Morgunblaðið - 22.02.1930, Blaðsíða 3

3
MORGUNBLAÐIÐ
Kosningalygar Framsúknarmanna
kveðnar niðnr af þeim sjálfnm.
Eftir að skattstjóri hefir athugað bæjarreikningana, er heimildin til
útsvarsálagningar veitt eins og ekken hefði í skorist.
Bæjarbúum mun e*nn í fersku herra borgarstjóri, dags. 23. des.
mimni kosningabragð Framsóknar f. á., vill ráðuneytið hjer með
við síðustu bæjarstjórnarkosning-
etofnandi: Vilh. Flnaan.
Otcafandl: Fjelns I Reykjnvík.
Rltatjðrnr: Jön KJartanaaon.
Valtýr StefAnaaon.
4,nariyalnaaatjörl: B. Hafbar*.
thrlfatofa Auaturatraetl t.
tlaal nr. (00.
4.n<rl?einKaakrllatofa nr. 700.
Bcleutalaaar:
JOn Kjartaneaon nr. 741.
Valtýr etefdnaaon nr. 1111.
B. Hafbers nr. 770.
vakrlf’aajald
Innanlanda kr. 1.00 A aaAnuBL
nlanda kr. 1.(0 - ■ ——
ftðlu 10 aura elntaklll
Erlendar sfmfregnlr.
FB, 20. febr. Meðt. 21. febr.
Lík Eielsons fundið.
United Press tilkynnir:
Frá New York er símað* Loft-
skeyti hefir borist. frá skipinu
Nanuk, að lík Eielsons liafi fund-
ist.
Síðar er símað frá Nome, Alaska,
aö lík Eielsons hafi fundist á me'ð-
al brota úr flugvjelinni níutíu
mílur til suðáusturs frá Cape
North.
Stjómarskiftin í Frakklandi.
Frá París er símað: Chautemps,
sem hefir trygt sjer stuðning Bri-
ands, fór í heimsókn til forseta
Frakklands kl. sjö og fimtíu e. h.
Að heimsókninni lokinmi sagði
hann í viðtali við blaðamenn, að
hann hefði tilkynt Doumergue for-
seta, að liann hefði fallist á að
mynda stjórn og bætti þvi við:
„Stjórn mím verður fullmynduð á
morgun' ‘.
Tardie'u var boðin flotamálaráð-
herrastaðan, en neitaði að taka
þátt í stjórnarmyndun Chautemps.
London, 21. febr.
Frá París er símað:
Chautemps liefir tilkynt Frakk-
landsforseta að hann hafi lokið við’
stjórnarmyndun.
FB. 21. febrúar.
Þingkosningar í Japan.
United Press tilkynnir:
Þingkosningar hafa farið fram
í Japan, en enn er ókunnugt um
fullnaðarúrslit. Ætlað er, að stjórn
arflokkurinn (Minsieito) fá meiri
hluta þingsæta. Se'iyukai, leiðtogi
nðalandstæðingaflokks stjórnar-
innar hefir náð kosningu, sömu-
leiðis Innkai, stjórnarandstæðing-
Ur Leiðtogi jafnaðarmani»a náði
«kki kosningu.
Síðar: Kosningaúrslit kl. 8 e. h.
Tokiotími: Minsieito er stjórnar-
flokkur 49 kosnir, af Seiyukai-
nndstöðuflokknum 23, af öðrum
flokkum 7. Þingmartnatala meðri
■deildar þingsims alls 466.
Afnám kafbátahemaðar.
Fulltrúar fimm aðalsendinefnd-
anna á flotamálaráðstefnunni
komu saman á fumd á skrifstofum
Utanríkismálaráðuneytisins, til
þess að ræða um mannúðlegri kaf-
bátahernað, en þó ræddu fulltrú-
srnir einnig um möguleikana fyrir
algerðu kafhátaafnámi.
Fyrir Bandaríkjanefndina mætti
Hublee, fyrir Bretland Malkin,
lögfræðiráðunautur utanríkismála-
ráðuneytisins, fyrir Frakkland
Massigli, fyrir Italíu Rossi og
fyrir Japan Enomoto.
Bílastæði. Veganefnd hefir falið
borgarstjóra, bæjarverkfræðingi
og Ágúst Jósefssyni áð gera til-
lögur nm það, hvar bílar megi
standa í bænum.
ar, er ríkisstjórnin— neitaði um
heimild til þess að jafna niður
þeim útsvörum á hæjarhúa, sem
bæjarstjórnin hafði ætlast til. —
Kom' 'neitun þessi þrem dögttm
fyrir kosningar.
