garðávextir, aldini og
mg Bretanna gat eigi orðið til sviði. lesa, a ymislegt, sém stendur á &
Lenin henti á, að með engu
að verslunarviðskifti kæm-, Jjem„ bent;i a>
, * mi11', Iatl(1-ITina, var viður- móíi rnætti leyfa erlendum versl-
emungin lítils eða, einskis virði. jlinum að komast í heint samband
Y' hra,tt lcoin 1 1-,<’)S> ai® skil- við aimenning í Rússlandi, sem
í * þau’ sem Bretar settu> tiJ þyrfti á vörum þeirra áð halda.
vedt íft VÍð RÚSSa 0g,E" stjórniu þarf á samböndunum
-ekki v,!1 .nægl1eg lán’ þau gátVÖ halda, til þess að almenuingur
Wag k™t-"LS‘ÍÓrn,,'tírÍr1Se,iTt“ÍÍ5 « “»■«<-
. ’ !11rn- Eenin og þeir fjelagar lijeldu,
Vjer öoium áður hjer í blaðinu að hægt væri aS koma varanlegum
gert nokkra grelu fyrir skilyrðum og hagkvæmum verslunarsam-
Þessum. jböndum á, án þess að hrófla nokk-
Samningatilraunir Hjeldxi þó á- uti vi® elnkasölunni.
fram um alllangt skeið, þ,jtt kunn. En á þeim grundvelli hefir
ugir teldu það fyrirfram víst> að Rússastjórn ekki tekist
kornvörur, og brauð hafa staðið »
stað, en aftur á móti hafa hinir
matvöruflokkarnir hækkað því
meir, langmest kjöt og þamært
fiskur. Ef útgjöldin til matvara,
eldsneytis og ljósmetis væru reikn-
uð eftir verðlaginu í júlí þ.
en aðrir útgjaldaliðir óbreyttir
eins og síðastliðið haust, mundi
það hækka aðalvísitöluna frá í
haust úr 277 upp í 299 eða ntm
8%.
úrangm’inn yrði (hverfandi.
Rússar þóttust ekki geta horfið
frá grundvallaratriðum kommún-
ismans; en Bretar töldu það ó-
Xiæfu að veita þeim lán, eða telja
þá hafa neitt lánstraust, nema
i>eir vildu viðurkenna fyrri skuld-
ir ríkisins og einstakra manna, og
-'''urnarjet{ einstaklinganna, svo og
a heir legðu niður ríkiseinkasöl-
una.
En Rússar voru hinir blíðmálg-
ustu og lofuðu gulli og grænurn
skógum, höfðu vörupantanir á tak
"teinum, er námu 150 milj. sterl.
pd. Alt vildu þeir í þeim efuum
fil vinna, til þess að samningar
kæmust á.
Tilgátur hafa komið fram, 0g
Þær sennilegar, að þeir bolsjevik-
Sli* geti alls ekki hróflað við
®tjórnarfýrirkomulagi sínu heima
fyrir, því ef þeir gerðu það, þá
hiyndi fljótlega vera úti um stjórn
í’eirra.
Er þetta skiljanlegt, þegar þess
gætt, hver grundvöllur er undir
sUórn þeirra, hvernig valdi þeirra
2. síðu viðvíkjandi herskipunum j
og fluginu. Aðalumhugsunarefni!
manna nú’er Grænlandsflugið og' gm f é_________^ _
þ\ú hefir verið fyrst á það minst JuVl• SÍttíJVQQtítV
í grein þessari, en sem sagt verður j ______
ekki meira um það sagt að sinni.1 Khöfn 5. ág. FB
Enn er þó mikið hugsað og talað Norðmeim fá lán.
mn flugið hingað til íslands, sem ' Mowinkel-stjómin hefir tekið
,eins og kunnugt er varð á þá lán í New York að uppihæð 25
leið, að enn meiri tíðindi urðu rnilj. dollara, til þess að ráða
að, en menn höfðu húist við. Fyrir fram úr fjárvandræðum. Ríkis-
því hefir verið leitað nánari skuldir Noregs nema nú 1800 milj.
fregna af því og skal nú nokkuð króna.
nánar frá þeim sagt: I '•'.*
2. ágúst, er þeir fjelagar lögðu Kólera í Rússlandi.
. ua af stað til fslands, urðu þeir við-' Símað er frá Moskwa og Stokk-
Kh- haf, leitast viS aS L og M|*“? * **• VissÍ_NeIson eigi ** » *« <“>«• - >e«ar
Khöfn 6. ágúst. FB
Betri horfur.
Símfregnir frá New York segjn,
að Evrópumynt sje farin að
hækka í verði vegna þess, að út-
lit sje fyrir, að góður árangur
verði af ráðstefnunni í London. B»
álitið að amerískir fjesýBlu-
menn muni verðá fúsir til 4®
leggja fram fje til að lána pjóð-
verjum.
verslunarsamningum
Herinn í Buhr.
