Morgunblaðið - 28.03.1933, Síða 3

MOSGUNBLAV1B
3
JRðt^nnUaM^
Útxaf.: H.Í. Arvakur, StTkJtTlk.
Sltatjörar: Jön KJartanuoB. .
Valtyr Btaíánaaoa.
Kltatjörn og afgrralBala:
Auaturatrætl 8. — Btaa.1 1100.
áuKlýalnraatjörl: H. Haíborv.
áUKlýalncaakrlfatofa:
Auaturatratl 17. — Slaal >700
Holaaalatar:
Jön Kjartanaaon nr. >741.
Valtjr Steí&naaon nr. 4M0.
E. Hafberg nr. >770.
Aakrlftaajald:
Innanlanda kr. >.00 á aaánnVL
Utanlanda kr. >.50 á aUnull,
f lauaaaölu 10 aura elntaklV.
>0 aura maB Uoabök.
Lygar á þjóðuerja.
Berlin, 27. mars.
Hitler i'rtti nýlega fund með
■Oöbbels utbreiðslumálafulltrúa, og
ræddu þeir um skipulag liins nýja
útbreiðshiráÖU'neytis. — Einnig
ræddu þeir um það, hvað gera
:ætti gegn ])eirn árásum, sem þýska
•stjórnin vrði fyrir í Ameríku og
Englandi, þar sem henni væri bor-
ið á brýn að hún ofsækti Gyðinga,
og kom þeim saman um, að að svo
miklu leyti sem það væri Þjóðverj-
ai sem ættu upptökin að þessu,
skýldi farið með þá sem landráða-
menn.
von Neurath ut.anríkisráðherra
’hefir í opinberri tiikvnningu tekið
áfstoðu gegn fregnum og skrifum
erlendra blaða, sem sjeu Þýska-
‘landi og þýsku stjórninni fjand-
samlega, eins og til dæmis sii
fregn, að Nazistar hafi kveikt í
þýsku Ríkisþingsbyggingunni. —
Jafnframt mótmælir stjórnin þeim
fregnum, sem nú eru mjög lit-
breiddar erlendis, að Gyðingaof-
sóknir eigi sjer stað í Þýskalandi.
, Lögreglustjórinn í, Beriin hefir
framlengt um óákveðinn tíma
Ibannið á útkomu blaðanna Berlin
am Morgén og Eeho von Berlin.
ÍFÚ.).
Suiplegt slys.
Drertffur verður fyrir
bifreið og bíður bana.
Á sunnudaginn lagði strætis-
vagninn RE 854 á stað frá Lækj-
artorgi og ók inn Hverfisgötu.
Var bíllinn fullur af farþegum.
Þegar komið var móts við lnisið
'Hverfisgötu 75 var 6—7 ára dreng-
ur að leika sjer þar á gangstjett-
inni. Hljóp hann svo út á götuna
og hartnær yfir hana, en sneri þá
við og hljóp beint fyrir bifreiðina.
Slapp hann fyrir hægra fram-
bjólið, en varð þá fyrir fjöðrinni
framan á bílnum og fell á götuna,
en bíllinn fór yfir hann. —- Fór
hægra afturhjól bifreiðarinnar yf-
ir brjðst hans og dó hann sam-
stundis.
Drengurinn hjet Hinrilc Guð-
mundsson og átti heima á Hverfis-
götu 80 hjá móður sinni. Lögregl-
an flutti lík hans suður i Lands-
spítala.
Bifreiðarstjórinn heitir Jón Sig-
mundsson og er viðgerðarmaður
hjá Strætisvagnafjelaginu. Elcur
hann sjaldan, enda mun hann ekki
hafa fullkomið ökuleyfi (til mann-
flutninga).
Af veiðum kom Hafsteinn í gær-
morgun með 70 tunnur lifrarl
Löggæslan i Reykjavík
og iögreglnst| órinn.
Ibúum Reykjavíkur liefði áreið-
anlega þótt sú fregn ótrúleg, ef
þeim hefði verið tjáð það fyrstu
dagana eftir atburðinn sem hjer
slteði 9. nóv. s.l„ að lögreglustjór-
inn í bænum, Hermann Jónasson,
berðist gegn því, að ríkið kæmi
hjer upp lögregluliði, bæjarlög-
reglunni til styrktar og aðstoðar.
