Morgunblaðið - 25.07.1926, Page 7

MOKGUNBLAÐIÐ
?■ fi
i
\
a
%
NESrL
Efli
MlL
er næringarmest, bragðbest og ódýrust eftir gæðum.
Ávalt fyrirliggjandi hjá
O. Johnson & Kaaber.

J
í’erðip um Norðuratlantshaf að
^etri til, hafa ;i Ickei þótt glæsi-
e£ar jafnvel á hinum Stærstu
^ipuin, en svo lítur út sem menn
*!íti að engin takmörk sjeu fyr'
lr livað 12—20 smálesta mótor"
1)atai’ af'htva.
Áe,rst
l’J'kif
htiu
af öllu er, að enginn
ilfít hafa vald til þess að stöðva
skip, sem fara svo 'hlaðiu af
^hini eða svo troðin fólki, að
bendir á hættu.
^’ygg'juverðir eru mexmirnir,
^eö1 *ttu að hafa eftirlit með of-
leðslu skipa og farþegafjölda, og
l>a8
t>ei;
er svo mikilsvarandi atrigi, ag
ætti að greiða sjerstakt kaup
***■ það starf. Hvort sem fólki slíkt f>'rir þá steinsekklw
það mikill ljettir fyrir þá, sem
róa til fiskjar — og sparar menn.
Eins og þeir, sem fara með 20
smálesta báta, treysta þeim út
í alt, sem línuskip værn, má bú-
ast við, að eftir sem tímar líða,
verði menn djarfari og djarfari á
þessúm opnu fleytum og í þær er
eigi auðið að seta þilfar. Ái*ar og
seg'l múnu vera á hátum þessum,
en svo gæti orðið þar, sem á svo
mörgum mótorbátum með þdfa.ri,
að segl færu að jiykja óþörf og
við það vex hætta, því bili mótor,
og skipið leggist flatt fyrir sjó
og- vindi, jiá þarf litlu að muna,
að það súpi sjó og fyllist, en komi
bátur-
AF ÍSAFIRÐI.
Framh.
III. Mjólkurhættan og ráðin
við henni.
(Alvarlegt mál.)
h.Vkii- sjer
VÍ y
I>að
óleikur gjör
erða einhverjar þær ráðstaf-
að koma, sem fyrirbyggja
> að menn fari sjer að voða.
^ýlega er komið brjef frá ein-
11)11 farþega á skipi því er flutti
^ur 35Q inenn 0g er þess þar
,5et)®> að fól'k hafi sofið á þilfari
» skipið ruggað mikið sökum
að lítið eða ekikert var í
^mrúmi. Skilja menn hvað það
Pýðir i
1:>að mun oft koma fyrir, að
^st* “ • V I
•'riuienn á strandferðaskipunum
''^Uga úr rúmi og lána farþeg-
11,11 herbergi sín til afnota, þeg-
eða ei, llin’
Mundi eigi auðið að koma fyrir
%
1 elr
'öen
'bá
Uiargir ferðast með þeim.
verða með því þjóðlegir
u og geti þeir lánað einum,
^ Sf‘ta þeir lánað öðrum, en
r,eta nienn þess, að stýrimennirn'
- ’ Se)u halda. vörð þegar allir eru
^vefni 0g farþegar reiða sig á,
l)('ir sjeu yakandi og fari rjetta
4^> l'urfa einnig að sofa og hvíla
olo*
611 ^Var geta Þeir fleygt sjer,
^að það sem starf þeirra út-
ei)utir 0g fengið jiá 'hvíld, sem
Peijy, _ ,
-u er nanúsynleg, sem vinna
■þri’ daga sem nætur. Ef far*
»ar hefðu hinn jninsta grnn
UiU v., °
utafkættu> sem Því getur
'elck' ' vai'<5menn skipsins fái
■s- 1 Þá hvíld, sem þeir þurfa og
hótt ^álíýofandi á stjórnpalli á
-w 11 ’ uiundi enginn biðja stýri-
vk] • UlU lána sjer rúm, og
ei5ta undir þeim afleiðingum,
igj11 at gætu hlotist. Svo jeg víki
þe.llr að eftirlitsmönnum, þá yrðu
1 a^ fá reglur til að fara eftir
Val)t ih þess að framkvæma
svo ekki væri þeim svar-
fyrj6r Þeir reyndu að ikoma í veg
iv,; l slys> »þig varðar ekkert um
1111 bátí!. __
Uiót kafa ver1^ settir HtHr
rar í íslensk róðraskip og er
blikkkössum undir þóftum á bát-
um þessum, sem gætu haldið þeim
á floti þótt fyltust. Jeg býst eikki
við að þessu verði sint, en viö
skulum muna eftir, að á það hef"
ir verig minst.
