Morgunblaðið - 30.04.1929, Blaðsíða 3

s
gftorðtmWafcifc
•tofnandl: Vllh. Flnjen.
Dt*»fandl: FJelag t Reykjartk.
JUtJitJórar: Jön KJartanason.
Valtýr Stefánsson.
A.n*lýslngastjörl: K. Hafber*.
■krlfstofa Austurstrœtl 8.
■laai nr. 500.
AuKlÝalngaskrlfstofa nr. 700.
Halsnasl snar:
Jön KJartansson nr. 742.
Valtýr Stef&nsson nr. 1110.
B. Hafbers nr. 770.
Aakrlf taz Jald:
Innanlands kr. 2.00 á ssánuOL
Dtanlands kr. 2.60 - ——
1 lausasölu 10 aura elntaklB.
Eriendar sfmfregnír.
Khöfn, FB. 28. apríl.
AfvOpnunarmálin komin í nýtt
öngþveiti.
Frá Genf er símað; Afvopnun-
■arnefnd þjóðaibandalagsins hefir
byrjað á annari umræðu um af-
vopnunar-uppkast.ið frá árinu
1927. í gær var rætt um takmörk-
un landhers. Cushendun, fulltrúi
Bretlands, og Gibson, fulltrúi
Bandaríkjanna, lýstu því yfir, að
Bretland og Bandaríkin hefði á-
kveðið að hætta mótspyrnu gegn
þeim kröfum frakknesku stjórn-
arinnar, að áformaður samningur
viðvíkjandi takmörkun herbúnað-
ar áltveði ekki tölu æfðra varaliðs-
hermanna.
Fulltrúi Þýskalands andmælti
kröfum frakknesku stjórnarinnar.
Kvað hann nauðsynlegt að tak-
marka einnig stærð varaliðsins.
Búist er við, að tilslakanir Bret-
lands og Bandaríkjanna viðvíkj-
andi varaliðinu, leiði til þess, að
hægt verði að ljíika við starf
nefndarinnar, og kalla saman al-
þjóðaafvopnunarfund fyr en hing-
að til hefir verið biíist við. Til-
slakanirnar minka hinsve'gar von-
ir manna um verulegan árangur
viðvíkjandi takmörkun. landhers.
•Crerða.rdómur í máli „I’m alone“.
Berliner Tageblatt skýrir frá
því, að það hafi orðið nð sam-
komulagi á milli stjórnanna í
Bandaríkjunum og Canada, að lájta
•gerðardóm útkljá „I’m alone“-
máþð.
Vilhjálmur Stefánsson mælir með
flugleiðinni um ísland.
Khöfn FB 29. apríl.
Frá London er símað: Sam-
kvæmt London Tiines hefir Vil-
hjálmur Stefánsson landkönnuður
haldið ræðu um .framtíðarhorfur
á flugmálasviðinu. Áleit hann
’bestu viðskiftaflugleið á milli Chi-
>cago ög London vera yfir Ontario-
fylki í Kanada, Labradorskaga,
‘Orænland, Island og Færeyjar. Á
þeirri leið sje hvergi meira en 5
hundruð mílur á milli lendingar-
-staða. Auk þess sjeu stormar og
þokur eig'i eins tíðar á þessari leið
og Newfoundlandleiðinni.
Verður lagður talsími um
Atlantshaf?
Frá Köln er símað: Blaðið Köln-
ische Zeitung skýrir frá uppfinn-
ingu, sem þykir merkileg. Upp-
finningamaðurinn er Zapf, for-
tjóri. Ætla menn, ‘að uppfinning
hans muni gera mönnum kleift
að nota sæsíma til viðtals á milli
AmeTÍku og Evrópu. Sæsíminn
verður lagður innan í holan
þráð, sem getur þolað vatns-
þrvsting á miklu hafdýpi.
Skaðabótamálið. — Markið fellur.