Enda fór lögreglustjórinn ekki
dult með það fyrstu dagana eftir
9. nóv., að nauðsyn bæri til, að
koma upp varaliði hjer í bænum.
Var hann og þá um þetta í fullu
samræmi við sinn pólitíska læri-
föður, Jónas Jónssoh’ frá Hriflu,
sem af ótta við íslenska bændur
ekki þorði annað en að taka af-
stöðu gegn samherjum sínum,
sósíalistum og kommúnistum.
En Adam var ekki lengi í Para-
dís. Jónasi frá Hriflu rann brátt
blóðið til skyldunnar; gerðist
hann brátt þögull um ríkis eða
varalögregluna og tók að sitja
leynifundi með forsprökkum upp-
þotsmanna frá 9. nóv. Og þegar
stjórnin lagði fyrir Alþingi frv.
sitt um lögreglu ríkisins, var Jón-
as frá Hriflu, áður en hann vissi
af, kominn opinberlega í lið kom-
múnistanna
í ræðu þeirri, sem hann flutti
um málið í efri deild var hann til
að byrja með mjög á báðum átt-
um. En áður en hann vissi sjálfur
af, var hann farinn að tala gegn
málinu. Hann mátti ekki heyra
nafnið „ríkislögregla“ nefnt og í
lok ræðu sinnar kvað hann upp úr
um það, að ríkið ætti enga lög-
reglu að hafa. Hins vegar gat
hann hugsað sjer, að Reykjavík-
urbær yrði skyldaður til að hafa
60 manna lögreglusveit og að ríkið
greiddi 15% af kostnaðinum.
Þegar lögreglustjórinn í Reykja
vík, Hermann Jónasson sá hvernig
hans pólitíski lærifaðir hafði hring
snúist í ríkislögreglumálinu, fór
hann sjálfur brátt að verða veikur
í trúnni. Hann hafði að vísu erfiða
aðstöðu, því að sjálfur hafði hann
hvað eftir annað látið Tímann
básúna það, að það hefði verið
hann — Hermann Jónasson —
sem hefði ráðið öllu um fyrir-
komulag varalögreglunnar, sem
stofnuð var hjer í bænum eftir
óeirðirnar 9. nóv. Meira að segja
ljet Hermann Jónasson á sjer
skilja, að lögreglusveit þessi
hefði verið stofnuð eingöngu fyrir
hans kröfu og að hann hefði einn
ráðið því, hver yrði foringi þessa
liðs o. s. frv.
En þegar Hermann Jónasson
sier, að hans pólitíski lærifaðir,
Jónas frá Hriflu vill ekkert með
ríkislögreglu hafa, ,snýr hann óð-
ara við blaðinu og berst nú einnig
gegn þessari lögreglu.
Tíminn skýrir frá því á laugar-
daginn var, að fundur hafi verið
haldinn í Framsóknarfjelagi Rvík-
ur á fimtudagskvöld s l. og að þar
hafi verið rætt um frv. stjórnar-
innar, um lögreglu ríkisins. Frum-
mælandi var Hermann Jónasson
lögreglustjóri.
Eftir því sem Tíminn skýrir frá
framsöguræðu Hermanns á þessum
fundi, hefir nú ekki gengið hnífur
á milli skoðana lögreglustjóra og
Jónasar frá Hriflu. Lögreglustjór-
inn fordæmdi nafnið „ríkislög-
regla“ og fann frv. yfirleitt alt
til foráttu. Og liann kom að lokum
fram með sömu uppástunguna og
Jónas frá Hriflu var með í þing-
inu, að bæjunum yrði gert að
skyldu að auka lögreglulið sitt,
gegn styrk úr ríkissjóði. Þessari
uppástungu fylgdi svo alt Hriflu-
liðið, sem á fundinum var, að sögn
Tímans.
Þá er nú svo komið, að sjálfur
handhafi lögregluvaldsins í Reykja
vík, Hermann Jónasson, er geng-
inn í lið með þeim mönnum, sem
berjast gegn ríkis- eða varalög-
reglu í höfuðstaðnum. Hingað til
liafa það verið ofbeldismenhirnir
frá 9. nóv., sem liafa barist gegn
aukinni lögi-eglu hjer í bænum.
Nú hefir þeim bæst við nýr, óvænt
ur liðsmaður, þar sem er sjálfur
lögreglustjórmn.