Erindreki í björgunarmálum
Jón Bergsveinsson, hefk’ gefið
Fiskif'.jelagi íslands skýrslu um
utanför sína og er hún birt í
júníblaði Ægis. Þar má sjá hvað
aðrar þjóðk’ gera til þess að verða
sjófarendum að Hði á liafinu og
við strendur landanna. Drukkn-
anir hjer ea. 50 menn á ári eru
■svo, að við erum þar efstir á
blaði, miðað við fólksfjölda. Er
það meining manna, að við fram'
vegis höldum því sæti?
f sumar verða reist mörg sjó'
merki sjófarendum til leiðbein-
ingar. Sími Ikominn til Reykjaness
og vitar hjer og þar reistir og
endurbættir; yfirleitt alt gert,
sem auðið er ti 1 að draga úr slys-
um og ekki má gleyma veðurat-
husranum
Jeg' talaði síðast um vatn og
mjólk og taugaveiki, gerði grein
fyrir því, að mjólE, sem tauga-
veikissýklar hafa komist í, getur
gert hræðilegan usla, er hún er
seld á bæi (kaupstaði), og einkan-
lega ef henni e>r blandað saman
| við aðra mjólk á útsölústöðum,
svo að taugaveikissýklarnir ber'
ast inn á ótalmörg lieimili.
Jeg nefndi alvarleg dæmi til
þess, að við hjer á landi höfum
fengið að kenna á þessu, og bið
menn að lesa aftur það sem jeg
sagði þar að Hítandi. Þetta er
svo alvcwlegt mál.
Hugstim okkur hvernig ástart
er hjer í Reykjavík. Það er
stærsta áhyggjuefnið af því tæi
hjer á landi. Jeg er ekki að álasa
bæjarstjórn eða heilbrigðisnefnd
bæjarins fyrir of litlar aðgerðir
í þessu mjólkurhættumáli. Nei,
nei; er þó svo roskinn og æeynd-
ur, að jeg veit og skd hvað það
er fjarskalega erfitt — að birgja
bruninn áður en ba*rnið er dott-
(ið í hann*).
En einhver verður að vinna ó-
vinsælu verkin. Annars fer þjóð-
inni aftur.
Lítum á mjólkii.rhættuna
Reykjavík.
Magnús dýralæknir segir mjer,
að bærinn fái mjólk frá 600 heim
; iliun, ef ekki meir, og það á svæð
| inu við Faxaflóa sunnan úr Garði
i og' enda alla leið upp í Kjós. Þar
j við bætist Ölfusið á sumæin.
Hver er hættaá ?
Hún er þessi: Einhver veikist á
einhverju mjólkurhehnilmu, verð
ur sóftveikur. Fólkið liugsar sem
svo: Hver veit nema þetta sje
taugaveiki — og þá verðuí* okkur
bannað að selja mjól'kina. Aum-
Ingja fátæka fólkið. Freistingin
er svo mikil, að þegja og þagga
niður hugsunina um það, að þögn
in geti orðið margra manna bani.
Þetta e r slæmt. En það eir svo
margt, sem enginn skilur, þeirra
sem aldrei hafa reynt hvað það
er — að svelta.
TTt frá þessu verður að ganga
og út frá þessu er gengið í öll'
um menningarlöndnm:
Öll iheimiH, sem selja mjólk,
verða að standa. undh* ströngu
eftirliti dýralæknis og mannalækn
is, því til tjryggingar: — 1) að
kýrnar s.jeu heilbrigðar (t. d.
ekki berklaveikar) og vel fóðrað'
ar, vel hirtar, f jósin góð; — 2)
að heimilin sjeu Ivifaleg (þar
kemur mannalæknirinn), engir
næmir sjúkdómar á heimilinu,
sem geti borist þaðan í mjólk;
—1 3) að öll meðferð mjólkurinn'
ar sje í fylsta samræmi við kt’öf-
nr lækna og heilbrigðisfræðinga.
Nú vona jeg að öllum sje ang-
Ijóst, að höfuðstaður landsihs,
sem kaupir mjólk af 600 heimii-
um eða rneir, getur ekki fullnægt
þessum kröfum, ve>rður að reyna
það, og e r að reyna það, og hef-
ir hingað til gert meira í því
efni en nokkur annar bær á land
jnu — en samt eltki nænri því
nóg. Jeg er að tala um ísafjörð
— munið vel —- og er að hugsa,
að ísafjöi’ður ikunni að verða á
undan Reykjavík.
Jeg ætla að baha einu við þess
ar þi’jár kfföfur, sem jeg nefndi,
og þar með er jeg þá kominn að
kjarna málsins:
Ráðið til að afstýra mjólkur-
sinithættunni, það er að h r e i nsa
(„pasteurisera' ‘) mjólkina.
Jeg veit að öllum lijer er kunn
txgt um það, að Danir selja á ári
hverju ikynstrin öll af mjólkur-
Dardinur
sterkar og ódýrar.
ívisfiau
ódýrust og best i
Vöruhúsinu.
Gosdrykkir,
öl,
ávextir
og annað
sælgæti
kaupa menn i
Q
remona
Lækjargötu 2.

og Danir urðu við, og allar þjóðir
hafa notað sjer meir eða minna,
og Hka nú er notað lijer í Reykjai
vík*), en hvergi annarstaðar &
landinu.