Frá Berlín er símað: Talsverðr-
ai viðskiftatruflunar hefir orðið
vart vegna gullútflutningsins. —
Samkomulagshorfurnar í skaða-
bótamálinu eru slæmar og hafa
valdið mikilli eftirspurn eftir doll-
urum á kauphöllinni. Gengi marks
ins hefir fallið dálítið. Sjerfræð-
ingar fullyrða, að ríkisbankinn sje
fær um að koma í veg fyrir að
M O R G UNBLAÐIÐ
markið falli til muna. Þar að auki
sje ástæðulaust að halda, að mark-
ið muni falla, þótt enginn árangur
verði af starfi skaðabótanefndar-
innar. Dawes-samþyktin ákveðnr
nefnilega, að Þýskaland skuli
hætta skaðabótagreiðslunni um
stundarsakir, ef færsla skaðabót-
anna frá Þýskalandi til Banda-
manna skaði gengi marksins.
Þíngtfðlndi.
„Ömmufrnmvarpið,,.
Sameining pósts og síma o.il.
Jónas frá Hriflu kemst í marg- sín sjernefni. Ó. Th.: En hásetar ?
faldan bobba. j Þá varð J. J. orðfall. En síðan
9. mál á dagskrá í Nd. í gær
vax frv. stjórnarinnar um eftirlit á
loftskeytum togaranna. Er það
komið úr Ed..
Frv. þetta er af sama toga
spunnið og frv. það, er Sveinn í
Firði flutti fyrir Jónas frá Hriflu
i fyrra, en breytti síðan gagngert,
og aldrei komst neitt áleiðis í
þinginu þá. Nú er frv. talsvert
breytt, þó á því sjeu margir mjög
tilfinnanlegir annmarkar.
Tóku þessir þátt í umræðunum:
Jónas, ÓlTh. JóhJós. og SvÓl. —
Töluðust þeir fyrst við Ólafur og
Jónas Sagði Ól. Th. að hann myndi
vinna að því í sjútvn., að sníða af
frv. mestu vankantana. Vildi hann
gjarna að frv. næði fram að ganga
í viðunanlegri mynd, því með því
móti yrði hnekt þeim rógi og
briglsum, sem Jónas ráðh. bæri
á útgerðarmenn og sjómenn, er
hann sakaði þá um landhelgis-
veiðar.
En er J. J. alvara. Trúir hann
þvi, að ástæða sje til þess að sam-
þykkja þetta frumvarp? ,
komst hann aftur í essið sitt
og sagði að skipstjórar og
stýrimenn væru ekki sekir. — Út-
gerðarmenn einir væru sekir, því
þeir skipuðu skipstjórunum í land-
helgina. Þá fór Ól. Th. fram á að
þessi ummæli dómsmálaráðherra
væru skjalfest, að skipstjórar þeir
sem veiddu í landhelgi væru ekki
sekir. Var J. J. þá sýnilega nóg
boðið.
Auðsveipur forseti.
Ól. Tli. hafði nú talað tvisvar
og auk þess fengið að gera athuga-
semd. Hann var því ,steindauður‘.
Gekk hann þá til Magnúsar Jóns-
sonar og stakk upp á því að hann
minti dómsmálaráðherrann á þenn-
an „sýknudóm", er hann hefði
kveðið upp yfir skipstjórunum.
En M. J. situr næstur ráðherr-
anum, og mun J. J. hafa fengið
veður af hljóðskrafinu. Beindi
hann því orðum sínum til forseta,
sem þá var Þorleifur í Hólum, og
skipaði honum að banna þeim Ól.
Th. og Magnúsi að tala saman í
deildinni.
Ólafur Thors sagði meðal annars
að ef J. J. áliti að brögð væru að
því að íslenskir togarar veiði í
landhelgi, ]>á væri það skylda hans
að grenslast eftir því, með því að
hafa eftirlit með skeytum. Hann
hefir vald tij þess samkv. núgild-
andi lögum.
