Morgunblaðið - 23.01.1925, Blaðsíða 2

M O R G U N B L A Ð 1 jÐ

Höfum fyrirliggjandit
Þakpappa, venjul. og ,,Zinco Ruber“,
Þaksaum,
Þakjárn,
Rörmúffur,
Knjerör, meö loki,
Ofnrör,
Saum 5”,
Stormvax.
Tvær stórar rúður (búöarrúöur).
þetta. verið undir eins manns
stjórn.
Mjög líklegt er, að hægt væri
að nota Skólavörðuna fyrir
.stjörnuturn, með því að brevta
henni að nokkru, og setja yfir
hana hvolfþak (Kuppel), þar til
heyrandi, sem. hreyfa mættí í all-
ar áttir. Fyrir stríðið kostuðu
slíkir kupplar 3—4 þúsund krón-
ur, og fastur kúppull, sem nægja
mundi til þess að geta gefið' ná-
kvæmt tímameriki, kostar mikið
minna. J g fel víst, að hægt væri
að koma þessu upp, án þess að
fá mann frá útlöndum til þess,
því sá, sem þetta yrði keypt hjá,
niundi fúslega láta í tje teikning-
ar og leiðbeiningar um það, hvern
ig öllu skyldi fyrir komið.
Jeg get ímyndað mjer, að sum-‘
GALOSCHER
BEDSTE FABRIKAT
TRE TORn
a/s HELSiNGBORGS GÁLOSCHER
„KRONBORG” VANDKUNSTEN
K0BENHAVN, B.
! mannaskólanum, til þess að geta
gefið nákvæmt tímamerki, þar til, fiS'kveiðar
um kunni að þykja það ótrúlegt,
að hægt sje að koma upp stjörnn-
turni fyrir jafnlítið verð, eins og
hjer er gert. ráð fyrir, og kemur
það fram í seinni greininni um
Skolavörðuhæðina, þar sem talað
er um, að það mundi kosta miljón-
ir par er átt við stjörnuturna til
vísindalegra rannsókna á himin-
geiminum, þar sem kíkirinn kost-
ai’ stórfje, auk allskonar annara
áhalda. Hjer er aðeins átt. viS
litla stöð, sem nægileg va;ri til
þess að senda tímamerki út um
landið, og er það ekki stærra fyr-
irtæki en svo, að ríkið gæti hæg-
lega g'jört það, hvenær sem væri.
En ef ríkið gæti ómögulega sjeð
sjer fært að ráðast í það, þá er
! örmur leið til þess, sem vel væri
j reynandi, og hún er sú, að allir
jiásetar á landinu, sem stunda
I loftskeytastöðin var reist nokkr-
« í síðustu blöðum hjer í bænum|um arum ‘S1ðar.
hefir talsvert verið ritað um það, j pað er mjög líklegt, að fyrir
á togurum og motor-
bátum, gæfu einn fisk eða fisk-
virði, og yfirmenn nokkra fisika,
og sömuleiðis útgerðarmenn. Jeg
að g.jöra voldugt torg á skóla- Jslendingum liggi að verða mikil trúi ekki öðru en útgerðarmenn
vörðuhæðinni, ög reisa svo við siglingaþjóð, og þegar það verður, |jyrðu fúsir til að taka á móti þess-
það veglegustu framtíðarbygg- er öldungis óhjákvæmilegt aS fá um gjöfum og koma þeim í einn
iugar landsins. En mjer finst stjörnuhús, sem getur sent frálhjóð. pað vær; gaman að sjá, hve
Skólavörðuhæðin alls ekki heppi- sjer tímamierki til helstu kaup- mikið það yrði yfir árið. Jeg gæti
legur staður til þessa. Til þess staða á landinu, og jafnvel nú frúað að það þyrftu ekki mörg
liggur hún alt of hátt, og auk þegar er þetta orðið nauðsynlegf. jár til þess að fá næga upphæð til
þess mundi verða mjög kostnaðar- Auk þess er þetta svo stórt spor (þess að koma upp litlu stjörnu-
samt að gjöra þa-r torg, og reisa í sjálfstæðis- og menningaráttina, húsi, af líkri staérð, eins og jeg
þar stórar byggingar. Eins og að kostnaður í samanburði við hefi hjer hent á-
allir vita, er hæðin öll ekkert þgð eru smámunir einir; því þótt, Hvað sem því líður, hve langt
annað en klappir, mjög mism.un- menn noti loftskevti nú sem stend- ,eða skamt kann að verða þangað
andi háar, og yrði því afardýrt að ui, þá er ekki hægt að fá nákvæmt til íslenska ríkið sjer sjer fært að
sljetta þar stórt svæði, og síðan tímamerki með þeim, nema þar ráðast í slíkt fyrirtæki, þa ma o-
grafa fyrir kjöllurum. ræsum og sem móttökutæki eru; því ef mögulega e.vðileggja Skólavörðu-
vatni o. fl. tímamerki með loftskeytum eiga hæðina svo, að ekki yrð; hægt að
En Skólavörðuhæðin er hentng að sendast frá útlöndum, og ganga koma þar upp stjörnuturni, og
tii annars. Hún er sjerstaklega í gegnum fleiri símastöðvai hjer|þannig að koma í veg fyrir, í o-
ihentug til þess að reisa á’henni^á landi, verða þau ónákvæm, All'r fvrirsjáanlega langri framtíð, að
•stjörnuhús. Menn satkjast eftir sjómenn eða siglingamenn vita,! sjófarendur, innlendir og útlendir.
