Morgunblaðið - 22.07.1927, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
Stofnandi: VUh. Fin«en.
Crtgefandl: Fjelau I Reykíavtk.
Rltatjðrar: Jðn Kjattanaaon,
Valtýr Stefánaaon.
AuglýsinBastJðri: B. Hafber*.
Skrlfstofa Austurstrœtl *.
Stmi nr. B00.
AuKlýsingraskrifst. nr. 700.
Heímasimar: J. Kj. nr. 74J.
V. St. nr. 1JJ0.
E. Hafb. nr. 770.
Askriítagjaid lnnanland* kr. J.00
á mánuSi.
Otanlands kr. 1
J***iðji ráðberranu.
í ráðunevtið. „Það er aðallega urn. Þekti hver maður siuu seðil
þriðji maðurinn, sem vafi getur og stóð á öllum nafn Finns Jóns-
leikið á um,“ segir Ólafur. En sonar.
livers vegna að hafa ráðherrana Að yfirheyrslu lokinni voru allir
nema tyo? Getur ekki Jónas verið kærendurnir fjórir fluttir til ísa-
forsætis- og dómsmálaráðherra ? —- fjarðar og settir þar í gæsluvarð-
Ekki vantar hann æruna!! hald.
1 í fyrradag stóðu yfirheyrslur
allan daginn í ísafirði og eiils í
gær, en ekki er blaðinu kunnugt
um hvað upplýst hefir í málinu.
Margir hafa verið kallaðir fyrir
rjett, þar á meðal foringi verka-
manna í iHnífsdal, Ingimar Bjarna-
,son í Fremri-Hnífsdal, en hann
Hnifsáalshneylslið.
Rannsókn er þegar hafin.
Kærendur settir í gæsluvarðhald.
Olafi:
Halldórsson skrifari hans sitja borgarinnar geti ekki gengið *il
báðir í gæsluvarðhaldi enn. Hefir lengdar.
þó ekkert upplýst í málinu, er á — Hvað segið þjer svo um
neinn liátt geti sannað að þeir Danzig og landskikann, sem Pól-
sjeu sekir, heldur liið gagnstæða. land fekk að hafa?
Stulka, sem var á kjörskrá á — í Póllandi eru 30 milj. manna
í ísafirði, kaus í Hnífsdal um dag- og ríkið getur ekki komist af án
inn. Var lagt hald á atkvæði lienn- þess að ná til liafs. Þjóðverjum
ar og heimtuðu bolsar að lmn gerir það ekkert til, þótt Pólverj-
kæmi til ísafjarðar að kjósa og ar hafi þessa skák á sinu valdi,
varð það úr. Fyrir rjetti bar hún, því að svo er t.il skilið, að allir
að liún hefði í Hnífsdal kosið sjera flutningar, milli Austur-Prúss-
Sigurgeir Sigurðsson og reyndist lands og Þýskalands, eru toll-
TT. T . a; - liefir þo ekki enn venð settur 1
Hmn o. juli skeði sa atburður 1 1
TT . , , [T ,, gæsluvarðhald. Hann mun liafa
iafur Friðriksson fer i Alþýðu- Isafirði, að þnr sjomenn fra Hmfs- p * •
klaftir,, , , r, ,U. TT.,, v ■ . venð kallaður fynr rjett vegna
WM . Þ' "S 1,Ugle‘S" ' ®Um“'1,Sl ,)esSi „5 kærendur hafa boriS þa8,
J *f hoaningnnum nýaf- - Pjrtursson og Haildor Xnst- ]l>fi , t ,)eil að eUd
V°onu. Þe„ar ]itið á afstöðu jansson, kærðu hreppstjorann i, .
Dlaf^ , TT ',in. . væn óhætt að hafa atkvæðaseðl-
> þann nána kunningsskáp, er Hmfsdal, Halfdan Halfdanarson mif/tání Pf+ir k,tí
ha„n í, ana lija Haltdani. Hn ettir þvi
nann heflr vio foringja Framsóku- fynr það, að hafa breytt atkvæða- j , ,
nrflokksins, er vert að veita því seðlum þeirra. Þóttust þeir hafa
athygli. sem Ólafur segir. kosið Finn Jónsson, en segjast á
Ólafur byrjar hugleiðingar sín- eftir hafa grunað hreppstjórann
það rjett.
