Morgunblaðið - 09.07.1933, Qupperneq 2

2
MOKGUNBLAÐIÐ
Tekjur og skulöir ríkissjóðs.
Oft geta menn á einu auga-
1>ragði fengið yfirlit yfir flókin
töiukerfi, ef úr þeim eru gerð
línurit.
Línurit það spm hjer birtist er
;) við góða kenslustund um fjár-
málastjórn laudsins undanfarin ár.
Línuritið sýnir tekjur og skuldir
í'íkissjóðs 1924—1932. Tölur mæli-
kvarðans miljónir króna. Stryka-
súlumar eru tekjur ríkissjóðs,
í miljónum króna en svörtu súl-
urnar eru ríldsskuldirnar.
Fjármálastjórnin 1924—1927 er
þessi: Þegar tekjur verða óvenju-
lega háar 1925, eru skuldir látnar
læklca. Síðan koma tekjurýr ár, og
skuldir lækka samt lítilsháttar.
En 'á Framsóknartímabilinu r
jútkoman: Tekjumikið ár, 1928, og
'íkuldírnar iiækka saöitímis. Hvert
tekjuháa árið kemur af öðru og
Iskuldir fara hækkandi uns komið
er í nvxverandi ófremdarástand, sem
j 'est á ái'inu 1932, tekjur komnar
niður í fyrra far, en skuldirnar
|upp úr öllu valdi.
Fult eins vel sjest á 2. mynd a
jbls. 3 hvernig komið er; vaxta-
.byrði ríkissjóðs nærfelt þrefölduð,
Jen tekjur sömu og fyr á árum.
Framtíðarmdl Reykjauíkur
og forkólfar sósíallsta
Forkólfar sósíalista lijer í bæn-
nm hafa sennilega aldrei sýnt
greinilegar sitt rjetta innræti í
garð Reykvíkinga heldur en nú
síðustu dagana, þegai- verið var
að taka ákvarðanir í tveimur
slærstu framtíðarmálum bæjarins,
þ. e. virkjun Sogsins og hitaveit-
nnni.
Soffsvirkjunin.
Sósíalistar hafa mikið skrafað
og skrifað um Sogsmálið síðustu
árin. En alvöruna sýndu þeir best
-' síðasta þingi, og svo aftur núna.
Þeir Jón Þorláksson og Jakob
Möller fluttu á síðasta þingi frv.
það um virkjun Sogsins, sem legið
hafði fyrir fyrri þingum, en Fram-
sóknarmenn jafnan felt. Aðalfor-
ingi sósíalista, Jón Baldvinsson
liafði verið meðflutningsmaður að
frv. þessu á fvrri þingum. Honum
var einnig gefinn koslur á að vera
t eðflm. á síðasta þingi. en kemn-
un færðht imdan því! SVvIdi ])etta
hafa verið af áhuga fyrir málinu?
En frv. náði nú samt fram að
ganga, og er nú orðið að lögum.
f þessum lögum um virkjun
Sogsins er svo fyrir mælt, að rík-
isstjórnin skuli á árunum 1933—
1934 láta framkvæma nauðsynleg-
ar vegabætur, vegna virkjunarinn-
ar, en helmingur þess kostnaðar
skuli endurgreiddur ríkissjóði af
fje Sogsvirkjunarinnar, liegar lán
hefír verið fengið til hennar.
Á það' var bent í þinginu, og
rjettilega, að þessar vegabætur
gætu orðið veigamikinn styrkur
verkamönnum nú í atvinnuleysinu.
Og þetta ættu forkólfar sósíalista
að geta skilið.
En hvað skeður?
Á síðasta 'bæjarstjórnarfundi
skýrði borgarstjóri frá því hvað
liði framkvæmdum á þessum fyrir-
huguðu vegagjörðum.
