Morgunblaðið - 21.12.1924, Blaðsíða 7

*35«M3iraí?»iái»w> -wS*--?e, -<*^Jíh.^íí
M OKGUNBLAÐIB
•"^•—^-■-^T—^-nrTTnrninii-i -n-fri-Ti-irn-wiwniinr —r~niTiniwiTiiiMiiiiimwiniwn n i nnwr.;—innjiiininin i 11
WK'Bwwwas»-«<«»»*v->.*w;>vt, 'memvt+x*;-*****
Þegar hver einasta verslun keppist vi5 aí auglýsa sem mest núna fyrir
jólin, svo aí dagblöSin margfaldast eins og lækur í leysingum, þá viljum viS aíeins
minna yiiur á, kæru húsfreyjur, a? þjer þurfiíi ekki að komast í nein vandræíi meí
hvar þjer eigið að versla, því að Kaupfjelagið hefir nú sem áður miklar birgíiir af
ölltim jólavörum. Vií þurfum engar upptalningar. En vörugæðin, vöruverðið og af-
hendingin eru alþekt.
morgunblaíi*.
Btoínandl: VUh. F1n»ea.
uteefandl: FJelasr í Reyit>*ík.
t»tjörar: Jðn KJartanuon,
Valtjr Stef&nuon.
*«Sl?»tnKa»tJðrl: E. Hafber*.
’krlfetofa Au«tur»tr«tl S.
"thtar. RltatJðrn nr. 498.
Atgr. og bökbald nr. 890.
Auglý»lBKa»krlf»t. nr. 799.
“'iBailmar: J. KJ. nr. 748,
V. St. nr. 12S0.
, IS. Hafb. nr. 770.
•AkrlftagJaW lnnanbæjar og t ns,-
Krennl kr. 9,00 é jaénuBÍ,
tnnanlanda fj*i kr. 8,80.
- iau»a»ölu 10 anra elnt.
Erl- stmftegair
Khöfn, 20. des. FB.
Dvalartími setuliðs Bandama.ima
Þýskalandi sennilega framlengdur.
* Versalafriðarsamningximtm er
^kveðið, að setnlið Banda-
'Unna skul; hafa sig á burtu úr
Jernðunum umhverfis Köhi þ.
j -Ían. 1925; Curzon lávarður
's,r >ví yfir í neðri málstofunni,
aÖ engar líkur sjeu á. að setulið-
n '' <n-ði fiuM á burt á þeim tíma-
Un Þessi stefna hafa verið tekin
"na álits eftirlitsnefndar Banda-
Jf)nna um hermál pýskalands,
, 11 Seni í því stendúr, að Pjóð-
ei,iar hafj ekki uppfylt alla skil-
s'na við Bandamenn, þeim
" ' íkjandi. pýsk blöð mótmœla
h’SSu °S halda því fram. að Frakk
J""1 og England hafi komíð sjer
|fl'nan iw, að vegna þess að Eng-
^ samþykkj framlengingu á
jValartíma setuliðsins í pýska
hinili- hafi Frakkland hoitið til-
^vunarsemi um ýms hin
*°llúðu
Halldór Gunnlaugsson
hjeraðslæknir.

^hlska málið.
svo-
Miðjarðarliafsmál og
JnnlEndar frjettir.
Akureyri. 20. des. FB.
■áukaútsvor á Akureyri. Veðurfar
1(^tsv8r Aktireyrar eru tæp
Þúsund í ár. Hæstir gjaldend-
^ °iU: Höepnersverslun kr. 5500.
^ uioinuðu ísl. verslanirnar 4800.
^ ólafsson 4500. Klæðaverk-
Gefjun 4000. Sigvaldi
^lsteinsson 4000. Verslunin Hani-
^OOO :!0?°' KanP^lag Eyfirðinga
' A.sgreir Pjetursson 2600.
V “an & °l«'n 2500 og Jakob
Vo* T kr' 2Ö0°- - Hjer er nú
VeWblíða, en alsnjóa.
pað er sagt, að verið hafi val-
inn maður í hverju rúmi á bát
þeim, seiu fórst með svo svipleg-
um atburðum uppi i landsteinum
í Vestmaunaeyjum á þriðjudaginn
var. Jeg þekti engan 'þeirra
nianna. sem þar ljetu lífið, nema
Hall'dór lækni Gunnlaugsson. En
um hann veit jeg, að hans verður
leugi saknað af hverjum einasta
nianni, sem þekti hann.
