Morgunblaðið - 09.03.1932, Qupperneq 3

K ORGIÍNB LAÐIÐ
,í. 'jtaref.: H.f. Arvakur, Raykjavlk.
* Rltatjórar: Jón EJartanaaon.
Valtýr Stef&naaon.
■* Kltatjórn og aftrrelQala:
Auaturatrœtl 8. — Slaat 800.
<* AuglýalngaatJðrl: B. Hafbarc.
■40
.m A.UBrlݫlng:a*krIf*tofa:
Austuratrœtl 17. — Blml 700.
Heinaiím&r:
Jön KJartansson nr. 74S.
Valtýr Stefánsson nr. 1130.
B. Hafbergr nr. 770.
Áakriftagjald:
JnnanlaDds kr. 2.00 A mánutii.
Utanlands kr. 2.50 á mánuBL
f lausasölu 10 aura elntakiO
S0 aura meb L«esbök.
■m
*
%
%
á
<%
m
■*
%
9
á
*
4 •
Rfettlælismálin.
í gær höfðu 9400 kjós-
endur skrifað undir áskor-
unina til Alþingis.
I gær höfðu 9400 kjósendur hjer
1 bænum skrifað undir áskorunina
ti! Alþingis, um rjettláta kosninga-
tilhögun. Þó voru þá enn nokkrir
listar úti og átti því talan eftir að
•aukast frá þessu. Einnig var fólk í
-allan gærdag að koma á skrifstofu
Sjálfstæðisflokksins í Varðarhús-
inu og skrifaði þar undir óskorun-
ina.
Vafalaust eru margir enn þá,
sem ekki liefir náðst til. Verður
því skrifstofa Sjálfstæðisflokksins
opin í dag, og geta menn skrifað
þar undir. Einnig geta menn gert
skrifstofunni aðvart (sími 2339),
■ef þeir óska, að sent verði heim
til þeirra.
Listar liggja einnig frammi á
skrifstofum dagblaðanna (Morgun-
blaðsins, Vísis og Alþýðublaðsins).
Þi gtíðindi.
I
Uösmæðra- Oj hiúktun-
arkvennaskúli islands.
Frv. þetta er flutt af Vilmundi
Jónssyni og er þar ákveðið, að
starfrækja skuli ljósmæðra- og
lijúkrunarkvennaskóla í sambandi
við Landsspítalann. — Námstími í
Ijósmæðradeildinni skal vera eitt
ár, en 3 ár í hjúkrunarkvennadeild-
inni. Nemendnr ljósmæðradeildar
fá styrk úr ríkissjóði, sem nemur
fæðiskostnaði þeirra, meðan þær
eru við námið; nemendur hjúkrun-
arkvennadeildar hafa ókeypis vist
og vinnuföt, en laun eftir sam-
komulagi. — Ríkissjóður skyldi
leggja skólanum 5000 kr. á ári;
þessi styrkur var við 2. umr. færð-
ui niður í 4000 kr.
Við 3. umr. málsins í gær lágu
fyrir tvær brtt. Önnur (frá P. O.)
var um það, að skylda yfirlækna
Landsspítalans að annast kensluna
án sjerstakrar aukaþóknunar; hin
(frá.L. Tí.) var um það, að heimila
landlækni að gefa ljósmæðraefnum
kost á að ljúka námi á 9 mán., ef
sveitarstjórn og hjeraðslæknir mæl
ir með því. Báðar brtt. voru sam-
þylttar, hin fyrri með 18:8 atkv.
og síðari með 14:8 atkv.
Hafí5inn.
„Lagarfoss“ liggur ístept-
ur á Steingrímsfirði. —
„Nova“ fer ekki norður
um land.
Ferð „Dettifoss“ frestað.
Af hafísnum bárust þær frjettir
1 gær, að hann myndi hafa rekið
-*að landinu víða í norðvestan-garð-
inum um daginn. Vita menn þó
•ógjörla hve liann er mikill, hvort
um alger hafþök sje að ræða,
vegna þess að sums staðar var
•ekki orðið svo hjart í gær að sæist
:yfir stór svæði.
En eftir því, sem frjettst hefir,
•er ísinn landfastur af og til, aJla
ieið frá Dýrafirði og norður á
Seyðisfjörð.
í Steingrímsfirði lá „Lagarfoss“
í gær, inniluktur af ís, og kemst
hvergi. Er honum þó engin hætta
búin, en farþegar yfirgefa liann
og fara landleið suður í Borgarnes
•og koma liingað með Suðurlandi
næst.
