Morgunblaðið - 04.07.1929, Síða 3

MORGUNBLAÐJÐ
Flug Cramers.
Flugvjelin tilbúin að leggja á stað hvenær sem veður leyfir.
Stofnandi: Vilh. Flnsen.
ötgefandi: Fjelag 1 Reykjavlk.
Rltstjðrar: Jon KJartansson.
Valtí'r Stefánsson.
AuKiysIngast jöri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 8.
Slmi nr. B00.
Auglýslngaskrlfstofa nr. 700.
Heimaslmar:
Jón Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Haftierg nr. 770.
*u*kriftn«Jald
Innanlands kr. 2.00 á mánuCl.
Utanlands kr. 2.B0 - ----
I lausasölu 10 aura eintakiS.
Irlendar sfmfregnir.
Kliöfn, FB 3. júlí.
I'rjálslyndir mynda stjórn í Japan.
Frá Tókíó er símað : Hámayuchi,
foringi frjáMynda flokksins, hefir
myndað stjórn. Shideliara er utan-
ríkismálaráðherra.
SamgöngTir stöðvaðar milli Ung-
verjalands og Tjekkóslóvakíu.
Frá Berlín er símað: Stjórnin
í Tjekkóslóvakíu hefir stöðvað
jarnbrautarsamgöngur við Ung-
verjaland um landamærastöðina
Hidasnemeti, vegna þess að ung-
versk yfirvöld hafa handtekið
tjekkneskan járnbrautarmann,
1 eeha að nafni. Segjn Ungverjar,
«ð Pecha hafi haft njósnir á hendi.
f rá Berlín er símað: Biöðin í
Ungverjalandi ern æst út af sam-
göngustöðvnn Tjekkósiovaka. Ung-
Khöfn, 3. júlí.
„Politiken“ segir, að ameríkskn
flugmennirnir, sem ætla að fljúga
yfir Grænland, ísland og Færeyj-
ar, sjeu nú viðbúnir að leggja
á stað. Veðurhorfur í Norður-
Ameríku eru nú eins góðar og á
verður kosið. Eru þeir Parker,
Grameí og fjelagar þeirra nú í
óðaönn að gera seinasta undirbún-
ing að fluginu. Flugvjel. þeirra
hefir þrefalda vængi og getur
setst bæði á sjó og land. Hún hefir
nú verið dregin út á flngvöllinn
hjá Chicago og ætlast er til, að
flugið verði hafið á þriðjudag eða
miðvikudag, þannig að flugmenn-
irnir geti komist til Kaupmanna-
hafnar á sunnudegi, ef alt geng-
ur vel. Þó er því við bætt,, að best
sje að gera ráð fyrir nokkrum
töfum áður*en þeir liafa farið alla
hina löngu leið frá Kanada yfir
Grænland og ísland.
í flugvjelinni verða auk Crarn-
ers, vinur hans Bok, sem fer með
sem gestur, flugferðafrjettaritari
Chicago Tribune, Mr. Wood, og
loftskeytamaður. A leiðinni að vest
an á Wood sífelt að skrifa greinir
um flugið, því að það er ætlun
blaðanna, sem kosta flugið, Chica-
go Tribune iOg NeAv York Times,
að þetta flng eigi að færa heim
reynslu um það, hvernig ganga
muni reghilegt flug milli Ameríku
og Skandinavíu með viðkomu í
Grænlandi og Islandi.
(Sendiherrafrjett).
Forstjórar SOdareinkasðlnnnar semja
enn nm landsrjettindi.
Að því er norsk blöð herma, hefir stjórn Síldareinkasöl-
unnar boðið fulltrúum norskra síldveiðimanna á fund á
Akureyri, til þess þar að ræða um aðgang Norðmanna að
bræðslustöðvum á íslandi og í íslenskri landhelgi.
vel‘jar segja, að Peeha hafi verið
handtekinn á ungversku landsvæði.
Tjekkóslovakar segja, að hann
hafi verið handtekinn á tjekknesku
iandsvæði og mótmæla þeim ásök-
onum, að Peeha hafi haft njósnar-
istörf á hendi.
Breska' þingið sett.
