Morgunblaðið - 08.09.1931, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
iwmiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiie
|
s Ctsof.; H.Í. Árvakar, Roykjkvlí:
s Rltatjórar; Jón KJartanaaoa. §
■S ValtVr Stoíánaaon. Kltotjórn og afgrolOala: =
•= ▲uaturatrastl 1. — filaol 100. =
s ▲uslVaina;aatJörl: K. Haíbora. |
▲aalteliiEaokrif otof a; —
i Auaturatrntl 17. — filml 700. =
e Halmaaimar: —
3= Jón KJartanaaon nr. 141.
i ValtVr Stef&naaon nr. 1X10. =
= B. Hafbers nr. 770. =
s ÁakriftanJald: E
Innanlanda kr. Z.00 á. mAnuOl. E
~ XJtanlanda kr. I.S0 A mAnuOl. =
= f lauaaaölu 10 aura aintaklS. E
~ 10 aura maO Leabök. |
l uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmni
Frí Siglufirði.
Siglufirði, 4. sept. 1931.
Einmunatið síða.sta hálfan mán-
íið, þurkur og stillnr. — Hlaðafli
af fullorðnum þorski og síldveiði
afar mikil og skamt sótt, en lítið
hægt við síldma að gera því flest
«ða öll skip eru nú búin með veiði-
leyfin og þrær ríkisverksmiðjunn-
•ar fullar, svo skip bíða nú dögum
samam eftir losun. 10—12 tonna
bátar hafa farið út með snyrpinót
lánaða af skipum, sem bíða losunar
og komið fullfenndir eftir litla
stund. Reknetjaveiði hefir einnig
verið ágæt. Plestir eða allir bátar
<eru búnir með veiðileyfin. Skemd-
iir hafa. komið fram í hreinsaðri
síld (þrái) og er eitthvert þras
anilli saltenda. og kaupenda.
Kirkjan nýja er nú bygð nema
allra efsti liluti turnpípunnar. Er
nú leitað samskota til styrktar
Iienni. Æt.lar Bemburg og liljóm-
sveit hans að halda hljómleika í
dag með fjölbreyttri skemtiskrá,
aingöngu henni til ágóða.
Söltun, föstudagskvöld: 44.763
‘tunnur, sjerverkxin 71.791 tunna.
Ríkisbræðslan hafði í gær tekið á
móti ca. 118.000 máltunnum.
Ráðherraf undur.
Khöfn, 7. september.
(Prá frjettaritara FB.).
Stjórnarforseta.r Dana, Norð-
snanna og Svía komu saman til við-
ræðu í gær á fjölmennum fundi á
Hamri í Noregi. Pundurinn talinn
merkilegur viðburður, því þetta er
í fyrsta skifti siðan 1905, að stjórn
arforseti Svía talar opinberlega í
Noregi. Sta.múng og Kolstad töl-
uðu um Grænlandsmálið. — Yar
Stauning allhvassyrtur. Allir ráð-
berrarnir óskuðu þess, að sam-
vinna mætti haldast milli Norður-
landaríkjanna, en geti Norðmenn
verið án slíkrar samvinnu, sagði
:Stáuning, geta Danir það líka.
Fjárhagsvandræði Ungverja.
Genf, 7. september.
United Press. PB.
Ungverjaland hefir leitað ásjár
'Þjóðabandalagsins um að finna ráð
til þess að koma fjármálum sínum
i gott horf.
Zeppelin greifi.
Priedrichshaven, 7. sept.
United Press. PB.
Loftskipið Graf Zeppelin, sem
fór frá Pernambuco kl. 1.43 árd.
j). 4. sept., lenti hjer i dag kl. 3.48
-.síðdegis.
Þingrof í Englandi?
MacDonald talar í útvarp frá einkaskrifstofu sinni í Downing Street,
London, 6. sept.
United Press. FB.
