Morgunblaðið - 12.05.1931, Side 6

6
Af ýmsum gerðum og verði. —
Einnig líkklæði ávalt tilbúið hjá
E y v i n d i.
Laufásveg 52. Sími 485.
Ödýri.
Bollapör postulín frá 35 a.
Kökudiskar postul. frá 1 kr.
Mjólkurkönnur 1 lt. 1.50.
Teskeiðar 2 turna frá 45 au.
Teskeiðar 3 turna 3.75.
Matskeiðar og gafflar 2 tuma
á 1.50.
Matskeiðar og gafflar 3 turna
12,75.
Borðhnífar ryðfríir frá 75 a.
Hnífapör parið frá 50 au.
Sjálfblekungar frá 2 kr.
Sjálfblekungar 14 karat á 8.50.
Matar- og kaffistell mikið úrval.
Ávaxtasett o. m. fl. nýkomið.
II. Btm 9 imi
Bankastræti 11.
Rjóma-ís.
Okkar rjómaís er sá besti og lang
ódýrasti sem fáanlegur er hjer á
landi. Hann er búinn til af sjer
fræðingi í mjólkurvinslustöð okk
ar, en hún er búin öllum nýjustu
vjelum og áhöldum til ísgerðar.
Þar sem góðir gestir koma — þarí
góðan ís.
Pantið hann í síma 930.
mjólkarfjelag Reykjavlkar.
— Mjólkurvinslustöðin. —
Kirch
gardínustengur,
sem lengja má og stytta eftir
gluggastærðum nýkomnar. —
Ennfremur trjestengur, gylt-
ar og mahogni, látúnsstengur
o. m. fl.
Lndvig Slorr.
Laugaveg 15.
StitesmiR
er stóra irtif
kr 1.25
á borðið.
HOllSllin 51
Sími 1514.
stæðisbaráttu vor íslendinga, en
nærri hvert orð í greininni
hjúfraði sig með innileik að
hjarta Dana, og var skoðað eins
og manna, fallin af himni nið-
ur. —
Þessari grein andmælti jeg á
þingi. Samvinnan milli Fram-
sóknar og Dana varð ljósari og
ljósari. Danir kvörtuðu yfir því,
að Sjálfstæðisflokkurinn tæki
sjer sjálfstæðisnafnið. — Fansí
það vera móðgun við sig.
Stjórnin hefir aldrei nefnt
andstöðuflokk sinn rjettu nafni,
hefir alt af kallað hann í-
haldsflokk. — Sjálfstæðisnafn-
íð verkar á Dani og Framsókn
eins og sagt var, að það hefði
verkað á svipi næturinnar í
gamla daga, að kirkjuklukk-
unum var hringt. En ekki ber
það vott um mikla pólitíska
menningu, að uppnefna heila
í.'okka. Þrátt fyrir það, hvernig
allir þræðirnir liggja, þá höfum
við Sjálfstæðismenn enn þá
ekld kallað Framsóknarflokk-
inn danska flokkinn.
Svo rann upp 14. apríl. Van-
trautsyfirlýsingin var á dag-
skrá. Útvarpið var sett í sam-
band við þingið. Þ.jóðin bjó sig
undir að hlusta á. Andstæðing-
arnir ætluðu að bera fram á-
kærur sínar á stjórnina, ekki
að eins fram fyrir þingið, held-
ur einnig fram fyrir þjóðina.
Stjórnin var raunverulega
íallin. Og stjórnin var hrædd.
En hræddari þó ,en nokkur
bjóst við. I leynd hafði hún
unnið dagana á undan. Hún
hafði komið auga á eitt hálm-
strá. Hálmstráið var konung-
urinn í fjarlægu landi.
Þingfundurinn var settur. —
Forsætisráðherra kvaddi sjer
hljóðs fyrir utan dagskrá. Með
miklum hátíðleik las hann opna
brjefið um þingrofið. Þingið
var rofið strax.
En hvernig var innra ástand-
ið? Tímarnir hinir erfiðustu. At
vinnuvegirnir þurftu á hjálp að
halda. En um þetta var ekkert
skeytt. Landið var gert þing-
Jaust í tvo mánuði.
Vegna hvers?
Svo að stjórnin þyrfti ekki
Hvennagullið.
— Nei, það skiftir engu máli,
baétti Mironsac við, jeg þarf ekki
annað en að minnast, á það við
konunginn —-----
— En góði vinur, greip jeg ó-
þreyjufuilur fram í fyrir honum,
það á að fullnægja dóminum í
fyrramálið.
