Morgunblaðið - 18.03.1932, Blaðsíða 3

MORGtTNR L A Ð I Ð
*
»
t
■4
41
I
■»
-9
a
U
JKbtpitUa^
Ötfef.: H.f. Arvakur, Réyklavlk.
Rltatjörar: Jön Kjartanaaon.
Valtýr Stef&naaon.
Rltatjörn og afstreiCala:
Auaturatrætl 8. — Slaal (00.
AuKlýalngaatjört: B. Hafbar*.
kUjflí'airiKaakrlfatofa:
Auaturatrætl 17. — Slaal 700.
Helmaalmar:
Jön KJartanaaon nr. 741.
Valtýr Stefánaaon nr. 1110.
B. Hafbers nr. 770.
Áakriftag-Jald:
Innanlanda kr. 2.00 & mknuOl.
Utanlanda kr. 2.60 4 seAnuBL
t lauaaaölu 10 aura elntaklV.
20 aura maC Laabök.
nDótmceli
gegn skattaálögum
á Reykvíkinga.
Bæjarstjórn samþykti í gær-
kvöldi í einu liljóði, svohljóðandi
mótmæli:
Bæjarstjórn mótmælir því, að
Alþingi samþykki nokkrar þær
skattaálögur, sem koma hlutfalis-
lega harðar niður á Réykj’avík, en
öðrum landhlutum.
Svipaða mótmælatillögu bar Ól-
afur Friðriksson fram á næstsíð-
asta bæjarstjórnarfundi, en frest-
að var atkvæðagreiðslu um hana,
þangað til í gær. að liún kom fram
með lít-ið eitt breyttu orðalagi.
Nokkrar umræður urðu um til-
lögu þessa. Hermann Jónasson
maldaði ögn í móinn. Bn Ólafur
reifaði mállið, og kom víða við.
Talaði hann m. a. um stóríbúða-
skattinn, sem væri eitt hið heimsku
legasti tiltæki er hjer hefði þekst
um framkvæmd skattalaganna, þar
sem menn hjer í Reykjavík yrðu
að gjalda skatt af reiknaðri leigu
í eigiu íbúðum, en svo væri ekki
annars staðar í landinu.
Bnn fremur töluðu þeir Jakob
Möller og Pjetur Halldórsson.
„Hið rjetta
hugarfar“.
Tímamenn skima eftir leiðum
fyrir ríkið, út úr kreppunni. Eða
svo er á þeim að heyra.
Þeir þykjast liafa fundið leiðir.
Þeir vilja leggja nýja skatta á
þjóðina, á tóbak, á kaffi, á hús-
eignir á íbúðir á aliar vörur sem
yfirleitt er verslað með.
Þeir vilja hækka beinu skattana
og rýja menn inn að skyrtu, alla
þá sem eitthvað kunna að eiga, eða
eitthvað hafa með höndum.
Þetta eru kreppuráðstafanir
Tímamanna. Með þessu á að bjarga
ríkissjóðnum — í bili.
Mokafli (Fáskrúðsfirði
en saltleysi yfirvofandi
og ekkert salt hægt að fá.
Það er góð og gömul regla, að
athuga, af hverju meinsemdir þær
stafa ,sem menn ætta sjer að
lækna.
Mætti benda landsstjórninni á,
livernig stendur á fjárhagsvand-
ræðum ríkissjóðs. Mikill meiri liiuti
þjóðarinnar veit hvar skórinn
kreppir, skilur, að landsstjórninni
er um að kenna* og ó'hófseyðslu
hennar, þegar öllu var evtt, sem
inn kom — í mesta góðæri — t.
d. 70.000 krónum á dag, árið 1930.
Þingmálafundarsamþyktir í vet-
ur bera það með sjer, að almenn-
ingur í landinu veit hver á sökina
á því, hve fjárhagur ríkisins er
bágborinn.
Almenningur í landinu heimtar
ispamað. Að útgjöld ríkisins sjeu
færð til samræmis við gjaldgetu
þjóðarinnar.
En landsstjórnin er á öðru máli.
Hún lieimtar nýjar álögur á þjóð-
ina, í kreppunni, umfram álögur
þær, sem reyndust lítt þolandi í
góðærinu.
Landsstjórnin, valdaránsstjórn-
in, minnihlutastjórnin, sem traðk-
ar á rjetti kjósenda, Og situr
við leifar ríkissjóðsjötunnar með
bitlingahjörð sína, vill engan sparn
að heyra nefndan.
