Morgunblaðið - 05.02.1925, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
*»ek:ki úti í birtunni og hreina loft-
inu, heldur í 'húsuru inni, og það
•er efalítið, að fle.stir smitast í
heimahúsum og á barnsaldri....
peir sem alast upp í slíkum húsa-
kynnum verða og veikir fyrir og
táplitlir o. s. frv.“
petta híbýiainái er erfitt við-
fangs, eins og G. H. tekur fram
í Morgbl. 28. þ. m. Ef öll alþýða
væri sæmilega efnum búin, byggi
í rúmgóðum herbergjum, hefði
nóg að bíta og brenna, þá væru
berklavarnir auðveldari en þær
<eru nú. En hvenær verður það,
■og er ekki hætt við að einmitt
■berklaveika f<ilkið verði harðast
úti? pað hefir <íst efni á áð búa
í góðum íbúðum. par smitast svo
börnin og svo koll af kolli.
Væntanlega væri best ef öll hús
væru eldtrygg, en hvað mundi G.
H. segja við þann Reykvíking,
sem hugsaði og segði svo: pað er
■ekki til nokkurs hlutar að vera
að sýna varkárni við eld; eld-
varnir og slökkvilið er þýðingar-
laust. Alt aunað er þýðingarlaust
-en það, að rífa niður öll þau hús,
sem ekki eru nægilega eldtrygg,
-og byggja borgína upp á ný. ff.
1L- mundi segja að þetta væri að
vísu gott og blessað, en ófram-
kvæmjlegt í náinni framtíð. en
eldvarnir væri sjálfsagðar meðan
á þyrfti að haida. Eins eru berkla-
varnir .sjálfsagðar meðan á þarf
að 'halda, og þess mun leugi þurfa,
og eins og sæmileg steinhús geta
brunnið, þá munu híbýli almenn-
ings seint verða „berklatrygg“,
þó að þau batní.
Mj*-r virðist G. H. halda því
gangstaust að vera að reyna að
forðast berklasmitun, því að meiri
hluti manna sje þega.r smitaður
og alstaðar sje sinitunarhætta. —
Lhn þetta mætti máske segja eins
og haft er eftir Gísla heituum
MagnússjTii: ,,petta myndi nú
vera satt, og ekki satt, og þó
heldur satt“ — en eiginlega alveg
bandvitlanst vildi jeg bæta við.
Sú smitnn, sem er svo lítilfjör-
leg, að aldrei <er hægt að finna,
nema með svo hárfínum rann-
uóknaraðferðum, sem Pirquet-
prófun, er væntanlega þýðingar-
laus í þessu tilliti. -Jeg veit ekki
betur, en að það sje yfirleitt skoð-
un þeirra, sem helst ættu að hafa
vit á þessu máli, að veruleg
herklaveiki sje oftast ávöxturinn
af tiltölulega megnri smitun,
venjulega af völdum berklaveikra
heimilismanna, og sje börnum
sjerstaklega hætt. Svo virðist
einnig reynslan vera hjer á landi,
og vil jeg, í allri hæversku, minna
G. H. á ritgerð mína: „Hve nær
smitast menn o. s. frv.“ í Aliti
Berklaveikisnefndarinnar.
Mannfall í styrjöldum og mann-
danði úr berklaveiki hefir stund-
um verið borið saman. 1 fólkor-
ustum falla einatt hraustustu
drengirni]- og í stríðinu við berkla-
veikina hníga menn og konur í
blóma lífs síns. Sá er þó munur-
inn, að síðan sögur hófust, er hinn
mikli valköstur berklaveikinnar
orðinn mörgum sinnum stærri, en
valköstur allra styrjalda mann-
kynssögunnar. Hin íslenska þjóð
missir ekki sj'ni sína í orustum
við erlenda fjandmenn, en hún
hefir um sárt að binda í viður-
eign sinni við berklaveikina. Sá
óvættur er hjer magnaðri <en hjá
mörgnm öðrum þjóðum, er lengra
eru 'komnar í berklavörnum en
vjer. Er ekki von, þó að v.jer
viljum neyta allra upphugsanlegra
ráða til þess að verja.st?
Mjer er það óskiljanlegt, hvers
vegna G. H. hefir þóst þurfa að
brýna þa'ð fvrir almenningi að
sýna áhugaleysi og hlutlevsi í
berklavörnum. Ilitt væri þarfara
að hvetja þjóðina til enn meiri
sjálfsvarnar, því berklaveikin
verður áreiðanlega ekki hlutlaus-
ari þó að vjer liggjum flatir f.vrir
henni og gefum upp allar varnir.
