Morgunblaðið - 12.08.1930, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fyrirliggandi:
Þurkaðir ávextir:
Epli.
Aprikosur.
Bl. ávextir.
Kaupmenn! Talið við okkur áður. en þið festið kaup
annarsstaðar.
P.W.Jacobsen 4k Sön.
Stofnuð 1824.
Slmnefnii Granfuru — Carl-i.undsgade, Kckenhawn C.
Selnr timbur í itærri og mnærrí sendingum frá Kanpm.hðfn.
Eik til BkipaamíCa. — Bnnig heila skipsfarma frá Svíþjóð.
Hef verslað við ísland í 80 ár.
is
Tilbúinn úr hinu tárhreina Gvendarbrunnavatni, alt-
af fyrirliggjandi, hvort heldur mulinn eða í stykkjum.
Svensk-Islándska Fryseri Aktiebolagri
Símar: 2361—2362. Reykjavík. Símnefndi: Sifa.
“| SCOTT’s beimsiræga
fávaxtasnlta
jafnan fyrirliggjandi.
I. Bryajólfsson & Kvaran.
Barnaleikföng:
Bílar — Bangsar — Dúkkur — Kaffi-, Matar-, Þvottastell —
Mublur — Skopparakringlur — Eldjám — Eldavjelar — Smíða-
tól — Útsögunaráhöld — Trommur — Hundar — Kettir —
Hestar — Asnar — Lúðrar — Flautur — Munnhörpur — Úr —
Myndabækur — Burstasett — Hringlur — Spiladósir — Boltar
— Flugvjelar — Jámbrautir — Fiðlur — Gítarar — Skip —
Vigtir — Sparigrísir — Skóflur — Berjafötur — Fuglar —
Fiskar — Rellur — Átómatar — Nóaarkir — Töfraflautur
og margt fleira.
K. Einarsson & Bjðrnsson,
Bankastræti 11.
Ojöri uppdrætti
að jámbentri steinsteypu
og nuðstöðvarhitunum. *
Til viðtals kl. &-8.
Sigurður Flygenring,
verkfr. Ljósvallag. 16.
Sími 2192.
Nýkomið:
ísL Gnlrófnr.
— Rabarbari.
Hvítkál.
Kartöflnr.
TIRiF/lNDt
Laugaveg 63.
Indland.
Álit Simon-nefndarinnar.
Baráttan í Indlandi heldur á-
fram. — Er þetta vafalaust ein
stærsta barátta á vorum tímum.
Annars vegar berst 300 miljóna
þjóð fyrir því að fá sjálfstæði.
Hins vegar berst heimsríki fyrir
tilveru sinni. Gandhi og fylgis-
menn hans heimta að Indverjar
fái fullkomið sjálfstæði. En Eng-
lendingar vilja ekki sleppa Ind-
landi úr greipum sjer. Indland
er kjarninn úr hreska heimsveld-
inu, „the brightest jewelin, the
brithish crown“, segja Englend-
ingar. Iðnaður og verslun Eng-
lendinga, vald þeirra og áhrif
í Austurlöndum byggist að miklu
leyti á yfirráðum þeirra yfir Ind-
landi.
Englendingum hefir þó lengi
verið ljóst, að þeir verða að slaka
eitthvað til við Indverja. Enska
stjórnin skipaði því fyrir nokkrum
árum nefnd, til þess að reyna að
finna einhverja millileið, sem bæði
Englendingar og Indverjar gætu
unað við. Nefndin var skipuð full-
trúum allra flokka í Englandi, og
var Sir John Simon formaður
hennar. Nefndin hefir nýlega af-
hent ensku stjóminni einróma
nefndarálit. Það er stór bók, að
sögn 12 miljónir orða. Þar er gert
ítarlega grein fyrir ástandinu í
Indlandi. — Sýnir nefndarálitið
greinilega, hve afskaploga flókin
Indlandsmálin eru og erfið iir-
lausnar.
