Morgunblaðið - 17.12.1931, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Tæklfærlskanp.
Höfum ljómandi falleg íslensk dagatöl í blokkum
fyrir árið 1932 til sölu með mjög lágu verði.
Hjer er sjerstakt tækifæri fyrir verslanir til að
fá verulega smekkleg og ódýr íslensk dagatöl
handa viðskiftamönnum sínum.
Jðlabókin í ár
ler komin út:
Sögur fyrir börn og unglinga. Safnað hefir
sr. Friðrik Hallgrímsson. Skemtilegar sög-
l ur og fallegar. — Kostar í bandi 2 krónur.
Fæst hjá bóksölum.
Bökav. Sigfúsar Eymundssonar.
Kex og Kaffibrauð.
RXargar tegnndir, seljnm við mjðg ðdýrt.
H. Benediktsson & Go.
Sími 8 (fjórar línur).
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
Kanpið innlendar vörnr
ttl Jðlag|afa,
fl'ls konar prjðnavðrur fið Malin
eru bestu og kærkomustu jðlagjafirnar.
Prjónastofan Halin.
Frjálsir menn
eða þrælar.
I.
Tvær þjóðmálastefnur hafa kom-
ið fram á sjónarsviðið síðan heims-
styrjöldinni lauk, er mestan ugg
hafa vakið með öllum mentuðum
þjóðum heims og þær eru, eins og
kunnugt er, Bolsjevisminn á Rúss-
landi og Fascistastefnan á Ítalíu.
Standa að þeirri fymefndu verka-
lýðurinn í stórborgum Rússlands
en þeirri síðarnefndu auðvaldið og
miðstjettirnar á ítalíu. Bn þótt
stefnur þessar liafi ólíkum mönn-
um á að skipa og berjist. fyrir ger-
ólíkum skoðunum, er það þó sam-
eiginlegt með þeim, að báðar kenna
að föðurland og þjóðfjelag sje að
eins til fyrir þær og þá, er þeim
fylgja. Allar aðrar stefnnr og fylg-
ismenn þeirra eiga þar engan til-
verurjett og eru miskunnarlaust
barðar niður með dauða og út-
legð. Höfðu andstæðingarnir ekk-
ert bolmagn til að rísa gegn ein-
ræði þessu og þess vegna lentu
borgarar Rússlands og Itaiíu í
þrældómi. í þremur öðrum lönd-
uin álfunnar, gei'ðu einræðisstefn-
ur þessar harðvítuga tilraun til að
festa rætur um og eftir að styrj-
öldinni miklu lauk. Var ]iað á Finn
landi, Jtegar rauði herinn gerði upp
rei.sn, á Þýskalandi, þegar komm-
únistar ætluðu að brjótast þar til
valda undir fornstu dr. Liebknechts
og- Rósu Luxemburg (Fascisminn
nú, undir fomstu Hitlers) og á
Spáni á stjórnarámm einræðisherr-
ans de Rivera. En í þessnm lönd-
um höfðu andstæðingarnir bol-
magn til að reka einræðið af hönd-
um sjer og þess vegna eru borg-
arar Finnlands, Þýskalands og
Spánar írjálsir menn í dag.
II.
Þessi ixrslit í baráttunni milli
einræðis og frelsis í áðurnefndum
löndum, em lærdómsrík fyrir þjóð
vora eins og nú standa sakir. Því
nú er röðin einnig komin að oss
að lieyja slíka baráttu. Er aðdrag-
andi hennar alþjóð kunnur. Hjer
á landi hefir starfað meira en ára-
tug landsmálaflokkur, er nefnir
sig „Framsóknarf]okk“ en almenn-
ingur nefnir nú Afturhaldið, og er
það nafn rjettara. Var það upp-
haflega markmið þessa flokks, að
vinna að saimvinnn í kaupskap
meðal bænda landsins og bæta með
því velmegun þeirra, en hann vilt-
ist svo hrapallega frá því fagra
marki, að hann gerðist þess í st.að
fyrsti einræðis- og ofbeldisflokk-
urinn í þjóðfjelagi íslendinga á
tuttngustu öldinni og það svo
hreinræktaðnr, aðhann getur kinn-
roðalaust settst á bekk með frænda
sínnm Fascistaflokknum á ítalíu.