Talið er líklegt, að undirbiining-
ur íhaldsmanna sje vel á veg kom-
inn undir þingrof og a.llsherjar-
kosningar í miðjum októbermán-
uði. —
Eftir stiórnarskiftin i Englandi.
Samsteypustjórn Mae Donalds störfum sínum og ráðið fram úr
tók við völdum 26. f. m. í ráðu- fjárhagsvandræðunum.
neytinu sitja 4 þingmenn úr verka : Stjórn verkamannaflokksins í
mannaflokknum, 4 íha.ldsmenn og Seaham, kjördæmf MacDonalds
2 frjálslyndir þ. á. m. MacDonald hefir heimtað að hann segi af
stjórnarforseti, Snowden fjármála- sjer þingmensku, þa.r sem hann
ráðherra, íhaldsmennirnir Baldwin geti ekk; lengur verið fulltrúi
o’g Neville Chamberlain og Read- ^ verkamanna í þinginu. I Englandi
ing utanríkisráðherra., fulltrúi verða ráðherrarnir að hafa sæti
frjálslyndra í ráðuneytinu. j í þinginu. Mac Donald verður því
Nýja stjórnin er þegar byrjuð. að tryggja sjer annað þingsæti,
að undirbúa tillögur um það, ef liann verður við kröfu kjóseiid-
hvemig eigi að jafna tekjuhalla anna. í Seaham. í enskum blöðum
ríkisins. Stjórnin ætlar sjer að hefir verið talað um það, að Mac
jafna tekju-hallann aðallega með Donald geti að líkindum náð kosn-
því að lækka útgjöld ríkisins. Fyrst1 ingu við aukakosningar í íhalds-
og fremst ætlar stjórnin að lækka kjördæmi. Líka hefir komig til
at\innuleysisstyrkina um 10%. — mála að hann verði aðla-ður og fái
Enn fremur verða laun starfsmann þannig sæti í efri málstofunni.
ríkisins lækkuð. Hinn 8. sept.
kemur enska þingið sama.n. Stjórn-
in leggur þá spamaðartillögur sín-
Annars virðist Mac Donald bú-
ast við að stjórnmálaferill hans sje
ar fyrir þingið. Giskað 'hefir verið á enda, þegar samsteypustjórnin
á, að stjórnin biðji þingið um fer frá völdum. Hann segist- hafa.
takmarkað einræðisvald til þess vitað fyrir fram, að hann hafi
að geta framkvæmt sparnaðar-1 skiifað undir pólitískan dauða-
áformin sem fyrst. j
Stjórnin fær að minsta \
50 atkvæða meiri hluta í neðri WsmX '
málstofunni. 261 íhaldsmenn, 55
frjálslyndir, 6 verkamenn og 9
utan flokka styðja stjórnina, en
á móti henni eru 272 verkamenn
og 9 utan flokka .
Stjómin hefir fengið góðar við-
tökur í borgaralegum blöðum bæði
í Englandi og erlendis. Og auð-
sjáanlega nýtur stjórnin trausts í
fjármálaheiminum. Skömmú eftir
stjórnarskiftin veittu amerískir
Pundið var í yfirvofandi hættu.
Og við hefðum ekki getað staðið
í skilum við lánardrottna okkar,
ef pundið hefði fa.llið langt niður
úr gullgildi. Lánstraust okkar
hefði þá eyðilagst. Gengishrun í
Englandi hefði haft sömu áhrif
og markhnmig í Þýskalandi á ár-
inu 1922—23. Vöruverð í Englandi
mundi hafa hækkað langt um hrað-
ar en verkamanna.laun, atvinnuleys
isstyrkir eða aðrar tekjur. Gengis-
hrun hefði því einkum orðið verka-
mönnum tilfinnanlegt, langt um
tilfinnanlegra en 10% lækkun at-
vinnuleysisstyrkjanna.
Þa-r að auki ber að gæta þess,
að vöruverðið í Englandi hefir
lækkað um 11%% síðan í fyrra.