Allir kærendurnir fjórir kusu
aftur í fsafirði. Um seðla þeirra,,
frjálsir.
— Er mikil dýrtíð í Póllandi?
— Nei, Pólland er eittlivert ódýr
sem blaðið liefir frjett, þá mun
hann hafa neitað því.
Hálfdán hreppstjóri og Eggert
er fyrir rjettinum liggja, er það asta land álfunnar. Vinnulaun eru
sagt, að ekki sje sama ritliönd a lág og verslunarjöfnuðurinn er
þeim öllnm. jhagkvæmari þar en í Þýskalandi
Þeir Ingólfur Jónsson og Guð-jvegna þess. Fólksfjölgun er mikii,
mundur Geirdal hafnargjaldkeri, 1,6% tíl jafnaðar seinustu árin.
voru kallaðir fyrir rjett um dag- Gengið er stöðugt og stafar það
inn, vegna þess að eitt atkvæða- af hinu mikla ameríkska gengis-
umslagið var opnað hjá þeim á láni, sem stjórnin tók.
bæjarskrifstofunni.
Pólland hið nýja.
Samtal við tvo pólska ferðamen-*-, sem hjer eru.
an nýlega til Borgarness og ætluðu
þaðan norður fyrir Langjökul og'mærunum, vegna þess að rúss-
svo suður Kjöl. neskir ræningjaflokkar eru þar
^1' a Því, að hann læst vera glaður um græsku. Heimtuðu þeir þá at-
■yflr „falli íhaldsins1 ‘ og „sigri“ kvæði sín aftur og stóð þá nafn
•í’ranasóknarmanna og sósíalista. — Jóns Auðuns Jónssonar á seðlun-
þetta eru aðeins látalæti hjá um, er umslögin voru opnuð. Síð-
Ólafi. Verið getur að hann meini ar bættist fjórði kærandinn í hóp-
-eit|hvað af því, sem hann segir um ínn. Seðlaumslögin voru opnuð
■Eramsókn, að hann gleðjist yfir hingað og þangað, en ekkert hjá
samherja síns, Jónasar -frá sýslumanni.
Hriflu. en um sigur sósíalistanua- Sýslumaður tók málið þegar fyr-
'er bonum alveg sama. Áreið- ir. Staðfestu kærendur skýrslu um þessar mundir. Eru það bræð-
anlöga hefir Ólafur megnustu Ána og kæru með eiði og var þeim|m. 0g heita “dr. Walery Goetel,
‘Sbötnm á öllum þingfulltrúum só- þá slept, en sýslumaður ljet taka'próf> í jarðfræði við Bergakademie
Slalista. I hans augum eru full- hreppstjórann og aðstoðarmann Kraká, og Ferdinand Goetel, for-
trúarnir 'ekki nógu „rauðir“ ; of hans fasta og setja í gæsluvarð-1 lnagur p E. N.-klúbbsins pólska í
miKill burgeisabragur á þeim öll- hald. fwarschau. Þeir bræður fóru hjeð-
'm‘- ðTið þetta sat nú fram yfir kosn-!
Þessi. forleikur Ólafs um sigr- ingar.
ana og ósigrana er því ekkeit Krafa frá sýslumanni.
-annað en látalæti — til þess að Rjett áður en atkvæði í Norður-
'Segja eittlivað. Isafjarðarsýslu voru talin í Vatns-
Kjarninn í grein Ólafs er um firði, fær yfirkjörstjórnin kröfu
væþtanlega st.jórn dg afstöðu Al- frá. sýslumanni um það, að halda
iþýðuflokksins til stjórnarmyndun- ,sjerstökum útahkjörstaðaatkvæð-
■ar. Hann segir, að það muni verða um úr þeim hreppum, er utankjör-
krein. Framsóknarflokksstjórn sem ,staðaatkvæði, greidd í Hnífsdal,
taki við völdum. Og liann segir voru í. Það var í 4 hreppum: Eyr-
hiklaust „að ganga megi að því arhreppi, Sljettuhreppi, Grunna-
Vlsu, að Alþýðuflokkurinn verði víkurhreppi og Snæfjallahreppi.
