Morgunblaðið - 20.11.1932, Blaðsíða 9

Sunnudaginn 20. nóv. 1932.

9
getur ekki talið það þýðingarmestu nýjung ársins þótt auglýst sje að framleitt sje smjörlíki sem ekki þarf, við
tilbúninginn, að snerta á með höndunum.
Allar vjelar Ljómasmjörlíkisgerðar hafa auðvitað frá upphafi verið svo úr garði gerðar að mannshöndin hefir
aldrei þurft að snerta smjörlíkið.
Það er vitanlega gott fyrir fjörefnalaust smjörlíki að blanda það með smjöri, því einhver vottur af fjörefnum
verður þá í smjörlíkinu.
Ljómasmjörlíki reið á vaðið hjer á landi með að blanda smjölíki fjörefnaríkum efnum.
Samkvæmt rannsókn sem gerð var í Noregi að tilhlutun heilbrigðisstjórnarinnar inniheldur Ljómasmjörlíki helm-
ing af fjörefnaverkunum smjörs, Ásgarðssmjörlíki þriðjung og Smárasmjörlíki svo til ekkert af fjörefnaverkun-
um smjörsins.
Ljómasmjörlíki getur því ekki látið þegjandi fram hjá sjer fara þegar fullyrt er, ofan í staðreynd, að það sje
síðra öðru smjörlíki hjer á markaðnum.
Auk þess má og geta þess að Ljómasmjörlíki er ávalt blandað rjóma að verulegum mun, og segir sig sjálft, að það
verður þess vegna næringarbetra og fjörefnaríkara en smjörlíki sem í er notað mjólk eða undanrenna.
Haiðrnðn vlðskiitavinir I
LjðmasmjSrlífcl mnn etki bregðast yðnr Fylgist með því sem þar gerist á Bæstnnni.
Skagafjarðarbrjef.
Á veturnóttum 1932.
Sumarið er nú að kveðja. Eitt
það besta sem hjer getur komið —
eftir öndvegisvetur þó. Grasspretta
var ágæt og tíðarfar hagstætt
utan nokkrir dagar á túnaslætti,
svo lieyjaföng urðu bæði mikil og
góð eftir mannafla.
Afltoma búnaðarins befir oft.
verið álitin velta á veðurfari og
jarðargróða og svo fanst Stefáni
G., þegar hann kvað:
...Jeg er bóndi, alt mitt á undir
sól og regni“.
Nú er þessu ekki þann veg farið
— undanfarin missiri hafa verið
eindæma góð og iiagstæð, en af-
ko?na búnaðarins er að sama skapi
eindæma slæm og ömurleg.
Verðlagið á afurðum bænda og
gengdarlausar álögur til þess opin-
bera, ásamt hóflausri kaupgreiðslu
við framleiðsluna valda því, að nú
ei iilt að falla í kalda kol, og það
svo, að nú á veturnóttum liorfa
margir með ugg og ótta fram á
tímann sem í hönd fer, vegna
óvissunnar um hvort nokkur úr-
ræði muni gefast til fullnægingar
á pörfum heimilanna, að því leyti
sem þau eru ekki sjálfum sjer
nóg.
Samkepni þess opinbera við land
búnaðinn um vinnuaflið í landinu
undanfarin góðæri, eiga sinn mikla
þátt í því hvernig nú er ástatt
uiii þennan atvinnuveg og þá
einnig með afkomu ríkissjóðs, sem
nú þlágar alla með drápsklyfjum
skatta og tolla. — Alt stendur
óbreytt gjaldamegin hjá búendum
til þess opinbera og lítið eða ekki
breytt til lækkunar búðarvara. En
tekjuhliðin, livernig er hún ?
I fyrraliaust var landvara öll
| fallin ofan í það eymdarverð, að
flestir töldu að verra gæti það ]
ekki orðið og allur búskapur þá !
rekinn með stórtapi. En hvað
skeður svo í haust; 5. október
kemur símskeyti til samvinnufje-
lagsins hjer á Sauðarkróki frá
; sölustjóra Sambands íslenskra sam
i vinnufjelaga, þar sem hann segir
! að áætla verð á freð-kjöti 40 au.
pr. kg. Þar frá á að dragast allur
innlendur kostnaður, slátrun,
frysting o. fl. Þetta verð er 30!
au. lægra á kg. en sölustjóri áætl-
aði í fvrra og kemur alt niður
á nettoverði.
Nýlega hefír heyrst að hann
væri langt kominn að selja gær-
urnar fyrir heldur lægra verð en
í fyrra. en þá fengum við 42 og
45 aura fyrir kg.
Svona er þá komið. Aðalfram-
ieiðsla okkar bændanna er oi’ðin
að kalla verðlaus.
Menn standa lijer undrandi,
grainir og bölvandi jrfir þessum
cdtjörum öllum.
Slá.turfjelag Skagfirðinga, sem
undanfarin ár hefir altaf svarað
bæn.dum peningum að miklum mun
út á innlegg sitt og hefir verið
laðaJ-peningalind hjera'ðsbúa að
uhdanteknum sparisjóðnum nú
milli 20 og 30 ár, gat ekki sam-
1. 'æmt þessu nefnda skeyti berg-
að nema 25 aura pr. kg.
Svona standa þá sakirnar með
söluna á kjötinu, eftir að bændur
lijer og annars staðar eru búnir
að leggja hundruð þúsunda í
bvggingar frystihúsa og annan
kostnað, til uppfyllingar á kröfum
kaupendanna.