Þessi undarlega og óskiljanlega
framkoma lögreglustjórans gefur
tilefni til, að rifja upp það sem
hjer gerðist 9. nóv. s.l.
Bœjarstjórn Reykjavíkur sat á
ráðstefnu til þess að taka ákvarð-
anir um málefni bæjarins. Mitt í
ráðstefnunni ryðjast þar að of-
beldismenn úr liði kommúnista og
sósíalista- Þeir hóta hæjarfulltrú-
unum líkamlegu ofbeldi, ef þeir
ekki vilja gera eins og ofbeldis-
mönnunum best líkar. Og þeir
láta sjer ekki nægja ofbeldishót-
anir, falin barefli eru tekin upp
og ofbeldisverkin framkvæmd.
Leikur þessi endar með því, að
bæjarstjórnarfundinum er hleypt
upp, en 22 lögregluþjónar, sem í
viðureign þessari lentu, voru meira
o’g minna slasaðir, sumir bein-
brotnir, aðrir með flakandi sár á
höfði og nokkrir hlutu alvarleg
meiðsl innvortis.
Lögreglustjórinn komst sjálfur
ómeiddm’ úr þessum leik, og það
var ekki honum að þakka, að hans
dyggu þjónar komust lifandi þar
frá. —
En hart er það vissulega, að lög-
reglustjórinn skuli nú launa hina
dyggu og djarfmannlegu fram-
komu lögregluþjónanna með þvi
að berjast gegn því, að ríkisvaldið
hafi hjer jafnan til taks nægilega
öflugt varalið, lögreglusveit bæj-
arins til aðstoðar ef nauðsyn kref-
ur. Það er vitanlega engin lausn á
málinu að segja, að hið fasta lög-
reglulið bæjarins skuli skipað 50
—60 mönnum, því að þeir atburðir
geta komið fyrir og hafa komið
fyrir, sem sýna, að sú lögregla
getur orðið of veik.
Það er vitanlega gott og sjálf-
sagt, að hafa hina föstu lögreglu
bæ-jarins öfluga og vel æfða.. En
þar sem það hefir sýnt sig, að slík
lögregla —og það jafnt þótt fylgt
yrði fylstu kröfu Hermanns Jón-
assonar um fjölmenni hennar —
getur orðið of veik, þá er það
skylda ríkisvaldsins að hafa til
varalið, sem grípa má til í ein-
stökum tilfellum.
Lögreglustjórinn í Reykjavík er
ekki svo blindhr að hann elcki sjái
nauðsyn ríkis- eða varalögreglunn-
ar. En hann er pólitískur sendi-
sveinn kommúnistans, Jónasar frá
Hriflu. Þess vegna berst hann nú
gegn ríkislögreglunni. En það, að
afnema nú ríkislögregluna þýðir
ekkert annað en það, að stofna
lífi lögreglunnar í hættu þegar ó-
aldarlýður kommúnista rís upp
næst og þar með er líf og eignir
borgaranna í voða.
Skrípalœti kommúnlsta
A sunnudaglrm.
K3. 4 á sunnudaginn hóuðu kom-
múnistar saman fundi í Fjalakett-
inum við Bröttugötu. Þar talaði
meðal annars Halldór Kiljan Lax-
ness mjög í anda Hriflunga á móti
varalögreglunni. En Einar Olgeirs
son talaði á móti Hitler.
Síðan var samþykt tillaga á
fundinum um það að ganga undir
rauðum fánum heim til bústaðar
þýska ræðismannsins og hrópa
Hitler af og stjórn hans!
Gengu nú fundarmenn vestur á
Sólvallagötu, þar sem þýski ræðis-
maðurinn á heima. Gengu tveir
menn í liúsið með fundarályktun-
ina, en fengu þar hvorki viðtök-
ur nje svör, því að þýski konsúll-
inn ,er erlendis. Þá ljetu nokkrir
óaldarseggirnir sjer nægja að
stinga skrifuðum miða undir hurð-
ina og hrópa: ,Niður með Hitler!‘
fyrir utan mannlaust hiisið.
Yar nú haldið niður í bæinn aft-
ur og niður að útvarps- og lands-
símastöð. Þar bar þá að — senni-
lega af tilviljun — útvarpsstjór-
ann, og var hann fótgangandi.
