Morgunblaðið - 23.11.1928, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
8
MORGUNBLAÐIÐ
Btofnandi: Vilh. Finsen.
Otjrefandi: Fjelag 1 Reykjavik.
Rltetjðrar: J6n Kjartanaeon.
Vaitýr Stefánaaon.
^ttBlýsingastJðrl: B. Hafbergr.
•krlfstofa Austurstrœtl 8.
•l»l nr. 500.
kuslýslngaskrlfstofa nr. 700.
Bslnasimar:
Jön KJartansson nr. 748.
ValtÝr Stefánsson nr. 1880.
B. Hafberg nr. 770.
kskrlftasJald:
Innanlands kr. 8.00 & nánutJl.
Utanlands kr. 8.50 - ----
I lausasölu 10 aura eintaklB.
Erlendar símfrEgnir.
Khöfn, FB 21. nóv.
Hungursneyð í Kína.
Frá Peking er símað til Rit-
^aufrjettastofunnar, að alþjóða-
®jálparnefndin, sem vinnur að Jiví
að bæta úr neyðinni í Kína, hafi
látið tilkynna, að tólf miljónir
^ianna í Norður-Kína og Mið-
Kína sjeu aðfram ltomnir af sulti.
■^ýst nefndin við því, að tala hinna
SVeltandi aukist um átta miljónir.
i
i
Uppskerubrestur 1 Rússlandi.
Frá Kharkoff er símað til Rit-
^aufrjettastofunnar, að ráðstjórn-
Tn hafi fengið skýrslu nefndar, er
■'ikipuð' var af stjórninni til þess
að gera rannsóknir viðvíkjandi
úppskerubresti í Ukraine. — Ráð-
Ujórnin viðurkennir, að uppskeru-
í>rest.ur sje í sjötíu og sex hjeruð-
úm á sjö hundruð þrjátíu og tveim
úr þiisundum bændabýla. Mestur
Var uppskerubresturinn í Odessa-
kjeraði. Ráðstjórnin hefir veitt
tuttugu og fjórar miljónir rúbla
til hjálpar bændum vegna upp-
■Skeruvandræðanna, þar af fimm
íriljónir til matvæla handa börn-
tnn og 13 miljónir t'il þess að út-
Vegna skepnufóður.
Afmæli Selmu Lagerlöf.
Frá Stokkhólmi er simað: Mikil
itátiðahöld fóru fram i Stokkhólmi
« gaer í tilefni af sjötugsafmæli
^káldkonunnar Selmu Lagerlöf. —
Var henni sýndur heiður á ýms-
an hátt af NorðurlandaþjóðUnum
®g mörgum öðrum þjóðum.
i
Uppreisn í Afghaæistan.
Frá London er símað: Bresk
llöð skýra frá því að viltir þjóð-
flokkar á landamærum Indlands
kafi gert alvarlega uppreisn,
Vegna nmbóta þeirra sem konung-
hr Afghanistan er að lata fara
fram þar í löndum að evrópeiskri
fyrirmynd. Ráðgert er að afghan-
fskur og indverskur her vinni að
því í sameiningu að bæla niður
tuppreisnina.
i
Stresemann
fær traustsyfirlýsingu.
Frá Berlín er símað : Hægrimenn
hafa borið fram vantraustsyfirlýs-
kigu í ríkisþinginu til Strese-
Taanns utanríkismálaráð'herra. ð f-
jrlýsingin var feld með miklum
'ttkvæðamun.
)
VísindaleiðangTar horfnir
Frá Moskva er símað: Um 3
ávánaða skeið hefir ekkert frjest
til þriggja rússneskra visindaleið-
ar-gra til norðlægra lijeraða. Einn
^eirra var sendur til Liakhov-
«yju, annar til Yanaossins, þriðji
tj’ Taimyr. Almennur ótti um
'^fdrif þeirra.
Er sjómannaverbfall fastákveðið
frá áramótnm?
Ábyrgðarleysi Alþýð uflokksleiðtoganna.
