Morgunblaðið - 22.07.1925, Blaðsíða 3

M.ORGL NBLAÐIf)
M0RGUNBLA6ie.
Btofnandi: Vilh. Fln»en.
Útgefandi: FJeliR I ReykjaTlX.
Jllt»tJ6rar: J6n KJartan»»on,
Valtyr Stefá.n««on.
a.ni?lý«)ngaatJ6ri: E. Hafber*.
Skrifstofa Austurstræti 8.
Slmar: nr. 498 og 500.
Auglý«inga»krif»t. nr. 700.
aeima»lmar: J. KJ. nr. 74Í.
V. St. nr. 1Í20.
E. Hafb. nr. 770.
Áskriftagjald innanlands kr. 2.00
á mánuSi.
Utanlands kr. 2.50.
J lausasölu 10 aura elnt.
,Fagurt fordæmi!“
Því var spáð hjer í blaðinu í
gær, að Hallbjörn Halldórsson og
fjelagar lians, mundu fagna af
alhug frjettunum af Siglufirði.
Kom það líka á daginn. Er synd
að segja að Hallbjörn dragi nokk-
ra fjöður yfir gleði s'ína og fögn-
uð í Alþbl. í gær. Fögnuður
mannsins hefir í gærmorgun ver-
ið svo mikill, að hann hefir á hinn
æskilegasta hátt flett ofan af
áformum sínum og siðferði — eða
bllu heldur siðleysi.
Hann 'kallar verkfallið á Siglu-
firði „fagurt fordæmi“ fyrir
verkalýð þessa lands.
Æskilegri játningu gat Hallbj.
Halldórsson ekki gefið.
Takið eftir. Það er fagurt for-
dæmi að rjúfa samninga, fagurt
fordæmi að ganga á gefin loforð,
fagurt fordæmi að svíkjast aftan
að atvinnurekendum, þegar þeim
TÍður mest á.
Þetta er siðfræði, hugsjón og
stefna Hallbjarnar Halldórssonar,
TÍtstjóra Alþýðublaðsins.
• um. Hann þegir yfir því — og
! skammast sín ef til vill.
Hliðstæð dæmi geta bændur átt
yfir höfði sjer og það, sem nú
kom fyrir útgerðarmenn á Siglu-
firði, ef •— og það verða menn að
draga í efa — verkafólk þeirra
fer að óskum Hallbjarnar og tek-
ur „fordæmið“ frá Siglufirði sjer
til fyrirmyndar.
Bændur hafa ráðið til sín kaupa-
fólk. Samið er um fast kaup.
En þegar glaðnar til í lofti og
útlit er fyrir að bændur geti
bjargað einhverri eftirtekju fyrir
goldið kaup, áhættu og erfiði, þá
segir kaupafólkið:
Nú vinn jeg ekki handtak, —
heyinu 'bjarga jeg ekki nema
hækkað verði kaupið að mun.
|Sá maður, sem gleðst yfir slíku
framferði, og kallar það „fagurt
fordæmi“, fyrir verkafólk þessa
lands, hann hefir nýlega gert
kröfu til að fá styrk hjá sam-
vinnufjelögunum, til þess að geta
útbreitt þetta sitt evangelíum.
Sjúkr>ahúsið á ísafirði.
p m
Ilið nýja sjúkrahús á fsafirði er loka má algerlega frá spítalanum.
eflaust veglegasta og vandaðasta Inn í deild þá er sjerstakur inn-
Bókin kom út hjá merku forlagl
í Edinborg.
Eins og kunnugt er, hefir Cra-
igie verið prófessor við háskólann
í Oxford. En bráðlega mun hann
flytjast alfarinn til Chicago, -og
tekur hann þar við prófessors-
embætti í rannsókn enskrar tungu.
Craigie er íslands-vinur mikill
og hefir tvisvar komið hjer til
lands.
sjúkrahúsið á landinu. Var það
tekið til afnota í fyrra mánuði.
