Morgunblaðið - 05.01.1930, Blaðsíða 5

Sunnudaginn 5. janúar 1930.
5
JHorötttiblattft
ííoíi,*nil; V'llh Floien.
ÍIt*»l».ndi KJeU.* 1 K«yk]*Tth.
fesijatJörar Jön KJni' 1 Aíia»on
Vnltýr Bioraniaon
.*nfií»ln*ttat]örl: E HalUBi'*
Ckrltatola Au»tur»tr«eti S.
giml nr. 600.
i.n«13>»ln*a«ltrlf»tofa nr. 700.
«jslaaa»imar:
Jön K]artan«»on nr. 74*.
Valtír StefAnaeon nr. 1**0.
SB Hafber* nr. 770
::;rJ'*»*Jal<i:
Innanlanda kr. í.oo * aknubl
nland* kr. 2.60 - ----
*»lu 10 aur» elntaklH
Erlendar símfregnir.
London, FB. 4. janúar.
Árekstur bíls og jámbrautar.
United Press tilkynnir: Frá
Slirewc í Ohio, U.S.A. er símað:
Slys varð hjer með þeim hætti að
stór fólksflutningabifreið rakst á
farþegalest. Að minsta kosti átta
menn biðu bana, en sex meiddust
hættulega. í fólksflutningabifreið-
inni voru átján knattleikarar frá
miðskólanum í Burbank.
Síðustu fr’egnir frá Shrewe,
herma, að fimm þiltar og bifreið-
arstjórinn liafi beðið bana, en sex
piltar og 3 stúlkur hafi meiðst
hættulega.
KviknaJ* í þjóðþinghúsi U. S. A.
Frá Washington er símað: Eldur
kom upþ i gærkvöldi í' Capitol,
þjóðþinghússbyggingu Ba'ndarikj-
anna. Herbefgi sem viðaukaskjala-
safn var geymt í, brann innan, en
þar sem herbergi þetta er á fjórðú
hæð í byggingunni, var alt í flóði
á neðri hæðunum, þegar búið var
að slökkva eldinn. — Skaðinn af
skjalaeyðileggingunni er áætlaður
sjö þúsnnd dollarar.
/
I
Konunglegt brúðkaup.
Frá Bryssel er símað: Konungs-
lestin fór lijeðan 9.36 e. h. í gær-
kvöldi áleiðis til Rómaborgar, þar
8em halda á brúðkaup Marie José
prinsessu, dóttur belgísku kon-
ungshjónanna, og ITmberto, krón-
prinsins í ítalíu. Öll konungsfjöl-
skyldan fór á lestinni til Róma-
borgar. Mikill mannfjöldi hafði
safnast saman á stöðinni, til þess
að hylla prinsessuna við brottför
hennar.
Stundum kemur það sjer vel að
vera rangeygður — — — —
Grímudansleikar eru nú að byrja
Hinn 11. þ. m. heldur klúbburinn
„Charmaine“ grímudansleik og
Knattspvrnufjel. Reykjavíkur hinn
18. þ. m.
Til Strandarkirkju frá Ó. 5 kr.,
K. 5 kr., Ó. P. K. V. í. K. 50 kr.,
A. G. 10 kr., S. H. 5 kr„ G. 5 kr.
Vikan sem leið.
Landsstjórnin hefir haldið ára-
móíin hátíðleg með ýmsum eiii-
bætta- og starfsmannaveitingum.
Er þar flest á sömu bókina lært.
Mest kveður að hneyksli því, að
taka sagnfræðinginn Pál Eggert
Ólason frá Háskólanúm og gera
hann að bankastjóra Landbúnað-
arbankans. Maður sá hefir, svo
kunnugt sje, livorki komið nálægt
fjármálum eða lanábúnað.i. Sýnist
svo, sfcm Tímaklíkunni sje ekki
sjerlega ant um peningastofnun
þessa. Að núverandi landsstjórn
fari út fyrir floklc sinn, dettur
engur lengur í hug, þegar um
sl T k <i feitmetisstöðu er að ræða
.sern þcssa. En þótt eigi sj'e mikið
mannval innan Framsóknarflokks-
ns, inun lengi mcga telja þar upp
menn, sem betur eiga heima í stöðu
þessari en Páll Eggert sagnfræð-
ingur. En hví er hann þá tekinn?