I iheilt kjörtímabil er flokkur
þessi búinn að fara með völd í
landinu og hefir fít.jað upp á því
öðru. Eins og góðum og rjetttrú-
uðnm einræðissinna sæmir, virti
hann lög og fyrirskipanir Alþingis
og dómsvald dómstólanna að vett-
ugi, þegar honum svo bauð við að
horfa og traðkaði rjettlætí, sann-
leik og drengskap meira en hjer
eru nokknr dæmi til áður, jafn-
fí'amt því, sem hann sökti landinu
í botnlansar skuldir. Og þegar hús-
bóndinn, meiri hluti þings og þjóð-
a.r, ætlaði að taka í lurginn á
honum fyrir unnin óliæfuvérk,
sýndi hann ekki löghlýðni en
reiddi hnefann og skammaðist sín
eltkert fyrir að vinna meiriJduta
þings við síðustu kosningar í skjóli
úreltrar og mnglátrar kjördæma-
skipunar og mynda landsstjórn
nieð aðeins 86 prósent þjóðarinnar
að baki sjer, en 63 á mótí og sýnir
alt þetta liið spilta innræti einræð-
issinnans. En hvergi kemur þó
spilling þessi bétur í Ijós en í
afstöðu flokksins til lýginnar og
verður að fara um það hjer nokk-
urum orðiun. í öllum siðuðnm og
lýðfrjálsum löndum heims, kosta
stjórnmálaflokkarnir kapps um að
velja menn í æðstu stöður, sem
þektir eru að sannleiksást og heið-
arleik og hafa siðferðilega óflekk-
aðan skjöld. Þykir það vænlegasta
leiðin tíl sigurs í stjórnmálabar-
áttnnni og æðst skyldan gagnvart
þroska aiþjóðar. Var þessarí sjálf-
sögðu reglu einnig fylgt í ís-
lensku stjórnmálalífí frá því vjer
fengum heimastjórn 1904 og til
ársins 1927 og fjekk enginn íslensk
ur ráðherra, er með völd fór þau
ár, dóm á sig fyrir neitt er varpað
gæti skugga á siðferðisþroska hans
í augum Jijóðai'iunar. En á árnnum
1927—1931 kemur ]>að fýrir í
fyrsta smn að íslenskur ráðhen'a
er dæmdur af dómstólum landsins
í sektír og til vara fangelsi fyrir
illmælgi og mannorðsspjöll þ. e.
lýgi um meðborgara sína. — Og
]mð var kirkju-, kennslu- og
dómsmálaráðherra Afturhaldsins,
herra Jónas Jónsson frá Hriflu
er hlaut þennan dóm og það ekki
einu sinni heldur tvisvar, og mun
slíkt alveg eins dæmi með nokkurri
siðaðri ]ijóð, með mann í slíkri
stöðu. En í hvorugt skiftið hreyfði
flokkurinn mótmælnmi, en gerði
Jónas þvert á móti að ráðherrá á
ný og hefir því gevt. sig beran að
því að hefja lygina fil æðstn tígn-
ar í þjóðfjelaginn, en setja sann-
leikann á óæðva bekk. Fyrir þess-
um manni, hr. .Tónasi Jónssyni frá
Hriflu, sem dæmdur er fyrir ó-
sannindi, eiga svo íslensk skóla-
börn og kennarar, íslenskir söfn-
nðir og prestar og dómarar, já, og
sjálft Alþingi að bera alveg sjer-
staka virðing, og þó er æðsta
boðorðið á öllum þessum stöðum,
að sannleiknrinn skuli í heiðri
hafður. G-eta þá vjst allir óspiltir
menn sjeð, að annað livort hlýtur
sú virðing að véra óeinlæg eða hún
þekkir ekki greinarmnn á skömin
og heiðri nje rjettu og röngn og
er hvort tvegg.ja jafn háskalegt,
því það hefír í för með sjer andlegt
og siðferðdegt sjálfsmoéð þjóðar-
innar. Þetta finst „Framsóknar-
flokknum“ ekkert að athuga við.
