Morgunblaðið - 10.03.1925, Blaðsíða 2

2
MORGUN BL ABIB
Leitán hafin.
Möanum gei<öist l\i'átt órótt,
pég&r séinkaði kom.u þessara 2ja
togara, „Leifs Heppna“ og „Ro-
l»ert»ons“, og vönum sjómönnum
*varð öllu órórra fyrir það, að
Skipin voru tvö, sem vantaði. —
Enganveginn þótt'. mönnum samt
sjálfsa gt, að skipin ihefðu farist
5 veðrinu; þau gátu verið að
trekjast einhversstaðar með brot-
an stýri og bilaða vjel; þau gátu
legið e’nhversstaðar inni á Yest-
fjörðum, og etoki komist þaðan
kjálparlaust til Reykjavíkur eða
Hafnarfjarðar.
En hvað sem um þetta kynni a®
vera, þá brunnu menn aÆ löngun
til að vita eitthvað um þessi skip,
<og veita þe:m hjálp, ef þau þyrftu
tjálpar við, og hjálp væri hægt
að veita; og togaraeigendur 6g
■útgerðarmenn vildu alt í sölurnar
leggja, ekkert til spara, til að
jgera það, sem í mannavaldi stæði,
fogurum þessum til hjálpar, ef
§)eir væru nauðulega staddir.
En hjer var ekki hægt um vik.
Allir togarar voru meira og
minna bilaðir og brotnir eftir
vóðrið mikla, og gátu alls ekki
farið út, fyr en eftir nokkra daga.
®n hins vegar litu menn svo 4,
«ð ef þessir tveir togarar væru
oinhversstaðar úti í hafi nauðu-
lega stadd'r, þá þyrfti að vinda
bráðan bug að því, að leita að
þeim og veita þeim hjálp.
Fimtudaginn 12. febrúar fór
því landsstjómin þess á leit við
varðskipiö “Fyllu“, að skreppa
vestur fyr'r land, skygnast nm eft
3r þessum tveimur togurum inni
á fjörðum og fara um þær slóðir,
þar sem þeirra gæti helst verið
von.
Yfirmaðurinn á „Fyllu“ tók þess-
um tilmælum vel. „Fylla“ fór
íiíðan vestur fyrir land og leitaði
alstaðar þar sem henni þótti lík-
:legast; en hún varð einskis vís-
ari um örlög þessara tveggja
skipa, og hvarf hún við það hing-
að suður aftur; kom til Reykja-
víkur 15. febrúar.
iLeitnmi haldið áfram. Allur togara-
flotinn leggur út að leita.
Daginn eft'-r að Fylla fór í leit-
ina vestur og norður, 'hjeldu út-
gerðarmenn hjer ‘í bænum fund,
og var þar afráðið, að ef ferð
„Fyllu“ yrði árangurslaus, þá
tækju þeir þetta mál í sínar hend-
nr.
Skyldi þá leggja í nýjan leið-
angur og allir ferðafærir togarar
taka þátt í bonum.
Sunnudaginn 15. febrúar lögðu 12
togarar út hjeðan úr Reykjavík.
v.ndir forx-stu Magnúsar Magnússon
ar framkv.stj. En átta togarar voru
aneð loftskeytiún kallaðir sunnan af
Selvogsbanka, undir forustu Muðm.
♦Tónssonar á Skallagrími. og áttu
þeir að hitta hina suður og vestur
í hafi, og hittu þcir þá á mánu-
dagsmorguninn þann 16. febr. —
Aðalforingi ferðarinnar var Magn-
ús Magnússon framkv.stj.
Þessi togarafloti raöaði sjer til
þess að gagnleita ákveðið svieði
nál. 200 sjómílnr á hvern veg.
Ajt, leitarsvæðið hugðust þeir að
gerleita á tveim til þrem dögum.
FimtudagskvöldiS 19. febrúar
komu margir togararnir aftnr úr
Seiðangri þessub), og höfðu þeir ekk-
ert fundið og einskis orðið vísari;
var þá allur flotinn búinn að leita
rækilega á 18.000 férsjómílná svæSi.