Sumir sjá eftir hverjum eyrir,
sem fer til almenningsþarfa, og í
seinni líð hefir heyr'st klifað á
því, að þessar •! krónur á ári á
hvert nef landsmanna, sem ríkis-
sjóðiir greiðir til berklavarna, sje
alt of hár skattur, hann sje að
sliga þjóðina. Ætli mörgum þrein
krónunum sje ekki ver varið ?
pessi 3 króna skattur ætti ekki
alveg að útiloka, að hús vrðu
reist í framtíðinni! G. H. langar
ósköpin öll einmitt í þessar krón-
ur, öðrum krónum fremur. Hann
vill ná í þær „smám «aman“ til
húsabygginga. Ætli þáð væri ekki
rjettara að láta þær í friði fyrst
um sinn ?
Sigurður Magnússon.
o-
Dagbók.
Söngskemtun Sigurðar Rirkis í gær-
kvöldi fór hið besta fram. Var ágæt
aðsókn að söngnirm og tóku áheyr-
endur honum mjög vel. Varð söng-
maðurinn að synga nokkur lögin tvis-
var. Einkum mun mönnum hafa þótt
gott á að hlýða þau lögin, sem leikið
var undir við bæði á fiðlu, orgel
og piano.
Leikfjelagið hefir tekið upp þá ný-
breytni nú, að helga hörnum sjer-
staka sýningu á „Veislunni á Sól-
haugum.“ Er þetta leikrit og vel til
þess fallið — söngur mikill og góður
og hljóðfærasláttur, og þó ekki síst
fagrir og glæsilegir búningar. Ættu
börn bæjarins því að nota þetta tæki-
færi og horfa á fallegan leik.
Búnaðarþingið var sett í gær. —
Fjöldi mála liggur fyrir Iþinginu til
meðferðar; þar kemur meðal annars
til umræðu í'rurnvarp um fyrirkomu-
lag landbúnaðarlána. Frumvarp það
e,- samið af þriggja manna nefnd
þeirri, er Búnaðarfjelag íslands skip-
aði í vetur. 1 nefnd þeirri bafa þeir
setið, Thor Jensen, formaður, Halldór
Vilhjálmsson og Sigurður búnaðar-
málastjóri. Skilaði nefndin áliti sínu
t'i Búnaðarfjelagsins í gær. Búist er
við, að þetta. þing standi lengur yfir
en vant er.
Meðal farþega á Goðafossi í gær:
þingmennirnir pórarinn á Hjalta-
bakka, Jón Auðunn Jónsson, Sigurjón
Jónsson, Ingólfnr í Fjósatungu, Há-
kon í Haga, Halldór Stefánsson,
Bernharð Stefánsson, Einar Arnason,
Guðmundur i Á:si. — Fná ísafirði:
Magníis Thorsteinsson bankastjóri,
Helgi Guðmundsson banknstjóri, frk.
An:i;i r! iio: -. ieinsson, Stefán Sigurðs-
son frá Vigúr, Árni Gíslason fiski-
matsmaður, Jóhann porsteinsson
k;; upmaður.
Áheit á Elliheimilið Grund. N. N.
5 kr. p. K. 5 kr. Frú G. Bl. 100 kr.
Old maid 10 kr. N. N. (í brjefi)
20 kr. Nafnlaust brjef 25 kr. Afh.
Morgbl. 10 kr.
4. febr. 1925.
H ar. Sigurðsson.
Ólafur og fuglarnir. Fyrir stuttu
var frá því sagt hjer í blaðinu, að
Dýraverndunarfjelagið hefði kært Ól.
Friðriksson fyrir illa meðferð hans
á fuglunum, er hann hefir haft suður
með Tjörninni. Er nú dómur fallinn
í málinu í undirrjetti, og hefir ölafur
verið dæmdur í 50 króna sekt. I
rannsókn málsins var meðal annars
leitað álits Bjarna Sæmundssonar
náttúrufræðingsi og Magnúsar Einar-
sonar dýralæknis, og töldu þeir báðir
meðferðina hafa verið illa á sjófugl-
unum. Óli.fur mun ætla að áfrýja
dómnum til hæstarjettar.
/
Sjera Hálfdán Helgason hefir ný-
lega verið skorinn upp við kviðsliti.
Gerði Matthías Einarsson skurðinn.
Sjera Hálfdáni líður sæmilega vel.
Knattspyrnufjelag Rvíkur heldur
hinn árlega dansleik sinn á laugar-
daginn kemur í Iðnó. Er þess vænst
af fjelagsstjórninni, að aðgöngumið-
ar sjeu sóttir í dag.