Fóru þá foringjar kommúnista að
tala við hann og kröfðust þess, að
litvarpið „flytti óhlutdrægar fregn
ir frá Þýskalandi“ og enn fremur
krafðist Einar Olgeirsson þess að
fá að halda fyrirlestur í útvarpið
um ástandið í Þýskalandi. Jónas
Þorbergsson var mjög bljúgur og
blíður og lofaði því að kalla sam-
an litvarpsráðsfund til þess að
taka ákvarðanir um þetta. En þá
virtist svo sem kommúnistar krefð
ist þess að fá svar fyrir kl. 8 um
kvöldið, því að nokkrir þeirra
ljetu dólgslega um það, að ef þetta
fengist ekki fram, myndi þeir
þá halda annan fund og aðra
kröfugöngu.
Eftir þetta söfnuðust kommiin-
istar framan við hús H. Benedikts
sonar & Co„ en á tröppum hússins
höfðu 20—30 drengir um ferming-
araldur safnast saman. Kommún-
istar ætluðu að reka drengina af
tröppunum, en þeir neituðu og
stóðu fastir fyrir. Þá óð einn
dólgur úr bardagaliði kommúnista
(með rauðan borða sem einkennis-
merki) upp á tröppurnar og ætl-
áði að rusla drengjunum niður. En
þeir voru hvergi smeikir og einn
þeirra, 12—13 ára gamall, hljóp á
bardagmanninn og gaf honum
skalla undir kverkina, svo að hann
liraut öfugur niður af tröppunum
og fell í götuna.
Urðu svo smáryskingar þarna,
en að lokum ljetu kommúnistar
sjer nægja, að standa neðan við
tröppurnar. Ætluðu þeir þá að
fara að syngja „Tnternationalen“,
en drengirnir hófu þá að syngja
„Eldgamla lsafold“ og settu þá út
af laginu. Fór svo tvisvar. Gerð-
ust kommimistar þá aðsúgsmiklir
Nýkomið:
Ferminffarkjólaefni
frá 2.50 mtr.
Kápuefni, fallegt úrval.
Kápur og: Kjólar á ferming;-
artelpur.
Matrosaföt.
Kjólasilki, svört og mislit frá
4.75 mtr.
Kasmírsjöl frá kr. 35.00
Frönsk Sjöl.
Regnhlífar, fallegt úrval.
Upphlutasilki frá kr. 5.80 f
upphlutinn.
Peysufatásilki, 16.50 mtr. og
margt fleira.
Verslun
Guðbl. Bergþörsdúttur.
Lauffaveg 11. Sími 4199.
Hestamannafjelagið Fákur.
flðalfuidur
fjelagsins verður haldinn í K. R.-
húsinu (uppi) í kvöld kl. 8%.
Dagskrá samkvæmt ákvæðum
fjelgaslaganna.
Lagabreytingar.
STJÓRNIN.

fcfr illt Ml isleoskn tkipam!
'Z ..... — ...'■ -»
við drengina og að lokum tókst
þeim að belja „Internationalen“.
Eftir það hrópuðu þeir: „Niður
með Hitler“ og heldu svo heim í
Fjalakött og slitu samkomunni.
5jósly5.
Árekstur milli fær-
eyskra fiskiskipa.
^ Annað skipið sekkur
en allir menn bjargast.
Á laugardaginn var rakst fær-
eyski kútterinn „Nolsoy“ frá Þórs
höfn á færeysku skonnortuna ,Ppi‘
frá Klaksvík fyrir vestan Vest-
mannaeyjar.
Þetta v^r siðari hluta dags og
var mikill stormur. „Nolsoy“
braut hitt skipið mjög og hengu
þau saman dálitla sund. Mennirn-
ir á „Ppi“, 28 að tölu, gripu tæki-
færið til að komast yfir í „Nol-
soy“ og tókst þeim það með því
að sæta lagi þrisvar sinnum. Rýett
á eftir að þeir höfðu allir bjarg-
ast, losnuðu skipin sundur og
sökk „Ppi“ þá þegar.
Nolsoy mun hafa brotnað fur.ðu
lítið og kom með skipbrotsmenn
hingað á sunnudaginn.
Sjórjettarpróf fer fram hjá
danska sendiherranum í dag yfir
skipshöfninni á „Nolsoy“. — En
skiþshöfnin af „Ppi“ fór utan
með „íslandi“ i gærkvöldi og fara
sjórjettárþróf yfir henni fram í
Færeyjum.