Eru þeii' fjelagar Jónas og Tryggvi
að sýna flokksmönnum sínunii, að
þeir tveir ,,háu herrai'“ geti e'kki
aðeins sýnt ranglæti gagnvart póli-
íísknm andstæðingum, heldur sjeu
|)(,'ir þvss megnugir. að sýna sín-
um eigin flokksmöunum, og bænda
st.jett laudsins í heild simii. hiila
megnústu lítilsvirðingu, með því að
tosá sagnfræðagrúskara í banka-
stjórastöðu Landbúnaðarbankans.
Það kom til orða á tímabili, að
íáta Harald Guðmundsson ritstj,
Alþýðublaðsins hreppa stöðu þessa.
Þá e'r Esju-útgerðin komin á
fót, undh' forýstu liins trýggá
frjettasnata Hriflu-Jónasar, Pálma
Loftssonar. 1 þessu útibúi Fram-
sókiiarkjötpottsins er Eysteinn
Jónsson og Sigurjón Ólafsson for-
maður Sjómannaf jelags Reykja-
víkur’.
Ilefir verið sýnt fram á það
áður hjer í bíaðinu, hvílíkt tjón a£
því getur blotist fyrir Eimskipa-
fjelagið, og hvílík uppörfun og
lyftistöng það er keppinautuin
þess, að landsstjórnin skuli sýna
fjelaginu það vantraust og óvirð-
ingu. að taka Esjuafgreiðsluna
frá fjelaginu.
En þess er ekk.i að vænta að
stjornarklíkan taki slíkt til greina.
Alt annað en peningaausturinn
verður að lúta i lægra lialdi fyrir
efnalegri velmegun floldcsbræðr-
aniia, þeger flokksmenn stjórn-
’i'innar hó]iast. um ríkissjóðsjötuna
e' us og hungraðir úlfar. Með því
að taka Esju undir stjórn Pálma,
^igtirjóns og Co, er og hægt að
v eíta þæg'um flokksbræðrum út um
land afgieiðslumannastarfa. Mun
^cra byrjað á því hjer og þar, að
Hytia Esju afgreiðsluna í trúar
b i a msóknarhenclur.
EnnskipafjpelajViS bauðst til að
taka að sjer afgreiðsluna fyrir
33.600. Verður fróðlegt að sjá
hvað þeim Pálma og Sigurjóni
t.ekst að láta stjórn sína kosta.
Um áramótin fjekk Þórður
læknir Sveinsson á Kleppi heim-
sókn eina merkile'ga. Landsstjórn-
in sendi honum mann, er tók af
Þórð'í umráð yfir búinu á Kleppi.
Bústjórn hefir Þórður annast þar
í 22 ár, og hlotið fyrir þann auka-
starfa lítið fje.
En búskaparrekstur Þórðar er
ryrir löngu landfrægur orðinn. —
Sýna verkin það og merkin. Er
Þórður kom að Kleppi var þar
70 hesta heyskapur. En nú heyast
þar á annað þúsund hestar. Land
það,- sem Þórður f jekk til umráða,
vai’ mestmegnis grjótholt og forar-
mýrar. Þar eru nú fóðraðar 30
kýi;
Tíminn liefir nokkrum sinnum
flutt maklegar lofgreinar um for-
ystu Þórðar Sveinssonar og fyrir-
hvggju i ræktunármálum. En við-
urkenningin, og þakkirnar sem
hann fær frá núverandi stjórnar;
ldíku, er á þann veg, að hann er
umsvifa- og orðalaust sviftur for-
ráðum þessa stórbús, sem honn
hefir sjálfur komið á fót fyrir
ríkið.
1 sambandi við þetta Kleppsmál
er rjett að geta um atvik eitt lítið,
sem fleygt er orðið, en eigi hefir
verið getið Uin í blöðum.
Þegar Keflavíkurmálið stóð sem
b.æst, hringdi Hriflu-Jónas til
Þórðar læknis í sima og spyr: Ert
það þú þessi „Þórður Sveinseon“,
sem síbkir um Keflavíkurlijerað
fyrir Iiönd Jónasar Kristjánssonar.
Sagði Þórðnr að svo væri. Þá
stgir hinn: „Þetta er í annað sinni
sem þú gerir Jónasi Kristjánssyni
greiða, og ef þú gerir stíkt i þriðja
sinn, þá er ekki víst, hver verður
læknir á Kleppi.“ — Með því
hringdi þetta taugaveiklaða of-
stopame'nni af, í eyrað á Þórði.
