Morgunblaðið - 24.10.1926, Blaðsíða 7

I
MOKniTNRLAÐ1f>
Sf
Hlklæii
°8 alt lil peysufata fall-
egast og best í
á Vesturgötu, eða
j^Ss> sem hægt væri að
***** í heldur litla sölu-
óskast sem f.yrst.
^ilboð jnerkt „Sölubúð“,
'etlcIist A.S.Í.
lJá nefnir höfundur söng og
hljóðfæraslátt. Segi*r, að það sje
leitun á þeim unglingi, sem (>kki
sje snortinu af þeim listum, oir
ekki gleymi þreytu og leiðindum,
hlýði liann á „söngsins englamál*'
... Eitthvert hljóðfæri a»tti ]>ví
að vera á hverju einasta íslensku
bændabýli. V<*rla sje svo fátækur
bóndi í sveit, að ekki gcti hann
eignast grammófón og nokkrar
plötu.r. En við þá geti ungir og
gamlir notið margra ánægjustunda
í heimahúsum.
Ýmislegt fleira nefnir greinar;
höfundur, er gera megi til þess
að laða unga fólkið í sveitunum
að heimilum þess þar. Ekkert af
því sje svo dý«'t, að fráfælast þurfi
það þess vegna. Og í raun og veru
sje ekki horfandi í allmikil úl"
gjöld ef þau næðu að stemma
stigu fyrir vaxandi straum ungra
manna og kvenna úr sveitum til
sjávarþorpa og bæja.
^omidí
úrval af Gardínútauum,
Irj^^Ppum, Sokkum, Kjólataum.
l;g0,,61sstumpar 3.95 pr. V,
Verðið saringjarnt eins og
^I.GunnbárunnarSGo.
k'
11T>skipaf jelag'shúsinu.
Sími 491.
NÝJU LÖGIN
U M
MANNANÖFN.
Aðeins íslensk skírnarnöfn.
^komið með e.s. ,.l»ra"
IINOL.EUIH
^P'klar birgðir, mikið úrval.
úr smíðajárni.
6lrt. .
qnúsvaskar m. stærðir.
^^baðofnar (Ju nkcrs).
H> Einarssan 3 F'ink.
hu
bafa rastir af lit"
1 öbtrandi blómum fraur
og umhverfis hanu.
'úill kostnaður sje og
^hðt ■ a<"' gróðursetja nokkur
bl he °g brúska af blómhrísi
■'h j V,la banda út frá húsinu.
*Sh^eSsari IIn|gerð af trjám,
to,. . “isi ... . . ......
<)f> búsið ríkmannlega út.
0<>‘
beðum líti fá-

‘>erj

vott
um menningu og
a'bsinjS; SPln þar búi.
Vegna þess að lögin um manna-
nöfn er samþykt voru á þinginn
1925, eru mjög gölluð og ósanr
ræni að því er ættarnöfnin snert'
ir, og enginn ánægður tueð þau
þannig, þá má ætla að þeim
ákvæðum verði bráðlega breytt
til samræmis.
Aðalbugsuninni í lögunum mun
aftur á móti ekki verða breytt,
og hún er sú, að íslenskir ríkis-
borgarar skuli hjer eftir aðeins
skírðir íslensku m n ö f n u m .
Hjer er komin í liig mikilvæg
breyting, sem lítið hefir verið
talað um, vegna j>ess, að allir voru
með bugann við ættarnöfnin. —
Pyrsta grein laganna mælir skýrt
fyrir um það, að menii skuli að
eins heita íslenskum nöfnum, einu
eða tveimur, og 4. grein legguv
þá skyldu á herðar prestum, að
ha.fa eftirlit með því að menn
hei'i alls ekki önnur nöfn eii þau,
sem rjett ern að lögum ísienskrar
tungn- Heimspekideild háskólans
cL' fengið úiskurðarvald um það
ivað sjeu' íslensk nöfn.
Sömuleiðis á stjórnarráðið eff'
ir tillögum heimspekideildar að
gefa út leiðarvísi um þan útlendn
nöfn, er nú tíðkast og bannað ei'
að taka upp framar. Er vonandi
að sá leiðarvísir fari nú að koma,
og þyrfti að fylgja' með skrá yfir
göinul og góð ísleusk og norræn
nöf-n, er mönnum væri ráðið iil
j að taka upp.
