Morgunblaðið - 23.12.1932, Page 5

FÖstudaginn 23. des. 1932.
5
onattttÞUtfóð
liipið jöiisiðnð hið illii. - Hviiilinslriðv.
Islendingar!
Eflið innlendan iðnað! Kaupið nytsamar jólagjafir.
Allir þurfa að hvíla sig um jólin í stólum frá okkur.
•g 1»
S «
35 CM
Bsntastræti 10.
20
0
0
Afsláttur
í dag
af
Borðlömpum
Og
Ljósakrónum
Alt sent heim.
lúlfus
Bllrisson,
Austurstræti 12.
Simi
3837.
<&]&> 'JjSb •
/Vyy /.VA1
Karlmannafðt
seljnm við alla þessa vikn með
niðnrsettu jölaverði.
Braflfls-Verslin.
Til jólanna:
Hangikjðt,
Rnllnpylsnr
og fryst kjðt,
hver«$i betra en hjá
H.f. fsbjðrntnn,
Sími 3259.
Allir mnna A. S. I.
Eimskipafjelag lslanös
og ríkið.
Eftir Brynjólf Stefánsson.
Á síðastliðnum vetri var skip-
uð nefnd eftir fyrirmælum Al-
þingis, til þess að í'annsaka
strandsiglingakostnað Eimskipa
fjelags íslands. Voru þeir Jör-
undur Brynjólfsson alþingism.
og Vigfús Einarssoti skrifstofu-
stjóri, skipaðir í nefndina af rík
isstjórninni og vánn jeg undir-
ritaður með nefndinni fyrir hönd
Eimskipafjelagsins. Skrifuðum
vjer skýrslu um rannsókn vora
á þessu máli, og náði hún yfir
árin 1929 og 1930.
Síðan skýrsla þessi var gerð,
hafa komið fram ýmsar tillögur,
bæði á Alþingi og í blöðunum,
um framtíðarafstöðu ríkisins til
strandsiglinga Eimskipaf jelags-
ins. Hafa þessar tillögur, sem
eðlilegt er, jafnframt snert fram
tíðarfyrirkomulag á strandferð
um þeim, sem ríkið hefir sjálft
haldið uppi að undanförnu með
eigin skipum. Er það ljóst, hve
mikilvægt það er, að sem best
takist um skipun þessara mála,
ekki eingöngu fyrir Eimskipa-
fjelagið og ríkið, heldur fyrir
þjóðina í heild, þarsem um erað
ræða aðalsamgöngur megin-
þorra landsmanna. Jafnaug-
ljóst er það, að til þess að koma
þessum málum í sem best- horf,
verður að hafahliðsjónafreynslu
undanfarinna ára, og að rann-
sókn, bæði á strandsiglingum
Eimskipafjelagsins og ríkisins,
eigi því að vera undirstaða und-
ir tillögum þeim, sem fram
koma um þessi mál.
Aðalniðurstöðurnar í Skýrslu
nefndarinnar, sem jeg gat um,
eru þær, að strandsiglingar þær,
sern Eimskipafjel. íslands held-
ur uppi, kosta fjelagið stórfje ár-
lega. Á þeim tveim árum, sem
rannsókn nefndarinnar nær yf-
ir, var tapið ca. kr. 663 þúsund
fyrra árið, en ca. 929 þúsund
síðara árið, eða að meðaltali
næstum 800 þúsund krónur á
ári í þessi 2 ár (1929 og 1930).
Þó að rannsókn nefndarinnar
nái ekki yfir lengri tíma en
þessi 2 ár, og vera kunni að út-
koman ’ sje ekki alveg svona
slæm yfirleitt, þá er það þó ber-
sýnilegt, að það er fjelaginu al-
gerlega um megn að halda uppi
af eigin ramleik, þeim strand-
siglingum, sem það gerir nú og
hefir gert að undanförnu. Hins-
vegar bæta þessar siglingar úr
brýnni þörf í samgöngumálum
landsmanna og þeirri þörf yrði
ekki fullnægt annars staðar frá,
nema með því móti að ríkið
heldi þeim uppi. Strandsigl-
ingar fjelagsins hafa þannig
beinlínis sparað ríkinu mikið
fje, því án þeirra hefði ríkið ó-
hjákvæmilega orðið að verja
miklu fje til aukinna strand-
siglinga, enda hefir fjelagið
fengið viðurkenningu ríkisins
fyrir þessu á þann hátt, að það
hefir fengið, ,,styrk“ úr ríkis-
sjóði, sem síðustu árin hefir num
ið 145 þúsund krónum á ári, en
var á síðasta þingi hækkaður
upp í alt að 210 þúsund krónur
fyrir yfirstandandi ár, og 250
þúsund kr. fyrir næsta ár. Það
er því að eins lítill hluti af hin-
um raunverulega strandsigl-
ingakostnaði, sem fjelagið fær
og hefir fengið endurgreiðslu á
frá ríkissjóði, en Alþingi hefir
samt, með því að veita þetta fje,
ýtt undir fjelagið að koma sjer
upp skipastóli til að geta annast
strandsiglingarnar samhliða
millilandasiglingunum. Annað
1 mál er það, að upphæðin sjálf er
1 sett af handahófi og enginn
^grundvöllur ákveðinn fyrir því,
hvernig strandsiglingakostnað-
1 urinn skuli skiftast milli f jelags-
ins og ríkisins.
