Morgunblaðið - 19.03.1925, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
THhtmni
Tilbuinn
ÁBURÐUR
Úivegum eins og að unbanförnu 'allar (egunöir
af tilbúnum áburöi, svo sem:
Horegssa Itpjetur (ca. 13% köfnunarefni).
Clhilesaltpjetur (ca. 15,5% köfnunarefni).
Brennisteinssúrt ammoníak (ca. 20’/8%köfnunarefni.
iLeunasaltpjetur (ca. 26®/o köfnunarefni).
Superfosfat 18%.
Kalf 37%.
VerÖið er aö mun Iægra en í fyrra. Þeir sem
panta strax (fyrir 25. mars) og taka áburðinn á bryggju
hjer og greiöa viö móttöku, fá sjerstaklega óöýrt verö
Bæklingur Siguröar Sigurössonar búnaðarmala-
stjóia, um notkun tilbúins áburðar fæst ókeypis á skrif-
to fu okkar.
Heilbrigðistíöinöi.
Fr jettir
vikvma 8. — '14. mars.
Mænusóttin hefir hvergi gert
vart við sig þessa viku.
Misling'arnir ganga enn í ýms-
xim hjeruðum landsins. — Hjer í
Eeykjavík sáu læknar tvo sjúk-
linga að því er hjeraðslæknir segir.
Kvefsóttin gengur enn, og ber
meir eða minna á henni um land
alt að því er jeg best veit. Hún
-er hvergi hættuleg.
Yfirleitt er heilsufar gott.
Enn um berklaveiki í sjúkra- j
'húsurn landsins. í sjúkrahúsinu j
á Sauðárkrók lágu 13. þ. mán. |
18 sjúklingar þar af 13 með
berklaveiki og af þeim 8 með
lungnaberkla. Af þessum 13 sjúk-
lingum voru 3 innan 15 ára. 8
af sjúklingunum voru úr Sauð-
árkrókshjeraði, 3 úr Hofsóshjer-
aði og 2 úr Siglufirði.
f sjúkrahúsinu á Blönduósi lágu
14. þessa mán., 11 sjúklingar, þar
af 6 berklaveikir, enginn brjóst-
veikur, 1 iifnan 15 ára, allir inn-
■anhjeraðs. TTtan sjúkrahúss kveðst
læknir hafa 5 berklaveika til
íljóslækninga, 2 af þeim brjóstveik-
i,‘ Einn af þessum sjúklingum úr
■Skagafirði, hinir innanhjeraðs.
17. mars 1925.
G. B
Vetrarföt.
pví miður erum vjer ekki komn
iv á hærra menningarstig, íslend-
ingar, en að öllum þorra manna
er sárkalt mikinn hluta ársins.
Tnni í húsunum er kuldi, og
stundum svo, að menn fá frost-
bólgu í höndur og fætur. peim,
sem úti eru, líður illa af kulda,
vegna þess, hve fötin eru 'köld
og óhentug, og stundum leiðir
þetta jafnvel til þess, að menn
krókna og verða úti.
Að mestu leyti er þetta að
kenna fáfræði manna og hirðu-
leysi. Ef vjer færum að öllu leyti
hyggilega að voru ráði, þyrfti
engum að vera kalt, síst til lang-1
frama, og þetta væri mikil fram-'
för. En svo er allur vani ríkur,1
að fiestir láta allar leiðbeiningar \
í þessum efnum, eins og vind um |
eyiun þjóta.
Hvað gerir fötin hlý? Flestir.
munu svara því, að það sje efnið
í fötunum: ullin, bómullin, hör-'
inn, eða hvað sem það mi er.:
petta er þó að mestu leyti rangt.
