Morgunblaðið - 05.07.1932, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
.JKorgittiMaðid
©t*8f.: H.f. Arvakur, RsyUavfk.
Rltatjðrar: Jön Kjartanaaon.
Valtír Stefánaaon.
Rltatjörn og afgreltSala:
Auaturatrœtl 8. — Slaal 800.
AUKlýalngaatJörl: B. Haíberff.
Augrlýainsaakrlfatofa:
Auaturatrœtl 17. — Slaai 700.
Hetnaslœar:
Jön KJartanaaon nr. 741.
Valtýr Stefánaaon nr. 1110.
XJ. Hafber* nr. 770.
jLakrlftagjald:
Innanlanda kr. 1.00 á. nsánuöl.
Utanlanda kr. 1.S0 á asánuOL
I lauaaaölu 10 aura elntaklB.
10 aura matJ Laabök.
Dularfult skeyti
frö Siglufirði,
Skattanefnd Siglu-
fjarðar heimtar af
Sveiní Benediktssyni
upplýsingar um
kæru hans.
1 gærkvöldi barst Sveini Bene-
-diktssyni svohljóðandi skeyti frá
Siglufirði:
„Siglufirði, 4. ,júlí 1932.
Samkvæmt áskoriun bæjarfógeta
Siglufjarðar um ítarlega rannsókn
á skattaframtali Guðmundar Skarp
hjeðinssonar, biðjum vjer yður að
senda oss með „Gullfossi“ annað
kvöld þau sönnunargögn, sem þjer
teljið yður hafa fyrir því, að
framtalið hafi verið rangt.
Skattanefndin/ ‘
Bæjarfógeta Siglufjarðar og
skattanefnd hlýtur að vera það1
vel kunnugt, að Sveinn Benedikts-
son hafði þann 27. f. m. sent fjár-
málaráðuneytinu kæru út af þessu
máili. Það er því harla undarlegt,
að skattanefnd skuli ekki snúa sjer
beint til fjármálaráðuneytisins, ef
hana vantar einhverjar upplýsing-
ar, nema ef skilja. á símskeyti
skattanefndar þannig, að bæjar-
fógeta Siglufjarðar hafi verið
falið að rannsaka þetta mál. Ef
því er þannig varið, þá er hitt
óskiljantfcgt: hversvegna bæjarfó-
geti Siglufjarðar þarf að nota
skattanefnd sem millilið milli sín
og Sveins Benediktssónar.
Kæru Sveins Benediktssonar var
einnig beint að skattanefndinni.
Það getur þess vegna ekki verið
hennar verkefni, að heimta gögn
Sveins í sínar hendur. Þetta er
auglljóst mál. Og ef bæjarfógeta
ISiglufjarðar hefir verið falið að
rannsaka þetta mál, er óskiljan-
legt, að hann hafi farið þá leið,
sem símskeyti skattanefndar virð-
ist benda til.
Hjer í blaðinu hefir það marg-
oft verið tekið fram, að þetta mál
verði að rannsakast nú þegar. Sú
rannsókn verður að framkvæmast
af manni, sem er algerlegá óvil-
hallur og á engan hátt við þetta
' mál riðinn. Slík rannsókn verður
fram að fara strax, og öll gögn
málsins að leggjast fram fyrir
rjétti. Þar — og hvergi annafs
staðar — á skattanefnd Siglu-
fjarðar að standa fyrir sínu máli.
-•

Til Strandarkirkju frá S. J. 5
kr. K. K. 2 kr. N. N. 10 kr. V.
10 kr. Önnu 2 kr. G. J. 4 kr. G.
M. 5 kr.
Huernig er umhorfs
í rústunum?
Ríkisstjórnin unöirbýr sparnað
uið rekstur þjóðarbúsins.
I. stjérnarinnar, að ekki mun vera
íslenska þjóðin mun lengi bvia til handbært fje til að standast
að því stjórnarfari, sem ríkt hefir dagleg útgjöld. Hefir ríkissjóður
að undanförnu. Syndir fyrverandi því orðið að lifa á náð bankanna.
stjórnar eru margar og miklar, Ofan á þessi vandræði bætist það,
en vafalaust verða fjármálasyndir að ríkið verður tíðum að greiða
hennar þungbærastar þjóðinni. .stórfúlgur erlendis, í vexti og af-
Framsóknarstjórnin sýndi greini borganir af skuldum. — Þessar
lega, að hiin kunni elski með fje greiðslur eru erfið blóðtaka fyrir
að fara. Hún sat við stýrið í þjóðbankann nú í gjaldeyrisskort-
mestu góðærunum, sem komið inum. En landsmenn verða að súpa
hafa. Tugir miljóna streymdu í seyðið af, því þeir fá ekki gjald-
ríkissjóðinn umfram áætlun Al- eyri nema af skornum skamti, jafn
þingis. Tekjur ríkissjóðs námu á vel til brýnustu nauðsynja.
