Morgunblaðið - 09.12.1933, Blaðsíða 3

8
__________________________________________MORGUNBLAÐlt>
iiimnnBMHBMBMHMgHHMnHHHBnHMBBBHnMHHBnHaHMHnHBHnaHMinnnKHnBnann
JSHorgun bíaMí)
H.Í. Árvakur, KarUaTlk.
Utstlör&r: Jön KJ&rt&n**o&.
V&ltýr BtaftAMOL
■Iftatjöm o(
Aurturstrætl 8. — S! m 1 1(00
A.ui;lý»lnía»tjörl: 1L H»fbers.
Lutflýalnsraakrtfatofa:
Auaturitrætl 17. — SlMl 8700.
flelmaalmar:
JOn KJ rtansaon nr. 8748.
Valtýr Stefán»»on nr. 4880.
Árnl Óla nr. 8046.
E. Hafberg nr. 8770.
Askrlf tac Jald:
Innanlanda kr. 8.00 á nUitl
Dtanland* kr. 8.60 á mánaSL
' lauaaeölu 10 aura elntaklk.
80 aura m»S LmM8.
Útgerð. <
„Hjer þarf að koma bæjarút-
gerð“, sagði Ólafur Friðriksson á
síðasta bæjarstjórnarfundi- „Því
ekki er hægt a'ö ætlast til þess að
einstakir menn haldi úti veiðiskip-
um með tapi. En það getur bæjar-
útgerð gert“.
Þetta voru hans óbreyttu orð-
Þó Ólafur sje hjer algerlega á
villigötum, snýr hann. ekki eins
baki við sannleikanum, og hann
áður hefir gert.
Áður hefir hann haldið því
fram, að einstakir menn sem tog-
ara eiga, væri skyldugir til þess
að gera þá lit allan ársins hring,
hvað sem því líður, livort af því
hlytist tjón eður eigi.
Nú fer hann ekki svo langt. Nú
vill hann að bærinn taki alt á
sínar herðar, að bæjarbúar, 'albr
sem einn beri tjónið af því, ,að
veiðiskipin sjeu gerð út með tapi-
En' hve lengi endist gjaldþol
bæjarbúa, almennings, til þess að
bera tapið?
Forðast sósíalistar að hugsa svo
langt- Því fjármálavit þeirra nær,
sem kunnugt er, aldrei út ýfir
brauðsneiðina sem þeir eru að
jeta. —
Yæri ekki nær fyrir sósíalista að
vinna að því, að rekstur fiskiveið-
anna komist 4 svo fjárhagslega
tryggan grundvöll, að sjómönnum
væri trygt kaup, í útgerð sem
þeir reka sjálfir, og útgerðin yrði
framvegis, sem áður var til stuðn-
ings þjóðarbúskap, og þeim sem
við hana vinna?
En það vilja niðurrifsmenn, sósí-
alistar, ekki heyra nefnt-
Fyrst kippa þeir fótum undan
beilbrigðum rekstri útgerðar.
Og ætla síðan að slengja út-
gerðjnni, sem sífelt á, eftir þeirra
kokkabók, að vera rekin með tapi,
á breið bök skattborgaranna.
Tjekkóslóvakar efla
flugherinn.
Prag, 8. des.
Unit(?(i Press. PB.
Bradec hermálaráðherra hefir
lýst því yfir í fulltrúadeildinni, að
óhjákvæmilegt sje að auka mjög
landvarnirnar, einkanlega þyrfti
að koma upp öflugri flugher, því
að það væri mest undir því komið
fyrir Tjekkóslóvakíu, að geta
verndað hlutleysi sitt, að liafa
flugherinn í góðu ásigkomulagi.
Lindbergh á heimleið.
Natal, 8- des.
United Press. FB.
Lindbergh og kona hans lögðu
af stað kl. 11.15 árd. (GMT) áleið-
is til Bandaríkjanna.
uiErkilEgur fundur
í sameinuöu þingi í gær.
Farseti fær áuítur.
Bannmáliö tekiö til meðferöar
á næturfundi.