I.
Óþarft er að fara að lýsa því
hjer, live feikna böl það er hverju
þjóðfjelagi, þegar yfirgripsmikil
verkföll eða verkbönn verða sam-
fara kaupdeilum. Slík vinnustöðv-
un hefir lamandi áhrif á heilbrigða
framþróun atvinnulífsins, og vek-
u’- sundurlyndi og iilfúð milli ein-
staklinga og stjetta.
Sú hamingja hefir fylgt okkur
íslendingum síðustu þrjú árin, að
hjer hefir ríkt vinnufriður. Fyrir
milligöngu þáverandi sáttasemjara
í kaupdeilum, Georgs Ólafssonar
banlcastjóra, gerðu sjómenn á tog-
urum í desember 1925 þriggja ára
kaupsamning við útgerðarmenn;
þeim samningi mátti ekki segja
upp fyr en frá 1. jan. 1929. Yið’
samningagjörðina var húreilcninga
vísitala liagstofunnar lögð til grund
vallar, þó • með þeirri rjettmætn
breytingu sjómönnum í vil, að
húsaleiga var talin með við út-
reikning vísitölunnar.
Ekki getur minsti vafi á því
leikið, að rjettlátasti grundvöllnr-
inn, sem við á að miða við kaup-
greiðslu, er dýrtíðin í landinu. Því
dýrara sem er að lifa, því liærra
þarf kaupið að vera; en lækki dýr-
tíðin á kaupið að geta lækltað líka.
Á þessum grundvelli bygðist kaup-
gjaldssamningurinn 1925; og ekki
hefir annað hejrrst, en að aðilar
hafi vel unað úrslitunum.
• II.
stöðvun verði um lengri eða skemri
tíma*). Sjómannastjettinni hjer
sunnanlands er því mikil nauðsyn
á, að sjómenn víðsvegár um land,
fylgist með því sem gerist og
um leið styðji stjettarbræður sína
hjer, með ráðum og dáð. Hið sama
gildir um verkamenn.
Við leggjum mesta áherslu á,
að sjómenn og verkamenn, í fje-
lögum víðsvegar um landið, standi
sem veggur þegar til þeirra er
leitað um að ráðast á skip hjer,
og fari hvergi fyr en sættir eru
lcomnar. Ennfremur er það mikils
vert að verkamenn og sjómenn
haldi uppi samúð með okkur, gegn
útgerðarmönnum, í ræðu og riti*).
Við viljum því vinsamlegast
mælast til, að þið á fundum ykkar
í haust og vetur, takið þessi atriði
til athugunar, leitið fregna hjá
okkur um það, sem þið æskið að
vita, brýnið fyrir fjelögum, hvaða
þýðingu samhjálpin og samvinnan
hefir í þessu efni.
Kaupstreytubarátta okkar hjer
hefir mikla þýðingu fyrir verka-
lýðinn um land alt. Það, sem við
vinnum á í því efni, kemur öllum
að góðu fyr eða síðar. Til kaup-
gjalds og annara fríðinda sjó-
mannastjettarinnar hjer, er ærið
oft vihnað, og jafnvel farið eftir
því hjá verkamönnum og sjómönn
mn útum landið. Við treystum því
á skilning ykkar og góðan stuðn-
ing á næstkomandi vetri, ef til
harðsnúinnar deilu kemur milli
okkar og útgerðarmanna.
Með fjelagskveðju.
F. h. Sjómannaf jelags Reykjavíkur
Sigurjón A. Ólafsson,
form.