þriCja og Slðasta tilxatm.
| pó að enghin yrði árangUr ag
leit togaraflotans, þá voru út-
gerðarmenn sarnt ekki enn af baki
dottnir; þeir vildu gjöra enn eina
tilraun, vildu enn betur leita af
sjer allan grun. Var þá það ráð
tekið, að fá varðsk'pið „Fyllu“ á
nýjan lei'k, og láta tvo togara
fylgja henni, sem Ijettiskip. Enski
útgerðarmaðurinn Hellyer í Hafn-
arfirði, eigandi togarans Rohert-
. sons, lagð: ennfremur til í þennan
: leiðangur tvo togara a:ð sínu leyti.
| Auk þess hafði hann fengið lof-
orð ensku stjórnarinnar um, að
j hún skyldi senda hingað tvö her-
skip, til að taka þátt í' leitinni.
Áttu þessi 6 gkip að taka þátt í
þessari leit, og le:ta svo ólíklega
sem líklega, leita lengra norður
og vestur, og með röndinni á Græn-
lrndsísnum.
priðjudaginn 24. febrúar lagði
Fylla á stað í þennan síðasta leið-
ar.gur, og með henui íslensku tog.
ararnir Skúli Fógeti og Arinbjörn
Hersir, og tveir enskir úr Hafnar-
firði; en ensku herskipin ætluðn
þessi skip að hitta í liafi en úr lfomu
þeirra varð ekki eins og kunnugt er,
Úr þessari leit var komið aftur
hinn 6. þ. m. Árangur hennar var
enginn. Eru mi horfnar allar von-
i” um það, að þessir tveir togarar
sjeu ofansjávar. Hafa þe:r eflaust
báðir farist í veðrinu mikla með
allri áhöfn, 67 mönnum. Er það
öllum mönnum meira sorgarefni
en svo, að því verði með orðum
lýst.
Skip og skipshafnir.
Eins og áður er tdkið ifram,
voru það togararnir Leifur Hepni
úr Reykjavík og Robertson úr
Hafnarfirði, sem ekki hafa komið
fram, og sem telja verður að far-
ist hafi. peir voru bá
skip og vel útreiddir í alla staði,
Leifur um það 4 ára gamáll; báð-
ir voru þeir skipaðir hinum vösk-
ustu mönnum á besta aldr.'.
Skipshöfnin á Leifi Hepna var
þessi: •
1. Gísli M.. Oddsson, skipstjóri,
39 ára, Skólavörðustíg 3;
giftur.
2. Ingólfur Helgason, 1. stýrim.,
32. ára, Vesturg. í Hafnar-
firði, giftur.
3. Ásgeir Þórðarson, 2. stýrim.,
Bergstaðastræti 37, 27 ára,
ógiftur-
4. Sigmundur Jónsson, Laugav.
27, 24 ára, ógiftur.
5. Jón Guðmundsson, Frakkastíg
23. 36 ára; kona og 3 börn.
6. Ólafur Gíslason, Hverfisgötu
32, 21 árs, ógiftur.
7. porbjörn Sænmndsson, Berg-
þórugötu 4, 27 ára, ógiftur.
8. Oddur Rósmundsson, Berg-
þórugötu 7, 28 ára, ógiftur.
9. Ólafur Brynjólfsson, L:ndar-
götu 14, 17 ára, ógiftur.
10. Sigurður Guðmundsson, Vill-
ingadal, Önundarfirði 32, ára,
ekkjum., 3 börn.
11. Sigurjón Jónsson, Bergstaða-
stræti 30 b, 19 ára, ógiftur.
12. Helgj Andrjesson, Mjóstræti
4, 66 ára, giftur, uppkomin
böm.
13. Valdimar Árnason, Hverfisg.
16, 32 ára, ógiftur,, 1. vjel-
stjóri.
14. Jón Sigmundsson, Laugaveg
50, 52 ára, giftur, börn.