Miðlkurbú Flðamanna. |um um daginn, að bændur kæmu
|iipp hjá sjer litlum ísgeymslum,
Ostagerð og svínarækt. Al- ,SY0 þeir £ætu ^aft ís a)t sumarið
menn ánægja með starf-j111 l5ess að kæla mjólkina, meðan
semi búsins; segir Dagur hún bíður fhltnin"s frá bæjunum.
Isgeymslu geta bændur gert mjög
ódýrar.
Að endingu gat Dagur þess, að
mikið happ hefði verið fyrir mjólk
urbú Flóarnanna og þátttakendur
þess, að fá Jörgen Jörgensen þang-
að sem forstjóra. Ljet Dagur mjög
vel af áhuga Jörgensens, árvekni,
hans og dugnaði og reglusemi,
enda fari traust manna á bústjór-
anum vaxandi með ári hverju. Bn
góð og örugg forysta er mjólkur-
búinu og þáttakendum þess, ómet-
anleg.
Smágarðahverfi.
Þrír menn hafa athugað þa,ð
fyrir bæjarstjórnina, hvar hent-
ugast væri að koma upp smá-
garðahverfum, þeir Binar Helga-
son, Ragnar Asgeirsson og Kristó-
fer Grímsson.
Yilja þeir mæla með því, að
undirbúið verði landssvæði vest-
an við Blliheimilið, undir smá-
garða. Ennfremur, að bæjarstjórn
taki að sjer Aldamótagarðinn,
bæti hann með aukinni framræslu,
bættri gatnagerð um svæðið o. fl.
Þeir álíta enn fremur að hentugf
sje að bæta við Aldamótagarðinn,'
með því að taka undir hann þann
hluta af gróðrarstöð Búnaðarfje-
lags íslands, sem er utan væntan-
legrar Hringbrautar, þegar gróðr-
arstöðin verður lögð niður.
En stærsta smágarðahverfið býst
nefndin við að verði í Kringlu-
ípýri, og hefir yerið ákveðið, að
koma þar upp görðum á sumri
komanda.
(Binkaskeyti til Morgunbl.)
Mokafli síðustu daga, til jafn-
aðar 15—20 skpd. á dag. í gær
veiddust um 200 skpd. á 10 báta.
Pjskurinn er veiddur suður í Lóns-
bukt, og er mikið vænni og feit-
ari en venjulega á þeirn slóðum.
Algert saltleysi fyrir dyrum og
bankinn neitar tryggingu fyrir
nýjnm saltkaupum.
Kreuger-hlutabrjef.
Bönnuð verslun með þau.
Stokkhólmi, 16. inars.
United Press. FB.
Yerslun með Mutabrjef Kreuger
*& Toll hefir verið bönnuð á kaup-
höllinni frá og með mánudegi að
telja. Ástæðan til þess er sú, að
vart varð ineiri ótta meðal liand-
hafa Kreuger-verðbrjefa í dag en
hina dagana, sem liðnir eru síðan
Kreuger framdi sjálfsmorð. Kreug-
ei -verðbrjef hafa jafnvel verið aug
lýst til sölu í blöðunum óg afleið-
ingin orðið að ýms önnur verðbrjef
hafa fallið mikið í verði.
Súðin fer frá Noregi á morgun
áleiðis til Rotterdam og á taka
þar tilbúinn áburð.
Alden, línuveiðari, kom af veið-
um í fyrrakvöld með ágætan afla.
Þegar um það er rætt í samein-
uðu þingi, að skipuð sje sparnað-
arnefnd í þinginu, til þess að
koma fram með tillögur um,
hvernig draga megi í skyndi iir
hinum geysidýra ríkisrekstri, þá
stendur landsstjórnin upp og læt-
ur í Ijósi efasemdir um það, livort
það sje lögum samkvæmt, að þing-
io skuli vilja gera ráðstafanir til
þess að bjarga þjóðinni frá fj'ár-
hagslegri glötun.
Og þingfundi er slitið í fússi,
þingmöhnum meinað að tala —
eins og fvrri daginn. Jafnframt
gefa ráðherrar það í skyn, að
hentugra væri, að stjórnin sjálf
skipaði ,,sparnaðarnefnd“, því hin
stjórnskipaða nefnd myndi geta
orðið ,,með hinu rjetta hugarfari1
Almenningi í landinu, sem sent
hefir sparnaðarkröfur sínar til Al-
liingis í- samþyktum þingmála-
funda mun ekki blandast hugur
um hvers konar ,,hugarfar“ lands-
stjórnin telur hið rjetta. Hún ósk-
ar þess sýnilega að það sje hugar-
far evðslumanna og óráðsíumanna
sem ríkir meðal þeirra manna er
rannsaka eiga hinn rándýra ríkis-
rekstur, sem nú sligar fjárhag
þjóðar, en veitir þýlyndu flokks-
dóti Pramsoknar marga væna-og
matar mikla bita.
