Morgunblaðið - 23.11.1933, Síða 5

Ofriðarhættan í Asiu.
777 vinstri: Vorosjilov hermálaráðgjafi Rússa. I miðju: Japanskar hernaðarflugvjeiar hjá landamœrum
Rússlands. Til hœgri: Araki hermálaráðherra Japana.
birgðafrið við Kína. Bandaríkin
hafa nóg að gera að hugsa um
fjármál sín og kreppuvandræði.
Einræðisbrölt i'oj-setans og afskifti
hans af atvinnuvegunum hefir bund
ið Bandaríkin enn fastar við þessi
málefni, svo að þau geta nú ekki í
mörg horn litið. Að vísu hafa þau
reynt að tryggja sjer vináttu Rússa
með því að viðurkenna Sovjet op-
inberlega og gera viðskiftasamninga
við það. Og máske Bandaríkin
muni lána Rússum fje til herkostn-
aðar? Því að enda þótt Bandaríkin
hafi .slienia reynslu af því að láita
i’je til hernaðar, þá mundu þau af-
saka þetta lán með því, að Rnssar
væri eigi að berjast fyrir sínum eig-
in hagsmunum, heldur einnig hags-
munum Bandaríkja.
Járnbrautarstöð á austur-kinversku járnbrautinni, scm deila
Japana og Rússa hófst út af.
Það er ekki auðvelt fyrir vest-
rsenar þjóðir, að setja sig inn í
hugsanaferil og stjórnvisku Aust-
nrlandaþjóða í stjórnmálabrögðum
eru þær svo miklu liðugri, lieldur
«1 hvítir menn eiga að venjast. Þess
vegna verður ekkert með vissu sagt
um það, hvort hin „diplomatiska"
barátta milli Rússa og Japana muni
leiða til ófriðar eða ekki. En eft-
ir öllum sólarmerkjum að diema
virðist stríðið nálgast.
irróðin í Kyrrahafi. En Japanar
eru þar á, öðru leitinu, metnaðar-
' gjarnir, herskáir, stjóriLsamir, þjóð,
!sem er orðin alt of mannmörg fvrir
! . ,' .
! landið, og þeir eru ákveðnir í þvi
Sað verða hæstráðendur í Austur-
■ heimi.
í Japanar hafa lagt undir sig
ICorea og Mansiúríu og þar reka’
j þeir sig aftur á ivússa. Japanar
j liafa dulið hernaðarfyrirætianir
sínar með því að semja um bráða-
Rússland hefir nú á sama liátt og
tíðkast hefir í hinum dipiomatiska
heimi trygt sjer stuðning og ef til
vill bandamenn. Erfiðara áttu
Rússar með að tryggja sig í Ev-
rópu. En þar hjálpaði Hitler þeim,
því að hann hefir egnt allar þióðir
upp á móti Þýskalandi, eða að
minsta kosti gert, þær hræddar við
að Þjóðverjar ætli að hervæðast á
ný. Þjóðirnar flýttu sjer því að
jafna deilumál sín við Rússa, til
þess að geta haft frjálsar hendur.
Á þennan liátt var Rússum trvgð-
Kepnin milli þessara þjóða er
svo sem ekki ný. Hún byrjaði þeg-
ar Rússum tókst að ná fótfestu aust
nr við Kyrrahaf. Og síðan Japan
var.ð stórveldi, hefir reipdrættiniu.i
milli þeirra aldrei lint. Og reip-
drátturinn er um það, livor þjóðin
eigi að ráða mestu í Austur-Asíu
á rústum hins kínverska ríkis. Það
hefir verið stríð við Kína og um
Kína. En í hvert sinn, sem Japan-
ar hafa hremt einhvern landskika
liafa stórveldin skorist í letkinn og'
reynt að ná aftur úr klóm þeirra
eins miklu og þau hafa getað.
Eftir því sem lengra hefir liðið
hefir þyngdarpunktur heimsversl-
nnarinnar verið að færast í Aust-
ur-Asíu, og að sama skapi hefir
viðskiftum Evrópu hnignað. Eftir
«tyrjöldina miklu misti Evrópa vald
á heimspólitíkinni. Stórveldin, Bret-
land, Rússland og Bandaríkin, vita
það vel að framtíð þeirra er að
miklu leyti undir því komin,
hveruig fer í kapphlaupinu um yf-
Japanskir hermenn i Mansjúriu.
ur friður í vesturátt, og nú r'
þeir farið að Migsa um Asíumálin.
Hver hugur er í Rússum, sjest
best á því sem fram kom þegar
hin stórkostlega hersýning var hald-
in í Moskva nú fyrir skemstu. Múg-
urinn tók fagnandi þátt í þeim há-
tíðahöldum. Ræðan, sem Molotoff
helt við það tækifæri var síður en
svo í friðaranda. Undiraldan var
hinn vígreifi þjóðarmetnaður, sem
gjarna blossar upp rjett á undan
styrjöldum. Prjettirnar frá Moskvá
minna mjög á frjettirnar þaðan
rjett á undan stríðinu 1904. Þá eins
og nú höfðu rússnesku blöðin í
hótunum. Rússnesku hershöfðingj-
arnir voru handvissir um það, að
þeir gæti tekið í lurginn á Japön-
um. En það revndist nú ekki svo
auðvelt 1904.