— Jó. og jeg læt konunginn
vita af því strax í dag — núna
undir eins. Jeg ætla að. fara til
hans strax.
— Er konungurinn þá kominn
hingað.' hrópaði jeg.
— Já, vitanlega. hvernig ætti
jeg annars að vera kominn hingað.
Jeg, sem er í fylgdarliði kon-
ungsins.
Við orð þessi blossaði óþolin-
jnæði mín upp að nýju. Jeg min-
ist Roxalönnu og allra þeirra þján-
inga, er hún varð að þola, og þess
vegna bað jeg hann að fara sem
skjótast t.il konungsins og segja
honum, að jeg kúri hjer í fang-
t. O R 0 U NBLADIÐ
aS verða fyrir þeirri sorg, að
hlýða á vantraustsyf irlýsin g-
arnar og fá vantraustið san,-
þykt.
Fyrir þessa viðkvæmni vai’ð
landið að greiða 150 þúsundir
króna.
Og stjórnarskráin var brotin.
Og ])ingræðinu, helgum grip
þjóðarinnar, var varpað í sor-
ann. —
En nú kom stormurinn. Með
þessu var íslendingurinn snort-
inn, í hverri óspiltri sál. — Hið
sögulega samband milli fortíð-
arinnar og íramtíðarinnar varð
alt í einu lifandi. Öllum varð
nú ljóst það, sem hinir skygn-
ustu höfðu sjeð áður. Afturhald
íð í sinni svörtustu mynd var
að halda innreið sína í líf þjóð-
arinnar. Afturhaldið var und-
ir danskri vernd.
1851, er Trampe sleit þjóo-
íundinum, og sendi þjóðfulltrú-
ana heim, stóð ait í einu lifandi
fyrir hugsjónum manna. —
Dönsku byssustingirnir úr for-
tíðinni íStóðu eins og svört ógn-
un yfir skoðunarfrelsi manna
þá. Nú mintu þeir á nútíðar-
kúgunina. — Saga þjóðarinnar
varð að lifandi mótmælum gegn
ofbeldinu, sem stjórnin var að
fremja.
Hinn þjóðlegi strengur var
snortinn. Um leið var Tryggvi
Þórhallsson fallinn maður í aug
um hugsandi manna hjá þjóð
inni.
Stormurinn innir ekki það
verk, sem hann á að vinna, eí
hann að eins feykir burtju ve-
sælli stjórn, sem enginn skilur,
að skuli hafa ríghaldið sjer
svona lengi í ráðherrastólunum.
Nei. Veigameirí hlutverk
bíða. Þegar hinn þ.jóð’iegi
strengur var snortinn, þá var
mönnum ljóst, að grafa yrði
fyrir ræturnar á því meini,
sem birtist í þingrofinu. í Dan-
mörku hafa komið fram ákveðn
ar raddir um það, að fallast á,
að vjer losnum úr sambandinu
við Dani.
Jeg hygg að ef vilji þjóðar-
innar kemur ákveðinn fram um
það, að vjer viljum losna strax
við Dani, þá hygg jeg að vjer
einn eftir í klefanum. Jeg gekk
eirðarlaus fram og aftur í klef-
anum, svo gersamlega ofurseldur
æsingu þeirri, sem hafði gagn-
tekið mig, að jeg hefði ekki trúað
því fyrir fram að slíkt gæti komið
fyrir.
Hálfri stundu síðar kom Castel-
roux einn síns liðs aftur.
— Nú-nú? hrópaði jeg í sama
bili og hann opnaði hurðina, án
þess jafnvel að gefa honum tíma
til að koma inn. Hvaða frjettir
hafið þjer að færa mjer?
-— Mironsac, sagði mjer, að
hann hefði aldrei sjeð neitt fá eins
mikið á konunginn. Þjer eigið að
fara tafarlaust til hallarinnar. Jeg
er með skipun frá konunginum.
Við lögðum af stað í lokuðum
vagni, án þess að mikið bæri á,
]>ar sem konungurinn hafði skipað
svo fyrir að málinu skyldi, af sjer-
stökum ástæðum, sem hann mint-
ist aldrei frekar á, haldið leyndu.
Jeg varð að bíða stundarkorn
í anddyrinu á meðan Castelroux
fór inn að boða komu mína. Síðan
gætum losnað við sambands-
lögin strax og á löglegan hátt.