fjórum árum (1928—1931) 62V2 Alþingi lauk svo störfum, eftir
milj. kr., eða 16—17 milj. um- H3 daga setu, að það fql forsjón-
fram það ,sem áætlað var. Öllu inni að ráða fram úr vandræð-
þessu fje eyddi stjórnin jafnharð-
an. En henni nægði engan veginn
þessar feikna tekjur, heldur bætti
hún 14—15 milj. kr. við skulda-
bagga ríkissjóðs erlendis. Og alt
livarf þetta í eyðsluhítina. Eyðsla
stjórnarinnar nam samtals þessi
fjögur ár um 75—80 milj. kr. og
er það um 29.5 milj. kr. umfram
fjárlagaáætlun.
Þetta eindæma fjárbruðl varð
þess valdandi, að tekjuhalli hefir 1
orðið á rekstri þjóðarbiisins und-
anfarið. Tekjuhállinn hófst 1929;
nam þá 0.7 milj. kr. Árið 1930,
tekjuhæsta árið, sem komið hefir,
nam hallinn 6.5 milj. kr. og 2.5
milj. árið 1931. Fullvíst er, að
enn verður stórkostlegur halli á
yfirstandandi ári og verður það
þá fjórða tekjuhallaárið í röð. —
Má gera ráð fyrir, að hallinn í
ár verði ekki undir 2.5 milj. kr.
og nemur þá tekjuhallinn samtals
þessi fjögur ár yfir 12 milj. kr.
unum. Eina „bjargráðið“ var, að
samþykkja lög um nokkurn skatt-
auka á landsmenn. Hitt virðist
Alþingi ekki hafa gert sjer
ljóst, að atvinnuvegirnir rísa ekki
undir þeim sköttum, sem þeir nú
bera, hvað þá þyngri byrði.
Ástand atvinnuveganna er
hörmulegt. Forstjóri Sambands ísl.
samvinnufjelaga skýrir nýlega frá
því, að af 38 kaupfjelögum, sem
Sambandinu eru, hafi aðeins 2
átt inni um síðustu áramót, en 36
skuldað. Af þessum 36 fjelögum
liafi 6 lækkað skuldir sínar lítið
eitt, á síðastliðnu ári, en 30 hækk-
að skuldirnar og sum í stórum stíl.
Þessar tölur gefa nokkra hugmynd
um ástandið hjá bændum. — Og
ekki tekur betra við, þegar kemur
að sjávarútveginum. Þar liggur
alt í rústum.
mönnum, ríkisbrauðgerðarinnar
upp störfum þeirra. Þetta fyrir-
tæki var frá upphafi vanhugsað,
og útkoman vafaluast svipuð og
við Þórs-útgerðina frægu. Þá hef-
ir stjórnin selt eitthvað af stjóm-
arbílum og sparast við það mik-
ið fje. Ýmsar fleiri spamaðarráð-
stafanir mun stjórnin þegar hafa
framkvæmt og aðrar mun hún hafa
í undirbiiningi.
Þjóðin væntir þess fastlega, að
nýja stjórnin taki föstum tökum
a þessum málum. Takist henni að
koma á verulegum sparnaði við
rekstur þjóðarbúsins, þá á hún
skilið traust og þakkir alþjóðar.
Nýr Grcenlanðs-
leiðangur.
Ejnar Mikkelsen er kominn
hingað á skipinu ,,Sökongen“,
á leið til austurstrandar Græn-
lands.
IV.
II.
Það ætti öllum að vera ljóst,
að verði enn haldið áfram á þeirri
braut, sem farin hefir verið und-
anfarið, þá er aðeins eitt fram-
undan, og það er: Ríkisgjaldþrot.
Við getum ekki haldið áfram að
vera sjálfstæð þjóð ef við sí og
æ aukum erlendar skuldir, en rek-
um þjóðarbúskapinn með stór-
tapi árlega.