En ef tíl vill verður það einhvern
tíma í lög tekið á Islandi, að geri
i'áðherra sig sek-an um athæfi Jón-
asar Jónssonar, þá varð.i það em-
bættismissi sakir opinbers velsæmis
og ]>á verður kveðinn upp binn
endanlegi dómur yfír flokknum,
er ekki átti meiri v.ii'ðing fyrir
sjálfum sjer og ])jóð sinni en það,
að hann ijet sjer vel líka, að
kirkju-, kennslu- og dómsmálaráð-
herra sinn fengi dóm á sig fyrir
lygar um meðborgara sína. TTvers
vænta má af Afturhaldsflokkn-
um, fái hann að sitja við völd. þarf
eltki langrar skýringar við. Hann
er búinn að sýna það í verkum
síntim, áð æðsta hugsjón hans í
stjórn landsins er ekki þjóðþing,
Iiéldur flokksþing, ekki þjóðar-
dómstólai, heldur flokksdómstól-
ar, ekki þjóðarembætti, lieldur
flokksembætti,, og ekki ríltíssjóð-
iu', sem .þjóðin á, heldnr flokk-
urinn. .. 1 hanri getur svo sá
Iduti ])jóðatínnar aflað fjár með
erfíði sínu, sem Afturhaldsflokk-
urinn helst vill svifta öllum rjetti
til að lifa og starfa í landinu. Og
skyldi liann ])ora að mögla, er
ekki liætt við að flokkurinn gleymi
iippáhaldsvopni allra einræðis-
sinna á öllnm tímuim, en það er:
Skerðing prentfrelsis og skoðana-
frelsis borgaranna. Þetta kann að-
þykja of i 11 a spáð, en það er eigi
að síður spá, sem Afturhaldsflokk-
urinn liefii- sýnt fnllan vilja á að
láta rætast.
III.
Yeslings fólkið í Rússlandi og
llalíu varð þrælar í föðuriandi sínu
sökum þess, að það skorti bolmagn
til þess að hrinda af sjer einræðis-
áformum óhlutvandra og samvisku
lausra manna. Og nú er spurning-
iii. hvort sömu örlög bíða vor í
])eirr,i baráttu, er nú er hafin hjer
milli einræðis og frelsis eða hvort
meirihluti þjóðar vorrar her gæfu
til þess að reka rjettar síns í
sameiningn og varðveita frelsið í
landinu.
Eru margir hræddir um, að svo
muni ekki verða sökum hvikul-
leika jafnaðarmanna við kjör-
dæmaskipnnarmálið á síðasta
þingi.
—- En hvernig sem Jafnaðar-
inenn kunna að haga sjer í bar-
áttu þessari, þá er það fyrsta og
æðsta skylda þess helmings þjóðar-
innar, sem Sjálfstæðismönnum fylg
ir að fmálum, að beina nú allri
skaporku sinni og baráttumætti að
kjördæmaskipunarmálinu ög styðja
með því þingmenn sína. í barátt-
unni fyi'ir rjettlátri lausn þess, því
á, ihenni byggist það, hvort vjer
lifnm hjer sem frjálsir menn eða
þrælar.
Sigurðnr Guðjónsson.
KTæðaskemtnn
Gísla Ólafssonar.
Það er svo lítið um að jeg
sæki almennar skemtanir, að
stundum hafa liðið ár á milli.
Til þessa eru ýmsar orsakir,
sem óþarft er að telja, en meg-
inástæðan er ef til vill sú, að
bækur veita mjer þá ánægju
heima, sem öðrum þykir hent-
ara að sækja í samkomuhúsin.
Það segir sig þannig sjálft, að
jeg er lítið skemtanafróður
maður, og mun þá sumum finn-
ast að jeg ætti sem minst um
þau mál að tala. En jeg skal þá
ekki heldur gera það frá al-
mennu sjónarmiði, heldur að-
ins eftir því sem útsýnið er frá
mínum eigin bæjardyrum.
Jeg fór nú samt til þess að
hlusta á Gísla Ólafsson síðast-
liðinn sunnudag. Og því fer svo
ákaflega fjarri að mjer þyki
minkun að játa það, að af því
hafði jeg alveg óblandna á-
nægju. Svo virtist líka vera um
allan þorra þeirra er þar voru
(áheyrendur voru svo margir
sem inn gátu troðist), því sal-
urinn dundi hvað eftir annað
af lófaklappi, og margir voru
þeir, sem á eftir leituðust við