Símað er frá Berlín, að i blöð-
bó iafnflXi +•' • • • rien hann kom til Hornafjarðar, að mundir í syðri hjeruðunum við a mánudaginn var sýe
po jatnaðarmannastjomir eigi í , ■ • , „. vr , J V1° það talið sjalfsagt, að Lundúna-
«„«. lunir he»u fmS afto Vo•«» fundutmn geri út „m, hvTrt
f , ' pann 3. agust, er þeir Smith og svelta þar. ’ ae
.1 þessu stappi stendur. Enginu Wade lngðn af stað saman flngu •
t hve lengi það getur haldið þeir nálægt hvor öðrum. Eins og! Fra J^Ýskalandi.
• Bændurmr þurfa erlendar kunnugt er. varð Wade að lenHa ! ■ Fra Berhu er síma8> að sorgar-
\o ur, og stjómin verður að sjá
þeim fyrir vörunum, en getur ekki
komist á rekspöl með verslunina
svo, að útveganir þær geti komist
í sæmilegt lag.
f fljotu bragði væri líklegast,
að brátt hallaði mjög undan fæti
fyrir bolsunum. En Rússar eni
ekki óvanir óstjórnini.. Langlund.
argeð þeirra er alþekt. pjóðin hef-
ir sýnt, að hún getur dregið fram
lífið, þótt allskonar óáran og bág-
indi steðji að. pví má vel vera, að
bolsaveldið haldi áfram góða stund
enn. peir dragast bara aftur úr,
Rúsarnir, meuning þeirra hrörnar
og viðskiftin minka við önnur
lönd. peir nálgast aftur Asíuþjóð-
ir«ar, en fjarlægjasf áhrif hinna
vestrænu menningarstrauma.
er, varð Wade að lenda ! ria '>ernn er slmaö>
og sá Smitli það. Flugmenn hafa fh°fn hafl farið fram 4 sunuu-
sjerstaka aðferð, er slys bera að daglnn 1 miuumeu >eirra sem
höndum, til þess að skýra hvað' Hu 0g særðust 1 stríðiuu- Fim'
sje að. Hreyfa þeir handleggi sína tiu husuiul mauua *óku þátt í há-
á ýmsa vegu og táknar hver hreyf- tl&1Dni) sem haldiu var 1 Thier'
ing orð. Flaug nú Smith lágt og garten 1 Berlín-
gaf Wade honum til kynna, að Frá T.imdiinafivndirmTh
vjelin væri biluð. f flugvjelunum! — Hughes utanríkisráðherra
er strigapokar með blýi í. Skrif- Bandaríkjanna. komc á sunnudag-
aði Smith á blað hvað: væri að vjel inn á Lundúnafundinn sem opin-
Wade’s og hvar hún væri, setti ber þátttakandi Bandaríkjanna
1 pokann, flang þangað að sem þar. Sama dag komu þýsku full-
Bdlingsley var (ekki Billingsleg) trúarnir, Ebert ríkisforseti og
og ’-Ft pokann falla á þilfar Stresemann fyrv, forsætisráðherra
þeirra. Sjálfur gat hann ekki að- á fundinn og fengu hinar vin-
stoðað Wade og hjelt 'hann því gjarnlegustu viðtökur.Hugíhes hef-
afram ferð sinni. ir undanfarið verið á ferðalagi um
■V erðúr nánar sagt frá ýmsum Belgíu og Frakkland, en ekki
atnðum viðvíkjandi fluginu, jafn- hefir sú för verið gerð sem opin-
oðum og sitt af hverju hefst upp ber för hans sem utanríkisráð-
úr flugmönnunum, sem líta á þettu herra. prátt fyrir það hefir hún
alt sem algenga viðhurði, er óþarfi haft mikla þýðingu fyrir ráðstefn-
sje að fjölyrða um. una í London.
Frakka verði áfram í Ruhr-hjej -
aði eða ekki. Herriot forsætisráÖ-
iherra krefst þess, að herinn verði
áfram i Rnhr næstu tvö ár, Cn
Pjóðverjar gera eennilega þettu
mál að kappsmáli.
pýsku blöðin benda ennfremur
á, að samþyktir þær, sem gerðar
hafa verið í London, komi að
sumu leyti í bága við Dawe^
tillögurnar.
, Innlendar frjettir.
Akureyri 1. ágúst. FP
Á læknaþiuginu í dag flutti Sigh
urjón læknir á Dalvík mjög merfe-
an fyrirlestur um skólamál. Enn-
fremur var á þinginu samþyki.
sov hljóðandi eftirtektarverð til-
laga: „Fundurinn skorar á ríkis-
stjórnina, að hlutast til um að feld
verði úr gildi núverandi lög un» _
heimild lyfsala og hjeraðslækna til .r
að selja mönnum áfenga drykki