Fundur var boðaður í samein-
uðu þiíngi kl. 5 síðd. í gær.
Fyrst var tekin til meðferð-
ait þál.till. um Eiðaskóla, sú,
sem Austfirðingarnir fluttu.
Var fyrri till. liðurinn samþykt
ur, en síðari feldur.
Þá var, samþ. þál.till. um á-
byrgð' fyrir Hólshrepp í N.-ls.,
sem kom í Sþ. vegna breytingar
er gerðar voru' á henni, er hún
gekk. milli deilda.
Var nú tekin fyrir þál.til-
laga sósíalistanna, um
Varalögreglu.
Var búið að ræða þessa hje-
góma till. í fullar 14 klst. í sam-
einuðu þingi' og1 má telja það
furðulegt hjá forseta, að eyða
svó löngum tíma í að ræða
tillögu, sem gat aldrei orðið
annað en markleysa.
Umræðum var nú loks lok-
ið um till. þessa og ekki ann-
að eftir en atkv.gr.
Fyrst kom till. atkv. rök-
studd dagskrá frá Ólafi Thors,
þess efnis, ;að þar, sem fyrri
liður tillögunnar væri óþarf-
ur, því að dómsmálaráðherra
hefði iýst yfir því, að núver-
andi varalögregla yrði lögð nið
ur frá áramótum, en síðari lið-
ur till. færi í bága við gild-
andi lög, teldi þingið rjett að
vísa tillögunni frá.
Þessi rökstudda dagskrá var
samþ. með 24:17 atkv. Á
móti dagskránni voru: B. Kr.,
E. Á., S. J., F. J., G. H., H. V.,
í. Bj., I. P., Jónas J., Jör., P.
Herm., V. J., Þ. J., B. J., Bernh.,
B. Á. og J. Bald.
Þar með var þessum skrípa-
leik sósíalista lokið.
Fyrirspuru um þingslit.
Þegar hjer var komið, skýrði
forseti (J. Bald.) frá- því, að
forsætisráðherra óskaði eftir
að það yrði borið upp fyrir al-
þingismönnum, hvort ekki væri
það ósk þeirra, að Alþingi yrði
slitið strax og búið væri að af-
greiða kosningalögin (en þau
skyldu fá endanlega afgr. í Ed.
þá um kvöldið).
Bannmálið.
Út af þessari fyrirspurn for-
sætisráðherra spunnust allmikl-
ar umræður.
Jóhann Jósefsson kvaddi sjer
fyrstur hljóðs og gat þess, að
hann ásamt 8 þm. hefðu fyrir
löngu borið fram þál.till. í sam-
einuðu þingi um áfengismálið.
Till. þessi væri fram borin til
þess að gefa Alþingi kost á að
segja til um það, hvort það ætl-
aði að fylgja þjóðarviljanum í
þessu máli. Hann teldi fyrir sitt
leyti það skyldu Alþingis, að
taka þjóðarviljann til greina,
annað væri fullkomið hneyksli.
Forsfeti (J. Bald.) skýrði nú
frá því, að honum hefði fyrir
nokkru borist áskorun frá 14 al-
þingismönnum, þar sem þess
hefði verið óskað, að þessi þál.-
till. (um áfengismálið) yrði
tekin sem fyrst á dagskrá og
eigi síðar en 2. des. Hann hefði
verið við þessari ósk á þann
hátt, að taka málið á dagskrá,
þó ekki hefði unnist tími til að
ræða það (varalögreglutill. sá
um það).
Risu nú upp þingmenn hver
af öðrum og ljetu í ljós undrun
sína yfir atferli fórseta. Töldu
þeir, sem og tvímælalaust er
rjett ,að forseti hefði brotið
reglur þingskapanna (43. gr.),
því að þegar slík krafa kæmi,
fram, bæri forseta að bera það
upp á næsta fundi, hvort hún
skyldi tekin til greina. Hjer
hefði forseti algerlega vanrækt
þetta, aðeins sett málið á dag-
skrá, en jafnan stilt þannig til, að
það kæmist ekki að, því önn-
ur mál hefði vgrið sett á undan
á dagskránni.