Rósenkranz A. Ivarsson,
ritari/ ‘
■nasqoaep HfBBa hhiusa
m-
*dnB>| qoS
■m
uin guofS So uijof JiuAj BSuiuad guuds
•E}ou gh upncí uias
‘udpij: jSunui So ‘ujoSuugfaj ‘JBspjog ‘][igoaQ
‘U0J3flt?MBrI ‘U9-19Í1 ‘PUnþJ ‘lUJ9BþBJ
-BfSuOJQ ‘J01A01I3 ‘UBJBJOf5{UnSjOJV[ ‘uabSuib^
‘aBjin ‘nBjBiof^ :ui0s OAg 'íg-UA ~/i Jl^ í ungiu
JBJJ0S gi.i0A ui0s um.iOA uinsuiý n dnu>{ go.§
nSopíBjs.iofs bjoCS gn jSæq .10 nSnp bj>{>{ou 1 n^
iöoensuæiniæi
og sjómenn, hafi minstu not þeirra
mörgu og miklu hitlinga, sem nú-
verandi stjórn hefir ausið í þing-
menn Alþýðuflokksins undanfar-
i8í Hefir atvinna eða vellíðan sjó-
manna og verkamanna nokkuð
aukist fyrir þessa bitlinga? Spvrji
hver sjálfan sig að þessu.
Nei, leiðtogarnir hafa fundið að
bitlingasnýkjurnar hafa mælst illa
fyrir meðal ltjósenda þeirra. —
Þess vegna grípa þeir það ráð', að
reýna að freista kjósendanna, með
því að bjóða þeim bætt kjör.
Fundnr
Anðvitað er ekki sá sjómaður
eða verkamaður til í þessu landi,
sem ekki æskir að hafa betri kjör
en liann nú hefir. Og enginn er sá
íslendingur til, sem ekki vildi að
kjor allra verkamanna væri sem
hest. — í þessu efni gildir alveg
saina hvort verkamaðurinn er í
í kvöld kl. 8/2 í Kaupþings-
salnum.
Hr. Magnús Jónsson alþm.
flytur erindi um alþingishá-
tíðina 1930. Umræður á eftir
STJÓRNIN.
Til eru þeir menn hjer á landi,
sem ekki vilja vinnufrið. Þessir
menn eru hinir svokölluðu „leið-
togar“ sjómanna og verkamanna
og forráðamenn Alþýðuflokksins.
í augum þessara manna er vinnu-
friður sama sem pólitískur dauði
þeirra sjálfra. Þeir hafa sjálfir
komist til vegs og valda með því
að vekja hjá verkamönnum hatur
og öfund til atvinnurekenda. Og
til þess svo að geta haldið sjálfum
sjer í hásætum, þurfa menn þessir
si og æ að ala á liatrinu og öfund-
inni; þess vegna kjósa þeir sífeld-
an ófrið, kaupdeilur, vinnustöðvun
og alla þá eymd, sem þvi böli er
samfara.
Vilji þeirra leiðtogamia kemur
greinilega í ljós í „Áskorun“ þeirri
sem Sigurjón A. Ólafsson birtir í
blaðinu „Skutli“ á ísafirði 2. nóv.
s.l. „Áskorun“ þessi, sem dagsett
er 6. okt. s.l., fjallar um uppsögn
á kaupgjaldssamningi sjómanna,
og er á þessa leið:
„Áskorun. .
Reykjavík, 6. okt. 1928.
Heiðruðu sambands og stjettar-
fjelagar.,
Sjómannafjelag Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar hafa sagt upp
samningum við Fjel. ísl. botn-
vörpueigenda og H.f. Eimskipa-
fjelag íslands. Samkvæmt því er
þá samningatíminn útrunninn 31.
des. þ. á.
Ennþá eru kröfur sjómanna ekki
gerðar, um hætt launakjör, hlunn-
indi og rjettarbætur, en takmarkið
er að auka þetta frá því sem nú
er. Við bútunst því við að deila
geti orðið allhörð um ýms atriði,
þegar til samninga kemnr, deila,
sem getur leitt til þess, aC vinnu-
Hvernig víkur því við, að' Sig’-
urjón Ólafsson hýst við harðri
deilu um væntanlegar kaupkröfur
sjómanna, áður en sjómennirnir
hafa sjálfir lagt fram sínar kröf-
ur og áður en útgerðarmenn hafa
svarað kröfunum? Sigurjón geng-
ur út frá, að kaupdeilan verði svo
hörð, að vinnustöðvun verði um
lengri eða skemmri tíma.
