Morgunblaðið - 09.03.1933, Qupperneq 3

étmtmmmmHim
MO|t,g,IJKgl,A,Áip
JRorgmiWaMfc
frt*«í.: H.f. Áryakur, Reykjaytk,
Rltstjórar: Jón KJartanaaon,
Valtýr Stefánaaon.
Rltatjðrn og afgrelóala:
Auaturatrœtl 8. — Slal 1800.
AudÝalngaatJórl: B. Hafbarc.
Aukl^alng-aakrlfatofa:
Auaturatrœtl 3 7. — Slaal (700
Helaaaalaoar:
Jón KJartanason nr. (742.
Valtýr Stefánaaon nr. 42(0.
E. Hafberg nr. (770.
Aakrlftaglald:
Innanlanda kr. (.00 4 ntánuBL
Utanlanda kr. (.60 * aaAnuQL
1 lauaaaölu 10 aura alntakl*.
(0 aura meB Leabðk.
„Skylt er skeggið
hökunni**.
* Þegar Jónas Jónsson stóð upp
tí Efrideild í fyrradag, og talaði
■'á móti ríkislögreglufrumvarpi
tstjórnarinnar, mun mörgum sem á
hlýddu hafa dottið í hug orðtak-
rið „skylt er skeggið hökunni“,
eða eitthvað því líkt.
Fyrir áramótin síðustu ljet þessi
forvígismaður hins íslenska komm
únisma á sjer skilja, að hann
myndi vera því fylgjandi að efld-
ur yrði máttur ríkisvaldsins til
bess að halda uppi lögum og
reglu í landinu.
Þá höfðu menn ekki fengið vit-
neskju um, að þessi fyrverandi
dómsmálaráðherra var í beinu
makki við kommúnistalýð lands-
ins, alt fram að bardaganum 9.
nóvember. Þá rjett í svip þorði
þessi kommúnistasprauta ekki
annað en látast vera andstæðing-
ur kommúnistanna.
En þegar á þing kom, í fyrra-
dag, og rætt var um lagafrum-
varp það, sem tryggja á friðinn
1 landinu, tryggja þjóðina. gegn
•ofbeldis og illræðisverkum komm-
únistanna, rann Jónasi Jónssyni
hlóðið til skyldunnar, svo hann
«tóð upp og taldi það óþarft með
■öllu að gera ráð fyrir, að þessi
pólitísku fóstui’börn sín haldi upp
■teknum hætti í óspektum sínum.
Loddaraskapur Jónasar var
nokkuð gagnsær í þinginu, er hann
talaði um, að það vildi svo vel til
að kommúnistarnir skömmuðu sig.
'En skammirnar hefir hann launað
með því a.ð útvega kommúnistum
feit embætti. Og skammirnar ætl-
ar hann að launa, með því að
halda uppteknum hætti, og lialda
hlífiskyldi vfir þeim, með því
að ónýta eftir mætti ríkislögregl-
una.
Því skammirnar eru afgreiddar
•eftir pöntun.
Jafnvel sauðtryggustu einfeldn-
ingum, sem af blindri matarást
"hafa fylgt Jónasi Jónssyni fram
á þenna dag, en telja sig í bænda,
Tióp, hnykti við. er þeir í fyrra-
-dag heyrðu af vörum hans að
Tiann, treysti sjer ekki til a.ð greiða
atkvæði með frumvarpinu um rík-
islögreglu til 2. umræðu.
Svo opinþeran kommúnista
töldu þeir leiðtoga sinn ekki vera
-að óreyndu máli.
En°landsbanki kaupir gull.
London 8. mars.
United Press. F. B.
Englandsbanki hefir keypt
Ti.282.639 sterlingspunda virði af
-ómvntuðu gulli. Frá því 24. jan.
mema gullkaup baukans 40.117.991
:sterlpd.
5am5teypustiórnin.
Stjórnarskiftin í fyrra.
Samsteypustjórnin var, sem
kunnugt er mynduð í þinglokin í
fýrra. Tildrögin að þeirri stjórn-
armyndun eru almenningi kunn.
Framsóknarstjórnin þáverandi
lágðíst fast á móti því, að leið-
rjetting fengist á því ranglæti,
Seta nú ríkir í tilkögun alþingis-
kosninga. Þeír flokkar, Sjálfstæð-
isflokkm-inn og Alþýiðuflokkur-
Ínn, sem settu stjómarskrár- og
kjördæma.málið efst á dagskrá,
lijeldu fast árjettlætiskröfunni og
vai-ð það til þess að stjórnin sá
sig til neydda, að biðjast lausnar.