Utsire, flutningaskip, sem lijeðau
fór í fyrradag, kom inn aftur í nótt,
hafði fengið áfall og brotnað eitt-
hvað, og kom því aftur til þess að
fá viðgerð á skemdunum.
Verslunarmannafjelag Rvíkur held-
ur fund í kvöld, samanber auglýsingu
í blaðinu í dag.
Dr. Kort K. Kortsen flytur erindi
í dag (fimtudag) í Háskólanum kl.
6, um nútíðarbókmentir Dana (J. P.
Jaeobsen. Aðgangur er ókevpis fvrir
iilla.
Goðafoss kom hingað í gær um kl.
3. Lagðist hann fram á höfn, komst
ekki upp að uppfyllingu vegna þess,
að í sama mund og hann kom á ytri
höfnina, Ijet hafnarstjórnin erlent
flutningaskip fá það pláss sem laust
var við höfnina. Er þetta dálítil ónær-
gætni við farþega, >em voru á fjórða
hundrað með skipinu. Og sjálfsagt
er að láta farþegaskip, sem sigla
eftir fastri áætlun, sitja fyrir skip-
ura, sem h.jer koma endrnm og eins.
Goðafoss mun ekki hafa komist upp
að Uppfyllingu fvr en klukknn 6 eða
7, og varð þó að leggjast við hlið
Iþessa erlenda flutningaskips.
Llancl fer frá Akurevri nleiðis
hingað á laugardaginn.
Fermingarbörn fríkirkjunnar eru
Ibeðin að koma til viðtals í fríkirkj-
una í dng kl. 5 e. h.
Halldór • Steinsson alþingismaður
komst ekki suður til þings með Goða-
fossi, eins og hann liafði ætlað sjer.
Fór skipið fram hjá Ólafsvík í gær
vegna illveðurs. Biðu og fleiri far-
þegar í Ólafsvík, eftir skipsferð
suður.
„Jan‘ ‘ fisktökuskip, kom hingað
í gær úr hringferð kringum land. Tók
það fisk fvrir ProppéJiræður á ýms-
um höfnum og bætir hjer við farminn.
Valpole kom frá Englandi í gær.
Kom hann með allmikið af beitu-
síld, sem keypt hafði verið í Skot-
landi. Kemur hún í góðar þarfir, því
síldarlítið er hjer.
Vörubílastöð íslands, Hafnarstr»ó
15, (inngangur um norðurdyr húss-
ins). Sími 970.
Dansskóli Sig. Guömundssonar. —
Dansæfing í kvöld kl. 9 í BíókjaJIsr"
anum. Kenni Taiigo-foxtrot og nýj*°
marsukka.
I ViSekifti. I
Morgan Brothers vín>
Portvín (double diamond)..
Sherry,
Madeira,
eru viðurkend best.
Handskorna neftóbakið úr Tóbaks
húsinu er viðurkent fyrir hvað fínt oi'
gott það er.
Góð og ódýr kassaepli selur Tó-
oakshúsið.
Fjórar tegundir af Cigarettum hefií"
Tóbakshúsið, sem hvergi fást annars-
staðar í bænnm, og kosta frá
til 3x/2 aur. stykkið. petta er lægsta*
Cigarettuverð á landinU.
Vindlar, í 5 og 10 stk. nýtískubúnt-
um, seldir mjög ódýrt í TóhakshúS"
inu.
Túlipanar. Amtmannsstíg 5. Sím •
141.
Verulega 1 •:y 0n. ódýr drengje-'
frakkaefni, blá Sheviot í ctrebgjafötj-
sjerlega ódýr. Ásamt allskonar smá-
vöru til saumaskapar. Guðm. B. VikaTj
Laugaveg 5.
Hyasinthur kr. 1,25. Amtmannsstíg 5-
Lítið hús, óskast keypt. A. S. í •
vísar á.
Hveiti, haframjöl, hrísgrjón. Kaup-
ið strax áður en verðið verður vit"
laust.
Hannes Jónsson, Laugaveg 28.
____
-'ni ■ 1 " "■■■ —..... 1
25 aura kosta bollapör hjá mjer '*■
clag og á morguu.
Hannes Jónsson, Laugaveg 28.
HflH Tapaí. — Fundia. W0i'
Merktur frakki hefir fundist. —
Upplýsingar í síma 824.
HEIÐ A-BRÚÐURIN. _
lifandi enn. En faðir Bonefacius heldur því fram, og fjöldi
manna með honum, að Andor muni koma hingað einhvern
góoan veðurdag, ef til vill ekki fyr en Páll gamli frændi
hans er <lauður. En þá yrði hann ríkasti maðurinn hjer um
vdóðir, .jafnvel ríkari en þú, Béla, bætti Irma glottandi við.