Alls mun það hafa kostað 280
þúsund krónur. Er þar rúm fyrir
40—50 sjúklinga.
Húsameistari ríkisins gerði upp-
drætti að húsinu, en Asgeir Ste-
fánsson, úr Hafnarfirði og fjelag-
það er ekki hjá þeim mönnum,
sem ætla að nota sjer samvinnu-
ÍHvar er hámark ósvífninnar, ef . ’ ,
’ ar hans sau um smiðma.
Á neðri (aðal-) hæð hússins er
skurðstofa og sjúkrastofur. Auk
fjelög >ess að útbreiða onnur ^ þar fars6ttardeUd gem
eínS „fordæmi". I _^
Hvar er lágmark skilnings, ef
það er ekki hjá þeim mönnum,
sem halda að bændum sjeu það
kærkomnir fjelagar þeir Hall-
björn og fylgifiskar hans.
gangur, sjest hann til hægri á
myndinni. Á efri hæð eru sjúkra-
stofur. f miðjunni, upp af aðal-
innganginum er dagstofa sjúk-
linga. í kjallara er eldhús og
þvottahús, klefi fyrir geðveika og
líkhiis.
Auk þess er í kjallaranum bað-
hús, sem er til afnota fyrir al-
menning.
Á þakhæð er íbúð starfsfólksins.
FINNUR JÓNSSON
málari,
er nýkominn frá Þýskalandi.
Listaverslun „Sturms“ hins
þýska, hefir tekið myndir
hans að sjer.
Kemur þetta nokkrum á óvart?
Er þetta í frásögur færandi?
Var það ekki á hvers manns
•vitorði, að Hallbjörn og Alþýðu-
blaðið fylgdi eindregið óheiðar-
legustu stefnu jafnaðarmenskunn-
;ar?
Vissu menn það ekki áður, að
Alþýðublaðið er kommúnistameg-
in, fylgir þeim flokknum, sem
rjúfa vill orð og eiða, hvenær
-sem verður við komið?
Ef til vill hafa stöku menn
•ekki vitað það fyrri en nú, að
blað það, sem gefið er út af al-
þýðuflokknum íslenska, það hag-
ar sjer eins og það væri gefið út
fyrir rússneskt ránsfje.
„Fagurt fordæmi“ — Þessi
orð eru hentugt. brennimark á
Bolsasleikjuna Hallbjörn Hall-
dórsson og blað hans. Þegar þess
er gætt, hvert tilefni þeirra var.
Að þau voru töluð í fögnuði yfir
því, að samtök fengust til þess
að sVíkja samninga milli vinnu-
'veitenda og verkafólks.
— Fyrir fáum vikum stóð
Tþessi sami postuli Bolsanna,
Hallbjörn Halldórsson á fundi
Sambapds ^sl. Samvinnufjelaga.
Hann bað um fjárstyrk lianda
blaði sínu. Eins og kaupfjelögun-
nm íslensku nú er stjórnað, átti
þ>essi maður fulla sanngirniskröfu
til þess að ósk hans yrði uppfylt.
,Þá rennur upp ljós fyrir full-
trúum bænda á fundinum. Ekkert
•er bókað um málaleitun jafnaðar-
ímanna. Ritstjóri Tímans þorir
ekki einusinni að skýra frá því,
að Hallbjörn liafi verið á fundin-
]RLENDAR SlMFREGNIR
SÖGUFJELAGIÐ
er byrjað að gefa út Þjóðsögur
Jóns Árnasonar.
95 nýir fjelagar hafa bæst við
síðastliðið ár.
Bækur Sögufjelagsins eru ný-
komnar út. Eru þær í þetta sinn;
1. Registur yfir skólameistarasög-
Khöfn, 21. júl'í. FB. ur, 2. Blanda, með ýmsum skemti-
Stjórnarbylting í Lissabón legum fróðleik og í þriðja lagi,
mistekst. 1. hefti af Þjóðsögum Jóns Árna-
Símað er frá Lissabon, að sonar-
nokkrir herforingjar liafi gert til- Loksins hefir Sögufjelagið ráð-
raun til þess að gera stjórnar- ist í það vinsæla og þarfa verk,
byltingu. Náðu þeir einu herskipi*að gefa út Þjóðsögurnar að nýju.