Nókkrir þingmenn innan Fram-
sóknarflokksins vildu þó ganga til
móts við þá flokka, sem settu
kjördæmamálið iá oddinn. For-
ustu þeirra hafði Ásgeir Ásgeirs-
sön, þáverandi fjármálaráðherra.
Ásgeir Ásgeirsson og hans
stuðningsmenn vildu vinna ájð
friðsamri lausn kjördæmamálsins.
Þess vegna bauð hann andstöðu-
flokkunum þátttöku í myndun
samsteypustjórnar, með það fyrir
augum að vinna að friðsamri
lausn kjördæmamálsins. Þetta
strandaði þó, því að sósíalistar
neituðu að taka þátt í myndun
samsteypustjórnar.
Þá sneri Ásgeir Ásgeirsson sjer
til Sjálfstæðisflokksins og bauð
honum þátttöku í myndun sam-
steypustjórnar, gegn því skýlausa
loforði, að samsteypustjórnin inni
að lausn kjördæmamálsins milli
þinga.
Þar eð vonlaust var um, að tak-
ast mundi að fá kjördæmamálið
leyst á síðasta þingi, tók Sjálf-
stæðisflokkurinn boði Ásg. Ásg.
og Ijeði mann í samsteypustjórn
hans.
Grundvöllur samsteypu-
stjómarinnar.
Þegar samsteypustjórnin kom
fyrsta sinn fyrir Alþingi, lýsti
Ásg. Ásgeirsson forsætisráðherra
fyrir þingheiini tildrögum að
myndun hinnar nýju stjórnar.
Hann gat þess, að í óefni hefði
verið komið á Alþingi, vegna á-
greinings um lausn kjördæma-
málsins. Um tvær leiðir hefði
verið að velja. Onnur leiðin var
að rjúfa þing og stofna til nýrrá
kosninga. En sú leið hefði ekki
leyst vandamálin. Hin leiðin var
samningaleiðin. Hún var valin.
Lýsti forsætisráðherra yfir þrí,
að hann teldi það skyldu sam-
steypustjórnarinnar að leggja fyr-
ir næsta þing stjórnarskrárfrum-
várp, er fæli í sjer sanngjarna
lausn kjördæmamálsins.
Jafnframt gat forsætisráðherra
þess, að nýja stjórnin hefði að
baki sjer yfirlýstan stuðning eða
lilutleysi þeirra þingmanna í þeim
tveim flokkum, er að baki sam-
steypustjórninni stæðu. Það kom
og á daginn, því að á þessum samá
þingfundi báru sósíalistar fram
vantraust á stjórnina, en það var
felt með 30 :4 atkv.
Af þessari stuttu sögu sam-
steypustjórnarinnar er það ljóst,
að hún var eingöngu mynduð
með það fyrir augum, að finna
lausn á kjördæmamálinu.
1 Lausn kjördæmamálsins er því
sá grundvöllur, sem samsteypu-
stjórnin hvíliir á.
Stjórnarskrárfrumvarpið
nýja.
Þar sem lausn kjördæmamálsins
er sá grundvöllur, sem samsteypu-
stjórnin hvílir á, var það aug-
ljóst frá upphafi, að stjórnin
myndi leggja fyrir þetta þing
stjórmarskrárfrv., sem uppfylti
loforð hennar frá síðasta þingi.
Gerði hún þetta ekki, þá var sam
steypustjórnin þar með sjálffallin,
því að grundvöllurinn fyrir henn-
ar tilveru var horfinn.
Þetta var Ásg. Ásg. fosætisráð-
herra að sjálfsögðu ljóst, og þess
vegna lagði hann nú fyrir þingið
stjónarskrárfrumvarp, um lausn á
k j ördæmamálinu.
Stjórnarskrárfrumvarp Ásg. Ás-
geirssona hefir á sjer öll einkenni
samninganna, og er það eðlilegt og
skiljanlegt, þar sem tveir flokkar
eiga hjer hlut að miáli. Þar er
farið bil beggja í tillögum.
Hver verður afstaða
flokkanna?