Frá. London er símað: Þingsetn-
3ng f6r f-ram ‘ gær. Sankey°lord-
kanslari las upp hásætisræðuna, en
íhenni var svo að orði komist, að
oungsaniþykt'in geri heimköllun
setuhðsins úr Rínarlöndum mögu-
lega; enníreiuur, að stjórnin voni,
»a« samningatiiraunir Bretlands og
Bandaríkjaiina leiði til þess, að
vígbúnaðnr verði minkaður um
allan heim, stjórnin semji við
sjálfstjórnar-nýlendurnar um það,
Jivernig stjórnmálasambandinu við
Bússland skuli fyrir komið; stjórn-
m ætli fyrst og fremst að gera til-
raunir til þess að draga
vinnuleysinu, efla landbv
tVskveiðar, rannsaka ei
haðinullar-, járn- og stí
öi'eyta kosningalögunum,
■afengisl öggj Öfina, bera fra
VarP um að lcoitía kolaiðna
öetra horf, þar á meðal uii
fnna 1 kolanámunum og r
afnám laganna frá 1927 ur
'deilur.
Til Strandarkirkju f'rá
(samalt áheit) 5 kr., ónet'i
ónefndur 10 kr., ,T. L
onefndur ö kr., Eyjaskeggj
' ‘ (f 5 kr.. C. 32 kr., V. V.
, A' 5 kr-, E. H. 5 kr., bor
kn'iu 2 kr., S. j. 5 kr ; B g
• ~ kr., j. (gamalt áheit
, '' S' 5 kr-, Ó. Þ. 10 kr„
|;:nn 1° kr > ö' (gamalt á
Ni0l X 12 kr> M- S- 5
10 kr'. H. S. 1 kr.

Er ríkisstjórnin á bak við þessar samningaumleitanir?
Lesendur þessa blaðs minnast
þess eflaust, að seint, á síðasta
þingi var það upplýst, að tveir af
framkvæmdastjórum Síldareinka-
sölunnar hefðu verið á fundi í
Noregi ineð norskum síldveiði-
mönnum. Að því er norsk blöð
skýrðu frá, böfðu forstjórar einka-
sölunnar íslensku á fundi þessum
lofað Norðmönnum að mæla. með
ákveðnum tillögum í þá átt,
að Norðmenn fengju aÓ selja ó-
takmarkað síld í verksmiðjur hjer
á, landi og bræða síld innan ís-
lenskrar landhelgi á norskum skip-
um.
Fríðindin, sem á móti áttu að
koma af hálfu Norðmanna, voru;
þau, að meðal þeirra yrði skij)að|
samlag síldveiðimanna, er svo1
hefði samlag við einkasöluna ís-!
lensku um sölu.
Þingmenn setti hljóða, er þeir
hejrrðu frásögn norsku blaðanna
urii aðfarir forstjóra Síldareinka-
sölunnar. Fyrirspurn var gerð til
utanríkisráðherra íslands (Tr. Þ.)
um það, hvort hann vissi um þess-
ar samningaumleitanir, og livort
jiað væri að vilja stjórnariimar,
að forstjórar Einkasölunnar væru
erlendis í slíkum erindum.
Ráðherrann_ kvaðst. ekkert um
jietta vita, en lofaði að rannsaka
málið. Hinsvegar kröfðust jiing-
menn þess, ef frásögn norsku blað-
anna ro.yndist rjett, jiá yrði stjórn-
111 sjá svo uni, að forstjórar
Eiiikasöluunar yrðu tafarlaust
reknir frá stöðum sínum.
Síðan þetta gerðist, hefir verið
hljótt um þetta mál. Forsætisráð-
herra hefir enga skýrslu gefið um
málið, ng forstjórar Einkasölunnar
sitja kyrrir í stöðum sínum, eins
og ekkert hafi í skorist.
En síðustu íiorskTrlöð, sem hing-
að hafa komið, hafa nýjar fregnir
að færa. 1 „Morgeníivisen“ í Berg-
en, s'em út kom þann 20. júní s. 1.,
er birt svohljóðandi símskevti frá
Haugasundi:
Haugasundi, 19. júní.
„Eins og áður hefir verið skýrt
frá, bauð Síldareinkasala Ísíands
norskum síldveiðimönnum við fs-
land að taka þátt í fundi á Akur-
eyri, þar sem ræða skyldi um tak-
mörkun á saltsíldarframleiðslu og
lágmarksverS.