Hinn þungi erlendi skuldabaggi
er þegar á góðum vegi með að
sliga þjóðina til fúlls. Eyðslustjórn
Framsóknarflokksins á ekki að-
eins skilið ámæli fyrir það, að
hafa aukið stórkostlega erlendar
skuldir í mestu góðærunum, sem
komið hafa. Hún á einnig skilið
ámæli fyrir hitt, hvernig þessu
lánsfje var varið. Hún setti mikið
af þessu fje fast í allskonar fyrir-
tæki, sem engan ávöxt bera. -—
Skuldabagginn er því eklti aðeins
þungbær út á við, heldur einnig
inn á við. Mjög miklu af lánsfjenu
var þannig varið, að það skap-
aði stóraukin útgjöld árlega fyrir
ríkissjóð, án þess að auka á neinn
hátt framleiðslu landsmanna. —
Skuldabaggi Framsóknarstjórnar-
innar er því fullkomið þrælsband
á þjóðinni.
m.
Fjárhag ríkissjóðs er nú þannig
Nýjar álögur geta ekki bjargað
eins og nú er komið. Eina ráðið
til þess að komast upp úr feninu
er því það, að hefja allsherjar
og stórkostlegan sparnað við allan
rekstur þjóðarbúsins. Sparnaður-
inn nái ekki að eins til rekstrar
ríkissjóðs, heldur einnig til rekstr-
ar bæjar- og sveitarstjórna svo og
einkafyrirtækja.
Ríkið verður að ganga á undan
með góðu eftirdæmi. Hefir nýja
stjórnin hjer mikið verkefni fyrir
höndum. Við ýmsar ríkisstofnanir
starfa menn, sem hafa miklu hærri
laun en hæstlaunuðu embættis-
menn landsins. Má þar minna á
útvarpsstjórann, landsímastjór-
ann, forstjóra áfengisverslunar-
ir.nar, forstjóra Ríkisskips o. fl.
o fl. Þessa óhæfu verður að lag
færa. Einnig mnnu launagreiðslur
starfsmanna við sumar þessar
stofnanir vera mjög í ósamræmi
við laun annara starfsmanna. —
Þetta verður að lagfæra. TJm Rík
isskip má annars segja það, að
sjálfsagt er, að leggja þá stofnun
niður og leita samninga við Eim
skip um rekstur strandferðanna
og iitgerð varðskipanna. Með því
mætti spara stórfje.
Ríkisstjórnin er nú byrjuð, að
undirbúa spamað á rekstri þjóðar-
búsins ,og er það vel faríð. Þann-
ig hefir dómsmálaráðherra nýlega
sagt mörgum löggæslumönnum upp
störfum þeirra. Enn fremur hefir
komið eftir sukk Framsóknar- 'sámi ráðherra sagt öllum starfs-
í sumar ætla Danir að mæla
og „kortleggja“ austurströnd
Grænlands, alt norðan frá Dan-
markshavn og suður að Hvarfi,
auk þess sem þeir gera þar
margvíslegar rannsóknir á nátt-
uru landsins. Það eru þrír leið-
angrar gerðir út í þessu skyni,
og eru fyrir þeim dr. Lauge
Koch, Ejnar Mikkelsen kap-
teinn og dr. Knud Rasmussen.
Á sunnudagsnóttina kom E.
Mikkelsen hingað á skipinu Sö-
kongen og hefir Morgunblaðið
náð tali af honum og spurt
hann um fyrirætlanir hans.
— Hvar verðið þjer í Græn-
landi?
— Vjer ætlum að mæla alla
strandlengjuna, milli fjöru og
jökla, alla leið norðan frá Scor-
esbysund og suður að Angmag-
salik. Þar fyrir sunnan tekur
leiðangur Knud Rasmussen við.
Allir þrír leiðangrar vinna á
spma grundvelli, en að öðru
leyti er ekkert samband á milli
þeirra.
— Hver kostar leiðangur yð-
ar?
— Ríkisstjórnin danska hef-
ir ljeð skipið, ,en annar kostn-
aður greiðist af Scoresbysund-
nefndinni, sem gekkst fyrir
stofnun nýlendunnar í Scores-
by-sund, hjerna um árið, og er
starfandi enn.
— Hvert er aðalverkefni leið-
angursins?
— Að mæla landið nákvæm-
lega. Uppdráttur sá, sem nú er
til af þessu svæði, er mjög óná-
kvæmur og þarf leiðrjettinga
við. En auk þess munum vjer
stunda vísindalegar rannsóknir
á landi. Eru með í förinni 9
vísindamenn, þar af þrír ensk-
ir. Eru það jarðfræðingar, dýra-
fræðingar, grasafræðingar og
mælingamenn. En alls erum
vjer 17 á skipinu. Á þessum
stöðum hafa vísindamenn aldrei
starfað fyr, svo að vjer verðum
þar brautryðjendur.