15. Ólafur Þorleifsson, kyndari,
Vatnsstíg 4, 27 ára, ógiftur.
16. Jón Hálfdánarson, Hafnarstr.
18, 44 ára, giftur, 3 böm.
17. Randver Ásbjörnsson, Rauð-
arárstíg 9, 17 ára, ógiftur.
18. Jón C Pjetursson, bátsmaður,
Vesturg. 25 b, 35 ára, ógiftur,
bústýra og 4 börn.
19. Jón Jónsson frá Stykkishólmi,
23 ára, óg'ftur.
20. Sigurður Bachmann Lárusson,
Bröttugötu 6, 16 ára, ógiftur.
21. Sig. Jónsson, Miðstræti S b,
51 árs, giftur, kona og tvö
börn.
22. Sigurður Albert Jóhannesson,
Hverfisgötu 16, 25 ára, ógiftur.
23. Jón II. Einarsson, 2. vjelstjóri,
Njálsgötu 39 b, 31 árs, ógiftur.
24. Björgvin Friðsteinsson, kynd-
ari, Laufásveg 27, 22 ára,
ógiftur.
25. Ólafur Jónsson, matsve’mn,
Laugaveg 38, úr Barðastrand-
arsýslu, 24 ára, ógjftur.
26. Jónas Guðmundsson af Akra-
nesi, 41 árs.
27. Sveinbjörn Elíasson, úr Bol-
ungarvík, 19 ára, ógiftur.
28. Sveinn Stefánsson, frá Mið-
búsum í Garði, 30 ára.
29. porlákur Grímsson,- úr Rúf-
eyjum á Breiðafirði, 25 ára.
30. Jón Sigurðsson, úr Dýraf rði,
31 árs.
31. Stefán Magnússon, Njálsgötu
32 b, 31 árs, kona og 3 börn.
32. Magnús Brynjólfsson, loft-
skeytam., Lingarg. 14, 23 ára,
ógiftur.
íslenska skipshöfnin á Robert.-
son var þessi:
1. Einar Magnússon, skipstjóri,
Vesturg. 57, Rví'k, 36 ára,
kona og börn.
2. Björn Árnason, 1. stýrim.,
Laufásveg 43, 31 árs, kona og
böm.
3. Signrður Áraason, 2. stýrim.,
Rvík, 26 ára, óg:ftur, 1 bam.
4. Bjarni Eiríksson, Reykjavík-
urveg 22, HaJfnarf., bátsm.,
28 ára, kona og 3 börn.^
5. Jóhann Bjarnason, úr Árnes-
sýslu, 25 ára.
6. Gvmnlaugur Magnússon, úr
Barðastrandarsýsln, 33 ára.
7. Einar Helgason, Geirseyri,
Patreksfirði, 25 ára.
8. Anton Magnússon, Vatneyri,
Patreksfirði, 23 ára.
9. Halldór Guðjónsson, úr Barða-
strandarsýslu, 28 ára.
10. Erlendur Jónsson, Suðurgötu
24, Iíafnarf., 33 ára, ekkjia og
5 börn.
lí. pórðnr pórðarson, Vestur-
hamri, Hafnarf., 51 árs, kona
og 10 börn.
12. Tómas Albertsson, úr Rang-
árvallasýsTu, 28 ára.
13. Sigurjón Guðlaugsson, Hverf-
isgötu 5, Hafnarf., 25 ara.
14. Bjarni Árnason, Grund á
Kjalarnesi, 40 ára, kona og
mörg börn.
15. Valdimar Kristjánsson, úr
Patreksfirði, 31 árs.
16. Halldór Sigurðsson, af Aikra-
nesi, 19 ára.
17. Ólafur Erlendsson, Linnetsst.,
Hafnarf., 27 ára.
18. Ólafur B. J. Indriðason, úr
Tálknafirði, 27 ára.
19. Ámi Jónsson, pingholtsstræti
15, Rvík, 50 ára.
20. Jón Ólafsson, úr Barða-
strandarsýslu, 26 ára.