Nefndin skýrir fyrst frá þjóð-
unum í Indlandi. Eins og kunnugt
er búa þar margar gagnólíkar
þjóðir, og er mikil sundurþykkja
á milli þeirra. Alls eru töluð 222
tungumál í Indlandi. I rauninni
mætti líkja Indlandi við heims-
álfu, hvað þjóðafjölda snertir.
Langur kafli í nefndarálitinu
fjallar um trúarbrögðin í Indlandi.
Hindúar (Brahmatrúarmenn) eru
fjölmennastir, 216 miljónir að tölu.
Þar næst koma Múhameðstrúar-
menn, 70 milj. Trúarhatrið milli
Hindúa og Múhameðstrúarmanna
er eitt hið mesta vandamál í Ind-
landi. Fjandskapur milli þeirra er
svo mikill, að lítið þarf út af að
bera, til þess að alvarlegar óeirðir
hefjist. Til dæmis eru kýr heilög
dýr að áliti Hindúa, en Múhameðs-
trúarmenn fórna oft kúm við há-
tíðleg tækifæri. Þetta veldur oft
alvarlegum uppþotum. 450 hafa
beðið bana og 5000 særst í trúar-
bragðaóeirðum á 5 árum (1923
—1927).
Búast má við alvarlegri valda-
baráttu milli Hindúa og Múha-
meðstrúarmanna, ef Indverjar
fengju sjálfstæði. Bæði Hindúar
og Múhameðstrúarmenn eru dreifð
ir um alt landið. Það er því ó-
mögulegt að skilja þá að og gefa
þeim sjálfstjóm hvorum fyrir sig.
Nefndin lýsir ítarlega stjetta-
skiftingunni í Indlandi. Hindúar
skiftast í 2300 stjettir. Stjetta-
skiftingin hefir stórkostleg áhrif
á lífernishætti og hugsunarhátt
Hindúa. Sjerhver Hindúi verður
að halda sjer alla æfi innan stjett-
ar föður síns. Ekkert getur breytt
þessu, hvorki 'auðæfi, andlegir
hæfileikar nje annað.
60 miljónir Hindúa eru stjett-
leysingjar. Á ensku eru þeir kall-
aðir „untouchables". — Hindúar
halda að þeir saiirgi alt, er þeir
komi við. Þeir mega ekki um-
gangast menn af öðrum stjettum,
ekki nota opinbera brunna, ekk.i
ganga í almenna skóla o. m. fl.
Stjettleysingjar eru flestir óment-
aðir. Sums staðar hafa Englend-
ingar þó stofnað sjerskóla handa
þeim. í sumum hjeruðum halda
Hindúar, að jafnvel sknggi stjett-
leysingja saurgi menn af öðrum
stjettum. — Merknr rithöfundur
gagnkunnugur Hindúum segir frá
því að 2 ára drengur, sonur ríks
Hindúa hafi dottið í brunn. Móðir
drengsins var viðstödd, en gat
ekki bjargað honum. Stjettleys-
ingi kom þarna að og bauðst til
þess að b.jarga drengnnm. En
móðirin afþakkaði boðið; hún vildi
heldur láta drenginn drukkna, en
að láta stjettleysingja hjarga
honum.
Stjettahöftin liindra mjög fram-
farir í Indlandi og valda miklu
stjettahatri. Eymdarkjör stjettleys
ingja valda eðlilega mikilli óá-
nægju meðal þeirra og skapa und-
irróðri Rússa góð skilyrði í Ind-
landi.
Nefndin getur þess, að 85%
allra Indverja sjeu ólæsir.
Englendingar óttast með rjettu
að blóðugt borgarastríð mundi
hefjast í Indlandi, ef þeir veittu
Indverjum sjálfstjórn nú þegar.
Stórveldin, fyrst og fremst Rússar,
mundu þá skerast í leikinn.