að byggja stjörnuhús á hæðum, hver nauðsyn er fyrir þá, sem sigla1 g'?ti fengið hjer, eins og í oðrum
tii þess að komast hjá að byggja Uffl höf heimsins, ag hafa siðuðum löndum, tímamerki, til
vænta mátti — sú. stjórnarbótatil-
raun. sem hún gerði.
Svo sem að líkindum lætnr, hef-
ii- Alþýðublaðið „tekið upp hansk-
,ann“ fyrir Bolsa í Rússlandi. pað
er eins og komið sje við hjartað
I Hallbirni, ef minst er á rúss-
nesku bolsana til annars en hróss,
og ástandinu í Rússlandi er lýst
öðruvísi en einhverri Paradís. —
Sovjetstjórnin á sjer víst hvergi í
heimi öruggari formæla.nda en
þetta blaðkríli h.jer liti á
hala veraldar. Og er það eitt nægt
hlátursefni um þvert og endilangt
landið.
En það er annað. sem er ennþá
hjákátlegra, og það er það, að
hvað margar og órækar sannanir,!
sem fást fyrir því, að ástandið í
Rússlandi sje á sumum sviðnm ’
ergu betra, og á öðrum margfa.lt1
verra en fyrir byltinguna, þá
hrópar Alþ.bl. altaf fullum liálsi:
petta er lýgi! petta er falsað ! En
svo grannviturt ætti blaðið ekki
að vera, að sjá ekki, að það herst
þarna vonlausri baráttu. Samræm-
ar, en afar-úglæsilega-r lýsingar á !
hrakförum Bolsa. er að finna í
öllum blöðum heimsins, sem Bols- ■
■af efeki ráða yfir sjálfir. Peir
stjórnmálaflokkar, sem næst ættu
að standa Bolsum vegna skoðana
sinna, jafnaðarmennirnir, eru al-
staðar í veröldinni á svo gersam-
lega öndverðum meið við þá, að
þeir líta á pá -ins og hverja aðra 1
pest, eða drepsótt í þjóðfjelag- ’
imi. Gagnkunnugustu menn, sent
e.ngin ástæða er til að rengja, hera j
þeim afarilla söguna a.ð öRu leyti,
og öllu þeirra braski og bramli j
heima fvrir. peir hafa orðið upp-
■vísir að svívirðilegasta undirróðri
víðsvegar um lönd, þvert ofah í
hátíðleg loforð og undirskrifaða
samninga. Sjálfur höfuðpaurinn,
Lenin, játaði það, þegar hann sá,
,að í óefni var komið, að honum
og fylgifiskum hans hefði hrapal-
lega missýnst, og að þeir hefðu
gert hvert glappaskotið öðru
meira — öll undirstaðan undir
starfi þeirra hefði verið ein vit-
leysa. Og nú kemur síðast önnur
'sterkasta stoð Bolsa, Trotzfcy, og
gerir sömu játninguna. -— lýsir
því yfir, að á öllum sviðum hafi
kommúnisminn farið hina mestu
hrakför.
prátt fyrir þetta alt — þrátt
fyrir samróma vfirlýSingar kunn-
SilBII»lll
24 «erolHnl*i
23 PoulMRi
27 FoMberf.
ki.pparstig 89,
aárnsmíöauErkfærí.
Fypipliggjandi i
Sími 72$).
ATHveiÐ fataefnin hjá mjer.
Gaðm. B. Vikar,
klæðskeri. — Laugaveg 5.
Óðýrasti sykurinn.
Fpamföp.