Menn Iiljóta að draga þá álykt-
un af orðum Sigurjóns, að
hans fasti ásetningur hafi frá upp-
hafi verið sá, að stofna hjer til alls
herjar sjómannaverkfalls frá
næstu áramótum! Þetta athæfi er
í fullu samræmi við aðrar athafn-
ir leiðtoganna, fyr og síðar.
III.
Aldrei kemur betur í ljós ábyrgð
arleysi Alþýðuflokksleiðtoganna,
heldur en þegar verið er að ræð'a
um atvinnumál sjómanna og verka
manna. Leiðtogarnir eru kornnir á
Alþing á atkvæðum verkamanna.
Þegar þangað kemur, nota þeir
aðstöðu sína til þess að hlúa sem
best að sjálfum sjer, en jafn-
framt reyna þeir að knjesetja
blómlegustu atvinnuvegi lands-
manna. Nú ætti leiðtógunum að
vera ljóst, að sjómenn og verlta-
menn eiga alla velferð sína kom-
na undir afkoniu atvinnuveganna,
en ekki undir því, hvernig ein-
stökum þingmönnum gengur að'
afla sjálfum sjer hitlinga.
Eða dettur leiðtogunum í hug,
að kjósendur þeirra, verkamenn
*) Leturbr. hjer.
þjónustu ríkisins eða einstaklinga.
Verkamenn ríkisins — embættis-
menn og opinberir sýslunarmenn
— eru ver launaðir hjer en í
nokkru öðru landi. Fátæktin ein
hefir rjettlætt þessi lágu laun.
Vafalaust finst enginn sá nirfill
á okkar landi, sem ekki vildi launa
opinberum starfsmönnum betur en
gert er, tef efnin leyfðu það. En
hjer, sem annarsstaðar verðum við
að sníða okkur stakk eftir vexti.
Alveg sama máli gegnir um aðra
verkamenn þjóðarinnar. Það væri
æskilegast, að þeir mættu bera
sem allra mest úr býtum fyrir
starf sitt. En því miður er þannig
ástatt um atvinnuvegi okkar, að
þeir þola ekki hátt kaupgjald. At-
vinnuvegunum er líka sniðinn
stakkur; við hann verður alt að
miða.
Fn það er annað, sem verka-
menn eiga að geta treyst; það er
að vinnan sje nokkurnveginn
trygg og örugg. Og því er nú svo
varið, sem betur fer, að ennþá er-
um við að miklu leyti lausir við
stærsta bölið, sem aðrar þjóðir eiga
við að stríða, en það er atvinnu-
leysið. Þetta þurfa sjómenn og
verkamenn að hafa hugfast nú,
þegar verið er að vinna að stöðvun
eins blómlegasta atvinnuvegar
þjóðarinnar.
Fari svo, að leiðtogum Alþýðu-
flckksins takist að leggja togara-
flotanum í höfn við næstu áramót,
liafa þeir að vísu náð því takmarki
sem að er kept. En hafa þeir at-
ln’gað afleiðingarnar? Eru þeir við
því búnir að rjetta þeim þúsund-
um hjálparhönd, sem kunna að
líða skort vegna þessarar heimsku
[Þessl skóábnrðnr
er tvimælalanst sá*bestrsem
hjeiTcirfá boðstðinm.^-’
Hanoiklöt
vernlega
ljúflengt.
Nýlendnvörnd.
]es Zimsen,
legu ráðstöfunar? Eru þeir við því
búnir að taka á sig þessa ábyrgð?
Milliþmganefndin í landbúnað-
armaltim hefir starfað hjer undan-
faíið, en nú fara nefndarmenn
heim til sín, en koma saman aftur
í janúar næstkomandi. Þórarinn
Jónsson bóndi á Hjalatabakka,
sem sæti á í nefndinni, fer á stað
heimleiðis í dag.