Nefndin kemst að þeirri niður-
stöðu, að Indverjar sjeu enn of
óþroskaðir og innbyrðis sundur-
lyndir, til þess að geta stjórnað
sjer sjálfir. Indverjar gætu hvorki
varðveitt friðinn innanlands nje
varist árásum utan að.
Nefndin segir að allir mentaðir
Indverjar sjeix sannnála um að
heimta sjálfstæði við Evrópuþjóðir
og sjálfsákvörðunarrjett fyrir Ind-
verja. Þetta sje eðlileg afleiðing
þjóðarvakningarinnar í Asíu. Eng-
lendingar hljóti að hafa samúð
með sjálfstjórnarkröfum Indverja
og það sje skylda Englendinga að
hjálpa þeim. En böl Indverja eigi
rót sína að rekja til gamalla ind-
verskra þjóðlífsvenja. Þær verður
að uppræta, en Indverjar verði
sjálfir að eiga upptökin að því.
Framfarir hafi orðið á ýmsum
sviðum í Indlandi á undanförnum
árum, stjettaböndin byrjuð að
losna, alþýðufræðsla í framför, en
mikið þó enn ógert.
Nefndin hefir samið tilllögur um
breytingar á stjórnarfari Indlands.
Tillögurnar miða að því að gera
Indland að bandaríkjum. Indland
skiftist stjórnarfarslega í hreska
Indland og indversku ríkin. Þau
eru næst um 600 að tölu. Eru það
furstaríki, en Bretar hafa þar
æðstu völd.
Breska Indland skiftist í níu
fylki. Nefndin leggur til að sjálf-
stjórn fylkjanna verði aukin og
kosningarjettur rýmkaður, svo að
10% íbúanna fái kosningarjett. Nú
hafa aðeins 23á% kosningarjett. —
Fylkisstjórnirnar eiga að bera á-
byrgð gagnvart, fylkisþingunum.
Enginn veit
| Hvenær slys ber að höndum.
Líftryggið yður í
Andvöku,
Lækjartorg 1. Sími 1250.
Bnrstasett,
margar gerðir og fallegir litir.
Verð frá kr. 8.00 til 55.00.
Hiáfcrnnardeildin
Austurstræti 16.
Sími 60 og 1060.
íbúð
2 til 3 herbergi og eldhús óskast
1. október eða síðar. Tilboð merkt
„ábj-ggileg greiðsla“, sendist A.
S. 1. —
En förende Fabrik i Köbenliavn
i Hatte, Huer og Kasketter, söger en
Repræsentant som imod Provision
kan inedtage en Koílektion. Billet
mrk. 5088 modtager De Forenede
Annoncebureauer, Köbenhavn K.
Fyrir
ferðafólk:
Tjðld, svefnpokar, bakpokar,
ferðafatnaðnr svo sem:
Sportjakkar, sportbnxnr
og sokkar.
Ferðaáhöld ýmiskonar:
Hitnnartæki, hitabrúsar,
mETA-eldiviðnrinn (smá-
töflnr), ferðapelar o.m.H.
flatci/Uuúflznaóor*
Ennfremur á Indland að hafa
sambandsþing og sambandsstjórn.
Fylkisþingin kjósa menn á sam-
bandsþingið og vísikonunguriim
skipar ráðherra í sambandsstjórn-
ina. Hún ber ábyrgð gagnvart vísi-
kóngnum.
Það vantar því mikið á að
Indland eigi að fá strax sjálf-
stjórn eins og til dæmis Kanada.
Nefndin gerir ráð fyrir að sjálf--
stjórn Indverja verði aukin smátt
og smátt,.
Foringjar indverskra þjóðernis-
sinna eru mjög óánægðir með þess-
ar tillögur, álíta þær algerlega
ónógar. Ráðstefna um málið verð-
ur haldin í London í október en
vafasamt hvort indverskir þjóðern
issinnar senda fulltrúa þangað.
Höfn í júlí 1930.
P.