Kviksögur ganga um bæinn um
það, að landsstjórnin hafi tekið
allstórt lán í Eng'landi -— nokkrar
miljónir. En af ástæðum, sem ekki
er hægt að glöggya sig á, haldi
stjórnarklíkan því öllu leyndu. —
Kemur hjer fram sem í öðru, að
klíkan lítur nokkuð einkennilegum
augum á umráðarjet.t sinn yfir
fjármunum þjóðarbúsins. Meðal
stærri og öflugri þjóða mun ]>að
eigi talið neitt e'inkamál valdhaf-
anna, er þeir taka miljónalán er-
lendis. Má undarlegt heita, ef
stjórnarklíkan ætlar að láta leynd-
arhulu hvíla lengi yfir þessu máli.
Komnir eru nií fram þrír listar
tii bæjarstjórnarkosninga hjer; og
munu þeir eigi verða fle'iri. Listi
sjálfstæðismanna birtist á öðrum
stað hjer í blaðinu. Þó kosninga-
undirbúningurinn sje eigi langt
kominn enn, má þegar marka hver
höfuðeinkenni hans verða; sem sje
örugg festa og eindregið fylgi um
lista Sjálfstæðisflokksins, en úr-
ræðalevsi og ringulreið meðal
stjórnarsinna. Enda ekki við öðru
að búast. . Því svo ört, reka nú
stjórnarhneykslin hvert annað, að
engin von er um, að fylgi stjóm-
arinnar í Framsóknar- og bolsa-
herbúðum^m haldist í horfinu.
Sjálfstæðisflokkurinn liefir nú 9
fulltrúa í bæjarstjórn af 15. Þareð
stjórnarsinnar ganga nú tvískiftir
til kosninganna, en stjórnarand-
stæðingar, Sjálfstæðismenn sam-
einaðir, er fullkomlega ástæða til
að geTa ráð fyrir því, að Sjálf-
stæðisflokkurinn vinni á, og fái nú
að minsta kosti 10 fulltrúa í bæj-
arstjórnina.
Innan sósíalistaflokksins ætlaði
alt að rifna, þegar reyna átti að
breyta til með bæjarfulltrúa flokks
ins. Gátu sósíalistabroddarnir ekki j
cinu sinni komið sjer saman nm
röð á Lsta sínum, nema þá eina,
sem aldurinn tilgreindi. Hafa þeir
þó frain að þessu reynt að flagga
tr:eð fylgi sinu við æskuna og
það, sem nngt er.
ir bætt nokkuð fyrir þeim, sem
þangað hafa farið með aflann. En.
afkoman er Ijeleg borið saman við
verðlag, vegna þess m. a„ hve
jafnaðarlega hefir farið langur
tími til veiðanna.
Um þessá áramót er lítið af ó-
seldum fiski í landinu, og verðlag
í markaðslöndum virðist staðfast
nokkuð — um 120 kr. fvrir stór-
i'isks skippund.
Afli togaránna hefir verið mjög
trcgur undanfarna viku, sökum
gæftaleysis. Hafa togararjiir orðið
nð liggja inni á Vestfjörðum flesta
da-ga, sakir ofviðra. Þeir togar-
ar, sem gerðir hafa verið út á
saltt'iskveiðar í haust og vetur,
hafa aflað lítið, og má búast við
ljeiegri útkomu á þeirri útgerð.
Ilátt. verð á ísfiski í Eugíándi hef-
Nefnd sú, sem átti að binda enda
á fjármál Skeiðaáve'itunnar hefir
nú lokið störfum sínum. Hefir álit-
ið ekki komið fyrir almennings-
augu ennþá. Mega allir aðilar
fagna því, ef fengiu er lausn í því
máli, hvernig greiða eigi allan
þann kostnað, sem farið hefir í
jarðabót þessa.
Úr sðgu snattferðanna.
Inngangur.
Sogja má með sanni, að núver-
andi landsstjörn vinni að ‘því með
stefnufastri elju, að sýna ' lands-
mönnum fram á rataskap sinn
skammsýni Og ráðdeildarleysi. —
Lýsa þessir eiginleikar sjer jafn
ljóslega nú orðið, í svo til öllu
því, sem stjórnendurnir talca sjer1
fyrir hendur, smáu sem stóru. En
þeir tiltölulega fáu, sem fram til;
þesSa liafa arinað hvort dregið
taum stjórnarinriar, ellegar hliðr-
að sjér hjá, að blanda sjer iriri' í
umræður um stjórtiarafglöpin,
fengu nokkurn löðrung í jólagjöf
er vakti þá til rjettara skilnings
en áður, um það á hvaða þroska-
stigi vitsmúna og siðgæðis, núver-
andi æðstu valdsmenn þjóðarinnar
eru. Tiidrög þe'ss að varðskipið
Þór sti'áftdáði norðúr á Hiitíaflóá,
og afskifti Hriflumanns af því
máli, hefir verið hið almennasta
umtalsefni um land alt, síðan það
slýs bar að liöndum.