Norðmenn svöruðu boðinu á þá
loið, að þeir liefðu alls engan á-
huga fvrir jiátttöku í slíkum fundi,
('t' ekki yrði þar jafnframt rætt
mn miklu þýðingarmeira atriði,
sem sjo nm rjett Norðmanna til
j>ess að leggja bræðslnsíld á land
eða í íslenskri landlielgi. Síldar-
einkasalan hefir nú ákveðið, að
þptta. atiúði skuli einnig vera rætt
á fundinum.
Eftir þessa tilkynningu hafa
norskir síldveiðimenn við fsland
ákveðið nð senda fjóra fulltrúa á
fundinn, tvo frá Haugasundi og
tvo frá Álasundi.“
Óhugsaudi er, að hjer geti verið
iim*mishermi að ræða hjá norska
blaðinu. En sje hjer rjett skýrt
frá, eru forstjórar Síldareinkasöl-
unnar að bjóðast til þess enn á
ný að semja, við Norðmenn um ís-
lensk landsrjettindi.
Hvaðan kemur forstjórum Einka
sölunnar heimild til slíkra ^að-
gerða ?
Hefir íslenska stjórnin falið for-
stjórum Eitíkasölunnar að semja
við Norðmenn á þessum grund-
velli?
Ef svo er, jiá hefir stjórnin fyr-
irgert tilverurjetti sínum og verð-
ur tafarlaust að fara frá völdum.
Eða hafa forstjórar Einkasölunn
ar boðað til fundarins án vitundar
og vilja íslenskú stjórnarinnaæ?
Ef svo er, verður stjórnin tafar-
laust að taka í taumana, og á þann
veg, er um munar.
Norðmenn hafa fyr reynt að
höggva skarð í fiskveiðalögin ís-
lensku. Þeir hafa hvað eftir ann-
að gert harða sókn á hendur þess-
um lögum, og nú virðist svo kom-
ið, að þessu fjöreggi þjóðarinnar
sje alvarleg hætta búin, verði ekk-
ert aðgert.
Kanpdeilur nyrðra.
Verkamenn á Akureyri og
Siglufirði ætla að nota
„handaflið“.
Að undanfömu hefir staðið
kaupdeila á Akureyri milli Sjó-
mannafjelagsstjórnarinnar og út-
gerðarmanna um kaup á síldveiði-
skipurn. Hefir Sj óman nafj el a gs-
stjórnin krafist þess, að skipsmenn
fengi 38% af síldinni í sinn hlut,
skift í 15 staði, en slík skifting
mundi verða til þess, að útgerðar-
menn yrði að borga 1—2 mönnum
fult kaup á hverju skipi að auki.
Forsprakkarnir neituðu harð-
lega að fara niður úr þessu, euda
þótt sjómenn vildi gjarna ráða
sig fyrir þann taxta Sjómannafje-
lags Reykjavíkur og Hafnarfjarð-
ar, 33 tj—35 %.
Þegar ekkert gat orðið úr samn-
ingum, fóru útgerðarmenn að ráða
á skip sín. Á mánudagskvöld hafði
verið skráð á eitt skip, en einn
af monnunum, sem þar skráðist,
hafði ritað undir skuldbindingu
hjá Sjómannafjelagsstjórninni að
ráða sig ekki fyrir lægri kjör
en hún heimtar. Reyndu þá nokkr-
ir af hinum æstustu fjelögum hans
að draga hann með ,,handafli“ í
lancl af skipinu, en það mistókst.
í fyrradag hafði svo verið skráð
á 6—8 skip, með ^kjörum sunn-
lenskra sjómanna. En verkamenn
á Akureyri tilkytítu sklpstjórum
á þeim skipum, að þegar þeir
komi af veiðum til Siglufjarðar
muni skipin verða stöðvuð, eða
þeim bönmið afgreiðsla. Er alveg
ósjeð hvernig þetta mun fara.
Annars eru útgerðarmenn nyrðra
daufir með það að gera vít á síld-
veiðar í sumar, því að horfurnar
eru mjög slæmar. Bviist er við því,
að verð á, svld til bræðslu verði
eltki nenia 6 krónvvr vnálið, en
var 8—9 krónur í fyrra. Og þeg-
ar þar við bætist að skipverjar
heimta miklvv meira af síldinni í
sinn lilvvt, heldvvr en í fyrra, þá
er síst að furða þótt útgerðar-
menn sje elcki óðfúsir að gera út.