Það er loftið í fötunum, sem ger-*
ir þau hlý, loftið milli háranna í
hverjum þræði, milli þráðanna og
milli dúkalaganna. Loftið er hlý- •
ast allra hluta, en þó því aðeins,
að það standi kyrt, og sje ekki
á verulegri hreyfingu. í flestum
fatadúkum eru loftholurnar svo
smágjörðar, að loftið hreyfist treg j
lega, að minsta kosti í logni. Auk
hlýindanna, sem af loftinu stafa,
bætast svo við hlýindin af dúka-
efninu, og mest eru þau í ullar-
dúkum.
Af þessu, sem hjer er sagt, leið-
ir það, að þykkir, gisofnir dúkar
eru hlýrri en þunnir, þjettofnir,
þó efnið sje hið sama í báðum og
jafnmikið. Prjónuð föt eru alla-
jafna hlýrri en úr ofnum dúkum,
og fátt er hlýrra en góð prjóna-
skyrta og þykk peysa utan yfir
henni. Slík föt eru líka ljett og
liðug, en svo best njóta þau sín,
að yst fata komi vindhelt fat, svo
ekki geti nætt gegnum gisnu föt-
in. Slík vindföt eru allajafna úr
þ.jettum, liprum striga, en auðvit-
að gjörir lipurt skinn sama gagn
og er jafnframt mýkra og sterk-
ara. Loðskinnsföt eru flestum föt-
um hlýrri. Skinnið að utan tek\ir
af allan næðing, en loðnan að inn-
an er þykt lag fuit af lofti. Flest-
ai flugmannakápur, sem jeg hefi
sjeð, eru blátt áfram gjörðar úr
hvítsútuðmn gæruskinnum, og það
íslenskum, að því er mjer virtist.
Loðskinnsföt voru hjer algeng
fyrrum, en nú eru þau sjaldsjeð,
nema skinnfeldir efnamanna í
kaupstöðum. Alþýða hjer hefir
lagt þau niður, en í útlöndum eru
loðskinnsföt algengur skjólfatn-
aður.
Öll framför í fataburði og
klæðagei'ð almennings er þýðing-
armikið mál, bæði hvað heilsu
manna snertir, og almenna líðan,
en auk þess mikið f jármál. Vetrar-
, fatnaðurinn, skjólfötin skifta þó
mestu máli. Verður því drepið
hjer á fáein dæmi.
1. Vetlingar. Fyr á öldum
kunnum vjer ekki þá göfugu list
að prjóna. Vetlingar voru þá ann-
aðhvort saumaðir úr dúkum eða
brugðnir, og má sjá sýnishorn af
þeim á pjóðmenjasafninu. Prjón-
uðu vetlingarnir voru auðvitað
mikiu betri að öllu leyti, og þá not-
ar allur almenningur. Góðir, vel
þæfðir belgvetiingar, eru og skjól-
gott fat, en þó eru þeir ðkki eki-
hlýtir í miklum kulda og s’íbrm-
um, jafnvel ekki þó tvennir sjeu.
pað næðir gegnum þá, og þá
hverfa hlýindin. pá er það og
mikill galli, að vatnsheldir eru
þeir ekki.
Útlensku vétrarvetlingarnir eru
hetri. Peir eru allajafna gjörðir
úr ýmislega sútuðu skinni, og
fóðraðir að innan. Ef þeir eru
ætlaðir í allskonar vinnu, er
skinnið aliþykt og sterkt, en iunga
mjúkt, og sæmilega vatnshelt.. —
TAðrið er ýmist loðskinn eða ein-
iiver hlýr dúkur, sem er saumað-
ur innan á skinnið. pað næðir
ekki gegnum slíka vetlinga, svo (
hlýindin í innra borðinu njóta1
sín vel. Oft eru slíkir vetlingar
fingravetlingar, þó slíkt sje
heimska, því belgvetlingar eru
rniklu hlýrri og hentugri.
Ekki erp þessir vetlingar alls-
kostar hentugir fyrir alþýðu, þó
góðir sjeu. pað er nokkur vandi
að búa þá til, og erfitt að hreinsa
fóðrið, ef það óhreinkast. Hjá
slíku verður þó ðkki komist, ef
unnið er með vetlingunum, og
höndur þá oft og einatt óhreinar.