„Nova“, skip Bergenska fjelags-
ins, sem hjer er nú og ætlaði norð-
ur nm land, hætti við þá för og
fer nú fyrsta sinni suður um land.
„Dettifoss“ ætlaði að fara hrað-
ferð norður til Akureyrar, en er
hættur við það í hili.
„Brúarfoss“ fór hjeðan í gær-
kvöldi austur og norður um land,
Væntir að komast fyrir Langanes
<og jafnvel fyrir Skaga.
Alagning á tóbak.
Fjármálaráðh. flytur frv. um
breyting á 1. nr. 58, 1931, um einka
sölu ríkisins á tóbaki. í hreytingu
þessari felst það, að einkasaílan
skuli leggja frá 10—50% á tóbak,
miðað við verð vörunnar, kominn-
ar í hús hjer á landi, að tolli með-
töldum. í einkasölulögunum er svo
ákveðið, að álagningin skuli vera
10—75% án tolls.
Breyting þessi, ef að lögum verð-
ur liefir vafalaust þau áhrif, að
verð á ýmsum tóbaksvörum hækk-
ar verulega frá því, sem nú er.
Þegar einkasálan tók til starfa
hækkaði alment verð á tóbaki um
10—20%. Nú er boðuð enn ný
hækkun. En þrátt fyrir þetta mun
reynslan sýna, að tekjur ríkissjóðs
af tóbaki verða miklu minni en
(áður. Þetta er það, sem fæst fyrir
einokunarflan stjórnarinnar og
sósíalista. Ríkissjóðtir tapar stór-
fje, neytendnr fá dýrari — og
þegar tímar líða — verri vöru, en
Sigurður Jónasson og aðrir vild-
arvinir sósíalista og stjórnarklík-
unnar setjast í rándýr embætti!
Góð ráðsmenska þetta!!
Frv. var vísað til 2, umr. og
f já rhagsnéfndar.
Matgjafir U. S. A.
Harðangursfiðlan.
Lorenz Hop.
Með Lvru kom hingað í gær
Lorenz Hop fiðlumeistari. Ætlar
hann að láta til sín heyra hjer. og
býður upp á sjerstaka og einstæða
„músík“, þar sem Harðangursfiðl-
en er, þetta einkennilega liljóðfæri,
sem hlær og grætur í höndum
þeirra, sem með kunna að fara.
Hjer á við að segja svolítið frá
Harðangursfiðlunni.
Það er hljóðfæri, sem norskur
skólakennari, Lars Klaró að nafni.
fann upp um 1670. Hann átti
heima í Vikör í Harðangri. Kunn-
ingi hans, Tsak í Botni, lijálpaði
honum og endurhætti fiðluna. Og
svo var það presturinn þarna,
Didrik Muus hjet hann, sem endnr-
bætti fiðluna enn, með því að
strjúka liana með sjerstakri gijá-
kvoðu. Sonur Isaks lijet Þrándur,
og hann var uppi á seinni helming
18. aldar, og hann endurbætti fiðl-
una enn svo, að hún er í rauninni
kend við hann enn þann dag í
dag, og heitir „Harðangursfiðla“,
éinstæðasta og sjerkennilegasta
hljóðfæri sem til er á Norður-
löndum.
Loððýraroekt.
Forvextir lækka.
Berlín, 8. mars.
LTnited Press. FB.
Ríkishankinil hefir lækkað for-
/exti um 1%) í 6%.
Washington 8. mars.
United Press. FB.
Hoover forseti hefir skrifað und-
ir lög, sem heimila Btinaðarráði
Bandaríkjanna, að afhenda Rauða
krossinum 40 miTjónir skeppa af
liveiti til matgjafa lianda öreigum
í landinu.
Útför Briands.
París 7. mars. Mótt. 8.
United Press. FB.
Opinberlega tilkynt, að Briand
verði jarðsettur á ríkisins kostnað
á laugardaginn kemur. LTtförin
hefst kl. 2 e. h.
Joðskinna er Tít.ill móts við verð-
mæti þeirra“.
