Morgunblaðið - 31.01.1926, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 31.01.1926, Blaðsíða 5
1 Aukabl Morgimbl. 31. jan. ’26. MORGUNBLAÐIÐ sigarettnrnar fiást alstaðar. Ljnffengar og kaldar. TIL EAFNARFJAHÐAB ag Vífiilsstaða <« er best að aka i hinum |j|éd- frægu nýjti Buick hifreiðum Ira StelaáirL Útgerðameiui, skipstjirar s| TjelanteBi. Kaupið ekki aðrar klukkur um borð í Skipin ykkar, en Messingklukkurnar frá Sígurþór Jónssyair, úrsmið, Aðalstræti 9. Útvarpsmálið. TildrSg, undirbúnángur og horfur. Eftir Lárus Jéhannesson, formann útvarpsfjelagsins. Itorgunbl. hefir beðið formann ^tvarpsins, Lárus Jóhannesson, |Ögniann, að gefa lesendum blaðs- 1118 kost á skýrslu um það, hvern- útvarpsmálið nú horfir við. — ^Vrir skömmu birtist hjer í blað- Uiu grein eftir Júlíus Björnsson, ^0rmann' fjelags þess, sem „hlust- eildur“ hafa stofnað. Ef hann e^a aðrir eigendur móttökutækja einhverju við grein þessa ^ta, er Mbl. reiðubúið að birta greinar. Eins og hr. Júlíus -'Unsson benti á í grein sinni l1m daginn, er nauðsynlegt að Þ°tta m4j verði rætt sem ítar- t^gast ný í byrjun. kins og kunnugt er, hefir „út- varpið“ svonefnda náð geysimik- útbreiðslu erlendis, þótt til- tölulega ný uppfyndning sj'e og nú viðurkent eitt hið mesta °ntunar- 0g skgmtunartæki sem til er l!?lendjngar hafa þó til þessa ekki át,t kost á að fylgjast naeð 1 *'v• sem skyldi, og stafar það p',1» að vegalengd er svo mikil ra núgrannalöndunum, að dýr k ki þarf til þess að taka á móti ú sem út er varpað frá er- endum stöðvum, en til þessa hef- 1r engin útyarpsstöð verið á Is- mndi. Áhugi vaknar hjer. ^T1 sem kin mikilsverða ~ T!t' útvarpsins varð kunnari hjer á landi, vaknaði meiri' og meiri löngun manna til þess að koma upp útvarpsstöð á íslandi. i Þýðing útvarps hjer á landi. Á íslandi er jafn vel miklu meiri þörf fyrir útvarp, en í nokkru öðru landi. Samgönguleysið og hinar strjálu póstgöngur leiða til þess, að menn fylgjast altof lítið með því merk- 1 asta, sem gerist hjer á landi og erlendis, og af sömu ástæðu geta altof fáir orðið aðnjótandi þeirrar almennu fræðslu og skemtana, sem á boðstólum er hjer á landi, einkanlega. í Reykjavík. Þá hefir það ekki síður orðið mjög mörgum áhyggjuefni, hvern- ig koma ætti veðurfrjettum til ; sjómanna okkar, sem sækja sjó á | opnum bátum og mótorbátum. ef ; ske kynni, að hægt- væri að forða ! með því nokkurum mannslífum á ári, en svo sem kunnugt er, eru veðurspár Veðurathuganastofunn- ai orðnar mjög áreiðanlegar, eft- ir því sem um er að ’gera á því sviði. ! Alt þetta — og ýmislegt fleira, svo sem t. d. pólitísk þýðing út- varpsins, en með því er aðallega átt við, að menn geti fylgst með þingræðum, trúarleg þýðing þess með því, að varpa iit messugerð- um, þýðing þess fyrir auglýs- endur, sem þurfa að koma út um landið samtímis auglýsingum o. fl., jók löngun manna til þess að stuðla að því, að útvarpsstöð msetti rerða stofnsett hjer á landi og útvarpið ná lem mestri út- breiðsle. S.