Brynjólfsson hreppstjóri í
Gaulverjabæ.
Dagur Brynjólfsson lireppstjóri
í Gaulverjabæ í Plóá var hjer á
ferð nýlega, og fekk blaðið hjá
honum eftjrfarandi frásögn um
starfsemi mjólkurbús þeirra Plóa-
manna.
Dagur 'hefir verið í stjórn búsins
og er það enn. Pormaður stjórnar-
innar er Egill Tliorarensen kaup-
fjelagsstjóri í Sigtúnum.
Frásögn Dags var á þessa leið:
— Þátttakendur í Mjólkurbúi
Plóamanna eru nú um 200. Meiri
hluti af öllum bændum í Plóa eru
í búinu. En auk þess eru þátttak-
endur nokkrir bændur úr Hrepp-
um af Skeiðum og austan úr Holt-
um.
Aðalfundur mjólkurbúsins var
h.aldinn þ. 27. febrúar. Samkvæmt
rekst.ursyfirliti búsins liafa því bor
ist árið sem leið 1.400.000 lítrar af
mjólk. Er það um helmingur af
því mjólkurmagni, sem vjelar bús-
ins geta unnið úr. Nú undanfarna
mánuði hafa daglegir aðflutningar
mjólkur verið 5000 lítrar.
Pyrjr mjólk sína fengu bændur
að jafnaði árið sem leið 18.8 aura
fyrir lítrann.
Af því verði hafa þeir orðið að
greiða flutningsgjald á mjólk til
búsins. Hefir það orðið 1—2 aurar
á lítra úr Flóahreppunum, en 2
aurar og jafnvel yfir það úr fjar-
lægari sveitum. Plutningskostnað-
urinn á mjólkinni er enn þá sem
komið er meiri en hánn þarf að
vera. vegna þess að þátttaka. í bú-
inu er ekki eins almenn og skyldi
í sumum sveitum.
En alt bendir til þess, að hugir
þeirra bænda, sem enn eru utan við
hneigist í þá átt. að þeir verði þátt-
takendur, enda verður ekki annað
sjeð, en mjólkurbúið sje lífakkeri
andbúnaðarins í þeim sveitum sem
til þess ná.
OsíafranJeiðslan.
Nú leggjum við mesta áherslu á
ostagerðina, segir Dagur enn frem-
ur. Hinir feitu Eidammerostar bús-
ins, með 45% fitu, hafa líkað mæta
vel, alveg runnið út. Það sem okk-
ur vanhagar nú mest um, eru nægi-
lega stórar ostagevmslur, og verð-
um við að kljúfa þrítugan hamar-
inn, til þess að koma upp osta-
geymsluhúsi á þessu ári. Með því
að framleiða þessa feitu útgengi-
legu osta, Ijettum við talsvert af
smjörmarkaðinum. Annars hefir
búið komið út öllu smjöri sínu.
En mysan er notuð til svínafóðurs.
Svínaræktin.
Þingtiðindi.
Horsku bankamir
taka aftur tii starfa.
Norska aðalræðismannsskrifstof-
an í Reykjavík hefir sent Frjetta
stofu blaðamanna eftirfarandi til-
kynningu:
„Hið konunglega utanríkismála
ráðuneyti í Oslo sendi norsku aðal-
ræðismannsskrifstofunni í Reykja-
vík eftirfarandi símskeyti, dags.
15. mars:
„Bergens Privatbank og Den
norske Creditbank hófu aftur
venjulpga starfsemi sína. í dag, en
áður hafði Noregsbanki í samræmi
við ákvörðun er tekin var, er á-
kveðið var að opna bankana á ný,
útvegað þeim nægilegt, fje, til þess
að þeir væri starfshæfir.
Porstjóri Noregsbanka og for-
maður í „Den norske Bankforen-
Skattamálin.
Verðtollurinn og gengisviðauk-
inn voru til 3. umræðu í Neðpi
deild 1 gær. Umræður urðu engar
um málin. Atkvæðagreiðsla fór
þannig, að bæði frumvörpin voru
samþykt með atkvæðum stjórnar-
liða gegn atkvæðum sósíalista. —
Sjáflfstæðismenn sátu hjá við at-
kvæðagreiðsluna og gerðu þá grein
fyrir afstöðu sinni, að þeir biðu
með að taka ákvörðun í skatta-
m.álunum þar til sjeð væri hvað
yrði um stjórnarskráua. Nú er
von á stjórnarskránni innan fárra
daga og sjest þá hvað stjórnin
og hennar flokkur ætlar að gera.
