Morgunblaðið - 23.01.1931, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiminiiiii^
TCí crr£»vUnl4ó5tí> |
Úteef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk 5
RttntJ&rar: Jén KJartanonon.
Valtír Stef&nsson.
Rltotjðrn oíc afsreitSola:
Austantrætl g. — Simi 600. j|
Au?l$aia#MUðrl: K. Hafberg. =
4 uelShM A rlf eto f a:
a«**Mtrætl 1T. — sstmi 700 |j|
BelanaafBaar;
Jðn Kjartaomon nr. 742.
Valtpr Gtefámmon nr. 1220. =
E. HaflMrs nr. 770.
AskrtftueémM'
*—irnlnmilT kr. 2.00 4 m&nuBl. =
t,Hamtaa4« kr. 2.50 4 mánulii. =
t lamatdt 10 aura eintaklC,
10 aura meV Lesbök. =
taiuiiiuiiiiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiii
Mac Donald
Verður undir í atkvæðagreiðslu.
London, 21. jan.
United Press. FB.
Ríkisstjórnin beið ósigur í
úeðri málstofunni í dag, þegar
gengið var til atkvæða um skóla
skyldufrumvarpið (School At-
tendance Bill). Greiddi 282
þingmenn atkv. á móti stjórn-
inni, en 249 með. Mac Donald
tilkynti, að stjórnin gerði þetta
ekki að fráfararatriði, tilraunir
yrðu gerðar til þess að ná sam-
komulagi um afgreiðslu frum-
Visrpsins.
, W RuitiíijfSuH.
*
\ ’
Norðfirði, FB. 22. jan.
Bæjarstjórnarfundur samþykti
með fimm atkvæðum gegn þrem-
ur(Sjálfstæðismanna), að skora
á Alþingi að gera Neskaupstað
að sjerstöku kjördæmi.
Verkfallið á Fáskrúðsfirði
heidur áfram. Kaupgjald hefir
undanfarin ár verið 85 aurar á
klukkustund, án nokkurs mun-
ar á eftirvinnu og næturvinnu,
en annarsstaðar á Austfjörðum
hvergi lægra en 95 aurar, og
vinna flokkuð, og er nú hæst á
Seyðisfirði, 110 aurar. Verka-
inenn á Fáskrúðsfirði hafa kraf-
ist kauphækkunar í 100 aura,
auk flokkunar á vinnunni, og að
jcaup verð-i greitt í peningum.
Eldsvoði í Danmörku.
StiórRinálafusfflur
á Kjalarnesi.
Forsætisráðherrann ekki undir
það búinn, að ræða f jármálin.
Khöfn, 22. jan.
United Press. FB
Mikill eldsvoði í Holbæk á
Sjálandi lagði í eyði skrifstofu
hús, vöruskemmur og kornhlöð-
ur samvinhuf.jelaganna sjá-
lensku, svo og kornmylnur og
•önnur hús. Kornskemmurnar, er
hrunnu, voru sextán talsins, og
var hleðslurúm í þeim fyrir tvö
’þúsund smálestir koras. Tjónið
Ær áætlað ein miljón króna.
Frá Frakklandi.
París, 22. jan.
United Press. FB.
Innflutningur til Frakklands
árið 1930 nam 52.344 miljónum
franka, eða 5876 milj. franka
minna en árið áður.
Útflutningur árið 1930 nam
42.829 miljónum franka, eða
7309 milj. franka minna en ár-
ið áður.
,,Dómar“ voru sýndir fyrir fullu
húsi í gærkveldi. Verður næst
’leikið á sunnudaginn.
Framsóknarfjel. Kjósarsýslu,
sem er fáment, bauð stjórn-
málaflokkunurh til fundar í
barnaskólanum á Kjalarnesi
Iaugardaginn 19. þ. m. Jafnað-
armenn sóttu ekki fundinn, en
af hátfu Sjálfstæðisflokksins
sóttu hann ÓlafurThors, þingm.
kjördæmisins, Magnús Guð-
mundsson og Pjetur Ottesen.