— Er tilgangurinn máske sá,
að leita að námum þama?
— Nei, ekki er lagt neitt
kapp á það, því að hvaða gagn
gæti orðið að námum þarna?
ísinn liggur alltaf við land á
þessum slóðum og það eru ekki
nenaa smáSkip, sem komast þar
í gegn. Það er því útilokað, að
hægt væri að starfrækja þarna
námur, enda þótt þær fyndist.
Að lokum getur Mikkelsen
þess, að í fyrstu ferð sinni til
Grænlands, fyrir 32 árum, hafi
hann hafst við á þessum slóð-
um. ; ’
— Og jeg ætla að enda Græn
andsrannsóknir mínar þar sém
jeg byrjaði. Jeg er nú orðinn
svo gamall maður, að jeg fer
ekki fleiri ferðirnar til Græn-
lands.
Dagbók.
Veðrið í gær (bl. 5 síðd.): LægS
fyrir suðaustan ísland veldur N
og NA-kalda vestan lands, en A-
eða SA-golu á Austfjörðum. Þurt
veður vestan lands en rigning um
allan austurhluta laadsins. Hiti eú
12—19 stig sunnan lands og vest-
au nm 6—& st. á Austnrlandi.
Veðurútlit í dag: N-kaldi. —
Sennilega úrkomulaust (skúrir
austan fjalls.)
Hjónaefni. Á laugardaginn op-
inberuðu trúlofun sína ungfrú
Marta Níelsdóttir frá Helgafelli í
Mosfellssveit og Emil Richter versl
unarmaður, Suðurgötu 20 B.
Nýlega hafa opinberað trúloftm
sína ungfrú Jóhanna Þórðardóttir,
Laugaveg 92 og cand. pharm. Snæ-
björn Kaldalóns, Ránargötu 34.
Búnaðarfjelagið. Atvinnumála-
ráðuneytið hefir skipað Tryggva
Þórhaillsson og Magnús Þorláks-
son á Blikastöðum í stjórnarnefnd
Bvinaðarfjelagsins, en til vara Val-
tý Stefánsson ritstjóra, og Jónas
Björnsson í Gufunesi.
Skipafrjettir. Gullfoss fer frá
Reykjavík í kvöld kl. 8 til ísa-
fjarðar, Siglufjarðar og Akureyr-
ar. — Goðafoss kom til Hull í
gærmorgun á leið hingað. — Brú-
arfoss er á útleið. — Lagarfosa
var á Sauðárkróki í gær. — Detti-
foss kom hingað í gærmorgun að
norðan og vestan. — Selfoss er á
leið hingað frá Leith.
Með Gullfossi, sem kom hingað
á laugardagskvölld, var svo margt
farþega, að því var líkast, er skip-
ið lagði að bryggju, að hjer væril
um skemtiferðaskip að ræða. —
Meðal farþeganna voru ungfrú
Sigríður Björnsdóttir. Þorkell Þor-
kelsson veðurstofustjóri, Snorri B.
Arnar loftskeytamaður, Júlíus GuS
mundsson stórkaupm., Jón Björns-
son frá Kornsá, stúdentamir Júl-
íus Björnsson og Torfi Ásgeirsson.
Tvö skemtiferðaskip útlend,
verða hjer í dag. Annað þeirrá
kom í nótt. Er það sænskt og
heitir „Kungsholm“, eign sænsku
Ameríkulínunnar. Á því eru um
250 farþegar. Það fer hjeðan aftuí
í kvöld. Hitt skipið er ,Carinthia‘.
Á því eru um 200 farþegar. Það
fer hjeðan annað kvöld. — Bæði
þessi skip koma frá New York,
og annast „He.kla“ móttökur
þeirra.
Síra Arne Möller, frú hans og 13
danskir kennaraskólanemendur
komu hingað í fundaferð með Gull-
fossi.' Þegar skipið lagði að hafn-
arbakkanum heilsaði flokkurinn
með því að syngja ,,ó, guð vors
lands“, og tókst það furðu vel.
í gær lögðu þeir fjelagar í ferðalag
austur í Fljótshlíð, fara síðan ef
til vill upp á Heklu. síðan tii
Geysis og Gullfoss og svo upp í
Borgarfjörð.
Að gefnu tilefni skal það enn
einu sinni tekið fram að Ferðafje-
lag fslands á engan þátt í Ferða-
skrifstofu íslands.