Þessi tvö skattafrumvörp, verð-
tollur og gengisviðauki, eru nú
komin upp í Efri deild, og verður
þar úr því skorið hvaða afgreiðslu
þau fá á þessu þingi.
Ný einokun.
Pjórir þingm. úr Afturhaldinu,
þeir Jónas Þorb., Sybj. Högnas.,
Stgr. Steinþórs. og Bergur Jóns-
son flytja frv .um heimild handa
ríkisstjórninni að taka einkasÖlu
bifreiðum alls konar og bif-
hjólum, mótorvjelum alls konar
í skip og báta (þó ekki rafmagns-
mótorum) og á bifreiða- og bif-
hjólahlutum svo og öllum hlutum
í mótorvjelar.
Ríkissjóður á að leggja einokun
þessari til nauðsynlegt rekstrar-
f je; —
A undanförnum þingum hafa só-
síalistar sí og æ verið að burðast,
með alls konar einokunarfrumvörp,
sem engan byr hafa fengið. Til-
tölulega fá sflík frumvörp hafa
komið frá sósíalistum á þessu
þingi. En nú taka, þingmenn úr
sósaílistadeild Afturhaldsins yið af
sósíalistum, og bera fram einok-
unarmálin.
Það er ekki óskemtilegt fvrir
bændur, að eiga slíka fulltrúa á
Alþingi!
Sparisjúður Reykiavfkur
og nágrennis,
var stofnaður í gærkvöldi í bað-
stofunni og kosnir í stjórn Jón
JÞorláksson alþm., Giistav Sveins-
^on lögfr., Jón Halldórsson trje-
smíðameistari, Guðmundur Ás-
björnsson bæjarfulltrúi og Helgi
H. Eiríksson skólastjóri. Endur-
^koðendur voru kosnir Björn Steff-
ensen, Einar Erlendsson og síra
Bjarni Jónsson.
_!ing“ hafa látið þess getið í norsk-
Búið liefir komið upp svínafjósi um tjilöðum, að atburðir þeir, sem
fvrir 100 svín. Yoru keypt 4 und
aneldissvín í sumar. En nú á búið
50 svín. Eru þau fóðruð því nær
eingöngu á mysu, þrífast ágætlega,
og segja þeir, sem ræktað hafa
svín hjer undanfarin ár, að mysu-
fóðrið hjá okkur verði öllu hjer
lendu fóðri ódýrara.
Mjólkurgæðin.
Til þess að hinir dýru ostar geti
orðið nægilega vönduð vara. þarf
mjólkin að vera góð, sem búið fær
til vinslu. Bústjórinn, .Törgensen,
gengur mjög ríkt eftir því að svo
sje. Það kom til orða á aðalfundin- 'dikar.
gerst hafi í Svíþjóð muni hafa lítil
áhrif að því er Noreg snerti, nje á
starfsemi norskra banka, því hags-
munir þeirra standi í litlu eða engu
sambandi við Kreuger-fjelögin.
Eftirlitsmaður norskra banka er
sömu skoðunar. — Kauphallarverð-
lag hefir ekki orðið neinum breyt-
ingum undirorpið af þessurn or-
sökum‘1.
Föstuguðsþjónusta í K. P. U. M.
Dagbók.
o
I. O. O. F. 11331881/:!
Veðrið (í gærkv. kl. 5) : Hæg-
viðri og góðviðri um alt land. —
Hiti 6—8 stig sunnan lands og
suðvestan en 3—6 st. norðan lands
og austan.
ísbreiða sjest frá Grímsey, og
virðist ná frá Hjeðinsfirði vestur
að Skaga en beygja þar norður
eða norðaustur. fs hefir rekið út
af Öxarfirði og nokkurir jakar eru
a relci austur eftir út af Sljettu.
Veðurútlit í Reykjavík í dag:
SA-kaldi. Urkomulaust.
Mötuneyti safnaðanna. í gær
borðuðu þar 100 fullorðnir og 67
börn. — Þess óskast getið. að
húsinu í ‘ Hafnarfirði í kvöld kl. Mötuneytið vantar tilfinnanlega
SV2. Sjera Árni Sigurðsson prje- sjálfboðaliða til að sauma á sauma-
istofunni.