Japanar eru ekki með neinn of-
stopa Þeir þegja og starfa. Þeir vita
áreiðanlega jafn mikið nm ástand-
ið í Rússlandi núna eins og þeir
ivissu um ástandið þar 1904. Og
enginn efi er á því, að þeir hafa
tekið liðsinni Bandaríkjanna m :ð
í reikningmn. Og hefji þeir stríð,
þá gera þeir það meðan þeún finst
tækifæri til þess. Ástandið í heims-
pólitíkinni er Japönum hag-
kvæmt. En ástandið innan lands í
Rússlandi er þannig, að litlar lík-
ur eru til þess að það geti staðið
sig í stríði við Japana.
Menen, sendiherra Rússa í Tokio (t.v.)
og Hirota, utanrlkisráðh. Japana.
Alt virðist því benda til þess, að
styrjöld sje í aðsigi. Og þá er um
leið hafinn nýr þáttur í baráttunni
um yfirráðin í Austurheimi. Loka-
senna verður það ekki. En met-
in kunna að hallast meir en nú er á
annan hvorn bóginn.
Óútreiknanlegar eru þær afleið-
ingar, sem slík styrjöld getur haft
á alf viðskiftalíf og pólitík í heim-
inum. Hvort sem Rússar sigra eða
verða sigraðir, hefir lilutskifti
þeirra stórkostlega þýðiugu fyrir
Evrópu og heimsveldi Breta. Einn-
ig hefir það mikla þýðingu fyrir
Bandaríkin. Það hlýtur að hafa á-
hrif á allan hinn mentaða hein, et
raskast jafnvægi það, sem nú er
milli stórveldanna í miðpunkti
heimsins.
Vetrarharka í Kanada.
London, 22. nóv. FÚ.
Veturinn hefir sest að óvenju-
lega snemma í Kanada, einkan-
lega í austurhluta landsins, og er
nú ekki lengur talið skipagegnt
upp St. Lawrence fljótið til Mont-
real, og er það í fyrsta skifti í
inanna minnum að siglingaleiðinni
þaðan er lokað svo snemma. Ann-
ars lialda siglingar þaðan áfram
]iangað til í annari viku desem-
bermánaðar.
íslenskar ætijurtir.
Tilraunir ungfrú Helgu
Thorlacius.
„Vjer eigum hjer á landi ótelj;
andi ætijurtir, sem vjer forsmá-
um, en sækjum samskonar jurtir
til útlanda. Það er eins og prúf.
Weis sagði: Á Islandi ganga menn
á vitamínunum, í stað þess að
nota þau.“
Þetta segir frk. Helga Thorla-
cius, og hún veit hvað hún syng-
ur. Um mörg ár hefir hún reynt
að kenna fólki að meta þær æti-
jurtir sem hjer eru, og hún hef-
ir leitað sjer þekkingar á því -er-
lendis, hvernig hentugast er að
matreiða þær.
í haust helt hún námskeið í
Patreksfirði. Þar voru helstu
konur bæjarins. Þær voru alveg
forviða á því, hvað hægt var að
búa til góðan, hollan og ljúf-
fengan mat úr alls konar grösum
og jurtum, sem frk Thorlaeius
hafði tínt þar upp um heiðar og
dali. Og framvegis ganga þær
áreiðanlega ekki fram hjá þeim
jurtum, en telja þær eitt af því
nauðsynlegasta í búri sínu.
Nú ætlar frk. Thorlacius að halda
samsltonar námskeið hjer í Reykja
vík. Þar kennir hvin að matreiða
söl, skarfakál, alls konar ber,
fjallagrös, geitnaskóf, blóðberg,
hófblöðku, svirblöðkur, ljónslöpp
o. fl. Úr þessu býr hún til hin
lostætustu mauk (salöt), súpur og
sósur. Og í staðinn fyrir að nota
edik, sem er skaðlegt og nú er
hætt að nota \ mat víða erlendis,
ætlar hún að kenna að nota ís-
lenskar súrur. Hefir hún í sumar
safnað birgðum af þessum æti-
jurtum.
Námskeiðið hefst í dag, 23. nóv-,
ir tilmæli ýmissa kvenna hjer í
jbænum og þó aðallega að áeggj-
un prófessor Weis, sem sagði að
það væri skylda hennar að kenná
íslendinguin að nota ætijurtir
sínar, hið sjálfsána íslenska græn-
meti. sem er ríkt af fjörefnum.
Námskeiðið hefst á fimtudaginn
og geta sex komist að í einu. —
Kend verður auk þessa önnur mat-
reiðsla, svo sem ýmissa kjötrjetta
og fiskrjetta, grænmetis og ávaxta
sem fáanlegir eru. Hvert náms-
skeið stendur viku eða hálfsmán-
aðartíma, og eru þau haldin í
Bárugötu 13 (uppi).
Rooseveltsmenn falla frá.
London, 22. nóv. FU.
Fjármálaráðunautur ameríska
fjármálaráðuneytisins, Mr. Spra-
gue, 'sagði af sjer í gær. í brjefi
til forsetans kemst hann þannig
að orði: „Því miður finn jeg mig
ósamþykkan, í mörgum grundvall-
aratriðum, stefnu þeirri sem stjóm
in hefir nýlega tekið upp í fjár-
og gengismálum, og tel mig því
ekki lengur geta gegnt störfum
mínum með góðri samvisku“.
Gjafir tjl Slysavarnafjelags fs-
lands, (björgunarskúta við Faxa-
flóa). Frá nýlátnum sjúklingi á
Laugarnesspítala 5 kr„ frá skip-
verjum á b-v. „Kópur“ 92 kr„ frá
Sjómannafjelagi Reykjavíkur kr.
1155.00. Kærar þakkir. J- E. B.