á sitt vald. Stjórnin bældi upp- Því svo bera Þjóðsögur Jóns Árna
reisnina niður. sonar af öðrum þjóðsögusöfnun,
sem komið hafa hjer út, að þær
Ógurlegur bruni í Gautaborg. eru oftast í daglegu tali nefndar
Símað er frá Gautaborg, að f Þjóðsögurnar, eins og um aðrar
eldur hafi kviknað í trjesmíða- væri ekki að ræða.
vinnustofu og breiddist snögglega Þetta hefti sem nú er komið út,
út til geymsluhúsa, þar sem eru einar einustu 4 arkir (64 bls.),
geymdar voru byrg'ðir kola og en þjóðsögurnar allar nimlega 80
olíu. Bruninn er hinn fárlegasti, arkir. Hinn mjög erfiði fjárhagur
og sjest eldhafið alla leið frá
Skagen.
Frá Marokkó.
Símað er frá Paúís, • að þrír
franskir hershöfðingjar, er stjórna
eigi fyrirhugaðri aðalsókn á hend-
ur Abdul Krim í Marokko, hafi
nú náð saman. Lausafregnir
herma, að Abdel Krim nálgist
nálgist Foz, höfuðborgina.
Frá Akureyri.
Akureyri 21. júlí. FB.
Síldveiðin gengur treglega enn-
þá. Aðeins einstöku skip fengið
afla, þetta frá 100-300 tunnur.
Á land eru ekki komnar yfir 5000
tunnur í Eyjafirði og Siglufirði.
Hjeðan rekur stærsta útgerð Otto
Tulinius, og liefir 15 skip, flest
dönsk og færeysk leiguskip.
Sögufjelagsins veldur þvi, að eigi|
hefir verið hægt að gefa út meira
i ár.
í Sögufjelaginu eru nú 580 fje-
lagar. 95 hafa bæst við á síðast-
liðnu ári, svo fjelagar voru aðeins
tæplega 500 fyrir ári síðan.
(Enginn getur eignast þessa nýju
útgáfu af Þjóðsögum Jóns Árna
scnar, nema fjelagar Sögufjelags-
ins. Þeir sem hana vilja eignast
verða því að ganga í fjelagið. —
Fjölgi fjelagsmönnum að mun —
og sú mun raunin á verða — batn-
ar og hagur fjelagsins, svo hægt
verður að gefa mikið stærri hefti
af þjóðsögunum árlega framvegis.
Afgreiðslumaður fjelagsins er
Helgi Árnason, Safnahússvörður.
Árgjaldið einar 8 krónur.
kona“. Fær íslendingadagsnefnd-
in nokkrar stúlkur til þess að
vera í kjöri, og kjósa menn svo
um þær, eins og í venjulegum
kosningum, þótt kosningabarátta
sje lítil eða engin. í þetta sinn
eru þær í kjöri Miss Dorothy Pol-
son í Winnipeg og Miss Stefanía
R. Sigurðsson (Sigurbjörns Sig-
urðssonar) í Winnipeg, stúlka
fædd og uppalin hjer í Reykja-
vík fram að 14 ára aldri.
íslenskur námsmaður, Har. Jón
Stephensen, hefir hlotið svo kall-
aðan Mac-Kenzie-námsstyrk, sem
ætlaður er til þess að stunda nám
árlangt við Toronto-háskólann í
Ontariofylki. Piltur þessi lauk
námi við Manitoba-háskólann í
vor með ágætiseinkunn. Lagði
liann stund á sögu og bókmentir
og heldur áfram við það nám í
Toronto.
Á kirkjuþinginu í ár var Valdi-
mar J. Eyland vígður, og á hann
að þjóna Melanktonsöfnuði í Mou-
se River bygð í North Dakota. —
Valdimar útskrifaðist af presta-
skóla norsku kirkjunnar í St.