J. J. var bent á þetta í fyrra.
Hann hefði því á engan hátt notað
þetta vald, af þessu sæist glögg-
lega. að hann tryði eltki sjálfur
óhróðri þeim, sem hann sjálfur
bæri út, en vildi aðeins nota þetta
mál til að svívirða pólitíska and-
stæðinga.
Jóhann Jósefsson árjettaði þetta.
Jafnframt færði hann rök að því,
að njósnarstarfsemi sú, sem J. J.
talaði um, að útgerðannenn hjeldu
uppi, væri blátt áfram ómöguleg.
Aðaltilgangur J. J. með mála-
rekstri þessum væri fyrst og
fremst sá, að fá tækifæri til þess
að halda á jofti illmælgi sinni um
útgerðarmenn.
J. J. talaði hvað eftir annað í
málinu. Tók hann upp sína marg-
spiluðu „grammóf ónplötu‘ ‘, um
ummæli Aug. Flygenring, um sekt
Ólafs Thors o. s. frv., o. s. frv.,
sem hann notar á eldhúsdögum
og þegar landhelgismál eru á döf-
inni.
Þegar Ól. Th. benti honum á, að
hann bæri óhróður á sjómenn, varð
J. J. hinn versti, sagði að sjó-
menn ættu hjer engan hlut að
máli —- nema skipstjórar og stýri-
menn. — Ól. Th.: Eru þfeir ekki
sjómenn. J. J.: Jú, en þeir hafa
Þorleifur tók ti] bjöllunnar og
hlýddi fyrirmælum J. J. afdrátt-
arlaust. Þótti auðsveipni varafor-
seta. honum' til lítils vegsauka,
ekki síst þegar tilmælin komu frá
manni sem frá öndverðu hefir ver-
ið þingskömm fyrir hvíslingar,
skraf og hverskonar málæði —
meðan aðrir lialda ræður.
Efri deild.
Sameining pósts og síma.
Samgmn. klofnaði. Stjórnarliðar
(PHerm. og Ingvar) vildu samþ.
frv. óbreytt, en H. Steinss. lagði
til að það yrði fe]t. H. Steinsson
taldi óþarft að samþ. lög um þetta
efni. Á þeim stöðum, þar sem hag-
kvæmt þætti að sameina starf-
rækslu pósts og síma, mætti gera
það án lagafyrirmæla. Slík sam-
eining hefði átt sjer stað sum-
staðar. Frv. þetta væri hvorki fugl
nje fiskur, þar sem gripið væri
af handahófi til sameiningar út
um land, en hjer í Rvík ætti alt
að vera óbreytt. Þá taldi ræðum.
það óhæfu, að ætla sumum stöðv-
arstjórum í kaupstöðum út um
land hærri laun en landssímastjór-
inn hefði.
Erl. Friðjónsson mintist á sam-
einingu á Alcureyri og taldi ýmsa
erfiðleika á henni. Nefndin áætlaði
um 2000 kr. sparnað af sameinmgu
þar, en hún hefði gjeymt út-
gjaldapósti (ljós og liita), er næmi
1600 kr. Þar með væri sparnað-
urinn nærri horfinn. Bæði póst
og símastörfin á Akureyri væru
orðin svo umsvifamikil, þess vegna
mundi erfitt að sameina þau. Erl.
kvaðst þó fylgja frv. til 3. umr.
Frv. var aígreitt til 3. umr. með
atkv. allra stjórnarliða. íhaldsm.
greiddu atkv. á móti.
Rannsóknir í þarfir atvinnuveg-
anna var afgr. sem lög frá Alþ.
Lögreglustjórinn á Akranesi. —
Allshn. mælti með frv., þó vildu
stjórnarliðar gera þá breytingu
á 1. gr„ að stjórnin sltipaði lög-
reglustjóra ,að fengnum tillögum'
hreppsnefndar í stað „samkvæmt
tillögum.“ Var það samþ. og frv.
afgr. til 3. umr.