Rafmagnið er handhægt; þjef
ugra manna og Bolsa sjálfra, ber getJð fengið eins ]niki5 ijósmagn
Alþýðublaðið, sem ekkert veit, að- Qg þ-er, vilji8> __ en þjer haf;ð
dáunarbumbuua hjer úti á íslandi,
lýsir alla lygara, sem segja satt
rjett til um Rússland, og
og
iháa turna. Skólavörðuhæðin er
sjerst.aklega vel löguð til þessa;
þar þyrfti stjörnuhúsið að líkind-
ækki að vera hærra en ein hæð og
hvolfþak (Kuppel). Stjörnuturn-
ar geta verið afarmismunandi
<lýrir, bæði að byggingu og" á-
Ihöldum. Fyrir nokkrum árum kom
liijer danskur maður, til þess að á-
kveða hnattstöðu Reykjavíkur og
kannske til fleiri rannsókna. Hann
bygði lítinn skúr á klöpp, nokkra
faðma fyrir norðan Skólavörðuna,
oghafði rifuá þakinu frá nohðri til
suðurs. Inni í skúrnum steypti
hann steinstöpul, og stendur hann
þar enn. Setti hann á þennan
stöpul lítinn kikir, „IJniversal In-
strument“, og gerði svo þar sínar
athugasemdir. Nokfkru síðar keypti
landssjóður lítinn hádegislínukík-
,k\æma tímamæla, til þess að geta
ávalt reiknað út, hve austarlega
eða vestarlega þeir eru á hnett-
inum, en slíka tímamæla e” ekki
raögulegt að stilla svo rjett, að
það komi að fullu gagni, nema
’eftir tímamerki, sem sent, er frá
einhverjum stjörnuturni. Stjörnu-
tnrn, sem fullnægði þessum kröf
um. þvrfti ekk; að kosta miljónir.
ekki nema lítið brot úr einni mil-
jón króna.
Annars virðist, það fremur lítill
mennmgarbragur að þurfa dag-
lega að sækja tímamerki til ann-
ara þjóða. Ekki virðist, að í mik-
ið væri ráðist af ríkinu, þótt það
bygði eitt hús, þar sem hafa
mætti í veðurfræðisstöð, jarð-
skjálftamæli og lítinn stjörnu-
ir, og
'þess að stilla sjóúrin sín eftir.
íslenskir sjómenn eiga heimtingu
á, að Skólavörðuhæðin sje geymd,
til þess að koma þar upp stjörnn-
húsi, og það sem fyrst.
Magnús Benjamínsson.
var hann notaðnr í Stýri- turn áfastan við húsið, og gæti alt
m\
TJndanfarið hefir Morgunhlaðið
flutt útdrátt úr ágætnm greinum
eftir próf. Anton Karlgren, um
Rússland, þar sem sagt er svo
hlutdrægnislaust, sem verða má,
frá þeim meingöllum, sem komið
hafa fram í stjórnarfari því, sem
nú er notað í Rússlandi, og lýst
er í s-kýrum en öfgalansum drátt-
um, hve Sovjetstjórninni nii hefir
algerlega mishepnast — eins og
kastar sjer á knje í blindri að-
dáun ’fyrir fáránlegustn þjóðskipu-
lagstilrauninni, sem gerð hefir
verið. Alþýðubl. veit betur en
Iænin! Og á ummælum Trotzkys
er ekkert að byggja!
pað kemur þess vegna, öbki
neinum á óvart, þó ekki sje farið
að ræða þetta efni við blaðið. —
Meðan það tvístígur jafn greipi-
lega og það hefir gert í þessari
blindu forherðingu fyrir öllum
staðreyndum og ölium sarinleika.
þá er til lítils að opna á því ang-
un. Meðan það gerir Lenin að
heimskingja og Trotzky að lygara
— þá, sem verið hafa guðir þess
þá ier ekki að furða, þó því
finnist umsagnir annara Ijettar á
metunum.
En sannleikurinxi um Rússland
stendur jafn föstnm fótum, þó
Mþýðublaðið æpi: lygi!
emnig vei
i tt
til
T nokkra daga, og af sjerstök'
uir, ástæðum, selur versl. ,,pörf“,
Hverfisgötu 56, sími 1137, strau-
sykur
7!) aura kílóið.
hvítan og góðan á -aðeinS
Veitið framförunum abhygli, og
hagnýtið yður þær.
pað, sem virðist ókleyft í dag,
er einhver hugvitsma|Surinn búinn
að gera auðvelt á morgun.
og þjer' viljið,
stundum rc-kið yður á það, að þ,Ier
getið eíkki fengið eins lítið ljós og
þjer viljið-
pessu hafa þeir
eftirtekt, mennirnir, sem búa
..Philips“- lampana. peir einsett11
s.jer að ráða bót á þessu, og þelf
hafa gert það-
Peir hafa búið t.il sparilaiupa»
sem eyðir einungis einum fimt3,
hluta af því rafmagni, er venju
legur 10 kerta lampi þarf, -?u
ur þó nægilega birtu í svefnher
bergjum, litlum forstofum og ;inrl
arsstaðar þar, sem lítils er IÍ°hS
>örf.
petta er framför, sem
hafið, ef til vill ekki ve-itt ‘H
stóra
seiu
kou>'
hygli áður. Notið ekki
straumfreka lampa, þar
.Philips1 sparilampinn getnr
ið að fullum no.tum.
Philips spa.rilampiun ^æst ^
JÚLÍUSI björnssyni,
Hafnarstræti Sími ^