Poul, Minn., í\Vor.
Finnur Jónsson málari, hefir
dvalið í Þýskalandi um langt skeið,
aðallega í Dresden.
Og nú hefir „Sturm“ tekið af
honum 12 myndir til sýningar og
sölu.
Listaverslun „Sturms“ hefir
sýningar um alla Mið-Evrópu. —■
Myndir þær, sem verslunin tekur
til sölu, fara því borg iir borg, og
eru sýndar hvað eftir annað á
sýningum Sturms. En „Sturm“
tckur ekki myndir nema þær sjeu
* gerðar í anda nýtískustefnanna.
*— Þegar listverslun þessi hef-
1 ir einusinni tekið verk af mönn-
um, þá heldur hún því áfram,
meðan myndir mannsins eru gerð-
ar eftir hinum ríkjandi nýmóðins
listastefnu verslunarinnar. Fái
myndírnar annan blæ, eru þær,
gerðar afturreka.
Mjög eru skiftar skoðanir um
listagildi „Sturms' ‘ -myndanna.
Er Mbl. hitti Finn Jónsson hjer
á dögnnum, spurðum vjer hann að
því, hvort hann ætlaði ekki að
halda sýningu hjer i Reykjavik.
Bjóst hann við því. Það mun þó
ekki verða fyr en með haustinu.
|Sjeu myndir hans, sem hann
sýnir hjer, áþekkar þeim, sem
Sturm hefir tekið hjá honum,
verður sýningin nýstárleg hjer í
Reykjavík.
Ameríkumenn, mestir í öllu.
Vestur-íslenskar frjettir.
Reykjavík i júlí 1925. FB.
fslendingadagur verður hátið-
lcgur haldinn í Winnipeg 2. ágúst,
að venju. Er það orðið að fastri
venju vestra að íslensk stúlka er
1 kjörin til þess að vera „Fjall-
Ný lesbók í forn-íslensku.
Leskaflarnir allir úr ágætustu
fomritunum.
Fyrir stuttu síðan er komin út
eftir hinn ágæta málfræðing og
prófessor, W. A. Craigie, lesbók
fyrir byrjendur í námi forn-ís-
lenskrar tungu. Er svo sagt af
þeim, sem bókina hafa sjeð og vit
hafa á því efni, að hún sje hin
besta, mjög aðgengileg og ljett,
og telja margir hana þá lieppi-
legustu bók, sem þeir geti fengið,
er nema vilja forn-íslensku. Helstu
atriði íslenskrar málfræði fylgja
og bókinni.
í henni eru 60 leskaflar, allir í
óbundnu máli, og valdir iir ágæt-
ustu fornritunum, svo sem Snorra-
Eddu, Heimskringlu, Flateyjarbók,
Landnámu, Njálu, Kristnisögu og
Fornaldarsögum Norðurlanda.
í amerískum blöðum er þess get-
ið að enginn standi Ameríkumönn-
um á sporði í manndrápum. — 1
stórborgum Ameríku eru árlega
framin 10 morð fyrir hverja 100.-
000 íbúa að meðaltali. í New-York
vorn 387 mamia myrtir árið sem
leið.
Engin furða þó Ameríkumenn
hafi gætur á að framandi óaldar-
lýður komist ekki inn í lönd
þeirra. Þeir eiga nóg með það,
sem fyrir er.
---—------------
Frábæra matarlyst
hefir hann liaft maðurinn, sem ný-
lega dó í ensku fangelsi. Andlát
lians bar bráðan að, og gátu
menn ekki gert sjer grein fyrir
því, hvað olli dauða hans. Var lík-
ið rannsakað. Kom þá í ljós, að
maðurinn hafði gleypt þrjú hnífa-
sköft, tvær teskeiðar, tvo gaffla,
fjórtán tölur, bút úr skærum,
buddulás og part úr úrfesti.