Var í henni skírskotað' til brjefs
frá skattstjóranum Helga P. Briem
þar sem hann finnnr stjónn og
reikningsfærslu bæjarstjómar eða
einkum borgarstjóra margt til for-
áttu. — Segir m. a. svo í brje'fi
skattstjóra, er prentað var í kosn-
ingahlaði Framsóknar:
„Hafa bæjarbúar greitt yfir mil-
jón krónur í þrjú ár, án þess að
nokkur opinber skýrsla sje til,
yfir það' til hvers þetta mikla fje
hefir verið notað.“
1 kosningablaðinu voru þessi um
mæli síðan tekin til athugunar og
þar birtist sú niðurstaða(!), að
borgarstjóri Knud Zimsen myndi
e. t. v. hafa hirt miljónina, sem
launauppbót(!!!)
Hjer skal brjef skattstjórans eigi
gert að frekara umtalsefni að
þessu sinni. En þar þóttist hann
sjá mikil og morg missmíði á reikn
ingsfærslu borgarstjóra, og voru
margir fáránlegir hlutir þar til
tíndir.
En hinn „hæstvirti“ atvinnu-
málaráðherra segir í enduðu brjefi
sínu til vborgarstjóra þ. 22. jan.
að heimild þá, sem farið var fram
á, til útsvarsálagningar „beri ekki
að veita, fyr en glögg svör liggja
fyrir.“
Svörin, sem við var átt, voru við
aðfinslum skattstjórans.
Þá ke'mur annar þáttur þessa
máls. Atvinnumálaráðuneytið fær
þann hinn sama skattstjóra, Helga
P. Briem, til þess aS athuga bæj-
arreibningana — sem sje að at-
huga hvað sje hæft í því, sem hann
sjálfur, skattstjórinn, skrifaði fyr-
ir kosningamar til ráðuneytisins.
Síðan byrjaði skattstjórinn, H.
P. Briem, á athugun sinni og
rannsókn, og sendi atvinmumála-
ráðuneytinu. ítarlega skýrslu. Sú
skýrsla hefir nú um tíma legið upp
í stjórnarráði.
Og þá er komið að þriðja þætti
í þessum bæjarstjórnarkosninga-
leik Framsóknar.
En hann gerðist í gær.
Atvinnumálaráðherrann okkar
finnur það sem sje út, að í skýrslu
skattstjórans, Helga P. Briem,
felist nægilega „glögg svör“ ,við
aðfinslum sama skattstjóra, Helga
P. Briem, er hann ritaði ráðuneyt-
inu þ. 11. janúar.
Ilelgi skrifar fyrir kosningar
svæsnar árásir á fjármálastjórn
bæjarins.
Helgi er látinn svara aðfinslun-
um eftir kosningamar. — Hann
kemst að ])ví, að þær sjeu elcki á
rökum bygðar.
Og „hæstvirtur“ ráðhe'rra skrif-
ar í gær svohljóðandi brjef:
„Með tilvísun til brjefs yðar,
leyfa, að jafnað verði niður í
aukaútsvörum á þessu ári hjer í
Reykjavík 1.991.744 krónum, eða
kr. 92.973.40 hærri upphæð, en
útsvarslögin inr. 46, frá 1926 heim-
ila án leyfis ráðnneytisins.“
Menn taki e'ftir.
Alt í stakasta lagi.
Porgarstjóri fær ekki einu sinni
neitt tækifæri til að sVara aðfinsl-
um skattstjórans.
Nei. Skattstjórimn hefir gert það
svo prýðilega sjálfur. Glögg svör
fengin. Heimildin veitt.
Frá Alþingi.
Efri dedld.
Frv. um Mentaskóla á Akureyri,
Mentamálanefnd hafði málið til
meðferðar og flutti allmargar brtt.
við frv., sem aðallega miðuðu að
samræmi við frv. um Mentaskól-
ann í Rvík, er deildin hafði áðnr
samþykt. Brtt. mentamálan. voru
samþ. og frv .afgr. til 3. umr.
Frv. um bæjarstjóra á Sigltt-
firði, flm. Erl. Friðjónsson. Er
frv. flutt samkv. ósk bæjarstjórn-
ar Siglufjarðar, og fer fram á að
leyfa ltjósendum á Siglufirði að
greiða. atkvæði um, hvort bæjár-
stjóri skuli kosinn í stað bæjar-
fógeta. — Frv. var vísað til 2.
umr. og nefndar.
Neðri deild.
Frv. um breyting á lögum nm
skipun farkennara; flm. Ásg. Ásg.