— Haltu þverrifunni á þjer saman, sagði Béla, hinn
reiðasti og leit grunsamlega til Elsn.
— 'Sagði jeg ekki, að jeg hefði aldrei lagt trúnað á
'þetta þvaður, mælti Irma og hækkaði röddina, og hefi jég
fckki altaf verið að prjedika dauða Andors fyrir Elsu í rúm
tvö ár. En þú þarft ekki að vera hræddur, sagði Irma.lægra,
-og sneri sjer að pottunum. Elsa heyrði ekki hvað við vorum
að tala um. pegar hún er að tala við föður sinn og syngja
fyTÍr hann, er óhætt að skjóta af fallbyssn rjett við ejirað
á henni. pú getnr sagt hvað þú vilt, Béla, hún hevrir ekki
nokkurt orð.
— Já, sagði Béla, og komu harðneskjulegir úrættir í
andlit hans, það lítur út fyrir að þú gleymir þVÍ, að hjeðan
af á Elsa að hlýða mjer. Og það skal jeg fljótlega kenna
’henni. Elsa! hrópaði hann með skipandi rödd.
pegar ekki leit út fyrir að Elsa heyrði til hans, og að
hún hjelt áfram að raula fyrir sjúklinginn, varð Béla afar-
reiður. Æðarnar í andliti hans þrútnuðu, augað skaut hat-
ur.ineistum. Pannig stóð hann um stund, en svo laust hann
kreptum hnefanum í borðið og hrópaði fullum hálsi:
Elsa! Hevrirðu hvað jeg segi!
VI. KAFLI.
Trygð Elsu.
ELsa sneri sjer nú við ofurrólega. Var hvorki að sjá á
henni undrun eða gremju yfir þessum ruddalegu aðförum
mannsefnisins. í út.liti hennar hefði þó aðgætinn maður get-
að sjeð skapbrigði, sem einstöku sfnnum höfðu sjest þar síð-
ustu árin, en fáir veitt eftirtekt. pað útlit benti á undir-
gefni við örlögin, að sæt'ta sig við það, sem varð að vera.
Elsa hafði elskað Lakatos, fallega, hrausta mann-
inn, sem beðið hafði hennar fyrir fimm árum. Og hún hafði
lofað honum, að híða eftir honum í 3 'áT. Og það hafði hún
gert, þolinmóð, róleg og st-ælt, þrátt fyrir ýmsar öflugar til-
raunir, sem gerðar voru til þess að fá hana til að giftast.
Hún var fegursta kona hjeraðsins, og biðlarnir streymdú til
hennar tugum saman. Hún neitaði Iþeim öllum, þó þeir væru
auðugir og fallegir. Og hún neitaði einnig bænum og fortöl-
um móður sinnar.
Hún vonaði altaf, að Andor kæmi aftur. Og hún var
ung erinþl.
pað.grunaði engau, hvers vegna Elsa var svo föst f>T*r
í þessu efni. Engan grunaði leyndarmál hennar, og engiiú’''
vissi um loforð hennar til Andors og ást hennar á honu111'
— og móðir hennar allra síst. Flestir litu svo á, að þeUft
væri þrái og dramb, þegar hún hrvggbraut elsta son borgM'
stjórans, og son ríka kaupmannsins frá Sai:««ö, þá fór fólfc'
inr ekki að standa á sama.
Móðir hennar talaði þá alvarlega við hana. En það hc11,
engan árangur. Elsa svaraði ekki öðru en þessu:
— Jeg vil ekki gifta mig strax.
Irma sá, að svo búið mátti ekki standa. Elsa vai’ð ft
giftast, og helst vellríkum manni. Atburðirnir komu IrIíl_l
líka til lijálpar. Kabus gamli fjekk slagið, og Elsa varð eftl
•• • svo
það jafnan að vera lieima við og stunda föður sinn,
múðir hennar gat altaf haft auga með henni.
Svo fóru biðlarnir að streyma að. Ötulastur <>g P°^1
móðastur var Béla Erös, og hann var nú ekki sá versti, h
efnin snerti.Og Irma vissi það, að Bóla hafði heitiö þvi ' ^
löngu, að kvongast Elsu, og fór sú heitstrenging þvl ve* S’
an við áforni hennar.
Elsa hafði aldrei sýnt honum neitt sjerstakt ,
kom fram við hann svipað og aðra. Hann kom öðruhvo 1
kvonbænaerindum, og Irma játaði því fvrir sína 11