Kaupmáttur atvinnuleysisstyrkj-
anna verður því 1%% hærri en í
fyrra þótt þeir verði Iækkaðir um
10%“.
Lörd Reading
og franskir bankar Englandsbanka1 hinn nýi utanríkisráðherra Breta.
stórt lán til eins árs. Lánið er j
400 miljónir dollara (eða um 1800 j dóm sjálfs sín, þegar hann mynd-
miljónir íslenskar krónur) að upp- aði samsteypustjómina. — Hann
hæð. Englendingum reið mikið á kveðst, ha.fa sjeð fram á, að verka-
að fá þetta lán, til þess að geta menn myndu snúa bakinu við sjer,
verndað gullgildi pundsins. en hann hefði þó viljað gera
------ skyldu sína gagnvart Englandi.
Eins og kunnugt er ,hafa verka- j í útvarpsræðu fyrir skömmu
menn snúist á móti fyrverandi skýrði Mac Donald kjósendunum
trúnaðarmönnum sínum, sem feng- j frá ]>ví, hve alvarlegt ástandið
ið hafa sæti í nýju stjórninni. — var.
Henderson fyrv. utanríkisráðherra j „Útlendingar fluttu inneignir
hefir verið kosinn foringi verka- sínar í Englandi heim vegna vax-
manna í stað Mac Donalds. — andi vantrausts á Englendingum“,
Thomas heilbrigðismálaráðherra sagði Mac Donald. „Orsakir van-
Verkamenn breiða út þá kvik-
sögu, að amerískir ba.nkar hafi
neytt Mac Donald til þess að
lækka atvinnuleysisstyrkina. Bank-
arnir hafi ekki viljað veita Eng-
lendingum lán, nema tekjuhallinn
yrði jafnaður. En þeir heimtuðu
ekki a-ð atvinnuleysisstyrkirnir
yrðu lækkaðir. Verkamenn klifa þó
stöðugt á því, að bankarnir hafi
sagt ensku stjórninni fyrir verk-
um. Verkamenn heimta því, að
enska stjómin ,þjóðnýti bankana£,
til þess að slíkt komi ekki fyrir
aftur. Óneitanlega. er það einkenni-
leg krafa, því enska stjórnin ætti
þá að þjóðnýta amerísku og
frönsku bankana.
hefir orðið að segja af sjer þeim
trúnaðarstörfum, sem verkalýðsfje-
lögin höfðu falið honum. Snowden
hefír lýst yfir því, að hann hætti
með öllu afskiftum af stjórnmálum,
þegar núverandi stjóm hafi lokið
traustsins voru margar. Útlend-
ingar vissu, að við eigum stórfje
hjá Þjóðverjum en getum ekki
fengið það fyrst um sinn. Tekju-
halli enska ríkisins var þó aðalor-
sök vantraustsin.s’ og fjárflóttans.
Fall verkamannastjórnarinnar
ensku er ný sönnun fyrir því, að
sósíalisminn er ekki leiðin til þess
að ráða fra.m úr erfiðleikunum
í heiminum. Viðburðirnir í Eng-
landi sýna að sósíalisminn er öllu
heldur öruggasta leiðin til ríkis
gjaldþrots. Hið sama má líka sjá
annars staðar. í Þýskalandi hefir
Briining orðið að lækka. atvinnu-
leysisstyrkina og önnur „sóeiöl“-
útgjöld, sem sósíalistar juku fram
úr hófi á meðan þeir sátu við
völd. í Englandi hafa menn nú
orðið að gera hið sama. Verka-
mannastjómin sigldi skútunni á
grunn. Borgaralegu flokkaxmir
urðu' að taka við til þess að af-
stýra gengishnmi og gjaldþrotum.
Það er því ekki að undra, þótt
stjama sósíalista fari sílækkandi
á stjórnmálahinminum og krampa-
drættir sjáist á andliti sósíalista.
Höfn í sept. 1931.
P.
Nautilus.
Stokkhólmi, 7. sept.