Þegar menn höfðu karpað um
þetta alllengi og vítt forseta fyr
ir framkomu hans, var borin
upp fyrirspurn forsætisráð-
herra, sú sem fyr greinir.
Var það samþ. með 33: 2
atkv. að þingi yrði slitið strax
og kosningalögin væru afgreidd.
Stóð þá Ólafur Thors upp Og
skoraði á forseta að halda
kvöld- og næturfund, til þess að
ræða þál. till. um áfengismálið.
Forseti kvaðst mundu bera
það undir þingmenn, hvort þetta
skyldi gert.
Varð nú enn karp nokkuð.
Tr. Þórh. gat þess, að ómögu-
legt væri að hafa kvöldfund,
því að flokkamir þyrftu að
halda fund, til þess að taka
mikilsvarðandi ákvarðanir.
(Heyrðist þá hvísl um það, að
Framsókn ætlaði að halda fund
til þess að kveða upp „stóra-
dóm“ yfir þeim Hannesi á
Hvammstanga og Jóni í Stóra-
dal).
En undanbrögð Tr. Þ. voru
ekki tekin til greina. Þingmenn
kváðust mundu koma á fund
þótt ekki yrði fyr en á mið-
nætti. Og Hannes' Jónsson bað
menn lengstra orða, að ákveða
ekki fund í Sþ. fyr en flokks-
fundimir hefðu lokið sínum
störfum.
Var það nú borið undir atkv.
þingm. hvort halda skyldi kvöld
og næturfund, til þess að ræða
þál.till. um bannmálið. Var það
samþ. með 21:18 atkv. og fund-
ur ákveðinn kl. 11 um kvöldið.
Þegar hjer var komið, heyrð-
ist ámátlegt hljóð inni í þing-
salnum og þóttust menn þekkja
að það var Jónas Jónsson, sem
ialaði. Bað hann forsetn. að taka
Eldgosið er sennilega
nálægl Trölladyngin.
Sjest bæði
Frá Ölfusá var blaðinu sím-
að í gær:
Aðfaranótt föstudags sá Jón
bóndi Oddsson í Lúnansholti á
Landi greinilegan eldbjarma, er
hlaut að stafa frá gosi. Var
þetta kl. 1 um nóttina.
Með Jóni var Haraldur bóndi
í Næfurholti, er var þarna næt-
ursakir. Hafði Jón orðið var við
bjarma um kvöldið, er hann
taldi, að stafað gæti frá gosi.
Fóru þeir því Jón og Haraldur
út um nóttina til þess að athuga
hvort þeir yrði nokkurs vísari.
Sáu þeir greinilega, að eld-
bjarminn eða strókarnir hækk-
uðu og lækkuðu, meðan þeir
horfðu á þetta. Tóku þeir stefnu
á eldinn, og var stefnan frá
þeim milli Valafells og Vala-
hnúks.
Bjartviðri var um nóttina.
Á föstudagsmorgun urðu
þeir og varir við bjarma, er
gat stafað frá gosi.
Á Norðurlandi hafa menn sjeð
gosbjarma undanfarna daga.
Frá Húsavík berast þær fregn
ir, að sjeðst hafi þaðan bjarmi
í suðri, er hækkaði og lækkaði,
sem gos væri. Stefnan frá Húsa-
vík var eilítið vestar en í há-
suður.
Þá veitti Ólafur Jónsson
frá Norður- og Suðurlandi.
framkvæmdastjóri Ræktunar-
fjelagsins því eftirtekt, að
bjarmi kom upp í suðaustri
hvað eftir annað á fimtudags-
kvöldið ,er bar yfir Garðsár-
dalinn.
Eru gosstöðvamar nálægt
Trölladyng ju ?
Mbl. hafði í gærkvöldi tal
af Pálma Hannessyni rektor.