Með þessum mannanafnalögnm
er í raun og veru stigið stóri
spor á fram í át.tina 1 il málhreins-
unar. Er því í'jett, að fylgjn þeim
'ast l'ram- Má og því fremui'
vænta að þáð verði gert. sem það
verður mjög vinsælt verk. I’að er
ekki lengur neinn skoðanamunur
| urn það meðal manna, að )>ar
sem á er að skipa góðntn íslensk"
um orðum, þar eiga útlend ;>ð
J víkja. Og engiim þarf að ganga
jiess dulinn, að vjer eigum bá
gnótt ágætra þjóðlegra manna'
nufna, að það er breinu óþarl'i
að vera að sælast eftir útlendmu.
Smekkur rnanna irai nafnavnl
hefir áretðanlega farið batmmdi
á síðari árum, og bafa prestamir
átt góðan þátt í því að bæta
hann. En oft finna menn það
skyldu að láta heita eftir látnum
ættingja þótt nafnið sje óþjnð'
legt. Hess vegna er lagaboðið
kærkomið, sem leysir menn frá
slíkri skj’ldu. Aður fyr misskildu
meiin trúneknina svo hrapallega,
að menn hjeldu það vera henni
samkvæmast að láta börnin heita
ýmsum G v ð i 11 g a n ö f n u m, er
nefnd eru í biblíuniii. Þessvegmi
er -kominn þessi sægur af dúða'
nöfnuin inn í málið, sem gefur
ókunnugum þá 'skökku hugmynd
að þjóðin hljóti að vera óvenju-
mikið blönduð Júðum.
Auk þess, sem hin nýju nafna'
lög gera skjótan enda á hinu út-
lenda nafnatildri, þá banna þau
emnig klaufalega. mynduð íslensk
nöfn. Eins og allir vita, er ti!
'mesti aragrúi af illa samsettum
nöfnum, og alþekt er það, að
karlkynsendingu sje klest aftan
á kvenmansnafn og kvenkynsend'
ingu á karlmannsnafn mjög svo
ámátlega (t. d. Guðrúníus, Ein-
arsína o. s. frv.)Það verður hreint
og beint skemtijegt fyrir heim'
spekideildhia að ganga milli hols
og höfuðs á öllum þessum óhroða,
og þess verks 'mun líka vérða
lengi minst í sögn íslenskrar
tungu og þjóðemis.
Nokkur vandi kann það að
verða að setja takmörkin á rj'ett*
an stað, þegar semja skal skrá
vfir þau útlendu nofn, sem útlæg
skal gera, því að varla mun hj 1
því komist að leyfa ýms nöfn
þótt þan sjeu af iitlendum upp-
runa, J>ví að svo er líka um miirg
af hinum formi nöfnum, að þau
eru aðflutt. Þó hygg jeg rjett að
setja takmörkin nokkuð þröngi,
leyfa helst ekki önnur nöfn av'
útlendum uppruna en stutt, nöfn,
sem hafa íslenskar endingar og
beygmgar t. d. Pjetnr, Páll, Jón,
en banna önnur. þótt algeng sjeu,
sem eru alveg útlend, svo sem
ísak, Jakoh, Jósep, Jóhannes.
Davíð. Eins og menn sjá, getur
'víða orðið uokkuð mjótt á milli
og álitamál hvað banna sknii og
hvað • Jeyfa. En aðal hngsunin
að vera sú, að ú 1 r ý m a ú t "
I e n d u m n ö f n u m og leyfa
engin nema þau, sem geta t.alist
oi'ðin íslensk. Þess cr <ið gæt.a,
að eftirsjón er engin í þessum
útlendu nöfnurn og) því sjálfsagt
að banna sem flest. \'ið höfmn
af nóg'u að taka heima fyrir livort
sem er. Ef vel væri, ætti helst að
vera hægt að þekkja íslendinga
af nöfnum þeirra, hvar í lieitn-
inum sem er.
Lögin gera auðvitað ekki ráð
fyrir því að heimspekideildin eigi
að semja- fullkomna skrá yfir öll
þau nöfn sem komið getur iil
gi'eina að hamia eða leyfa, slíkt
væii alveg óhugsanlegt. Að svo
stöddu verðiir ekki hægt að krefj'
aat annars en að hún gefi út
bráðabirgða'leiðarvísi, það skýrau.
að Tiann marki þá stefnu, sem
deildin ætlar að fyl'gja. Væri ósk-
andi að ]>essi leiðarvísir kæmi
sem fyrst.
H. J.
Ódýrar skólabækur:
Ágrip af mannkynssögu Páls Melsted, 3 kr.
Barnabiblia I. og II., livor á 3 kr.
Bernskan I. og II., hvor á 3 kr.
Balslevs Biblíusögur, 3 kr.
Dönsk lestrarbók, eftir Þorl. H. Bjarnason og Bjama Jónsson, 3 kr.
Fornsöguþættir I., II., III, og VI., hver á 3 kr.