Einar Olgeirsson, einn af fram-
kvæmdastjórum Einkasölunnar, er
aðalforsprakkinn í kaupdeilu þess-
ari.
fbúðarhús við Elliðaárstöðina.
Rafmagivsstjóm hefir opnað t.ilboð
uvn byggingu húss fyrir vjelaverði
við Elliðaárstöðina. Komu tvö til-
boð og samþykti rafmagnsstjórn
að taka tilboði Rúts Jónssonar (kr.
34,500,00), að því tilskyldu, að
fyrir verkinu standi múrsmiður og
trjesmiður, er borgarstjóri og raf-
maivgsstjóri tr.ki gilda.
Eskifjarðarfundurinn.
Stórsigur Sjálfstæðismanna.
(Einkaskeyti til Mbl.)
Eskifirði, 3. júlí.
Fundurinn í gærkvöldi var sá
fjölmennasti, sevn hjer hefir ver-
ið haldinn. Sjálfstæðismennil■naI',
Jón Þorláksson, Áriii Jónsson og
Magnús Gíslason sýslumaður gerðu
afarsnarpa hríð að stjórninni og
stvvðningsflokkum lvennar. — Jón
Baldvinsson stóð einn uppi með
Arnfinni barnakennara og fengu
þeir báðir hraklega vítreið. Anst-
firskir a.lþýðumenn hafa megnan
vmugust á danska gullinu og rót-
gróna skömm á leiðtogunum í því
efni. Ingvar Pálmason mætti af
hálfu Fraitísóknarflokksins. Fund-
armenn þustu úr salnum, í hvert
skifti, sem hann tók til máls.
Nýlega var stofnað h.jer Bjálf-
stæðist'jelag; þátttaka mjög góð.
Fundur á Reyðarfirði í kvöld.
Fundarmaður.
Leitin^ að „Köbenhavn“.
Austurasívvfjelagið danska hefir
fengið skeyti frá Christensen skip-
stjóra á leitarskipinu „Mexico",
þess efnis, að hann lvafi leitað á
eynni Tristan da Cunha og fengið
það staðfest, af framburði íbúanna
þar og prestsins. síra Lindsay, að
skólaskipið „Köbenliavn“ hafi far-
ið framhjá eynni norðanv?rðri 21.
janúar. íbúarnir hafa þekt skipið
aftur af ljósmyndum, er Cliristen-
sen skipstjóri sýndi þeivn. Eftir
frásögn þeirra var dimt í veðri og
ekki skygnt lengra en 2 sjómílur.
Var eitt mastur skipsins brotið
og afturhlvvti skipsins í kafi. Skip-
ie hafði stagsegl og stór þversegl.
Síra Lindsay skoraði á menn að
róa út í skipið, en af því að engir
bátar vorvv til, nema. strigabátar,.
þótti ekki gerlegt vegna þokunn-
ar að hætta sjer vvt, á. milli skerj-
anna. Skipið rak síðan svvðvvr á
við og hvarf í þokuna. Daginn
eftir var öll ströndin rannsökuð,
ef ske ltynni, að eitthvað fyndist
rekið frá skipinu, en ekkert fanst.
Engin merki vorvv gefin frá skip-
inu, en síra Lindsav fullyrðir, að
veðrið hafi ekki verið 'verra en
það, að mennirnir hefðvv auðvekl-
lega geta komist í land. Christen-
\
sen skipstjóri liefir rannsakað ná-
lægustu eyjar, Inaecessible og
Nightingale, en síi leit liefir verið
árangurslavvs. Hann rannsakaði
einnig strendur Tristan da Cunha
ásamt. prestinum. en án árangurs.
Eftir þessvv -verður það að álítast
rjett, að skólaskipið „Köbenhavn"
hafi farið framhjá Tristan da
Cunha 21. janúar í vetvvr, en lik-
lega mannlaust. Þetta getur samt
engar upplýsingar gefið um afdrif
mannanna. Christensen tilkynnir,
að rannsóknum sínvim á Tristan
da Cunha sje lokið og að hann
stefni nví á „Mexieo“ avvstnr að
Góðrarvonarhöfða, til að halda
leitinni áfram.
(Tilk. frá sendih. Dana).
Bifreið til götuþvotta. Vega-
nefnd bæjarins hefir samþykt að
kaupa bifreið til götuþvotta handa
bænuni. Bifreiðin kostar vvppsett
14—15 þús. kr. og er frá Jóh. Ól-
afssyni & Co.