Jeg sá Halldór Gunnlaugsson í
f'yrsta sinn, þegar við gengum
j tólf saman inn í 'fyrsta bekk
latínuskólans vorið 1891. Sjaldau
mun slíkan fjörikálf hafa. borið að
dyrum skólans. Hann var einn
hinu vaskasti allra sinna jafn-
aldra, finileikmaður mikill, þol-
inn og harðskcyttnr. Engiu íþrótt
ljet luuium þó betur en sund,
enda kvað hann hafa þreytt
langa sundraun, áður en hann gaf
upp vörnina á sinni síðustu
ævistund. — En þó var haim
ekki miður að sjtír ger um
audlegt atgervi. Hann var ágæt-
ur námsmaður, gáfurnar þýðar og
fjölhæfar, og þar að auki bjuggu
ríkir listamannshæfileikar í hon-
um. Enginn piltur í skóla kunni
betur en Iiann áð teikna skop-
my-ndir, og vakti það almenna að-
dáun, hvað hann gat gert rir sum-
um skólabræðrum, síuum og kenn-
urum. En einkum hafði hann
þó frábæra leikarahæfileika.
Skólapiltar ljeku þá jafnan sjón-
Leiki á hverjum vetri, og bar Hall-
dór jafnan langt af öllum öðrum,
enda hafði hann raargt til þess.
pess varð snemma vart, aðhannvar
mannþekkjari miklu meiri en í
meðallagi, og þar að anki hafði
hann hina meðfæddu gáfu skop-
lcúkarans til þess að hlæja að
öllu því, er hneykslar flesta aðra.
Brestir manna og vankantar böfðu
ekki önnur áhrif á hann en þau, að
haim langaði til að draga alt slíkt
fvam á leiksviðið — eða þá lýsa því
í Ijóðum. pví að snemma bar á
því, að hann var vel hagmæltur.
pó orkti hann aldrei mikið í skóla,
en á Hafnarárunum gerði hann tals
vert að kveðskap, og hafa sum
meinfyndiu smákvæðj hans ög
skopvísur frá þeini tíma horist
landshornanna á milli. Sá skáld-
skapur átti aldrei að vera annað
en augnabliksgaman, en þó er
synd, ef hann hefir allur farið
forgörðum.
pað var þvi engin furða, þó að
fyelagar Halldór- Gunnlaugssonar
hefðu óvenjumiklar mætur á hon-
um. Hann var sjálfsagðnr hrókur
fagnaðarins á hverjum skemti-
fundi. Honum var það gefið, að
geta altaf vakið skellihlátm’ með
einu orði eða einu augna-
tilliti. Og aldrei vissi jeg
neinn mann reiðast Halldóri fyr-
ir keskni hans eða kveðskap.
Maðurinn var ekki grályndur ogtil-
gangurinn sá einn að fá aðra
menn til að hlæja.
Halldór Gunnlangsson var
t'a-ddur á Skeggjastöðum 25. ág.
1875. Foreldrar hans voru sjera
Gunnlaugur Halldórsson prófasts
að Hofi Jónssonar og Margr.jet
Andrea, dóttir Ludvigs Kuudseus,
verslunarmanns í Reykjavík. —
Hann útskrifaðist úr latínusikól-
amim 1897, með hárri 1 .einkunn.
en tók próf í læknisfræði við
háskólann í Kaupmannahöfn 1903,
sömuleiðis með 1. einkunn. pó að
hann vacri gleðimaður mikill,
stundaði ' hann nám sitt jaftian
vel, enda þurfti hann aldrei mik-
ið fyrir því að hafa. Hann dvald-
ist á Akureýri 1903-41905, var
settur til að þjóna Rangárhjeraði
1905, en fjekk veitingu fyrir Vest-
mannaeyjmn 1906, og þjónaði hann
því hjeraði síðan til dauðadags. H.
þótti jafnan góður og skylduræk-
inn lækuir, en einkum hepnuðust
þó skurðlæikningar hans vel. Við
fátæka og umkomulitla sjúklinga
var hann svo brjóstgóður. að orð
var á gert, og mun okki hafa ver-
ið reikningsglöggur í viðskift.mn
við þá. Landlæknir hefir sagt mjer.
að við fráfall hans eigi lækna-
stjett land.sins einum sínum nýt-
asta manni á bak að sjá.
Hatm var kvæntur’Onnti, cióttur
Terps timbursmíðameistara í
Kaupmannahöfn. Varð þeim hjón-|
um fjögra barna auðið, og ern
þau öll á lífi. par að auki tóku
þau að sjer eitt fósturbarn. Skað-
inn, sem það heimili hefir orðið
fyrir er meiri en svo, að orðum
verði um farið. Árni Pálsson.