ífe‘ð tók útrarpið ekki að sjer. Það hefði að ýmsu leyti verið eðlilegast, að ríkið sjálft hefði tekið að sjer rekstur útvarpsins, vegna þess að höfuðtilgangur þess «r fræðslustarfsemi og að það er I náskylt símanum. Það varð þó brátt augljóst, að j dráttur yrði, talsverður á málinu,! j ef bíða ætti eftir því, að ríkið ! tæki að sjer forgöngu þess. ' pví varð það, að Otto B. Arnar, j símaverkfræðingur, sem hefir ver- j ið aðalforgöngumaður máls þessa, i sneri sjer til mín og stakk upp á; því, að við reyndum að koma málinu í framkvæmd — og eftir nokkra íkugun samþykti jeg að reyna það. Okkur var það j uppha.fi ljóst, að einmitt það sama, sem staðið hefir samgöngum vorum fyrir þrifum og öllum framkvæmdum, fólksfæðin, hlyti að leiða af sjer, að erfitt yrði að láta útvarp bera sig hjer á landi, nema gegn nokkuð háu árgjaldi og helst einkasölu á tæk-jum. Yið snerum okkur því til Al- þingis 1924 og fórum fram á, að stjórninni væri heimilað að veita | okkur sjerley.fi til þess að stofna j hlutafj-elag til útvarpsrekstrar j með nánara tilteknum skilyrðum ; og hlunnindum. Frumvarp þetta varð ekki útrætt á því þingi, og lá málið því í dái fram til næsta Alþingis, að öðru leyti en því, að Otto Arri'ar sigldi til þess að kynna sjer enn betur útvarp og alt, er þar að lýtur. Frá Alþingi 1925. Þegar Alþingi kom saman árið 1925, flutti hr. Jakob Möller 3. þm. Reykvíkinga, enn á ný frv. til laga, er heimilaði stjórninni að veita okkur ásamt Sigurði Sigurðssyni búnaðarmálastj., Þor- keli Þorkelssyni forstjóra Veður- stofunnar og Kristjáni Bergssyni forseta Fiskifjelags íslansd sjer- leyfi til útvarpsrekstrar, og varð það frv. að lögum með nokkrum breytingum, og var aðalbreyting- in sú, að feld var niður tillagan um, að útvarpsfjelaginu væri heimilt að hafa á hendi einka- ,sölu tækja, en í stað þess var stjórninni heimilað að ákyeða í sjerleyfi, að útvarpsfjelagið hefði rjett til að taka stofngjald af tækjum þeim, er sett væru niður. í upphaflega frv. var svo á- kveðið, að sjerleyfið skyldi hljóða á nafn, en því var slept í lög- unum, og var því hverjum manni frjálst að sækja um sjerleyfið. Ennfremur er • svo ákveðið í lögunum, að bjóða skuli a. m. k. helming hlutafjár út innanlands í sex mánuði. Stœrsfu pappiroframleiðendui' á Norðurlðndum llnlon Paner Go., Ud. Oslo \ Afgreiða pantanir, hvort heldur beint, wlendis frá eða af fyrir- liggjandi birgðum í Reykjavík. Einkasali á íslandi. Qarðar fKslason. Sjerleyfi veitt. Þegar lögin höfðu hlotið stað- j festing konungs, snerum við Otto ! Arnar okkur til stjórnarráðsins til , þess að fá að vita skilyrði þau, | sem við gætum fengið í sjerleyfi, og eftir nokkra samnina fengum við brjefleg loforð fyrir því, að ef við gætum aflað fjár til að starfrækja fjelagið (100,000 'kr., er samkv. lögunum lægsta hluta- fje), myndi það fá sjerleyfi til útvarpsrekstrar, samhljóða því, er brjefinu fylgdi. , TJndirbúningur. Hlutaf jársöfnun og samningar um stöð. Þegar svo var komið málum, skiftum við með okkur verkum. Sigldi Arnar til útlanda til að leita fyrir sjer um kaup á út- varpsstöð, en jeg hóf söfnun á þeim helmingi hlutafjárins, sem ekki skyldi bjóða opinberlega út, og er