Svo má að orði kveða, að ritið
alt sje nánari sundurliðun og rök-
stuðning þessara formálsorða. Er
það skjótsagt, að bókin er bæði
fróðleg og hin skemtilegasta af-
lestrar. Auk upphafsorða ritsins
eru þar þessar ritsmíðir eftir for-
mann: Skilyrði fyrir Toðdýrarækt
á íslandi, Refarækt, sem er höfnð-
ritgerð bókarinnár, með sjö mynd-
um, Loðdýrarækt í Kanada, Refa-
sögur og samtíningur, Hreindýra-
rækt, íslenskir kettir, Mætur forn-
norrænna þjóða á grávöru, og
Þektustu íslensku loðdýrin. Fylgja
greinum þessnm fimm myndir. —
Þá ritar Ársæll Árnason um
Veiði- og loðdýrafjelag fslands,
skýrir hann þar frá stofnun og til-
gangi fjelagsins; ennfremur: Hjer-
lendar tilraunir með refarækt,
Kanínurækt., Nútría, Minkur,
Þvottabjörn, Hjerar, Sauðnautin;
fyTgja myndir öllum þessum grein-
um. Hannes Jónsson dýralæknir
ritar um Refaeldi og refasjúk-
dóma og Daníel Daníelsson um ís-
lenska hundinn (með mynd).
Gert er ráð fyrir, að ritið verði
framvegis gefið iit í smærri heft-
um, einu sinni á hverjum árs-
fjórðungi, og skýri frá markaðs-
horfum á skinnavöru og öðru, er
að loðdýrarækt lýtur.
Sjálfsagt er öllum þeim, sem
nokkurn hug leggja á loðdýrarækt,
að eignast ritið, og er þeim þá
einlægast að ganga í fjelagið. Iðr
gja'ld er að eins fimm krónur. —
Norðmenn hafa græt.t ógrynni
fjár um mörg undanfarin ár á
loðdýrarækt. Hafa þeir orðið þar
fyrri að bragði en íslendingar, svo
sem oft, hefir við brunnið. Má þar
tií nefna íshafsveiðar þeirra, sel-
veiði, hvalveiði; enn fremur síld-
veiði, landnám í Grænlandi o. fl
Ilöfum vjer hingað til að mestu
lát-ið nægja þær alidýra-tegundir,
er landnámsmenn fluttn hingað í
öndverðu og jafnvel ekki haldið
þeim við. Svínarækt og alifugla
lagðist algerlega niðnr um langt
skeið. Er nú vissulega tími til
þess kominn að athugað sje, hverj-
av dýrategundir aðrar mætti hjer
,Veiði- og loðdýrafjelag íslands' að gagni verða og gera tilrannir í
var stofnað síðastliðið vor að for- því skyni. Fjelagið leggur mikinn
póststofnnni í New York. Brjeí
þetta er tiI Lindbergs, en ónndir-
skrifað. I brjefinu er þess kiafist,
að 500.000 dollarar verði afbentir
í Mansfield, Pennslyvanía á til-
teknum tíma og stað, og lofáB
að skila harninn aftur, þegar þettá
hafi verið gert.
Hldarf jórðungsafmæli I.K.
Aldarfjórðungs Minningarrit 1-
iróttafjelags Reykjavíkur, kemtír
vit í dag. Rit þetta er í alla staði
hið vandaðasta, bæði hvað efni og
frágang snertir. Það er stærsta bók
sem komið hefir út um íþróttamál
ijer á landi. Þar er ítartlega skrif-
að nm fimleika frá byrjun þeirfa
hjer á landi. Þá kemur saga fjh-
lagsins, en hún gengur sem rauður
þráður gegnum alt íþróttalíf b80j-
arins og landsins í heild. Því næst
er frásögn um hin ýmsu ferðalög
sem fjelagið hefir ráðist í iiraaa
lands og utan á undanfarandi ár-
um. Ferðasögur, sem allir hafa
gaman af að lesa. Auk þessa ýnas-
ar aðrar greinir ,sem» fjalla nm
íþróttamál.
Ritinu fylgja 116 myndir, alis
konar. Er þar fjöldi andlita, sero
gámlir og nýir Reykvíkingar hafa
gaman af að sjá, en auk þess
fjöldi mvnda frá ferðalögum fje-
lagsins.
göngu Gunnars Sigurðssonar frá
Selalæk og atfylgi nokkurra annara
áhugamanna í Reykjavík. Þótt fje-
lag þetta hafi skamman aldur að
baki sjer liefir það þegar komið
því til leiðar, að hingað hafa keypt
ir verið al'lmargir silfnrrefir, stofn-
að fjelag, er flutt hefir inn fjölda
„minka“, og enn fremur hefir fje-
lagið gefið út merkilegt ársrit, er
nefnist „Loðdýrarækt“.
Gunnar Sigurðsson er formaður
fjelagsins og hefir sjeð um útgáfn
ritsins. Hefst það á gagnorðum for-
mála um „tilveruskilyrði“ loðdýra
ræktar hjer á landi og er hann á
þessa leið:
„íslendingar standa betur að vígi
að lceppa við aðrar þjóðir í loð-
dýrarækt en á nokkru öðru sviði.