Sjálfstæðisflokkurinn hefir fyr-
ir sitt leyti tekið vel á móti
stjómarskrárfrumvarpi Ásg. Ásg.
og talið það aðgengilegan samn-
ingsgrundvöll. Hann mun því
vinna áfram með Ásg. Ásg. að
lausn kjördæmamálsins á þessu
þingi.
Þegar samsteypustjórnin til-
kynti þingheimi komu sína í þing-
lokin í fyrra, var því haldið fram
af sósíalistum, að Sjálfstæðis-
flokkurinn befði enga tryggingu
fyrir því, að stjórnin inni að lausn
kjördæmamálsins. Þessu svaraði
Magnús Guðmundsson fulltrúi
Sjálfstæðisfl. í samsteypust j órn-
inni þannig (sjá Alþt. 1932, B,
bls. 2426):
„Við Sjálfstæðismenn höfum þó
þá tryggingu, að jeg hefi tekið
sæti í stjórninni af hálfu okkar
flokks, og jeg get lýst yfir því,
að jeg mun ekki véra í stjórninni
lengur en þangað til jeg veit,
að isú lausn fæst ekki, sem jeg
tel viðunandi/1
Þessi ummæli taka af skarið um
það, hvaða verkefni samsteypu-
stjórninni var fyrst og fremst
falið að inna af hendi. Og þar
sem fulltrúi Sjálfstæðisflokksins
hefir unnið að frv. því, sem nú
er lagt fyrir þingið og flokk-
urinn tekið því vel sem fram-
lialdandi samningsgrundvelli, má
óefað fullyrða, að Sjá.lfstæðisfl.
mun ekki bregða fæti fyrir málið
og þar með slíta ' samvinnunni
milli flokkanna.
Hinsvegar er alt á huldu enn
um það, hvað Framsóknarflokk-
urinn ætlar að gera í stjórnar
skrármálinu.
Tíminn, málgagn Jónasar frá
Hriflu, lýsir yfir því, að Fram-
sóknagflokkujrinn beri enga á-
byrgð á þessu nýja stjórnarskrár-
frumvarpi. Ábyrgðina beri Ásg.
Ásg. einn og samsteypustjórnin,
segir Tíminn.
Auðvitað er ekki mikið leggj-
andi upp tir þessum orðum Tím-
ans. Blaðið er, sem kunnugt er,
málgagn Jónasar frá Hriflu, en
Fjórir menn ðrukna
af bát úr Grinöauík.
Einn bátuerja kemst lífs af.
1 gærmorgun átti Morgunbl. tal
við Einar Einarsson útgerðarmann
í Garðhúsum í Grindavík, og sagði
hann frá jslysi því, er þar vildi
til í fyrradag.
Bátar í Grindavík voru flestir
á sjó þann dag, enda þótt sjór
væri hár og hvassviðri.
Einn af bátum Einars, Óska-
björn, fekk á sig hnút er hann var
að draga línuna, og hvolfdi bátn-
um.
Bátverjar voru 5, og komust
allir á kjöl.
En nokkru síðar velti alda bátn
um á kjöl aftur, og komust menn-
irnir.upp í bátinn; allir, eftir því
sem Einar best vissi.
Nú maraði báturinn í kafi full-
ur af sjó, og urðu mennirnir inn-
kulsa hver af öðrum eða druknuðu
þarna í hátnum.
Síðar um daginn kom þangað
annar bátur Einars, „Þorbjörn“,
og er formaður hans Guðjón Kle-
mensson. Þá var aðeins einn lif-
andi af bátverjum Óskabjörns,,
Vilmundur Stefánsson, frá Reyð-
arfirði, og varð honum bjargað.
Formaður á Óskabirni var Guð-
mundur Elrlendsson. Lík hans var
í bátnum þegar Hafurbjörn kom
að, og var því bjargað í land.
Aðrir, sem druknuðu voru þess-
ir:
Sæmundur Jónsson, 22 ára iir
Grindavík.
Magnús Tómasson, 30 ára frá
Gegnishólum.
Gunnar Jónsson, 20 ára, frá
Broddanesi í Strandasýslu.
Guðmundur Erlendsson lætur
eftir sig ekkju og tvö böm, en
hinir þrír er druknuðu vom ó-
kvæntir.
Óskabjörn var 5,8 smálestir að
stærð.