21. Einar Hallgrímsson, Vestur-
í brú 17, Hafnarf., 20 ára.
22. Magnús Jónsson úr Flatey,
| loftskeytam., 21 árs.
23. Jón Magnússon úr Rvík, 29
ára, kóna og 3 börn.
| 24. Vigfús Eliasson, úr Rangár-
vallasýsiu, 26* ára.
i 25. Egill Jónsson, Syðri-Lækjarg.
24, Hafnarf., 35 ára, kona og
5 börn.
26. Óli Sigurðsson, frá Nesi í
Norðfirði, 25 ára.
27. Óskar Einarsson úr Rvík, 20
ára.
28. Kristján Karvel Friðriksson,
úr Rvík, 47 ára. I
29. Jóhannes Kr. Helgason, Vest-
urbrú 3, Hafnarf., 24 ára. !
Auk þessara manna voru á
J skipinu 6 Englendingar, og era
nöfn þeirra hjer ekki talin.
pegar stóíþjóðirnar eiga í styr-
jöldum og blóðsúthellingum og
eru búnar að heyja hinar miklu i
og mannskæðu fólkorustur, þá er
það vani þeirra, að láta birta lang-
ar og sorglegar skrár yfir nöfn
þeirra manna, sem fallið hafa, eðít
sem týnst hafa, svo að enginn veit,:
hvað um þá hefir orðið.
Eftir þessum skrám bíða menc
með eftirvæntingu, með von og
kvíða, og margir lesa þær n :ð
hjartasorg og heitum tárum; .mð
eru nuSvjtafS einkum þeir, ivsm
finna á þeim nöfn ástvina siana
og vandamanna.
Einu orusturnar, sem við íslend
’ngar heyjum, eru orusturnar við
höfuðskepnurrlar, við ofsarok og
æstar öldur. En í þeim ornstum
bíðum við stundum það mannfsdl,
sem samgildir mannfallinu, sem
stórþjóðirnar bíða. í ’ orustum
þeirra á vígvöllunum hver við
aðra.
Nafnaskrárnar 'hjer að framan
sýna mannfallið, sem orðið hefir
í veðrinu mikla i liði sjómanna-
stjettarinnar íslensku. pær sýna,
að margur á eftir þetta voðalega
manntjón um sárt að binda í láti
eiginmianna, feðra og sona, og að
það er meira en lítið tjón, sem
þjóðin í heild sinnj hefír orðið
fyrir. pó að mannskaðarnir háfi
oft. v-erið bæði margir og mikl’a'
og skapað þjóðinni stórtjón og
eignamissi, þá er þetta slys samt
efalaust eitt það allra dýrasta,
sem okkar litla þjóð hefir urðið
fyrir.
pað hefir víst aldrei annað ‘ins
verðinæti farið í sjóinn hjer á ís-
landi; en þó mundu eflaust allir
meta eignatjónið að er.gu, ef hægt
hefði verið að kaupa mennina úr
helju, sem á skipumim vorn.
„Eigi má jeg á Ægi ógrátandi Úta.“
Ekki væri það nema náttúrlegt,
þótt margur maður hjer á ..andr
bæ'ði karl og kona, tæki sjer fyr
og seinna þessi orð í munn, því
margur á og 'hefir ótt um sart u®
binda af sjávarins völdum
„Goldið hefi jeg nú lau-lsskuld-
ina af Viðey,“ hafa menn efGr
Skúla fógeta. Líkt meguu^ v:ð ís-
lendingar segja um sjó nn i kring-
um strendnr fósturjarðar vorrar.
pað er mikið, sem Ægir gefur,
þegar „góði gállinn“ er á honum.
En liann er þungur líka, skattm-
inn, sem hann leggur á okkur;
svo mun blessuðu fólkinu finnast,
sem verður fyrir þeirri þungu
raun, að ástvinir þess og forsjár-
menn „sökkva í saltan mar“.
