Morgunblaðið - 19.01.1928, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 19.01.1928, Blaðsíða 2
2 MORGUNBLAÐIÐ )) Hhtmm i Olsbni C Kaffi, Te, Kakaó, Súkkulaði, Kaffibætir, Kaffibrauð. Alt ágætar tegunðir. KuattspymiifieL Eifrkjavikar nsliikar fjelagsins verður haldinn í Iðnó laugardaginn 4. febr. næstkomandi. Hljóðfærasveit Þórarins Guðmundssonar spilar á dansleiknum. Fjölmennið fjelagar og tryggið aðgöngumiða í tíma, fyrir ykkur og gesti. — Stjói'giin, Landbúnaðnrinu 1927. Niðurl. % yfirlitsgreinum þeim, sem birst hafa hjer í blaðinu um árið sem leið, hefir verið skýrt frá hinu •einmunagóðu tíðarfari um land alt. Minst hefir og verið á versl- unarafkomu bænda. ■Hjer skal í fám orðum vikið að nokkrum viðburðum á sviði land- búnaðar er máli skifta. Vel miðar áfram ræktun í um- hverfi ýmsra kaupstaða. Alkunn- ug er hin stórfelda ræktun hjer í nágrenni Reykjavíkur, er fyrst varð stórstíg eftir að þúfnaban- inn kom til sögunnar, og á sinn þátt í lækkandi mjólkurverði. Á stórbýli Thor Jensen, Korpúlfs- stöðum, fengust í sumar um 4000 hestar af samfeldum töðuvelli ný- ræktar. Slógu tveir unglingspiltar völlinn með vjelum, og var slætti hagað nokkuð eftir veðráttufari. Þar sem slík átök eru gerð á jarðrækt, eins og á Korpúlfsstöð- um sjest best, hver munur er á ræktarbúskap og útslægjubúnaði. Með búskap þessa mikilvirkasta bónda, sem ísland hefir átt, sjá menn glögt hvernig íslenskur land búnaður er fjeþurfi, hvernig rnýr- ar og móar æpa eftir fj-; jni'i í landið, er lagt verði í ræktun. I Vestmannaeyjum vonr gerð- ar stórfeldar búnaðarumbætur á þessu ári. Alt ræktanlegt land og beitiland Heimaeyjar var mælt -og því skift milli ábúenda. Áður var það þannig, að kotin höfðu hvert sinn túnbleðil, en annars var landið sameign; og hafði hver ábúandi rjett til að hafar 1 kú 12 kindur og 1 hest á Reitilandinu. En rjett höfðu menn -ekki til þess að taka af hinu ó- -skifta landi til ræktunar handa •sjer. Það mun til í þröngbýli annars- -staðar á landinu, að sameign lands utantúns tefji fyrir ræktun og er -slíkt illa farið. En tilfinnanlegt var þetta mjög í Vestmannaeyjum, þar sem landþrengsli eru ákaf- lega mikil, bijólkurskortur til- finnanlegur, en á hinn bóginn óhemju mikið sem berst þar á land af fislcúrgangi, sem nota má til áburðar, en hefir verið fleygt að miklu leyti. Nú hefir hvert hinna fornu býla fengið 9 hektara til ræktunar, og aðrir þetta 1—2 liektara. Þegar alt er komið í rækt, verður að þessu hin mesta búbót fyrir ver- stöðina, og samtökin við lands- skiftin cftirbreytn isverð. Á Akureyri, ísafirði, Húsavík og víðar, er vaknandi og vaxandi ræktunaráhugi. — Akureyringar voru hjer brautryðjendur, en hafa nú tekið nýjan sprett. ísfirðingar leggja mesta áherslu á, að kaup- staðurinn reki kúabú. Er það eft- ir þeirra nótum. — Byrjuðu með björtum loforðum um verðlækkun á mjólkinni. En úr efndum ekki orðið enn. Lengi mun það í frásögur fært, að á þessu ári tók hin margum- talaða Flóaáveita til starfa. Ár- angur áveitunnar á þessu ári var góður, og gætti hans upp á það mesta vegna þess, að þurkatíðin í sumar er óhentug sprettutíð fyrir hálfdeigjumýrar Flóans. — Voru þær mjög graslausar víða, þar sem áveitan eklci náði til. Áveitukostnaður verður alls um 100 krónur á hektara. Er það í raun og veru ekki mikil upphæð, ef með því væri fengin trygg og góð spretta um alla framtíð. En því miður er eigi trygging fyrir því fyrir hendi. En áveitan getur gert, sitt mikla gagn fyrir það. Utheysskapur bænda eykst að stórum mun næstu árin eða áratugina. Með auknum útheysfeng er ljett undir með tún- rækt í stórum