Nánar um Grindavíkurslysíð
Það var um kl. 2 á þriðjudag
að bátnum Óskabirni hvolfdi. —
Voru bátverjar að draga línuna
og voru á þriðja bjóði.
Þeir komust allir fimm á kjöl
og allir upp í bátinn aftur, er
hann kom á kjöl aftur.
Um sama leyti og þeir komust
upp í bátinn, sáu þeir bát skamt
hafa verið báturinn Þorbjöra, eP
síðar kom til sögunnar.
Þeir stóðu nú allir uppi í Óska-
birni, er maraði í ltafi og hróp-
uðu eins og þeir gátu. En bát-
verjar á Þorbirni sneru sjer und-
an veðrinu og frá Óskabirni, og
urðu því einskis varir.
Er Þorbjörni var kominn úr aug-
sýn dapraðist yfir þeim fjelögum.
Og svo fór að þeir hnigu í valinn
hver af öðrum. Síðastur andaðist
Gunnar Jónsson.
En skömmu síðar sá nú Vil-
mundur Steflánsson, er einn var
eftir lifandi af þeim fjelögum, og
skýrt hefir frá þessum sorglega
atburði, hvar bá.tur kom í aug-
sýn. Lifnaði nú lífsvon hans að
nýju, er varð til þess að haim
fekk þrótt til að ná sjer í
bambusstöng, sem var í bátnum
Og Isetja á hana veifu.
En báturinn sem þarna var í
áugsýn var Þorbjörn. Höfðu bát-
verjar á Þorbirni byrjað að draga
línu sína, en línan slitnaði brátt.
Er það vildi til, skimuðu þeir
kringum sig, áður en þeir leit-
nðu til lands. Og þlá sáu þeir veifu
Vilmundar.
Kom nú Þorbjörn rakleitt þang-
að sem Óskabjörn var, og tókst
brátt að bjarga Vilmundi í Þor-
björn. Lík formannsins, Guðm.
heit. Erlendssonar lá þvert yfir
þóftuna í austurrúminu. Og þess
vegna náðist það. En lík hinna.
mannauna munu hafa legið niðri
í bátnum er Þorbjörn kom að.
Varð ekki meira að gert, því vel
gat farið svo, að Þorbjörn fengi
skemdir af og var þá öllum bát-
verjum þar hætt.
Vilmundi leið vonum betur
í gær.
Fleiri Grindavíkurbátar
hætt komnir.
1 óveðrinu á þriðjudaginn var1
Grindavíkurbáturinn Sæborg hætt
kominn. Formaður er Sæmundur
Níelsson. Fjekk báturinn svo mik-
inn sjó, að mennirnir stóðu í klof
í sjó í bátnum. En það vildi þeim
til, að tókst að halda vjelinni í
gangi, og komust þeir hjálpar-
laust í land.
Tveir bátar aðrir voru dregnir
frá sjer áleið til lands.En þaðmun að landi þann dag.
hann hefir frá upphafi barist fæti fyrir stjórnarskrárfrumvarpi
gegn samsteypustjórninni og gert hans, því að það mál var gmnd-
alt til að eyðileggja samstarf völlurinn að hans stjórnarmyndun
flokkanna. En sennilega má ganga út frá
Það er lítt hugsanlegt, að Fram
sóknarflokkurinn sem heild ætli
að snúast gegn stjórnarskrár-
frumvarpi Ásg. Ásg. Langsam-
lega meirihluti flokksins studdi
samsteypustjórnina í fyrra, með
þeirri vissu, að aðalverkefni stjórn
arinnar yrði lausn kjördæmamáls
ins.
Fari svo, að Framsóknarflokk-
urinn snúist nú gegn stjórnar-
skrárfrumvarpi Ásg .Ásg., þá eru
dagar samsteypustjórnarinnar
þar með taldir. Ásg. Ásg. gæti
vitanlega ekki setið stundinni
lengur við völd, ef brugðið yrði
því, að ekkert mark sje takandi á
ummælum Tímans. Hann mælir
aðeins eins og Jónas frá Hriflu
vill að fara muni. Hinir gætnari
,menn í Framsóknarflokknum
munu áreiðanlega styðja Ásg.
Ásg. í að koma í gegn stjórnar-
skrármálinu og með því tryggja
framhaldandi samstarf flokkanna.
Heimatrúboð leikmanna, Vatns-
stíg 3. Almenn samkoma í kvöld!
kl. 8.