Af hendi Framsóknarflokksins
voru á fundinum Tryggvi Þór-
hallsson forsætisráðh., Hannes
Jónsson dýralæknir og Þórólf-
ur Sigurðsson í Baldursheimi,
en ekki tók hann til máls á
fundinum.
Fyrstur tók til máls forsætis-
ráðh. og talaði 1 klst. um land-
búnaðarmál eingöngu. Lofaði
hann mjög afrek stjórnarinnar
í þágu bænda. Næst talaði Ól.
Thors langt erindi, einkum um
meðferð stjórnarinnar á fjár-
málum, og sýndi fram á, að
stjórnin hefði á síðustu 3 árum
haft til umráða, að meðtöldu
hví fje, sem hún hefir tekið að
láni, nærri 30 milj. kr., umfram
það, sem áætlað var í fjárlög-
um. Spurði, hvað orðið væri af
því fje öllu, og sýndi fram á,
að stórfje hefði verið eytt í al-
gerðan óþarfa og misráðin fyr-
irtæki. Pjetur Ottesen svaraði
fors.ráðh. snarplega og sýndi
fram á, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hefði ekki verið eftirbátur
Framsóknarfl. í landbúnaðar-
málum, heldur einmitt átt drýgst
an þáttinn í þeim málum, sem
að mestu haldi hafa komið
bændunum, svo sem Ræktunar-
sjóð, kæliskip o. fl. Núv. stjórn
hefði ekkert annað gert en að
halda áfram sömu stefnu og
upp var tekin á næsta kjörtíma-
bili á undan.
Forsrh. tók næstur til máls
og lýsti því yfir, til mikillar
undrunar fyrir fundinn, að hann
væri alls ekki undir það búinn
að ræða um fjármálin. Var ekki
unt að fá hann til að tala um
það efni. Fanst það á ýmsum,
að það þótti undarlegur hús-
bóndi á þjóðarbúinu, sem ekki
væri undir það búinn, hvar og
hvenær sem væri, að ræða um
fjárhag þess. Forsætisráðherra
upplýsti þó, að stjórnin hefði
hugsað sjer að draga mikið úr
verklegum framkvæmdum á yf-
irstandandi ári, og á árinu 1932
gæti ekki um neinar verulegar
framkvæmdir verið að ræða,
nema skattar væru hækkaðir.
Virtist þessi kenning ekki falla
í góðan jarðveg hjá fundar-
íuönnum.
Magnús Guðmundsson benti
á, að það væri háttur hygginna
manna, að geyma af nægtum
góðæranna varasjóð til vondu
áranna, en það hefði núverandi
stjórn ekki gert. Hún hefði not-
að allar tekjurnar, sem hefðu
farið mjög fram úr áætlun, og
auk þess tekið stórkostleg lán,
svo að ríkissjóður stæði uppi
með tvær hendur tómar og stór-
aukinn skuldabagga, strax og
kreppti að.
Hannes dýralæknir ræddi um
ríkisskuldirnar það sama og
hann hefir skrifað í Tímann, og
var það alt hrakið eftirminni-
lega.
Fundurinn var allvel sóttur
og urðu snarpar umræður með
köflum. Af sýslubúum tóku til
máls Ólafur Bjarnason í Braut-
arholti, barnakennarinn á Kjal-
arnesi og form. fjelags þess, er
fundinn boðaði. — Margt kom
fleira fram á fundinum, en hjer
er skýrt frá, svo sem það, að
kaupgjald hlyti að lækka til
muna á landi hjer í sumar. Var
það forsætisráðh., sem lýsti því
yfir, er honum var bent á, að
hann hefði verið pottur og
panna í kauphækkun undanfar-
inna ára.
Fundurinn hófst kl. 2 síðd.
og stóð til um 914 að kveldi.
Fundaxmaður.
Ægfir
4ekur 8 enska togara.
Allir kærðir fyrir ólöglegan
umbúnað veiðarfæra.