blutlaus við stjórnarmyndun á Anuar frambjóðandinn, Finnur
hæsta þingi.“ Alþýðuflokkurinn Jónsson, gerði kröfu sýslumanns
ætlar þannig að láta Framsóknar- að sinni kröfú, en Jón Auðunn
-stjórn hlutlausa, en það er aftur Jónsson vildi ekki taka undir
sama og að styðja stjórnina. hana. Þegar til kom, neitaði yfir-
Þessi yfirlýsing Ólafs er talsvert kjörstjórn ; ð taka kæruna til
"eftirtektarverð, þar sem hún kemur greina, enda hefir það sennilega
fram svoiui löngu áður en hið nýja ekki verið hægt, og ekki lögum
þing kemur saman. Yfirlýsingin samkvæmt, því að kosningalögin
sýnir glögt hvað makkað er hak niæla skýlaust svo fyrir, að öllum
Vlð tjöldin. Hún sýnir hvernig atkvæðum skuli rugla saman áðnr
þeir samherjarnir, Jónas og Ólaf- en talning byrjar. Krafa þeirr.v
llr, bafa hugsað sjer að hafa það sýslumanns og Finns virðist því!
þegar til stjórnarmyndunar kæmi. all-einkennileg. — Hún Iiefði eigi! Erindi þeirra er það, að kynn-
e En „bÖggull fylgir skammrifi.“ heldur getað orðið til mildis gagns'ast landi og þjóð af eigin reynd
'Ólafur fer út í liugleiðingar um fyrir rannsókn málsins, þótt bún t og ætla síðan að skrifa bók urn
l)að, hverjir verði ráðherrar í hefði verið tekin til greina, þar ferðalagið. Ilefir ekkert verið skrif
l'úiu nýja Framsóknarráðuneyti. sem hin umstefndu atkvæði voru að á pólsku um ísland síðan eld-
Hann segir, að með vissu verði í vörslu sýslumanns og lcomti ekki ' fjallafræðingnrinn pólski Komor-
það ekki sagt að svo komnu máli. til greina við -atkvæðatalninguna. wyz reit bók um ferðalag sitt hjer
"En vafalaust verða þeir báðir Rannsóknardómari skipaður. :á landi 1910. Er það mikil bók og
Jónas 0g Tryggvi í ráðuneytinu, Stjórnarráðið skipaði nú sjer- prýdd fjölda ágætra mynda.
0g annar hvor þeirra forsætisráð- stakan rannsóknardómara í mál-j Þeir Goetel-bræður ætla að
herr,
aðei
Tveir Pólverjar eru hjer á ferð samið um landamærin milli Pól-
lands og Rússlands og nú hefir
verið sett girðing á þau Iandamæri
Pólland er nær 400.000 ferkiló-
metrar. íbúar skiftast svo eftir
þjóðerni: Pólverjar 21 miljón, Gyð
ingar 2,20 milj. Ukrainemenn 4
milj., Hvítrússar 1 milj., Þjóðverj-
ar 1 milj. — Þjóðin er aðallega
hændaþjóð; þrír fjórðu hlut-ar
hennar stunda landbrmað. Námu-
gröftur er nokkur, kol, járn, stein-
olía og kalisölt og af nógu að
taka.
Hvað segir þjer okkur um
Æðsta valdið í landinu var
alla leið. Ern það hin einu landa- Pilsudski stÍórn kans?
mæri okkar sem girt eru. En fram-
an af, eftir að friður var saminn
við Rússa og alt fram á þennan
dag, hefir verið róstusamt á landa-
Landamæri Lithauens og Póllands.
ra % segir Ólafur. Það sje því jð, Steindór Gunnlaugsson fulltrúa dvelja hjer mánaðartíma, en þeg-
ms spnrning- um þriðja mann- íi Stjórnarráðinu. Fór hann vestur ar lieim kemur ætla þeir að byrja
uin.
' Hv
rannsókn'á því, að halda fyrirlestra um ís-
land og sýna myndir þaðan.
Morgunblaðið hitti þá að máli
afar-'meðan þeir voru hjer og spurði þá
fyrir skemstu og hóf
vendg ber,, að, skilja ]>essi orð ,sína í Hnífsdal 19. þ. m.
( afs ? Ilafa þeir Jónas og Tryggvi Frá rjettarhöldum.