Er þar farið fram á að hækka
nokkuð laun farskólakennara og
eftirlitskennara við heimafræðslu;
lagt til að þeir hafi 500 kr., auk
ókeypis fæðis, húsnæðis, ljóss, hita
og þjónustu, þá 6 mánuði ársins,
sem skólinn stendur; skulu 350
kr. greiðast úr ríkissjóði, en 150
úr sveitarsjóði. Hannes Jónsson
flutti brtt. við frv. og vildi hafa
launin 400 kr. og lækka framlag
sveitarsjóðs niður í 50 kr., en hún
var feld, og frv. afgr. til Ed.
Tveir sjútv.-nefndarmenn Nd.,
þeir Ásg. Ásg. og Sv. Ól. flytja
f. It: stjórnarinnar tvö frumvörp,
um Fiskveiðisjóð íslands og mun
fiskveiðasjóðsgjald. Eru frv. eitt
samhengi, því svo er til ætlast,
að Fiskve'iðasjóður fái rekstrar-
fje með nýrri skattaálögu á sjáv-
arafurðir, er nemi Vi% af verði
afurðanna. Nemur skattnr þessi
100—150 þús. á ári.
Jóh. Jós. andmælti þessari stefnu
frv., að verið væri að skattle'ggja
enn á ný þenna margskattaða
at.vinnuveg, sjávarútveginn. Væri
nær að fara þá leið, er Sjálfstæð-
ismenn hefðu stungið upp á, að
heimila sjóðnum að gefa út vaxta-
brjof. Með því móti gæti sjóður-
inn fljótt fengið mikið veltufje'
en engán nýjan skatt þyrfti að
leggja á sjávarútve'ginn. — Hafði
Jóh. Jós. einnig ýmislegt að at-
huga við ýmsar greinir í frv.
stjórnarinnar nm Fiskveiðasjóð,
en hann kvaðst vona að sjútvn.
gæti komið sjer saman um hag-
kvæma lausn á þessu nauðsynja-
máli. Báðnm frv. var vísað til
sjávarútvegsnefndar. (Sjálfstæðis-
menn höfðu áður borið fram frv.
um rekstrarlánafjelög fyrir háta-
útveg og hefir sjávarútvegsnefnd
það einnig til meðferð'ar.)
Frv. um breýting á 1. um kosn-
ingar til Alþingis (Landskjör
1930) var afgr. til 2. umr. og alls-
herjamefndar.
Frv. um Sveitabanka var einnig
afgr. til 2. umr. og landbn.; engar
umr. urðn um þessi mál.
Oddnr Oddsson.
Austur á Eyrarbakka býr aldr-
aður maður, Oddur Oddsson og
stundar þar gullsmíðaiðn. Hefir
hann reynt sitt af hverju um dag-
ama, og þekkir manna best kjör
íslenskrar alþýðn, bæði til sjós óg
sveita, bæði vond og góð. Og sá
veit, margt, „er víða ratar og hefir
fjöld of farið“. Svo er um Odd.
Hann hefir hirt ótrúlega margt „í
heimalningsins reynslusarp*‘, því
að ekki hefir hann gengið menta-
veginn. En glögt auga, óvenjulega
eftirtektargáfn, stálminni og
greind fjekk hann í vöggugjöf,
eins og| með sjer bera nokkrar
greinir, sem hann hefir ritað' í
Eimreiðina, um alþýðukjör og lifn
aðarháttu hjer á landi — þá lifn-
aðarháttn, sem nú þekkjast e'kki
og mundn því falla í gleymsku, ef
enginn yrði til þess að lýsa þeim
og rita nm þá. Hafa þessir greinir
Odds stórmerkilega þýðingu fyrir
menningarsögu vora. En það er
margt fleira, sem hann langar til
að rita um ef ástæður leyfðu. Hann
hefir nú þe'gar gert drög að milli
10 og 20 ritgerðum um slík efni,
en það er aðeins ein þeirra fullger
og á hún að birtast í Skími.
Oddur hefir nú sótt um styrk til
Alþingis til þess að geta gefið' sig
meira en áður við ritstörfum. Er
vonandi að þingíð daufheyrist ekbi
við því. Það, sem það he'fir áður
látið af mörkum rakna til alþýð-
legra fróðleiksmanna Og rithöf-
nnda, hefir horið margfaldan á-
vöxt, og svo mnn verða hjer.
Högum Odds er þarnnig háttað,
að hann má ekki ívanrækja smíðar
sínar, vegna ritstarfanna, og enn
síður hefir hann tækifæri til þess
að kynna sjer söfnin í Reykjavík,
og er honum það þó að sjálfsögðu
bráðnauðsynlegt í mörgum tilfell-
um.