Borgarstjóri gat þess, að hann
hefði snúið sjer til rikisstjórnar-
innar þegar eftir þinglokin og
grenslast eftir fyrirætlunum henn-
ar. í málmu. Hún setti þá þau
-.kilvi-ð i Pvrir framkvæmdum á
þesu ári að bærinn legði fram
bað <*í«. ri'i cm<r-v:rk iuninni væri
æ+þð rð g-eíða. Einnig hefði
orðið nokkur skoðanamnnur um
það, hvar vegagerðin skyldi haf
in. hvort heídur frá þjóðveginum
austan Þingvallavatns, eða frá
Grímsnesbraut, uup með Sogi. —
Vegamálastjóri hjelt fram leiðinni
austan Þingvallavatns, bví hann
taldi að Þingvallabraut yrði að-
allega notuð til flutninga til Sogs
virk.junar. Samkomulag varð svo
um það, eftir tillögu vegamála-
stjóra, að vegur yrði gerður báð-
ar leiðirnar og byrjað frá Gríms-
nesbraut, enda mætti þá fara
hvora leiðina, sem hentara þætti.
— Fjelst ráðherra á þessa mála-
miðhln.
Vegagerð þessi mun alls kosta
um 240 þús. kr., og við það að
báðar leiðirnar eru farnar, hækk-
ar hlutur Sogsvirkjunarinnar í
köstnaðinum um 30 þús. kr.
Borgarstjóri lagði fyrir bæjar-
stjórnarfund tillögu um, að miðl-
unartillaga vegamálastjóra yrði
samþykt og að 30 þús. kr. yrði
til bráðabirgða Iánaðar ríkis-
sjóði af fje Rafmagnsveitu Reykja
víkur, sem síðan yrði endurgreitt
af fje Sogsvirkjunarinnar, enda
skyldi þá byrjað á verkinu nú
þegar, og Reykvílringar látnir
sitja fyrir vinnunni.
Tillaga borgarstjóra var sv,o-
hljóðandi:
„Bæjarstjórnin heimilar bæjar-
ráðinu að leggja fra'm sem lán til
ríkissjóðs af fje rafmagnsveitunn-
ar alt að helmingi kostnaðar við
vegagerð vegna virkjunar Sogs-
ins samkvæmt 3. grein laganna
um virkjun Sogsins, enda verði
bæjarmenn látnir sitja fyrir at-
vinnu við þessa vegagerð og byrj-
að á verkinu nú þegar.“
Nú mætti ætla, að sósíalástar i
bæjarstjórn hefðu fagnað þessari
lausn málsins, þar sem hjer var
um að ræða eigi litla atvinnubót.
En það var öðru nær. Ólafur
Friðriksson hafði orð fyrir þeirra
hönd á bæjarstjórnarfundi og
hafði alt á hornum sjer. Hann
vildi ekki að samið yrði við ríkis-
stjórnina, eins og borgarstjóri
lagði til. Hann vihli ekki að vega-
málastjóra yrði falin framkvæmd
verksins, heldur bæjarráði og
borgarstjóra, enda þótt þá hefði
ekkert fje fengist úr ríkissjóði á
móti. Hann vildi ekki hfita þeim
kaupgreiðslutaxta, sem ríkið greið
ir við vegavihnu, heldur heimta
Dagsbrúnartaxta.
Ef ÓI. Fr. og sósíalistar liefðu
fengið vilja sinn í þessu máli, þá
hefðu Reykvíkingar orðið af
þeirri vinnu, sem þarna er í boði,
á þessu sumri.
En svo fóru leikar, að Ó. Fr.
og sósíalistar urðu undir, og til-
'aga borgarst.jóra samþykt. Verð-
ur bá væntanlega byrjað á vega-
gerð þessari, í þessari viku.
í
Hitaveitan.
Sennilega er hitaveitan glæsi-
I^gasta framtíðarmál Reykjavík-
urbæjar. Alment gera menn sj.er
ekki Ijóst, hve geysimikla þýð-
ingu það hefði fyrir bæinn, ef
takast mætti að finna nægilega:
mikið af heitu vatni svo nálægt
bænum, að það þætti borga sig
að leiða til bæjarins og nota til
upphitunar og annarar notkunar
' húsum. Þetta hefði menn skilið
betur á þeim árum. þegar verð
á kolum var hjer 100—200—300
krónur tonnið; og víst er það, að
enn geta þeir atburðir komið fyr-
ir, að erfitt verði fyrir okkur fs-
lendinga að fá kol nema með ærn-
um kostnaði.