Hann hafði tekið mið frá þeim
þrem athugastöðum, sem að of-
an getur og markað á Islands-
uppdrátt. Eftir þeim upplýsing-
um,sem nú liggja fyrir, telur
hann líklegast, að gosið sje
norðan Vatnajökuls, sunnan
Trölladyngju. Mjög væri æski-
legt, ef takast mætti, að finna
gosstöðvarnar sem fyrst. Frá
náttúrufræðilegu sjónarmiði
er það ekki vansalaust að eigi
sje gengið úr skugga um, hvar
gosið er.
En vegna þess, að líklegt er,
að hjer sje um hraungos að
ræða, en hraungos eiga sjer
hvelrgi stað nema á fslandi og
vísindamenn hafa engir enn r
dag haft tækifæri til að sjá
hraungos, svo vísindaleg lýsing
á slíku gosi er hvergi til á
prenti, er margföld ástæða til
þess að athuga gos þetta, sem
fyrst, segir Pálmi Hannesson.
tvær þál.till., er hann ætti í
Sþ. „Þær geta komið í Tíman-
um“, gall þá Thor Thors við
og varð þá almennur hlátur. En
forseti miskunnaði sig yfir J. J.
og tók till. hans á dagskrána.
N æturf undurinn.
hófst kl. 11 í gærkvöldi, eins
og til stóð. Fyrsta málið á dag-
skrá var þál.till. 9 þingmanna,
um að skora á stjórnina, að af-
nema áfengislögin frá 1928 með
bráðabirgðalögum, frá næsta
nýári og setja bráðabirgðaregl-
ur um innflutning og sölu á-
fengra drykkja, er sjeu í sam-
ræmi við þjóðaratkvæðagreiðsl-
una 21. okt. s. 1.
Þegar blaðið fór í prentun
stóðu umræður sem hæst. Var
sýnilegt að bannmenn ætluðu að
viðhafa málhóf. Undir eins og
fyrsti flutningsmaður, Jóhann
Þ. Jósefsson, hafði lokið máli
sínu báðu einir 6 bannmenn um
orðið, svo búist var við að fund-
ur stæði a. m. k. fram undir
morgun.
De Valera vill hafa frjálsar
hendur.
Dublin, 8- des.
United Press. FB.
De Valera hefir látið svo um
mælt, í ræðu sem hann hjelt í efri
deild þingsins, um sáttmála milli
Bretlands og írlands, að hann
inundi ekki hika við að lief ja sam-
vinnu á þeim grundvelli, að frí-
ríltið hefði óbundnar hendur og
gæti valið um það hvort heldur
það vill vera í breska ríkjasam-
bandinu eða ekki.
Yfirvöldin á Spáni
halda stjórnleysingj-
um í skefjum.
Madrid, 8. des.
United Press. FB.
Alt var með kyrrum kjörum á
Spáni í nótt og er talið að mestu
hafi valdið um, að byltingarsinn-
ar bærðu ekki á sjer, að yfirvöld-
in voru við öllu búin. í Zaragossa
voru handteknir 60 stjórnleysingj-
ar og fundust á þeim skjöl, sem
sanna, að í ráði var að bylting
yrði hafin í dag af hálfu stjórn-
leysingja (anarkista og syndikal-
ista).
Dagbóh.
□ Edda 593312127 — 1. Atkv.
Veðrið (föstudagskvöld kl. 5):
Loftþrýsting er hjer yfir íslandi,
Bretlaudseyjum og Norðurlöndum,
en við S-Grænland er grunn lægð
á norðurleið. Hjer á landi er veð-
ur víðast mjög kyrt og þurt. Á
N- og A-landi er heiðskírt og víða
dálítið frost, en á S- og V-landi
er loft skýjað með 3—5 st. hita.
Líklega lierðir heldur á S-átt vest-
anlands á'morgun.
Messur í dómkirkjunni á morg-
un kl. 11, síra Bjarni Jónsson. Kl.
2, barnaguðsþjónusta (síra Friðrik
Hallgrímsson), kl. 5, síra Friðrik
Hallgrímsson.
Messað í fríkirkjunni á morgun
kl. 5, síra Árni Sigurðsson.
Messað í Hafnarfjarðarltirkju á
morgun kl- 1VL síra Garðar Þor-
steinsson.