Einn togarí, sá níundi, siglir
til hafs með tvo varðmenn
frá Ægi.
(Einkaskeyti til Morgunblaðsins).
Patreksfirði, 22. jan. 1931.
Ægir kom hingað í dag með
8 enska togara, sem kærðir eru
fyrir ólöglegan umbúnað veið-
arfæra. Nöfn skipanna eru:
Galvani, Pennine, Elf King,
Carfax, Franktireur, Raraday,
Cord Beaconsfield og Vambery.
Einn togari, Kastoria, sigldi til
hafs með tvo varðmenn um borð
frá Ægi. Mál togaranna undir
rannsókn.
K. J.
)) HHIMM g OlLSEM C
Þetta
r æstiduft
er það
besta.
Fæst alls staðar.
bátnum í Lundúnum, og hefir an hátt má deila um slíkan hú-
fcegar verið ákveðið, hvenæriskap, en hjer hefi jeg reynt eflt-
þetta skuli gert, svo að ekki þræða hófið, og leitað mjer aB-
stendur á því.
Frá Englandi fer kafbátur-
inn fyrst til Noregs, og er vænt-
anlegur þangað í maímánuði.
En ekki kemur hann til Sval-
barða fyr en um .miðjan júní í
sumar. Er búist við, að hann
muni tefjast þar í hálfan mán-
uð, vegna seinasta undirbún-
ings að kafförinni, og leggur
hann því varla út í íshafið fyr
en í júlíbyrjun.
verulegra upplýsinga.
‘■H
•1
Undanfarið hafa við og við
birtst greinir í Aíþýðublaðinu og
jafnvel fleiri blöðum höfuðstaðar-
ins um mjólkurverðið og gæði
mjólkurinnar. Þar hefir því verið
haldið fram, að mjólkin væri of
dýr og bændur í nágrenni Reykja-
víkur okruðu á henni, og gæðnm
hennar væri verulega ábótavant.
Greinarhöf. hafa eigi fært nein
rjettmæt rök fyrir áliti sínn, held-
nr sífelt endurtekið sömu fnllyrð-
ingarnar hvað eftir annað í þeirri' MismuouriBn á 4rs
KiAltcfir un kíu
um Norðuríshafíð.
Kafbáturinn verður tumlaus.
Þess hefir fyr verið getið hjer
í blaðinu, að norski vísindamað-
urinn Harald U. Sverdrup á að
vera í hinum fyrirhugaða kaf-
bátsleiðangri Wilkins um Norð-
uríshafið. Er ætlunin sú, að
sigla neðansjávar, undir pólar-
ísnum, þvert yfir hafið frá Sval-
barða til Ameríku.
Nú stendur undirbúningur að
þessari för sem hæst. Leyfði
Sverdrup ameríkskum blöðum
að hafa það eftir sjer um ára-
mótin, að sjer hefði borist til-
kynning um það að útvega þeg-
ar öll íiauðsynleg vísindaáhöld,
er þyrfti til fararinnar. Hann
sagði ennfremur, að sjer hefði
borist vitneskja um það, að kaf-
báturinn myndi verða fullsmíð-
aður og tilbúinn um miðjan
þennan mánuð (janúar) og að
•eynsluför yrði farin undir lok
mánaðarins, og þá siglt undir
ís. I aprilmánuði á kafbáturinn
svo að sigla yfir Atlantshaf, til
Lundúna. Er þá á honum venju-
egur kafbátaturn (skygnis-
turn), en hann verður tekinn af
TEKJUR:
Bóadi hefir 10 kýr, meðalnyt
2500 litrar. 2500 • 10 = 25000
litra á 33'/2 eyri liter . . . . kr. 8.3754)0
KOSTNABUR:
Leiga eftir jorðina kr. 1000.00
1. vinnnmaðnr kaup
og fæði........... n 1930.00
1. vinnnkona kanp
og fœði............ 1147.00 ,
1. vinnnpiltnr kanp
og fæði..........„ 847.00
1. kanpam. i 8 viknr
kanp og fæði . . . . „ 592.00
1. kanpakonai8 vik-
nr kanp og fæði . . „ 321.00 7
Opinber gjöld til rik-
18 og sveita ..... n 310 00
Fóðurb. 100 kr.ákú „ 1000.00
Fyrning húsa og á- *
haida.............. 360.00
Yiðhald naut^ripa,
brúknn hesta og ann-
ar kostnaðnr . . . . „ 360.00
Koatnaðnr við flutn-
ing á mjólk ó. fl. „ 700.00
Vextir........... „ 340.00
Lagt i sjóð i Mjólk-
nrfjel. Reykjav en x
sem er eign fram-
leiðenda, 1 eyri á 1. „ 250 00
rekstrinnm.
