Morgunblaðið - 17.01.1934, Blaðsíða 3

MiSvikudaginn 17. janúar 1934.
MORGUNBLAÐIÐ
Lýsing Tryggva Þörhallssonar
á sósíalistum
eftir sambúðina 1927-1931.
„Altaf þarftí að kaapa þá aftar og aftar
— þangað tií þeír svika voríð Í931 —
þótt þeir hefða fengíð hvert heíníð öðra
feítara“.
Bæði brot Framsóknarflokksins
bafa undanfarið verið að senda
hvért brjefið af öðru til „trún-
aðarmanna“ út um sveitir land-
ins, til þess að skýra klofninginn
í Framsóknarflokknum.
Kennir margra grasa í brjefa-
safni þessu.
í einu þessara brjefa, sem
„bændadeildin“ sendir frá sjer, er
Tryggvi Þórhallsson látinn lýsa
sósíalistum, samkvæmt reynslú
þeirri, er hann hafði af þeim, frá
Bambúðinni 1927—1931. Um þessa
reynslu eru höfð þessi orð eftir
Tryggva Þórhallssyni:
„En sín (þ. e. Tr. Þ.)reynsla
væri sú frá stjórnartíð sinni, að
ekki væri eigandi eftirkaup við
sósíalista, og þar yrði því að láta
hönd selja hendi, ef um samninga
viðskifti væri að ræða.
Hann þekti hvernig altaf
þurfti að kaupa þá aftur og
aftur árin 1927, ’28, ’29, og
’30, þangað til þeir sviku vor-
ið 1931, þótt þeir hefðu feng-
ið hvert beinið öðru feitara“.
Þannig lýsir forsætisráðherrann
fyrverandi, sambúðinni við sósíal-
ista.
Lýsingin er ófögur. Forsætisráð
herrann segir berum orðum, að
Framsóknarstjórnin hafi öll árin
þurft að kaupa sósíalista til þess
að hafa þá góða.
Og hvernig voru kaupin?
Sósíalistar hafa haldið því fram,
að þeirra hlutur hafi verið fram-
gangur ýmsra mála verkalýðnum
til handa.
Hvað segir Tr. Þ. um þetta?
Hann segir berum orðum, að
greiðslan til sósíalista hafi verið
bein — hvert öðru feitara.
Það voru því ekki hagsmunamál
Verkalýsins, sem sósíalistar heimt
uðu af Framsóknarstjórninni —
heldur persónuleg bein til þeirra
sjálfra.
Allir vita, að Tr. Þ. skýrir hjer
rjett frá.
Jón Baldvinsson fekk banka-
stjórastöðu.
Harladur Guðmundsson fekk
einnig bankastjórastöðu.
Vilmundur Jónsson fekk land-
læknisembættið.
Allir frambjóðendur sósíalista
við kosningarnar 1927 fengu bein
hjá Framsóknarstjórninni.
Þrátt fyrir allar þessar mörgu
og mildu velgjörðir, sviku sósíal-
istar vorið 1931. En þá stóðu
kosningar fyrir dyrum.
Á aukaþinginu í haust áttu
þessi kaup við sósíalista að hef jast
að nýju. Þá var röðin komin að
Hjeðni' Valdimarssyni. Hann átti
að fá ráðherraembætti, ef sósíal-
istar vildu mynda stjórn með
Hriflungum.
Þetta verslunarbrask sósíalista
er svívirðilegur blettur á íslensk-
um stjórnmálum.
Og enn í dag eru þessir herrar
að versla.
Nú versla þeir um borgarstjóra
stöðu og ráðherratign.
Jónas frá Hriflu er borgarstjóra
efni rauðliða, ef samfylkingin fær
meiri hluta í bæjarstjórn.
Á móti á Hjeðinn Valdimars-
son að fá ráðherrastöðu, ef rauða
fylkingin skyldi fá meiri hluta á
Alþingi.
Þannig eru vinnubrögð sósíal-
ista. Altaf þarf að kaupa þá aftur
og aftur — þangað til þeir svíkja
— eins og vitnisburður Tr. Þ.
sannar átakanlega.
Burt með þessa svívirðu úr ís-
lenskum • stjórnmálum!
Fyrsti fyrirlestur
frú Kristínar Matthíasson
um Indland.
Lýst landi og þjóð.
Þess hefir áður verið getið að
frú Kristín Matthíásson ætlaði að
halda fyrirlestra um Tndlandsför
sína. —
Fyrsta fyrirlestur sinn hjelt frú-
in á sunnudaginn var í húsi Guð-
spekiíjelagsins í Rvík fyrir troð-
fullu húsi áheyrenda. Kunni hún
frá mörgu að segja um þessa
gömlu og merku menningarþjóð, j
Indverja. Lýsti hún lífsvenjum
þeirra og hinu óbrotna þjóðlífi,
eins og það kemur ferðamannin-
um fyrir sjónir.
Margt kann Evrópumönnum að
finnast einkennilegt í fari Ind-
verja, enda eru þeir þeim gjörólík-
ir. Er fróðlegt og skemtilegt að
heyra sagt frá ýmsum siðum þeirra
og venjum.