stíl. En túnræktin er framtíðarmarkið, þar sem ann- arsstaðar. Flóaáveitan þokar bændum svæðisins til samvinnu um vel- ferðarmál sín. Fyrsta sporið er stofnun mjólkurbús. Ef markaður breytist ekki fyrir mjólkurafurð- ir bændanna, er áveitufyrirtækið um leið komið í mola. Mjólkur- bússtofnun er hið sjálfsagða spor. Nú fá bændur oft sáralítið fyrir mjólkurafurðir sínar suma hluta ársins, og skilyrði bág á meðan til þess að fjölga nautpeningi. Fáeinir menn reyndu að bregða fæti fyrir samtökin utan um mjólk urbúið. Er ekki ástæða til að halda því frekar á lofti. — Vafa- laust sjá þeir að sjer er frá liður, og verða með í samtökun- um. — Þótti það sögulegt er „bændablaðið“ Tíminn gekk í lið með þessum mönnum, og reyndi að koma fleyg í málið með því að telja mönnum trú um, að mjólk- urbú skyldi eigi í-eisa nema við hveri. Vissu allir sem til þektu, að umtal það í Tímanum var alt á móti bestu vitund, og sprottið af sundrungarfýsn eða óþokkaskap dómsmálaráðherrans. Þökk eiga Eyfirðingar skilið, fyrir forgnögu sína í mjólkurbúa- málinu. Jónas Kristjánsson frá Víðir- gerði í Eyjafirði, áhugasamur gerfileikamaður hefir undanfarin •ár undirbúið sig til þess að taka upp forystu í mjólkurbúsmáli Ey- firðinga. í þessum mánuði opna þeir nýtísku mjólkurbú á Akur- eyri. Á að gera þar smjör-og östa til útflutnings og innanlands- neyslu, svo og skyr. Flutningar að búinu sýnilega erfiðir, einkum um hávetur. Takist Eyfirðingum vel með mjólkurbú sitt, er enginn ástæða til að efast um að fleiri mjólkurbú rísi upp með líku sniði. En þar sem mjólkurbú taka við mjólk bænda allan ársíns hring, þar eru túnræktarframfarir trygg- ar. — í vor sem leið fjekk Búnaðar- fjelag íslands Klemens Kristjáns- syni kot eitt í Fljótshlíð, Mið- Sámstaði til afnota. Á Klemens að koma, þar upp frærækt af túngrös- um, og kynstofnum grasa til kyn- bóta. Deilt var nokkuð um, hvort rjett væri, að setja framtíðarfræ- rækt fjelagsins á kot þetta. Fyrir- sjáanlegt er, að flytja þarf gróðr- arstöð fjelagsins, sem nú er í Reykjavík, og er þá talið heppi- legt, að fara með alla tilrauna- starfsemi fjelagsíns austur fyrir fjall. Á Sámstöðum kæmist hún trauðla fyrir til frambúðar. En veðrátta og jarðvegur er í besta lagi í Fljótshlíð, og er Klemens þar vel settur með sína bækistöð. Er honum tnzandi til hins besta, þar sem hann nýtur sín, því hann er áhugasamur dugnaðannaður að hverju sem hann gengur. Og fræræktin er svo aðkallandi nauð- synleg, að hzin zná ekki liggja lezigur z láginni. Sauðfjáz’búskapur vor hefir ár- ið sem leið oz*ðið fyrir eftizmzinni- legum skakltafölluzn. Hörínulegastur er fjárdauðinn í sumum sýsluzzz í vor sem leið. — Varð af honum svo gífurlegt tjón, að bændur í suznum sveitzzzn verða lengi að ná sjer eftir það tjón. Hefir nokkuð verið uzn þetta rætt hjer í blaðinu.- Ástæðazz er alkunn. Heyin frá óþurkasumrinu í fyrra svo slæm, að fjeð gat blátt áfram ekki fengið af þeim full- nægjandi fóður, þó þau entust til gjafar að magninu til fram á græn grðs. Vorfellir hefir hingað til ávalt verið settur í sazzzband við hey- leysi. Iljer var því ekki til að dreifa. í heyið hafa vantað nauð- synleg lífefzzi. Ekkert hefir heyrst uzzz, að gez’ð ar hafi verið ráðstafanir til þess að rannsaka þetta alvörumál ziiður í kjölizzzz. Afskifti „bænda“-stjórn arinnar af heilbrigðisnzálum bú- fjenaðar erzz þaiz helst, að „skera zziður“ tvö dýralækziaembættin ofan á skepzzufellirinzz. Mjög’ er sezzzzilegt, að hizz magn- aða bráðapest er geýsaði í fyrra- lzaust, og skepzzufellirinn í vor, eigi að eizzhverjzz leyti rót sízaa í sözzzzz zzzeizzsezzzdzzzzz — stórskemdu