Samhliða strandsiglingum
Eimskipafjelagsins hefir ríkið
rekið strandferðir fyrir eigin
! reikning, síðustu tvö árin með 2
|skipum, ,,Esju“ og „Súðinni“.
' Einnig á þessum rekstri hefir
verið stórtap árlega. Samkv.
síðustu skýrslu frá Skipaútgerð
ríkisins hefir tapið á árinu 1931
orðið rúmlega 371 þús. kr. fyrir
bæði skipin og er þá ótalinn
flokkunarkostnaður fyrir „Esju“
(65 þús. kr„ sem greiddur var á
| árinu, en þar af ætti J/4 að færast
jtil gjalda á því ári. Ennfremur
; eru ekki taldir með vextir af verði
skipanna og ekki nægileg fyrning
fyrir „Súðina“. Verður því hið
raunverulega tap strandferða-
skipanna þetta ár kringum 450
þúsund krónur.
Ef þannig er miðað við síðustu
skýrslur sem fyrir liggja um
trandsiglingakostnaðinn hjá Eim
skipafjelaginu og ríkinu, virðist
hann vera nálægt 1V4 miljón kr.
á ári samanlagt. Það má vera að
þessi ár, sem miðað er við, sjeu
óvenjulegaóhagstæð, en þó er það
engan veginn víst. Hitt er aftur
á móti víst, að þessi kostnaður er
svo stórkostlegur, að full nauðsyn
er á aJð finna þær leiðir, ef mögu-
legt er, sem dregið gæti úr hon-
um, án þess að gengið sje of nærri
samgönguþörfum landsmanna. —
En um leið og þær leiðir eru tekn-
ar til athugunar, verður jafn-
framt að athuga, livaða grund-
völlur eigi að vera í framtíðinni
milli samvinnu Eimskipafjelags-
ins og ríkisins í strandsiglinga-
málunum. Þessi tvö atriði eru að-
alkjarni málsins.
í „Tímanum“ hefir nokkrum
sinnum verið minst á þessi mál
og ákveðnar tillögúr komið fram
í aðsendri grein (undir dulnefn-
inu ,,X“), sem birtist í 39. tbl.,
þ. 10. sept. þ. á. — Er fyrirsögn
greinarinnar „Skipaútgerð ríkis-
ins og stóru hluthafarnir í Eim-
skipafjelaginu“. Þar sem blaðið
hefir, með því að birta þessa
Múslkheftin
til jólagjafa, eru komin.
Verð frá kr. 2.25 bókin.
(frá 24 upp í 30 lög
í hverri).
KVIKMYNDA-
NÝUNGARNAR:
„13 ár.“
„Han, Hun og Hamlet“
„ODDS 777“
„SIE ODER KEINE1 ‘
„Der goldene Traum“
„Ungariske Nætter“
Eftirsóttustu „slagarar“
í auganblilcinu eru
TO HJERTERS SLAG
og
SIG DE ORD DU VED.
Yo-Yo-valsinn.
Flest þessi lög fást einnig
á plötum.
6 Jólasálmar í hefti aðeins
0.35 og 1.00.
Komið í kjallarann.
Hljóðfærahúsið
Og
ií
Htlabúð,
Laugaveg 38.
lólasælgæti:
Súkkulaði, -erlent og íslenskt.
Konfekt í skrautöskjum.
Jólavindlar við allra hæfi.
Ýmislegt góðgæti í jólapokana.
Appelsínnr frá lOjmrum.
Delecious epli.
TlfflF^NDI
Laugaveg 63.
Sími 2393.
Freðýsa
kom með Esju. Komið sem fyrst,
því það er hver ýsa farin, þegar
hrm er barin. Einnig
lúðnriblinpnr.
Hjörtur Hiartarson,
Bræðraborgarstíg 1.
Sími: 4256.
Holasalan s.f.
Sínti 4514.