því var lokið og fengnar um 60 þús. kr. í hlutafje, fór jeg til útlanda til þess ásamt Arnar að fullgera samninga um stöðina. Fengum við tilboð frá öll- um stærstu þessháttar framleiðslu fjelögum í Evrópu og Ameríku. Yarð það ofan á að við byrjuðum með 0,5 kv. stöð til þess, að prófa, hvort hún nægði hjer og fcngum lánaðá stöð þá, er nú hefir verið sett upp, þar til Útvarpsfjelagið verður endanlega stofnað. Var til- boð fjelags þess, er hana hefir búið til, lang hag'kvæmast og reynsla þess mest á því sviði, ienda hefir það sett upp meira en helming allra útvarpsstöðva í 'heimi, móti öllum öðrum fjelög- um til samans og stöðvarnar reynst ágætlega. . Afnotagjöld útvarpsnotenda. i pað ákvæði sjerleyfisins sem skiftir almenning mestu máli, er nú gjald útvarpsnotenda til stöðv- arinnar. Var svo ákveðið, að stofngjald það, sem taka mætti af hverju iitvarpstæki, væri 85 lcr. og alt, afnotagjald á ári alt að 80 kr. Eftir samkomulagi við at- vinnumálaráðherra og landssíma- stjóra, sem báðir hafa verið fram- gangj máls þessa mjög hlyntir, geri jeg þó ráð fyrir, að reynt verði að byrja með ekki hærra árgjaldi en 50 krónum. j Gjöld þessi hafa þótt nokkuð há og verið gerð tilraun til þess að vekja óánægju gegn útvarps- fjelaginu og ríkisstjórninni út af þeim, og skal jeg því gera nokkra grein fyrir ástæðum. Kostnaður við útvarpið, Kostnaður við útvarpsstöð eins og þá, sem hjer hefir verið sett 1 upp, mun nema ekki minna en i 100,000 krónum á ári, þegar gert er ráð fyrir, að stöðin verði af- skrifuð á 7 árum, og er það full- ! langur tími vegna hinna hröðu ; framfara á þessu sviði, að í pró- | gröm (það, sem varpað er út) sje eytt kr. 30,000,00 á ári og að hluthafar fái arð, sem nemur 2% yfir bankaútlánsvöxtum, og ■ er það ekki um of í lagt, þegar tekið er tillit til þess, að hjer er um nýtt og óreynt fyrirtæki að ræða og að margir hluthafar hafa fengið fje að láni til að leggja í fjelagið af áhuga fyrir því, að fyrirtækið komist í fram- kvæmd. Handbók með myndum ogfuIS- komnum uppl. um ástandið í Canada, ásamt upplýsingum um hveniig nýjum innflytj- endum er hjálpað til að fá starfa, fæst án endurgjalds hjá umboðsmanni járnbrautanna P. E. 1 a C o u r CANADIAN NATIONAL RAILWAYS. (De canaöioke Síatsbaner) Oplysningsbureau Afd. 61. Raadhuspladsen 35 Kbh.B von rpecotn tre-x- MILK SMORBR0DKJEX ATCLItR C t> Aðalumboðsmenn: I. Brynjólfsson & Kvaran. Reykjarpípurnar góðu og fallegu eru nú komnar aftur í meira úr- % vali en áður. Engin píputegund hefir til landsins komið, sem er jafa falleg og vönduð. íobaksi Austurstræti 17. Heildsala. Smásala. Erfiðleikarnir vegna lítillar þátttöku. Rekstrarkostnaður sams konar stöðva annarstaðar í heiminum m un vera sá sami, nema hvað þær greiða mun meira fyrir prógröm. En þegar það er athugað, að elrki er hægt að búast við, að j fleiri notendur fáist á íslandi á næstu 3 árum ' en 500—1000, en j engar stöðvar erlendis munu fá j árgjöldin frá minna en 20,000 ; notendum og margar frá hundr- ' uðum þúsunda og jafnvel milj-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.