Góðir vetrarvetlingar fyrir ai-
þýðu, þurfa að hafa, þessa kosti:
1. Yfirborðið þarf að vera
sterkt, mjúkt og vatnshelt. Gott
skinn, með hentugri sútun er
eina efnið, sem getur komið til
greina.
2. Fóðrið á að vera laus prjóna-
vetlingur (belgvetlingur), sem
taka megi úr og þvo, er þörf
gjörist. Almennir, vandaðir belg-
vetlingar eru hentugir til þessa.
3. Skinnvetlingana þarf alþýða
að geta búið tii sjálf. Að sauma
þá á saumavjel er lítill vandi, ef
hentug snið eru fengin og vjer
höfum nóg af góðum skinnum.
En vjer kunnum efeki að súta
þau! Jeg þykist viss um, að ein-
hver sútunaraðferð sje þó til, sem
hvert heimili gæti framkvæmt;
en hver vill kenna oss haria •
4. Vetlingsopið að ofan þarf að
vera með einföldum umbúnaði,
til þess að þrengja það sæmilega,
og samskeytin við ermar verða
að vera svo, að snjór og vatn kom
ist ekki niður í vetlingana.
A læknisferðum mínum reyndi
jeg vetlinga af ýmsri gerð og
fjekk aldrei vetlinga, sem mjer
þóttu fullheitir, fyr en jeg Ijet
sauma mjer víða belgvetlinga úr
skinni, og hafði þá utan yfir góð-
um belgvetlingum. Eftir það hafði
jeg lítið af handakuldanirm að
skapa
hreysli
og
heilbrigði.
Atiglýsingar
óskast sendar timanlega.
Kolakaup
Heppileg í
HeilaSverslttn
l
^jiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimn lh
| Biðjið aldrei um átsúK.kulaði
| Biðjið um
| T O B L E R.
^imiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiimr^
ÓBRENT KAFFI
fæst best og ódýrast hjá
Eíriki Leifssyni, Laugaveg 25
Nofið eirtgðngu
pene
súkkulaði og kakao
Þetta vörumerki hefir á
skömmum tima rntt *jer til
rúms hjer á landi, og þeir, sem
eitt sinn reyna það, biðja aldrei
um annað.
Fæst i heildsölu hjá
Simar: 890 & 949
segja, og skinnvetlingarnir entust.
ár eftir ár. Jeg fjek'k þá saumaða;
hjá skósmið, og minnir niig að
þeir værn úr þunnu hross-skinni. |
Enginn íslendingur þarf að
ganga með kaldar höndur í vetr-'
arkuldanum. Vjer höfum nóg efni
í fnnheita vetlinga; en vjer verð-!
um að læra þá iist, að búa þá til
og nota þá.
G. H. '
Hwsiti, Nectar.
Pride, 7 lbs.
Gerhveiti,
Haframjöl,
Hrisgrjón,
Kartöfiumjöl,
Sagó,
Hálfbaunir,
SÁais, heiiH,
Bankabygg,
Bankabyggsmjöl,
Mysuostur, 1 kg.
Kakaó.
Sveskjur,
Aprikósur, þurkaðar.
Epli, þurkuð.
Bi. ávextir, þurkaöir.
Rúsínur,
Fikjur,
Döðiur,
IWatarlitur,
Soyur, (enkelt).
(dobbelt).
Búðingpúlver,
Gerpúlver m/VanilIe.
Bordsalt,
Krydd, i lau8ri vigt.
í btjefum,
Citrondropar,
Möndtudropar,
Vanilledropar,
Hik-Flak (lækkað verð)
Krystalsódi,
Handsápur margar teg.
Raksápur,
Stjörnublámi,
Fjaðraklemmur,
Toiletpappfr,
Tausnúrur,
Eldspýtur,
(ágœt tegund, ódýr).
Blikkfötur,
Burstavörur allsk.
I. Bryilissi 5 Hn
Slmar 890 & »49