ITm mál þétta hefir blaðinu bor-
ist eftirfarancli grein til birtingar.
Snattferðir varðskipanna með
gæðinga stjórnarinnar hafa að
vonum verið nokkuð víttar undan-
farið, en þó ekki nærri eins og
þyrfti eða rjett væri. Alþingi hefir
samþýkt og sjeð um, að keypt væri
vel útbúin og- dýr skip, til þess
að verja landhelgi landsins fyrir
ágangi togara, og annura útlenrlra
fiskiskipa, gæta veiðitækja helstu
verstöðvanna, á meðan þau liggja
í sjó, og vera til bjargar bátum
og skipum í sjávarháska, þegar
þörf gerist, og hægt er að hjálpa.
í þess stað hefir núverandi
stjórn haft skipin að leikfangi,
minst bernskudaganna, þegar mik-
ils þótti um það vert, að eiga skip
að barnagulli, og getur nú ekki
neitað sjer um þá ánægju, að leika
sjer með þessi stóru skip á svipað-
an hátt. Hún lætur þau þvi hend-
ast fram og aftur í skemtiferðir
með sjálfa sig og útl. gesti sína,
til þess að sýna þe'im, hye mikið
hún eigi undir sjer, og pólitíska
stuðningsmenn, svo þeir geti fund-
ið hvers virði það er fyrir þá, að
styðja stjórn, sem hefir. herskip
að lystisnekkjum, til þess að slcjót-
ast með þá, ef þeir þurfa að bregða
sjeT bæjarleið.
«. Síðasta snattferð Þórs.
Runólfur á Komsá ræðnr ferðinnú
Síðustu snattferðina var varð-
skipið Þór látið fara rjett fyrir
jólin. Var það sent með tvo póli-
tíska stuðningsmenn stjórnarinnar
úr kirkjumálanefndinni, þá sjera
Jón Guðnason á Prestsbakká og
Runólf Björnsson á Kornsá. Hafði
sjera Jón ætlað að fara með „Suð-
urlandinu1 ‘, sem fór áætlunarferð
upp í Borgarnes, sama daginn og
„Þór“ fór hjeðan, og þaðan land-
veg héim til sín. En Runólfi þótti
það o£ miikið á sig lagt, að fara
landveg, liefir þótt hitt þægilegra
og meira í munni, að vera fluttur
lieim. á varðskipi með jölaböggl-
ana. Ljet sjera Jón þá tilleiða^t
að óska bögglaflutuings beina leið,.
og ekki stóð á kirkjumálaráðherr-
aimm. Ur því að tvo eindregna
stuðningsmeini stjómarinnar lang-
aði til þess að ferðast heim á
byssubát, þá var sjálfsagt að veita
þeim það. Hitt ljet hann sig litlu
skifta, að líf-i skipshafnar væri
teflt í voða, með því að senda gam-
alt skip í veðraham um há-skamm-
degið, í ejtt versta skerjasvæðið
við strendur landsins.
í
Þó Jónas frá Hriflu sendi 20
nianns í opinn dauðann, lætur
hann ekki slíkt trufla nætur-
svefn sinn.
Enditjnn á þessu ferðalagi Þórs;
varð sá, eins og kunnugt er, að
hann strandaði. Mannbjörg varð
aðeins fyrir góða stjórn skipstjór-
ans, frábæran dugnað skipshafn-
arinnar og björgnnarmannanna,
bæði úr landi og af „Hannesi ráð-
herra“ og lækkandi sjó. En það
væri synd að ségja, að dóms- og
kirkjumálaráðlierrann hafi látið
sjer ant um líf þessara þjóna sinria
sem hann hafði sent þarna í full-
komna feigðarför. Hann fær að
vita um skipsstrandið kl. 9 á laug-
ardagskvöld. Um það eitt er að
ræða að fá skip sem allra fyrst
til þess að koma til hjálpar. Varð-
skipin hin voru á Austfjörðum.
Til þeirra komast engin boð það
kvöldið. A Vestfjörðum eru all-
margir togarar. Þeir eru heldur
ékki ónáðaðir um kvöld,ið. Dóms-
málaráðherrann sem reynst héfir
í frekasta lagi hjólliðugur í því
að senda varðskipin í snattferðirn-