Pað getur hugsast, að sumum
! miklist svo þetta mikla mannfal!,
’ sein við íslendingar höfum orðið
! fyrir í þetta skifti, að þeir spyrji,
hvort jafn stórkostlegt manntjóu
! hafi áður borið að hondum.
. Jú, og það sjálfsagt otftar eu
einusinni.
Það er ekki langt á að minnast,
að fyrir 19 árum, eða 1906, urðn
á einum degi öllu meirj maim-
skaðar en nú i þetta sinn. pá fór-
ust, 7. apríl þrjú þilskip hjeðan úr
Reykjavík, Sophia Withley, skip-
stjóri Jafet Ólafsson, Emelía,
1 • • r • 7
skipstjóri Björn Gíslason, oglngv-
1 ar, s'kipstjóri Tyrfingur Magn-
ússon. Á þessum 3 skipum vom.
68 menn. -
26. til 28. sama mánaðar fórust
svo aftur 2 þilskip fyrir Vestur-
landi; annað hjet Anna Sopbia frá
ísafirði, og hitt hjet Kristján, frá
Stykkishólmi; á þeim skipnm voni.
20 menn. Þenna sanna mánuð, aprít.
1906, fóru því 88 menn í sjóinn.
Margur áttj þá líka um sárt áð
b'nda, ekki síður en núna.
pað ár drukknuðu alls hjer á
landi 123 menn, 94 af þilskipnm
og 27 af opnum bátum og í vötn-
nm á landi. í slysatrvggiugar fyr-
ir þessa 94 menn voru borgaðar
kr. 37.600.
Mörg fleiri dæmi mætti til tína,
sem sýna það og sanna, að e’nnig
í þéssnm efnum, mannsköðum og
slysförum, er „ekkert nýtt undir
sólunni“.
l'm það efast enginn, að íslend-
ingar eru afburðagóðir sjómenn,
hugrakkir, hráústir og harðfengir,
að þeim svipar í mörgu til for-
feðra vorra, sem sagt var um, að
þe'r kynnu ekki að hræðast. Hitt
hefir öllu fremur stundum þótt.
orka tvímælis, hvort þeir væru
einlægt eins varfæmir og aðgætn-
ii'. eins og æskilegt væri.
En í þessnm éfnum' á það við,
a? „hægra er um að tala en í að
komast“. Hugrakk' maðurinn tel-
nr ]>að hættulaust, hugdeigi
maðurinn télur l'ífehaska; og full-
huginn kemst oft óskemdur yfir
margt það, sem verður hinum
hugdeiga að lífs- og limatjóni.
Skoðanirnar á því á sjó og landi,
bvað sje fært, og hvað sje ófært,
fara þannig eftr Þvh hvernig
mennirnir eru sj'álfir. V ið, sem
heima sitjum, ofta-st í hlýjum ofn-
króknum, getum síst lagt þeim lífs-
reglur. sem eru út; á rúmsjó að
berjast við ofurefli vindar og
sævar.
Skipstjórarnir og sjómennirnir,
sem 'komii norðan atf Hala, segja,
að veðrið hafi verið svo afskap-
legt, myrkrið svo svart og gadd-
urinn svo nr'kiíl, að alt var í raun-
inni óviðráðanlegt, og l'ítt hugs-
anlegt annað en ftð eitthvað yrði
að slysi; þeir bæt.a því meira áð
segja við, ;að þakka megi Guði
fyrir, aS_ tjónið varð ekki enn-
þa meira.
Og því miður varð þó tjónið
afarmikið; vjer sjáum það eigin-
lega glöggvast, ef við berum okk-
m og manntjón’ð, sem við höfnm
orðið fyrir, saman við aðrar þjóð-
ir. —
Hefðu Danir átt að verða fyrir
sama tjóni, eft.ir mannfjölda, þá
áttu þeir að missa * sjóinn á e:n-
um degi 2011 menn, Noregur 1630.
Svíþjóð 3593. England með Wales
19225, Frakkland 23640, og Pýska-
land 36816. Blíka blóðtöku hefir