'lgt sjer sæti í liinu nýja ráðu- Rjettarhald þetta varð
|'°yti’ bak við flolcksbræður sína, langt, stóð frá því kl. 11 f. h.'um ýmislegt frá Póllandi.
feændm nt ;l landi? Hafa þeir þangað til kl. 9 e. h. Sjö menn, j. — Þar er nú alt með kyrð og-
^ n„ið loforð sósíalistanna fyrir sem greitt höfðu atkvæði hjá Hálf- spekt, sögðu þeir. En ástandið var
Hv ^ sty®ía Þa °S en8a aðra? dáni hreppgtjóra voru yfirheyrðir, afarslæmt eftir ófriðinn mikla. Og
~ er Það „vafalausf ‘, þar á meðal kærendurnir fjórir. að honum loknum rjeðust Bolsar
jjj únas og Tryggvi taki sæti í Hinir þrír báru það, að þeir hefðu á okkur með ófriði. Brutust þeir
"einh n^',a 1 aðlin<,yti- en ekki t. d. kosið Finn Jónsson. Var þeim þá inn í landið og æddu alla leið til
■ arlanp'r°S^mi kdlldi’ Einar a Evr- skipað að leita atkvæðaseðla sinna Warschau. Þó gátum við rekið þá
j. * eða Eveinn 1 Firði? í seðlum Norður-ísafjarðarsýslu, af höndum okkar. Síðan sömdum
lílS 0R Tiy8gvi eru ákveðnir sem dómari hefir alla undir liönd- við frið við ])á í Riga og var þá
stöðugt á ferli og gera oft mn-
rásir í Pólland.
Á alþjóðafundinum, sem haldinn
áður hjá þinginu, en stjórnmál og
stjórnarfar var liomið í mesta ó-
efni fyrir byltinguna í fyrra. Nii
er ástandið þannig, að stjórnar-
farið er ekki breytt frá því, sem
áður var, að öðru leyti en því, að
Pilsudski hefir fengið umboð hjá
þinginu til að stjórna utanrílris-
málum, hermálum og fjármálum.
— Er nokkur fascistahreyfing í
landinu, líkt og í ítalíu, er styður
vald Pilsudskis.
— Nei, Pilsudski hefir bara her-
inn með sjer.
Að norðan.
Akureyri 20. júlí. FB.
Almennur prestafundur fyrir
Norðurland hófst lijer í dag og
yar fundurinn settur með guðs-
þjónustu og steig sjera Ásmundur
Guðmundsson skólastjóri á Eiðum
í stólinn. I kvöld flytur Sigurður
prófessor Sívertsen erindi um
kristilega festu (fræðslu?) og Ás-
mundur annað á morgun um trú-
arlíf Pascals.
' Kauptaxti Verkamannafjelags
Alcureyrar er nú: Dagkaup í al-
verður i október á endanlega að mennri v;nnu ]tr. 1.15 a klst., dag-
ganga fra landamærunum milli iíaup vig afgreiðslu fragtskipa kr
Póllands, Rúmeníu og Tjekko-Slo- 1.25, nætur og eftirvinnu kr 150
yakm, en þa er Lithauen eftir. og j.75 og helgidagavinnu 1.75 0-
- llvað segið þjer um landa- 2.00. Gildir kauptaxtiun til 15.
mæradeiluna milli Póllands'og Lit-‘september
haueu — deiluna um Vilna og
Grodno og landið þar í kring ?
Hetjuverðlaun. Bræður tveir úr
j Svarfaðardal, Friðleifur Jóhanns-
Það er nú svo einkennilegt,1 son Lækjarbakka og Jóhann Jó-
að Litliauen þykist vera 1 striði iiannsson á.Jaðri liafa nýl. hlotið
Pólverja, en Pólverjar vita 600 danskar krónur livor um sig
úr betjusjóði Garnegies, fvrir að
bjarga dóttur Sigurjóns læknis
Jónssonar frá drukknun. Stofnuðu
þeir sjálfum sjer í lífshættu við
björgunina.
við
ekki til að þeir eigi í ófriði við
Lithauen. Þó er hervörður hafður
á Iandamærunum. Vilna er alger-
lega pólsk borg. 40% af íbúunum
eru Pólverjar, en ekki nema 1 y2%
Lithauenmenn. Hitt eru Rússar,
Hvítrússar, Gyðingar 0. s. frv. Ný-
afstaðnar bæ.jarkosningar þar fúru
þannig, að enginn Litbauemnaður
var kosinn. Lithauen hlýtur því
að fallast á það, að krafa þess til
Stúkan Einingin fer í skemti-
;för í Þrastaskóg á sunnudaginn.
Farseðlar seldir í dag, samanber
augl. í blaðinu.
\