fóðri. Tilgáta Magnúsar heitins Einarsozzar dýralæknis zzzn það, að hin svo köllzzðu „pestarár" kæmu þegar beit og fóður væri skepzzuzzuzn óholl, hafa verið sam- sint aneðal erlendra vísizzdamanna. Liggur í azzgzzizz zzjzpi, að hjer er bráðnazzðsynlegt zzrlazzsnarefni fyr ir íslensk búvísizzdi. Er vozzandi, að svo reynist, að í lýsinu eigum við þanzz bætiefna-forða er komið geti að notuzzz. Nýjar z-azzzzsóknir og' tilraunir í þá átt, að gera lýs- ið meðfærilegra og haldbetra gagn vart skeznduzzz, ez*u nú að komast á reksþöl. Ættu búnaðarfrömuðir að gefa því máli gazzzn. -Lýf Józzs Pálssozzar dýralæknis við orznaveikinni znögnuðu, hefir ezzn ekki fezzgið þá útbreiðslzz sem skyldi. Bænduzn z ziærsveitum Reyðarfjarðar hefir reynst lyfið örugt. Lýsti Jón því fyrst í ísa- fold, szzmarið 1926. Hjer er farið fljótt yfir sögu, og mætti margt ezzzz til tízza, sem í frásögur er fæz’andi frá sviði landbúzzaðar zzm þessar zzzundir. Áður en jeg lýk ználi zzzínzz í þetta sinzz, verð jeg að mizzzianst á hið hörzzzulega ástand, sem z*íkt hefir og rzkir enzi inzzazz Bzznaðaz’- fjelags íslands. í zzpphafi greizzarizznar gat jeg zzm jarðræktarlögiiz. Sá böggzzll fylgdi því skammrifi, er þau lög voru sett, að Alþingi sá sjer ekki fært að setja yfirráð ræktzznai’mál- anna svo í hezzdzzr fjelagsizzs, sezn lögin ákváðu, nema koma þvz þannig fyrir, að landbzznaðar- nefndiz-zzar tilnefzzdu tvo zzzezzzz af þrem í fjelagsstjózmina. Þó þetta væri hart aðgöngu fyr- ir fjelagið, þótti z’jett að láta þessa skilznála ekki tefja fyrir ræktzzn- az’málinu, og var að þeim gengið á bzznaðarþingi. En er þetta fyrirkoznzzlag’ komst á, var friðzzzzm slitið izznazz fje- lagsins*. Undanfarizz ár höfðu Tínza zzzezziz setið um fjelag þetta eins og köttur zzzzz bráð, t.il þess við fyrsta tækifæri sezn byðist, að konza á fjelagsstarfsemina flokks- stiznpli sízzuzzz. Með því að stjórn- az’kosningin var að þessu leyti dregin inzz fyrir dyrustaf þings- ins, va'rð auðveldara ezz áður, að hræra flokkshagszzzuzzum í athafn- ir og fyrirætlanir fjelagsins. Sigurði Sigurðssjnzi búnaðar- málastjóra er znargt betur gefið, ezz pólitískt flokksfylgi. Flokks- óþægð hans dróg til hizzs alknnna Bestu kelakaupin gjöra þeir, sem kaupa kol bjá Ualentínusi Eyjólfssyni Sírni 229. Ibófl ðil leign. Góð og sólrík ibúð á efri hæð í húsi mínu »Skálholt« er til leigu nú þegar. Carl Finsen. Þomnn byrjar á föstudaginn Húsbændur athug'ð að enn fæst gott Hangikjöt á Hverfisgötu 50, sími 414. EplL Delicious, Winesops, Newtons. Jaffa-glóaldin, 144—250 og 300 stk. Gulaldin. Perur. Hurkaðar súpujurtir. Súputeningar, Kjötseyði, fl. teg. og Tomatsósa. Maiarbúð Sláturfjela?sins Laugaveg 42. Sími 812. BIAar Karlmanna- peysur. líerð frá 5,85. Verslun Igill lacobsen. * Skýrt, dæzni uzzz ósazzzlyndið er það, að fjelagsstjórnin hefir zzú zzeitað búzzaðarblaðinu Fi*ey um venjulegan fjárstyrk, enda þótt útgefendurnir sjeu búnaðarmála- stjóri Sig. Sig. ritari fjelagsins. Sveinbj. Benediktsson og varafor- maðurinn Jón H. Þorbergssou. brottrekstrar í fyri*a, senz þó vai’ð ekki öðruvísi en svo, að tekin voru af lionum ráðiu „innanhúss“. Síðan hefir hin znegnasta sundi’- ung ríkt innan fjelagsins, er ger- ir fjelagið stórlrostlega vei’klama. Er það eitt af verkefmzm milli- þinganefndarinnar í landbzznaðar- málinu, að ráða fi*am úr því, hvern ig haga skuli stjórn bimaðarmál- anna. Er vonandi að þeim heið- ursmönnum er sitja í nefnd þeirri, tákist að greiða zzr þeirri flækju, er nú tefur og lamar framkvæmd- ir Bzinaðarfjelags íslands. V. St.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.