Vjer viljum og eigum jafnan
að standa fast á grundvell
laganna og vinna öll okkai
verk undir þeirri hugsjón.
En um leið og vjer losnum
við sambandslögin, þá hygg
jeg að Dönum sje engin þægð
í því að leggja oss til konung.
Og oss enn minni þægð í þvi
að hafa erlendan konung.
Jeg hygg því að ef unnið tr
með festu og cindrægni þá get-
urn vjer komið hjer á fót lýð-
vebíi á löglegan hátt.
Kostnaður við það mundi
verða lítið meiri en er — líklega
alls ekki meiri. Lang stærsta
málið verður alt af það, að
eignast sitt eigið land, að losna
við hinar dönsku kvaðir, sem
á því hvíla. Þetta er stærsta,
langstærsta fjárhagsmál þjóð-’
arinftar. Ef nágrannalönd vor,
Danmörk, Noreg og Svíþjóð
henti sú ógæfa, að önnur þjóð
eignaðist í þeim þau ítök, sem
Danmörk á í voru landi, og
færi auk þess með utanríkismál
þeirra, þá mundi verða almenn
þjóðarsorg í þeim löndum. Vjer
erum svo lengi búnir að búa
undir erlendri kúgun, að vjer
finnum ekki nærri hve auð-
mýkjandi þetta samband er við
Danmörku.
En seinustu viðburðirnir opn-
uðu augu rnargra sem áður sáu
ekki. Hve margir eru nú á voru
landi íslandi, í hjarta sínu með
fiönsku konungsvaldi?
Kona var spurð um þetta
daginn eftir þingrofið og hún
sagði: Þeir seinustu fóru í
gær.
Minnumst þess að saga sjálf-
stæðis vors er ekki fullkomin,
fyr en vjer eigum vort eigið
land, og ráðum yfir öllum mál-
um vorum. Lýðveldishugsjón-
in er nú svo nærri oss, að það
líður ekki á löngu, að hún
stígi niður til vor, og verði raun
veruleiki. — Vinnum sigur við
þessar kosningar, Sjálfstæðis-
menn. Vinnum hann, í nafni
hinnar stóru sjálfstæðishugsjón-
ar þjóðarinnar.
urt herbergi, skrautlega útflúrað
í skarlatsrauðum litum og með
gullstássi, sýnilega ætlað fyrir
vinnustofu konLingsins. Þegar jeg
kom inn, sneri Lúðvík XIII bakinu
að mjer. Hann hallaði sjer í ajlri
sinni hæð og megurð- fram á
gluggakistuna og studdi höfuðið
í vinstri hendi og starði látlaust
á eitthvað í hinum stóriL blóma-
görðum, sem lágu á alla vegu kring
um höllina.
Þannig stóð hann grafkyr, uns
Castelroux var farinn, en þá sneri
hann sjer skyndilega við, svo að
við stóðuin augliti til aLiglits. Þar
sem liann sneri bakinu í ljósið,
varð andlit lians í skugga og af
því leiddi, að það virtist enn þá
þreytulegra og mótað af meiri
þjáningum en venjulega.
— Jæja ,Bardelys, sagði hann
í kveðjuskyni, einkar óblíðlega,
þama sjáið þjer hvað af því leiðir
að óhlýðnast boðum mínum.
— Náðugi herra, svaraði jeg,
jeg leyfi mjer að halda því fram,
að þetta er miklu frekar ótvíræð-
um embættisglöpum dómanda
Gnlrófnr.
Rabarbari.
Rauðbeður.
Gulrætur.
Versl. Foss.
Laugaveg 12. Sími 2031.
lnikll
þnrkað.
Pakkinn 75 anra.
Odýrt:
íslenskt smjötr 1.40 þr. % kg.
Rjómabússmjör 1.75 pr. y2 kg.
íslensk egg 17 aura stk.
Dönsk egg 14 aura stk.
Gulrófuir.
Barinn harðfiskur. Riklingur.
TlRíF/iNDI
Laugaveg 63. Sími 2393.
Hressingarskálinn,
Pósthússtræti 7.
ís, margar tegundir. Einnig
í krúsum sem taka má með
sjer heim.
Það er þjóðarhagnaður að nota
Hreins vörur. Kaupið Hreins Sáp-
ur, Þvottaefni, Skóáburð, Gólfá-
burð, Vagnáburð, Fægilög, Kerti
og Baðlyf.
Til Keflavíkur,
Sandgerðis og Grinda-
víkur daglegar ferðir
frá
SteindórL
Sími 581.