Það er heldur ekki á hverjum
degi, að okkur hjer heima gefst
þannig færi á að heyra sagt frá
Austurlöndum af sjónarvottum
sjálfum, og á jafnskemtilegan hátt
og frá Kristínu Matthíasson er
sjerstaklega lagið. Var erindið vel
flutt og skörulega framsett. Voru
og sýndar skuggamyndir til skýr-
ingar.
Tvo næ.stkomandi sunnudaga
mun frá Matthíasson halda fyrir-
lestrum -sínum um Indland áfram.
Gefst þai* á gætt tækifæri til þess
að kynnast frekar stjórnmálaá-
standi landsins og lífsafstöðu þjóð
| arinnar, því að í þessum tveimur
síðari erindum mun frúin aðallega
taka til meðferðar stjórnmál Ind-
lands og lífsviðhorf Indverja.
Iðnaðarmenn!
Minnist þess, að Sjálfstæðis-
flokkurinn er eini flokkurinn, er
hefir uppfylt óskir ykkar og sett
menn úr ykkar stjett á sinn lista.
Kjósið því
C-listann!
Gengismálin í U. S. A.
Roosevelt fer fram á að dollar-
inn verði stýfður i 50— 600|0 og
að ríkið eignist alt gull í landinu.
Bannar útflutning á silfurpeningum
Washington 16. jan.
United Press. F.B.
í boðskap sínum til þjóðþings-
ins um gjaldmiðils málin leggur
Roosevelt forseti til að þjóðþingið
ákveði hámarksverð dollars. Legg-
ur forsetinn til að þetta hámark
vertSi ákveðið 6% og fer fram á
heimild þingsins í þessu efini.
Einnig fer hann fram á, að rík-
issjóður fái til varanlegra um-
ráða og eigna allan gullforða í
landinu, en hann nemm- fióru-1
miljörðum dollara. Heldur forset-
inn því fram, að með þessum gull-
forða sje hægt að koma föstu,
tryggu og fullnægjandi skipulagi
á gjaldmiðilsmálin. Sjálfur kveðst
hann ekki vera þeirrar skoðunar,
að þörf sje á að ákveða verðgildi
dollarsins mjög nákvæmlega, og
halíast að því að verðið verði á-
kveðið 50—60% eins og stendur.
Samkvæmt áætlun Roosevelts verð
ur hætt að slá gullpeninga, en
gullforðinn hafður allur ómótaður.
uðu gulli.
Roosevelt hefir bannað útflutn-
ing á amerískum silfurpeningum.
Englendingar æfir.
Berlin, 16. jan. 1934. FÚ.
í Englandi hefir síðasti boðskap
ur Roosevelts forseta um gjaldeyr-
ismálin vakið afar illan kurr og
er hann gerður að umtalsefni í
öllum helstu Lundúnablöðum í
dag og hvarvetna farið um hann
hörðum orðum. Einkum leggja
blöðin áherslu á það að með nýrri
40% lækkún dollarsins sje ráðist
beint að enskri verslun og ensk-
urn hagsmunum, auk þess sem
telja mégi óefað, að slík ráðstöfun
muni verða Bandaríkjunum sjálf-
um til lítillar blessunar. — Al-
ment er þess vænst í Englandi að
enska stjörnin geri allar þær
gagnráðstafanir, sem í hennar
valdi standa.
Breska stjórnin viðbúin aS
gera gagnráðstafanir.
London, 16. jan.
United Press. F.B.
Bresku ráðherrarnir munu koma
saman á fund í dag til þess að
ræða um liver áhrif verðfesting
Bandaríkjadollars muni hafa á
verslun Breta. Einnig munu þeir
ræða um hvaða ráðstafanir beri að
gera til verndar breskum viðskift-
um, og samvinnu milli Bretlands
og nýlendnanna gegn innflutningi
á vörum frá Bandaríkjunum, sem
boðnar kynnu að verða undir því
verði, sem hægt er að framleiða
og selja samskonar vörur fyrir.
Samkvæmt áreiðanlegum héimild-
um mun breska stjórnin ekki hika
við, að hækka niigildandi innflutn-
ingstolla, ef hætta stafar fyrirsjá-
anlega af innflutningi frá Banda-
ríkjunum.
Nýtt gjaldeyrisstríð —
éða hvað?
London, 16. jan. 1934. FÚ.
Hin nýja stefna Bandaríkjanna,
í gjaldeyrismálunum, hefir orðið
heimsblöðunum aðal umræðuefnið
í dag. Er miklum getum að því
leitt hvort hún muni leiða til al-
þjóða samkomulags í gjaldeyris-
málum, eða hvort hana beri að
skoða sem upphaf nýrrar gengis-
styrjaldar.
1 boðskap sínum til þingsins
!:omst forsetinn m. a. svo að orði,
„að hann vonaðist til þess að sjá
dollar endanlega verðfeátan í hlut
falli við sterlingspund og franka“.