Breyting á 1. um brunamál. —
Fjhn. lagði til að fvr. yrði samþ.
með þeirri breytingu, að frá 1.
jan. 1932 greiði Brunabótafjelag
íslands allan kostnað við yfireftir-
litið. Var það samþ. og frv. afgr.
til 3. umr.
Eftirlit með skipum og bátum
og öryggi þeirra. Sjútvn. mælti
með frv. eins og Nd. hafði gengið
frá ])ví, og var því vísað fil 3.
umræðu.
Frv. um lækningaleyfi og Menn-
ingarsjóð fór nmræðulaust til Nd.
Neðri deild — xnánudag.
Frv. um gjaldþrotaskifti var til
2. umr. Hafði meirihL allshn. tekið
málið til meðferðar hjer um dag-
inn meðan Magnús Guðmundsson
var veilrur, og hafði ekki gefið
Hákon tækifæri til þess að taka
þátt í meðferð málsins.. Flutti
meiri hlutinn nokkrar ómerkilegar
brtt., eru voru samþ.
Kjördagsfærslan, að færa kjör-
daginn frá haustinu til 1. laugar-
dags í júlí var samþ. með 19. atkv.
gegn 7.
Höfnin á Skagaströnd var til 3.
úmr. og samþ. með bráðabirgða-
ákvæði um að gera megi nokkurn
hluta hennar fyrst í stað.
„Óíinn" tekur tngarn.
Vestm.eyjum, FB. 28. apríl.
Oðinn kom í morgun með þýsk-
an botnvörpung, Island, frá Cux-,
Íiaven. Var bötnvörpungurinn tek-
ínn með veiðarfæri ólöglega um-
búin, skamt austur af Eyjum. —
Rjettarhöld byrja í fyrramálið.
Skipstjórinn á þýska togaran-
um þóttist órjetti beittur, þóttist
ekki hafa verið í landhelgi, sím-
aði hingað til Reykjavíkur og
krafðist þess að eftirlitsskipið
Ziethen, sem hjer lá, kæmi þangað
suður og mældi hvar hann hefði
verið. Ziethen fór hjeðan í fyrra-
kvöld í þessum erindum og kom til
Vestmannáeyja í gærmorgun, en
fór þaðan brátt aftur. Óðinn og
togarinn liggja I Vestmannaeyjum
og bíða eftir mælingum Ziethens.
I Vestmannaeyjum segja þeir, áð
Óðinn hafi tekið togarann hjá
Bjarnarey!
Dagbók.
Veðrið (í gær kl. 5): Breytileg
átt og hægviðri með 6 stiga hita
sunnan lands og hæg N-gola á
Norður- og Austurlandi, með 0—
2 stiga hita. Dálítil snjójel í út-
sveit.um á N-landi, en annars úr-
komulaust. Grunn lægð suðvestur
af Reykjanesi, hreyfist hægt aust-
ur eftir fyrir sunnan land. Hins
vegar er loftþrýsting alt af há
S.8. Lvra
fer hjeðan fimtudaginn 2.
maí klukkan 6 síðdegis til
Bergen um Vestmannaeyjar
og Færeyjar.
Stysta sjóleið til megin-
lands Evrópu. — Framhadds-
farseðlar seldir til Kaup-
mannahafnar, Hamborgar,
Rotterdam, Gautaborgar og
Newcastle.
Farseðlar óskast sóttir sem
fyrst.
Flutningur tilkynnist sem
fyrst. í síðasta lagi fyrir kl.
5 á miðvikudag.
Nic. Bjarnason.
Nl.s. Dronning
Alexandrine
fer í kvöld klukkan 6 til ísa-
fjarðar, Siglufjarðar og Ak-
ureyrar, og þaðan aftur
sömu leið til baka.
C. Zimsen.
fer hjeðan á fimtudagskvöld
2. maí, vestur og norður um
land, til Hull og Hamborgar.
Vörur afhendist á morgun
og farseðlar óskast sóttir.