Sambandið. — Samvinnuménn
gerðu sjer lengi von um að Samb.
ísh' samvinnufjelaga mundi verða
einbver bjargvættur fyrir verslun
þeirra. Hvað segir reynslan? Inn-
kaupin sýnast ekki betri en það
þó stór sjeu, að hægur er hjá
að fá þau betri hjá öðrum stór-
sölum þó smærri sjeu; það sýna
best smáverslanir, sem selja ódýr-
ara en sambandsfjelögin og græða
þó, og salan á því innlenda, þegar
annars er tregða með sölu, gengur
því síst betur en smásölunum eða
þeim sem selja minna. —- Gall-
inn er hvað freðkjötið snertir að
þar er enginn til samanburðar um
söluna, svo ekki er liægt að sýna
það svart á hvítu, að betur mætti
takast. Þetta þarf að breytast,
enda agalegt að eiga það undir
einum manni, hvort það besta verð
næst, eða það versta fyrir svo
roikla og í raun og veru verðmæta
vöru, sem alt útflutt freðkjöt er.
Tuið virðist því, sem reynslan
sýni að út á við sje Sambandið
vesælt og vanmáttugt til að bæta
okkar verslun. En inn á við er
það voldugur harðstjóri. Það am-
ast við því, eða alveg mótmælir
því, að sambandsdeildir selji ann-
arstaðar en í gegnum það, og jafn
vel innanlands, þó sýnt þyki að
ná megi betra verði. Þá mætti
benda á þá framkomu þess gagn
vart Sláturfjelagi Skagfirðinga,
þegar það neitaði Sláturfjel. Skag-
firðinga um verðmæti til lántöku
úr Viðlagasjóði og látilokaði þann-
ig fjelagið frá þeim góðu láns-
kjörum til frystihúss-byggingar.
Dagsins mál er þetta hvar sem
maður liittir mann: Hvað er til
ráða? Hvað er liægt að gera til
lijálpar þessum alveg rústaða at-
vinnuvegi 1
Þétta ástand hlýtur að leiða til
algerðs flótta frá lanclbúnaðinum,
cf ekkert er að gert. Margt ber
á góma. Sumir bölva Sambandinu,
aðrir segja, það þýðir ekkert að
kvarta við þá, þeir bara segja;
„Þið verðið að spara“, og svo
verða þeir kannske vondir og
segja ,,það er engin ástæða til að
i'inna að oklcar verkum. Það gera
engir betur og varla eins.“ Jeg
helcl nú samt að reynandi væri að
ríkisstjórnin gerði út mann af
örkinni, snjallan og slyngan versl-
unarmann til að vita hvort honum
tækist ekki að selja eitthvað af
því sem óselt er fyrir eitthvað
verð, því jeg tel þetta eins og
ekkert verð, sem okkur er gefið
von um hjá Sambandinu. Hjer
þarf eitthvað að gera. Það duga
ekki orðin tóm, þetta eru alvöru-
tímar. Ríkið þarf með fjárliags-
legri hjálp að aðstoða hjer t. d.
með því;
1. að senda mann út, eins og
að ofan segir,
2. að ljetta af sköttum og tollum
svo sem mögulegt er.
Það hjálpar lítið þó Tíminn sje
sendur inn á livert heimili með
eitthvert slúður um það að bænd-
ur sjeu seigir í raunum og þraut-
um. Þetta er bara storkandi og
bænclum ögrað hieð þessu til áfram
halds í því moldviðri örðugleik-
anna, sem það pólitíska eiturgas
þeirra Hriflunganna, frá undan-
förnum árum, er nú að velta yfir
sveitirnar. Jeg meina ekki að Tíma
stjórnin sje völd að þessu verðfalli
vörunnar. En erfiðleikarnir hefðu
ekki orðið eins átakanlegir ef allar
miljónirnar sem þeir eyddu í ráð-
leysi og gapuxahætti væru nú til
taks að ljetta undir ýmislega, þá
hefði það verið hægt, svo um
munaði.
Þingið. „Það er sorglegt synda-
gjald“, að eiga Alþingi nú svo
skipað að pólitískum meiri hluta
á þessum alvörutímum, að einskis
sje þaðan að vænta nema ills eins.
Samanber tvö síðustu þingin, þar
sem kapp virðist vera lagt á það
eitt af Framsókn og jafnaðar-
mönnum að elta uppi með band-
vitlausum álögum þá, er*standa
eitthvað upp úr svaðinu, sem með-
al annars lýsir sjer í frumvarpinu
þeirra bændavinanna!! Jónasar á
bílnum og Hólaráðsmannsins um
skattaukann á bændurna og svo
frá síðasta þingi 25% skattvið-
aukann, sem nú er verið að skrúfa
okkur bændurna til að borga.
Fúleggið. Það er orðasveimur
um það hjer í hjeraði, að nokk-
urt út.lit sje á að Hólaskóli sje
að verða einhverskonar fúlegg í
því pólitíska hreiðri þar á Hól-
um, því nú eru sagðir þar aðeins
10 nemendur, en 6 eða 7 kenn-
arar. Ekki trúi jeg að þessi slæma
sókn að skólanum sje að kenna
Steingrimi. Nema ef vera skyldi
að af honum legði einhvern pólit-