kr. 803.00
von að þeim yrði trúað.
Nií vildi jeg ræða mjólkurmálið,
eins og það liggur alment fyrir í
þeirri von að það gæti legið lítið
eitt ljósara fyrir almenningi.
Mjólkurverðið:
Það er flestum fyllilega ljóst, að
verð hverrar fæðutegundar þarf
að vera skráð til sölu sein næst
giidi hennar til neytslu. Jeg meina
í rjettu hlutfalli á næringarefnnm
hennar til annara fæðntegunda. Þó
getur ætíð einhver verðmunur þar
verið vegna ýmissa áhrifa.
Hvað mjólkina snertir, þá er það
viðurkent, að him er að mnn ó-
dýrari vara en aðrar fæðutegundir
samkvæmt eftirfarandi skýrslu er liði. Atvinnurekandi liefir 'fekk-
Alls . . kr. 9178.00 91784»
Reksturshalli er því JsEöQ3.0Q.
Hefi reiknað verðið á mjólkinn*
33y2 eyri fyri lítrann óg miðB
jeg við það verð er Mjólkurf jelajg-
ið greiðir samkv. athugun til f|é-
lagsmanna sinna árið 1929. Trýgg
ingarsjóðsgjaldið hefi jeg fíett
sem kostnað, en þó er það óígi*
framleiðanda, sem skoðast sfiio
tryggingarsjóður fjelagsins, og er
meðan þess þarf.
Þá hefi jeg dregið fram «itt
dæmi, er sýnir ljóslega að tek>
urnar eru minni en tilkostnaSnr.
Hefi því ekki tilfært neina óþarfa
Búnaðarfjelag ísiands hefir gert.
ert. afgangs handa sjer og sínnm.
Þar segir: Sama næringargildi ^ Hann stendur nppi slyppnr og
hefir: 1,8 lítri undanrenna sem snauður, nema að hann sje sjálfrur
kostar 34 aura. 1 lítri nýmjólk vinnandi við búið, sem starfsmað-
sem kostar 44 aura. 7 egg sem'ur, og þó fær hann samkv. dæm-
kosta 119 aura. 1,5 kg. þorskur inu þegar mismunurinn er tekinn
sem kostar 60 aura og 0,5 kg.
nautakjöt sem kostar 100 anra.
til greina tæpar 400 kr. (Kaup og
fæði 1930-= fæði 730=1200 kr.
Af framansögðu virðist engin sem er kaupið.)
rjettlát ástæðu frá því sjónarmiði Niðurstaða mín er því þessi, að
að lækka verðið á nýmjólkinni.
Ln þá er að athuga. Geta mjólk-
urframleiðendur framleitt mjólk
fyrir minna verð?
Hvað kostar að framleiða mjólk? |
Þessum spurningum vildi jeg. segja, og jafnvel enn verri. Bónd-
reyna að svara, og set hjer upp inn getur lítið gert til umbóta á
eitt dæmi er sýnir raunverulegan jörð sinni, nema fyrir lánsfje.
búrekstur. Veit jeg þó, að á marg- Hann hefir tæplega efni nje á-
bóndinn vinnur kauplaust og til-
kostnaðurinn er meiri en tekjurn-
ar, og er það í fullu samræmi viS
raunvernleikann. Hver einasti
framleiðandi hefir sömu söguna að