Geislar I., eftir Sigurbjörn Sveinsson, 3 kr.
Lesbók handa börmim og unglingum I., II. og III., hver á 3 kr.
Stafsetningarorðbók Bjöms Jónssonar, 3 kr.
Æskudraumar, eftir Sigurbjörn Sveinsson, kr. 3,60.
Þjóðsögur Jóns Árnasonar, i 9 heftum, hvert á 3 kr.
ísafoldarprentsmiðja h.f. — Slmi 48,
Vigfns Gnðbrandsson
klæAskeri.
Aðalstræti 8'
4v*lt byrgnr af fata. og fr.Hkkaefnum.Altaf ný efni með hverri f«r8.
AV. Saumastofunni er lokað kl. 4 e. m. alla laugardaga.
GÍFURLEG
VÍNSMYGLUN
uppgötvuð ií Þýjskalandi.
1 byrjun þessa mánaðar hafa
þýsku yfirvöldin komist fyrir
einhverja þá allra gífurlegustu
smyglun, sem framin hefir verið.
Tollverðirnír í Berlín höfðu um
nokkurt skeið undanfarandi tekió
eftir því, að á einlivern hátt het'ði
verið farið á hak við víneinkasölu
ríkisins- En hvernig, sem að vav
fárið, reyndist. ómögulegt, að
fiima lögbrjótana.
En í byrjun þessa mánaðar fóru
menn að veita eftirtekí skraut*
legri skemtisnekkju eiiini, að
nafni „Tnge“, sem fór undarlega
raargai' ferðir milli Berlín og
Bwinemunde. Hún var rannsöknð,
en ekkert fanst, ekki einn líter.
En einn dag var henni veitt eft*
iifiir út í Austursjó. Kom þá í
Ijós. að hún fór að vitaskipinu
„AdlergrundP, sem liggur milli
Borgundarhólms og Kolberg. \’ið
hliðina á vitaskipinu lá önnur
skemtisnekkja, skrautbúin mjög.
Hún var útbúin eingöngu til
smyglunar, og flutti hún ótollað'
an spíritus frá Danzig. Með hag-
anlega útbúnum dælum. var lnegi
að dæla á örskömmum tíma 5000
lítrum af víni yfir í „Inge“. En
hún var þannig útbúin, að liú.n
var með tvöfaldri klæðningu, svo
spíritnsinn var vel geymdnr í
einskonar víngeymirum.
Þegar smyglararnir sáu, að þeir
voru að komast í klípu, flýði
eigandi „Inge“, verkfræðnigur
einn, en kona lians og sonur voru
sett í varðhald. Bankastjóri einn
kvað og vera eitthvað við smygl-
nnina riðinn.
Tollverðirnir þýsku segja, að
þarna sje um að ræða inestn ,toli-
svikin, sein sögur fari af.
D A G B Ó K.
Þetta merki er trygging lyrir
bestagerpúlveri sem fáanlegt
er, — notið aðeins ekta vöru
og biðjið um gerpúlver frá
Efnagerd Reykjavikur,
kemísk verksmiöja, simi 1755.
P
í pokum og smærri
vigt, fést altaff í
EF YKKUR
VANTAR
Kosning'in í gæi'- Rúmlega 4350
greiddu atkvæði hjer í ba> til
lmidskjörs í gærdag- En við síð'
asta landskjör vorii greidd hjer
3800 atkvæði.
I. o. <). K. __ h. 10810258.
VeSriS (í gærkvöldi kl. 5), —
Norðaustan stinningskaldi á Suo-
vesturlandi. Hægur norðan á Vest'
fjörðum. Austan stinningskaldi
og snjókoma á Norðnrlandi. —
Loftvægisbugð sú er föstudags"
kvíildið var við Jan Mayen t'ór
í dag fram hjá Austfjörðum og
er mi koinin suður fyrir land. Ný
lægð er á ferðinni suður af Graui-
landi og fer hún sennilega aust.ur
Nserföt,
Sokka,
Peysur,
Trefla eða Vetlinga,
þá komið beint til Haraldar. Þar
er verðið laigst og vörurnar best'
,ar Þar er einnig úr mestu að velja
um haf t'yrir sunnan fsland. —
Ptlit í Reykjavík í dag: Vaxaudi
austlæg átt. Þurt veðnr. Hitastig
um frostmark eða nokkuð yfir.
Verslunarma'nnaf jelag Rvíknr
heldur aðalfund sinn í dag kl- 4
í Kaupþingssalnum.
Fyrsti vetrardagur var í gær
og heilsaði hann kaldur og bjart'
ur hjer suinianlands, «mi með nokk
urri snjókomu sumstaðar norðan'
lands.