Reynslan sýnir, að náttúruskilyrð-
in eru ákjósanleg, enda hlýtur svo
að vera eftir lniattstöðu 'landsins.
Fóður er hjer ódýrara en nærfelt
alls staðar annars staðav, enda. fer
hjer árlega til ónýtis fisk- og
kjötúrgangur, sem fóðra mætti á
loðdýr í þúsundatali. Ekki liamla
harðindi eða óþurkar loðdýrarækt,
nje lieldur fjarlægð landsins frá
hug á þessi mál. Er því rjett og
skylt, að starfi þess sje gaumur
gefinn og að því stutt, að það megi
sem hest koma áhugamálum sínum
til framkvæmda.
B. Sv.
Bam5 ránið
Qagbók
New York. 8 .mars.
United Press. FB.
Lögreglan lijer hefir haridtekið
tvo karlmenn, og eina konn. sem
skrifaði Tjindbergh og bað hann
að koma sjálfan kiukkan 8 síðd.
til Croyden í nánd við Pennsyl-
vania járnbrautarstöðina hjer í
borg. í brjefinu stóð, að hann
yrði að hafa lausnarfjeð ($ 50.000)
dollara. meðferðis, ella yrði barnið
drepið. — Maður úr ríkislögregl-
unni, sem er líkur Lindbergh í
útliti og kona nokkur fórn á til-
tekinn stað, í stað Lindbergh-hjón-
anna, en leynilögregla var á vakki
í kring. Þegar fólkið kom á vrett-
Veðrið (þriðjudagskvöld kl. 5):
Háþrýstisvæðið frá Grænlandi er
að færast suðaustur yfir ísland og
lægðin um Fíereyjar er horfin.
Vindur er SA fyrir suðvestan land-
ið og Mýtt í veðri. Hjer á landi
er yfirleitt liæg NA-átt og frost-
laust. Norðan lands er dimmyiðri
og lítils liáttar úrkoma, slydda eða
súld.
Veðurútlit í Rvík í dag: Hæg-
viðri. Ljettskýjað. Snýst hráðtega
til SA-áttar,
Föstuguðsþjónusta í dómkirkj-
unni í kvöld kl. 6. Síra Friðrik
Friðriksson prjedikar.
Dagskrár Alþingis. Efri deild:
1. Frv. til 1. um brúargerðir. — 3.
umr. 2. Frv. til I. um breyt. á 1.
nr. 7. 14. júní 1929, um tannlækn-
ingar. — 2. umr. 3. Frv. til i. um
sjerstakt læknishjerað í Ólafsfirði í
Eyjafjarðarsýslu. — 1. umr. —
Xeðri deild: 1. Frv. til 1. um breyt.
á 1. nr. 29. 3. nóv. 1915, um þing-
sköp Alþingis. 3. umr. 2. Frv. til 1.
um breyt. á yfirsetukvennalögum,
nr. 63. 19. maí 1930. — 2. umr. 3.
Frv. til 1. um viðauka við og breyt.
á 1. nr. 7, 15. júní 1926, nm raf-
orknvirki. — 1. umr. 4. Frv. til
ábiiðarlaga. — 1. umr. 5. Frv. til 1.
um nýbýli. — 1. umr. 6. Frv. til h
um breyt. á 1. nr. 36. 19. maí 1930,
um vigt, á síld. — Frh. 2. umr. 7.
Frv. til 1. um. kartöflukjallaru og
markaðsskála. — 1. umr. 8. Frv. td
I. um innflutning á kartöflnm o.
fl. — Frh. 1. umr. 9. Frv. til ] a
heimikl fyrir sýslu- og bæjarfie-
lög til að starfrækja iýðskóta irieð
skylduvinnu nemenda gegn skóia-
rjettindum. — 1. umr.
Skipafrjettir. Gullfoss fór frá
Vestmaunaeyjum í gærmorgun kl.
II. áleiðis út. — Goðafoss fór frá
Hull í fyrrakvöld áleiðis til Ram-
borgar. — Brúarfoss fór t'ri
Reykjavík í gærkvöld kl. 8, suður
log austur um land. ;— Dettif* «s
liggur í Reykjavík, ferðinni vestirr
vang. var það þegar handtelcið.
Lögreglan hefir einnig til rann- 0ÍÍ norður er frestað vegna íssius.
öðrum löndum. FlutningskostnatSur ’sóknar hrjef, sem fanst á Elmira-'— Lagarfoss er á ITólmavík. —