Að sjálfsögðu munu þeir þing-
mertn, sem lesið hafa greinir Odds,
vera því fylgjandi að veita honum
styrk til ritstarfa framvegis. Vjer
höfum ekki ráð á því að láta neitt
af þjóðlegum fróðleik fara for-
görðum.
Sjómannakveí jur.
FB. 21. febrúar.
Liggjum á Ólafsvík. — Vellíðan
allra. — Kærar kveðjur.
Skipshöfnin á Tryggva gamla.
Liggjum á Ólafsvík. Vellíðan
allra. Kærar kveðjnr. — ótíð.
Skipshöfn Skúla fógeta.
Dagbók.
□ Edda 59302257 — Fyrirl.
Veðrið (föstudagskvöld kl. 5):
Vestamáttin er nú að minka og
veðurfarið ,að skána vestanlandís,
en þó er ennþá allhvast og töln-
verð hríðarjel í útsveitum vestaH
lands. Á öllu A-landi er bjartviðri.
Ný lægð er bomin í námunda við
Hvarf á Grænlandi og er eigi ann-
að líklegra en að hún fylgi meíð
V-áttinni austur á bóginn og valdS
vaxandi SA eða A-átt hjer á landi
þegar líður á mánudaginn. MuH
V-áttinni nú lokið’ að sinni, en A-
og N-átt sennilega ráðandi næstru
daga.
Veðumtlit í Reykjavík í dag:
Vaxandi SA eða A-átt og úrkoma.
Getur orðið N-átt með nóttunni.
Messur á morgim: 1 Dómkirkj-
unni kl. 11 síra Friðrik Hallgrímé-
son; kl. 5 síra Bjarni Jónsson.
í Fríkirkjunni í Hafnarfirði kl.
2 síðdegis, síra Ólafnr Ólafsson.
1 Fríkirkjunni í Reykjavík; bl.
2 síðd. síra Árni Sigurðsson,
Nýi snjóbíllinn fór fyrstu för
sína austur yfir Hellisheiði, í gær
og til Kolviðarhóls aftur. — Geklk
honum vel, en dngum öðrum bíl
er fært yfir heiðina. Eru margir
bílar fastir í snjó á háheiðinni,
hafa verið þar teptir í tvo daga.
En í gær var verið að moka skafl-
ana og má vera að venjulegum
bílum verði fært bráðlega og þess-
ir losni. En snjóbíllinn verður
hafðnr á Kolviðarhóli fyrst um'
sinn, til afnota fyrir þá, sem þurfa
að komast yfir heiðina, þegar öðr-
um bílum er ófært. Far með bíln-
um geta menn fengið ef þeir gera
áður aðvart í síma til Kolviðar-
hóls. Bíllinn tekur 8 menn Og eitt-
hvað af farangri.
Hjónaband, í dag verða gefin
saman í hjónaband ungfrn Sigur-
laug Guðmundsdóttir og Gunnar
Eggertsson frá Bíldsey. Heimili
brúð'hjónanna er á Grettisgötu 72.
Flutningur Alþingis. Níu Fram-
sóknarmenn flytja þingsályktimar-
tillögu um það að í sambandi við
næsta landkjör (í sumar) farí
fram alþjóðaatkvæðagreiðsla nm
það hvort. Alþing skuli eftirleiðis
háð á Þingvöllum eða í Reykjavíb.
Skal þar farið eftir kjörskrá til
alþingiskosninga.
Póstbíllinn komst með naumind-
um austur yfir Hellisheiði á mið-
vikudag, áður en snjóaði svo mik-
ið, að' vegurinn varð ófær bílum.
Veðráttan í septembermánuðí.
Skýrsla um septembermánuð er ný
ltomin frá Veðurstofunni. — Var
yfirleitt ilít veðurfar þennan
mánuð' og stormar tíðir. Hiti var
0.8° fyrir neðan meðallag á öllu
landinu, en sjávarhiti var 0.5°
yfir meðallag. Úrkoma varð 32%
yfir meðallag, tiltölulega mest á
Akureyri, 95% yfir meðallag, 57.1
mm. Þó er það lítið á móts við
úrkomuna í Hveradölum, sem var
310 mm. í þessum mán. Á einum
sólarhring var lirfelli þar 70.4 mm.
í lok mánaðarins telja 16 veðué-
athnganastöðvar snjó og allmikill
snjór er þá til fjalla. Rosaljós
sáust víða í þessum mánuði og
hinn 9. sást vígahnöttur frá Teig-
arhorni og fór hann frá norðaustrf
til suðvesturs.
Stúdentafjelag Reykjavíknr hjeflí
fund í Varðarhúsinu í fyrrakvölcL
Fundurinn var all-fjölmennui*. Að-
alumræðuefnið var íslandsbanka-