7 desember.
pað rekur hver kosningin aðra
á þessu ári. Óróleikinn í stjórn-
málalífi þjóðanna. er öldurót
stríðsins, sem ekki hefir lægt enn
þá. pjóð.iruar eru að leita að jafn-
vægi, vita stundum ógerla hvert
stefnir og sveiflast því stundum
fi'ítm, stúndum til baka.
pað liggja eðlileg rök að því,
<ið ókyrð og ringulreið á stjórn-
málalífi pýskalands hefir verið
áþreifanlegri en í nokkru öðru
landi. Miklum hluta þjóðarinnar
gat ekki skilist og getur ennþá
ekki skilist, að nokkurt rjettmæti
sjc í þeirri byi-ði, sem sigurveg-
avav hennar lögðu þjóðinni á
herðar. í raun og veru befir bjúj-
in skiftst í tvent. Oðru megin eru
þeir, sem reynt hafa að kasta
hyrðinni af sjer, og hinumegin
eru þeir, sem bera viklu byrðina
í kyrþei og fara bóuarveginn til
að fá henni ljett. peir fyvri eru
gamla þjóðin, keisarasinnar,
hinir síðari eru hið unga pýska-
land, lýðveldisfrömuðirnir. pað
kann að þykja farið fljótt yfir
sögu að skifta þjóðinni aðeins í
tvent, en kjarninn í þýsku stjórn-
málalífi undanfarin ár, hefir ver-
ið afstaðú þjóðaritmar gagnvart
sigurvegurunum og skilyrðum
þeim, er þeir settu þy'sku
þjóðinni. A einu sviði hefir þjóðin
þé staðið öll saman sem einn mað
ur. 1 Ruhrmálinu tóku allir pjóo-
verjar höndum saman og fengu
enda óbeinan stuðning annara
ríkja í þessu atriði.
pað ern aðeins liðnir 7 mán-
uðir frá því kosningár síðast fóm
fram í pýskalaudi. pað var 14.
maí í vor. en þær kosningar gáfu
.engftn rjettmætan úrskurð um,
hverjum hæri að taka völdin í
sínar hendnr, því flokkarnir voru
svo sundraðir. Bæði jafnaðarmenn
og þýski þjóðflokkurinn fengn'
hvor um sig nærri því fimta blnta
atkvæðanua, en hvoragur var
tekinn í ráðuneyti það, sem mið-
flokkurinn, lýðveldisflokkurinn og
þy'ski fólksflokkurinn^ mynduðu,
sem þó allir voru uutn minni. pað
hefir þó stöðugt verið í ráði að
taka menn úr þýska þjóðflokkn-
um í stjórnina, en samkomulag
náðist ek!ki. Hm síðir urðu allir
þreyttir á þessu þófi og endirinn
varð sá, að ákveðið var að genga
skyidi til kosninga.
Pað tóku 25 flokkar þátt íkosn-
ingunum. pað nær þó eugri átt
að geta þeirra allra. Sumir þeirra
eru svo Htilsigldir og svo nauða-
líkir innbyrðis, að tæpast verður
greiut á, hvar skilur með þeim. •
Til yfirlits skulu sjö stærstu
flokkarnir nefndir, sem aftur
skiftast í þrjá aðalflokka með
nokkurnveginn sameiginlegri
stefnu, hver útaf fyrrir sig.
Hægrimenn. Til þeirra telst
flokkur Ludendorffs, sem er hinn
rámmasti afturhaldsflokkur, þýski
þjóðflokkurinn og þýski fólks-
flokkurinn (sem er einn afstjórn-
arfloikkunum undir forustu utan-
ríkisráðherra Stresemanns.
Mjðflokkurinn. Til þeirra teljast
sjálfur miðflokkúrinn, sem er
flokkur ríkiskanslara Marx, og
flokkur lýðveldismanna. báðiý
stjórnarflokkar.
Vinstrimenn. 1 þessum flokiki
eru jafnaðarmenn og kommúnist-
ar verða að teljast til þessa
flokks.
I stórum dráttum hafa undan-
farnar kosningar snúist um af-
stöðu þjóðarinnar gagnvart sigur-
vegurunum og í sambandi við það
ttm stjórnarfyrirkomulag ríkisins,
hvort það eigi að halda áfram að
vera lýðveldi, eða hvort keisara-
valdið skuli innleitt aftur.
í raun og veru voru þessar
kosningar undir niðri, líkar hin-
um fyrri. pað var aðallega bar-
ist um þetta tvent:
1) Framkvæmdir þær, er Lund-
únasamþyktin hefir í för nieð sjer.
Hægrimenn eru yfir höfttð að tala
sáróánægðir með samþykt þessa,
er leiddi af Dawestilíögttnnm. —
peii- svæsnustu harð.neitá stÖðugt
að pýskaland eigi nobkra sök í
styrjöldinni, og liafa ásett sjer að
skyrrast af fremsta megni við að
geva skyldu sína. Miðflokkurinn
aftur á móti, fyrst og fremst rík-
iskanslari Marx, halda því fast-
lega fram. að þjóðin verði að upp-
fylla þau skilyrði, er henni hafa
verið sett. Markmið Marx ríkis-
kanslara, er, að sem flestir flokkar
taki höndnm saman um að koma
pýskalandi útúr þeirri eiuangntn,
sem það er komið í, svo ríkið geti
sem allra fyrst staðið jöfnum fæti
við hin stórveldin.