Stockholms Dagblad skýrir frá
því, að Nautilus hafi komist lengst
norður á bóginn í seinustu ferð
sinni og hafi verið gerðar fróðleg-
ar athuganir xxm dýralífið. Nautil-
ixs konx aftur á föstudag og hafði
heimferðin gengið seint, vegna mik
ils íshroða.
Fornlelfarannsöknir
að Krossi.
í xxtvarpinu hjer í sumar var
skýrt frá fornminjum er fundist
hafa að Krossi í Dalasýslu, og yar
síðan sagt frá fundi þessunx í ísa-
fold.
Prá Guðnx. P. Ásmundssyni
bónda á Krossi, hefir blaðið fengið
eftirfarandi grein til birtingaír:
„í 27. tbl. Isafoldar er að finna
smágrein, með fyrirsögninni:
„Fomminjafundur.“ Er þar átt
við mannaverk þau, sem hjer fund-
ust í vor.
Hvaðan fregn um þetta er runn-
in, veit jeg ekki, en býst við því,
að hún sje frá Helga Hjörvar, því
hann kom. hjer í vor og sá ker
það sem lijer fanst í jörðu, eða
þann hluta þess, sem þá var graf-
inn út. Hefi jeg heyrt, að BL H.
hafi látið xxmheiminn vita um þetta
gegnum útvarpið.
Ekki ætla jeg að skrifa langt
mál xxm fund þenna, aðeins geta
þess, að rangt er með farið, þegar
sagt er, að leifar hafi fmidist af
þaki ofan á kerinu, senx bent hafi
til þess að hús það, sem kerið var
í, hafi brunnið. Þess sáust engin
merki. Er því óskiljanleg sögn
Helga Hjörvar um það efni.
í frásögn hans er Matthías Þórð-
arson fornminjavörður látinn giska
á, að ker þetta hafi verið notað
sem sýruker (ker til að geyma í
sýrxx búsiixs); en slíkt virðist öllum
leikmönnum lijer fjarstæða, að
ker xxr deiglumó og möl geti verið
xxothæft til þess að geyma í sýru,-
sem síðar á að nota til drykkjar
eða til varðveitslu fæðutegxuida.
Ker þetta hefir verig steypt í
móti (eins og nxx er steypt xxr sem-
enti, sandi og möl) og borðviðxir
notaður í mótin — eða svo virðist
okkur hjer. Borðin hafa ekki öll
verið af sömxx breidd, hvorki þan
sem notxxð voru innan í rnótið eða
utan á. Sáust þess glögg merki á
þeirn hluta. sem grafinn var út.
Mælingar þær, sem gerðar voru
á kerinu eru hjer geymdar.
Geta vil jeg þess, að útveggja
varð vart þarna, af öði*u mann-
virki, eða svo virtist okkur.
Ki*ossi, 29. júlí 1931.
Guðm. P. Ásmundsson.
(frá Sandhóli).
Viimudeilunum í pappírsiðix-
aði Norðmanna lokið.
Oslo, 6. sept.
United Press. FB.
Atvinnurekendur og verkafólk í
pappírsiðnaðinum norska hafa faíl-
ist á málamiðlunartillögxxr sátta-
semjara í vinnudeilunni.
Da|bók.
Veðrið (mánudagskvöld kl. 5):
Hæg N-átt um alt land og xxrkomu-
laust, en víða skýjað loft. Hiti er
5 st. á NA-Iandi, en yfirleitt 9—10
st. í öðrum landshlutum. Loftþx*ýst
ing er mest yfir Grænlandi, en
lækkar svo austur eftir og er lægst
yfir Finnlandi. Er því N-átt og
fremur kalt í veðri á N-löndum og
á hafinu milli fslands og Noregs.
■ Veðnrútlit í Rvík í dag: N-gola.
Urkomulaust og sennilega ljett-.
skýjað.
Hjálpræðisheriim. Miiiningarsam
koma eftir fjelagssystur vora, V»l-