Tala um það á morgun eðai
ihinn daginn.
Framh.
G. B.
*) Mjólbxxrfjelag Reykjavíkur.
TÓMAS TÓMASSON
yfirslátrari
fimtugur.
í dag á 50 ára afmæli Tómas
Tómassou, yfirslátraffi hjá Slátnr-
fjelagi Suðurlands lijer í hænum.
Hann er fæddiu* 25. júlí 1876 á
Hjöllum við Skötufjörð í ísafjarð"
afurðum (smjöri og osti) til Eng arsýslu; voru foffeldrar hans Tóm-
lands. as Tómasson, bóndi þar og Þor-
En mjer e.r ná*r að halda, að björg Jónsdóttir, nxerkustu 'hjón.
#) Hjer á Suðurnesjum — dett'
ur mjer í hug — er það gamall
sem veðxxi*stofan send' ósiðux*, að 'hafa opnar hlandfoffh*
skipaskoðun í'íkisins, j framan undir bæjardyrum, eða
fáurn hjer muni kunnugt um hitt,
, að Englendingar hafa fyrir löngu
mælst th þess af Dönum, að þeir
h r e i n s u ð u („pasteuriseruðu")
alla mjólkina, sem þeir geva úr
smjör og osta. handa þeim, og
Danir eru ]>ó. vitum við, einhver
þrifnasta þjóð í lieimi. Vitanlega
urðn Danir sti’ax í stað við þess'
ttm tilmælum.
Annars ev best að segja allan
ir út, og
en þrátt fyrir allt þöldumliþví sem na’st. A mínum fyrstu sannleikann. Og* þá er það þetta:
við áfram að vera efstir á blaði hjeraðslæknisárum hjer í Reykja' Þegar Englendingar* báðust þe§s
á dauðalistanum og margt bendh*
til að þar kjósum við að vei*a.
Reykjavík, 23. júlí 1926.
SveinbjöDi Egilson.
Atlx. í fyrra drukmiðu 93 menn
og frá nýáffi þar til í dag, 36 fs-
ilendingar og 5 útlendii* menn.
Tómas ólst upp í föðurhúsum, við
ýms störf, meðal annars sjó'
mensku svo sem þa.r tíðkast, og
var á ungum aldri mörg ár for-
nxaður fyrir föðtxr sinn o. fl., þar
á meðal Þuffíði ekkju Jakobs sál.
í Ogri. — Tómas gekik síðan í
Möðruvallaiskóla og* útskrifaðist
þaðan vorið* 1900. Hvarf síðan
heim í átthagana og stundaði þar
barnakenslu á vetrum og almenu
störf þess á milli, svo sem áður.
i Aí'ið 1904 fór Tómas utan og
dvaldi eitt ár við nám á Aaskov
vík vaff mín vitjað til barns, seml arna af Dönum, þá var það aðal
„hafði druknað“ — sar sagt. Eu lega af hræðslu við d ý r a'sjxik'jháskóla. Mxxn hann hafa ætlað að
það var þá hjerna vestur á tún-;dóm, mjög illan, sem kallaður er búa sig sem best undir kenslu'
um, og blessað baruið, fallegur
tvævetur drengur, Iiafði dottið í
eina af þessum opnu hlaudfoffum
— og druknað. Síðan hefi jeg rif-
á dönsku „Mund- og Klove-syge“
(Kjafts- og klaufaveiki).
störf, en fyrir hvatir Boga Mel-
steð o. fl., sneri liann sjar að því
að læra slátrunarstörf, og dvaldi
borist hann síðan við það nám, uns hanxx
var fullnuma orðhin, í Odense,
Esbjærg og Köbenhavn. — Varð
Hitt e.r jafnvíst, að tangaveiki'
(og fleii’i farsóttir) geta
ist í þessu — í 30 ár. en orðið .í smjöri og osti.
svo lítið ágengt, að læknarnir í |- Það er fjarska ei’fitt a<5 vasast'
Keflavík sögðu mjer í vetur: í vandraAamálum. hann fyffstm* allra fslendinga t.íl
„Undanfarin ár hafa 3 böffnj Jeg ætlaði í dag að tala um að læra þá iðn til hlítar, og svo
druknað í hlandforum í Kefla- i’áðin við mjólkuffhættunni. En pylsugerð. Hvax*f hann xxt hingað
víkm*hreppi“. 1 sje að jeg er ekki kominn nema í apríl 1907, og tók þegar til þess
Get ekki þagað yfir þessu leng hálfa leið, á eftir að lýsa eina að undirbúa bygging slátrunar"
ur, og því sagði jeg: jörugga ráðinu, ef örðuglega geng húss Sláturfjelags Sunnlendinga,
„Það er oft erfitt að bifgja nr, þessu sem Englendingar fyr-jer bygt var <?ð lians fyri,rsögxi,
brunninn“. ir löngu fóffu fram á við Dam, j oa- hefir síðan !haft yfirstjóffii