Jón Þofláksson borgarstjóri
hefir allra manna bestan skilning
á þessu máli. Hann vildi því'
Höfum fengið fáein stykki af:
„Serva“ handsláttuvjelum 14.“
Þessar vjelar eru búnar til úr prima sænsku stáli og eru
með kúlulegum. Þær eru svo Ijettar, og auðveldar í notkun
að laver unglingur getui' unnið með þeim. Ef þjer viljið
hafa fagran blett við hús yðar þá notið „Serva“ hand-
sláttuvjel, með því að nota hana verður bletturinn þjettur
og allur jafn sleginn.
Sími; 1—2—3—4.
Til Ólafsvíkur
og Sn»follsness
verða framvegis ferðir alla þriðjudaga kl. 9
árd. Frá Ólafsvík hvern fimtudag.
Aðalstððin,
Sími 1383 (tvær línur).
íslenskar afnrðir
seldar í umboðssölu. Ullarverðið er sem stend-
ur hækkað rnikið.
Albert Obenhanpt,
Klosterallee 49, Hamburg 37. Símnefni: sykur Hamburg.
EattabAðln
Austurstræti 14 (uppi).
Allir hattar seldir með nið-
ursettu verði. Dálítið eftir
af 5 og 10 króna höttunum.
Onnnlang Brient.
Veitingar og gxsting
á Reykjnm i Hrntafirði.
Þar er tekið á móti dvalargestum, um lengri og skemri
tíma. — I húsinu er heit sundlaug, útvarp og sími.
Einnig er hægt að fá sjóböð.
tryggja Reykjavíkurbæ kauprjett-
inn að þeim jarðhita í nágrenni
bæjarins, þar sem mestar eru lík-
ur fyrir að gagni geti orðið, en
það er jarðhitinn í Reykja- og
Reykjalivolslandi í Mosfellssveit.
>Svo haganlega hafði borgarstjóra
tekist að koma fyrir samningum
urn þessi kauprjettindi, að bær-
inn má hafa þau á bendi í 3 ár
og nota þann tíma til rannsókna
4 hitasvæðinu. Ákveðið er hámark
'raupverðs, ef bærinn vill kavipfl
að þrem árum liðnum (150 þús.!
kr.). Vilji bærinn hinsvegar ekki
kaupa jarðhitann að rannsókn
lokinni, þá skal hann greiða jarð-
eigendum 15 þús. kr.
Sósíalistar hafa barist gegn
þessu máli á bæjarstjórnarfund-
um undanfarið. Ólafur Friðriks-
son, Sigurjón Á. Ólafsson og Sig.'
Jónasson eyddu löngúm tíma í að :
Krlstfn Jacobsen.
reyna að sannfæra bæjarstjórn
um það, að rangt væri að gera
i fyrirfram samning um kaupfh á
jarðhitanum, rjett eins og þessir
lierrar viti ekki, að rannsókn ein
' getur úr því skorið hvers virði
jarðhitinn er; og leiði rannsókn
í ljós, að þarna megi fá mikið
rneira vatn og heitara með borun
heldur en nú er fáanlegt, þá er
mikilsvirði fyrir hæinn að liafa
trygt sjer kauprjéttinn fyrir á-
kveðið hámarksverð.
En þetta skilja ekki sósíalistar
í bæjarstjchn Reykjavíkur. Þeir
gertSu alt sem þeir gátu til að
koma þessu máli fyrir kattái’nef.
En þeim tókst þnð ekki. Bæjar-
stjórn samþykti með atkvæðum
Sjálfstæðismanna, að tryggja hæn-
um kauprjettinn að jarðhitanum.
Sósíalistar greiddu allir atkvæði
á móti málinu.