Frá því er ennfremur skýrt, að
Morgenthau, núverandi fjármála-
ráðherra Bandaríkjanna, hafi látið
í ljós, að ef Bandaríkin, Stóra
Bretland og Frakkland gætu nú
komist að samkomulagi í gjald-
eyrismálunum mundi það leiða af
sjer alþjóðaverðfestingu gjaldeyr-
is. —
Ýmsir líta á það sem vott yfir-
vofandi gengisstyrjaldar, að Banda
ríkin eru nú að koma upp óhemju
fjesterkum gengisjöfnunarsjóðum.
Hinsvegar er það liaft eftir Morg-
enthau, að þessi nýi gengisjöfn-
unarsjóður verði ef til vill aldrei
notaður, þar sem að hann muni,
að öllum líkindum ná tilgangi sín-
um, með því einu, að vera til.
Fjármálastjórn Bandaríkjanna
tilkynnir í dag, að gull það, sem
krafist var, með sjerstakri tilskip-
un í síðasta mánuði, skuli afdrátt-
arlaust afhenda í síðasta lagi fyr-
ir miðnætti á morgun. Samtímis
er það tilkynt, að Federal Reserve
bankasambandið sjer í þann veg-
inn að taka að sjer gullkaupin,
heima fyrir og erlendis, en þau
voru áður í höndum R. F. C.
(Recovery Finance Corporation).
Fregnirnar um boðskap forset-
ans ollu þegar í stað verðfalli á
gulli, og í kauphöllinni í Johann-
esburg komst alt í uppnám, þar
sem miðlarar neittu allra bragða
til þess að komast yfir hlutabrjef,
sein hlutabrjefaeigendur vildu
ekki selja.
BsefaFsSjóriiftr®
]k®g®$fi]ig|isi
á Aknreyra.
í gær fóru fram bæjarstjórnar-
kosningar á Akureyri. Kosið var
um 6 lista, og fellu atkvæði svo
á þá:
Úrslit:
Sjálfstæðisflokkurinn 410
Kommúnistar 406
Framsóknarflokkurinn 377
Listi Jóns Sveinssonar 355
Jafnaðarmenn 210
Iðnaðarmannalisti 154
Kjósa átti 11 fulltrúa í bæjar-
stjórn og hafa því hlotið kosningu:
3 Sjálfstæðismenn.
2 Kommúnistar.
2 Framsóknarmenn.
2 Bæjarstjóramenn.
1 Jafnaðarmaður.
1 Iðnaðarmannalistamaður.
*
Borgarstjóraefni
rauðliða.
Lið hinna rauðu og rauðskjótta
(Tímamenn) teflir fram þremur
listum við bæjarstjórnarkosnin'g-
arnar hjer á laugardaginn kemur.
Innbyrðis í liðinu ríkir megn óá-
nægja. Tímaliðið er í molum, eftir
„uppgjörið“ á aukaþinginu. Þeir
rauðskjóttu í liðinu standa að
lista Hermanns. Sá listi snýst ein-
göngu um Hermann persónulega.
Hann er fylgislaus meðal bæjar-
búa.
Mikil og megn óánægja ríkir
innan Alþýðuflokksins, eftir samn
ingana sem forsprakkarnir gerðu
á aukaþinginu við rauðskjótta lið-
ið í Framsókn. Þessa sundrung
hefir Hjeðinn hugsað sjer að berja
niður með frekju og offorsi. Hann
leggjur því alt kapp -á, að ná ein-
ræði í Alþýðuflokknum. Þess
vegna bolaði hann öllum „óþæg-
um“ út af lista flokksins nú við
bæjarstjórnarkosningarnar. —
Kommúnistar ganga einnig klofn
ir til kosninga. Þar togast á öflin
frá Moskva og persónulegir hags-
munir einstakra manna í liðinu,
sem vilja pota sjer áfram með
stuðningi sósíalista og Hriflunga.
Meðal þessara manna er Einar
Olgeirsson.
En þrátt fyrir þessa sundrung,
sem er innbyrðis í rauða liðinu,
er öll fylkingin sammála um eitt:
I Að taka saman höndum og stjórna
Reykjavíkurbæ, ef kjósendur bæj-
arins vilja gefa þeim aðstöðu til
þess.
Um þetta er alt liðið innilega
sammála. .
En hver er sá, sem á að vera
tengiliðurinn milli þessa óánægða
og sundraða liðs ? Hver er borgar-
stjóraefni samfylkingar rauðliða?
Fyrir rúmu ári var Sigurður
Jónasson borgarstjóraefni liðsins.
Nú er hann farinn úr Alþýðu-
flokknum, með þeim eftirmælum
flokksblaðsins, að hann hafi altaf
verið flokknum til bölvunar. —■
Svona var maðurinn, sem rauðlið-
ar gátu sameinað sig um í fyrra
En nú?
Fullyrt er, að þeir Hjeðinn og
Jónas frá Hriflu hafi komið sjer
saman um borgarstjóraefni, ef
rauða fylkingin skyldi fá meiri-
hluta í bæjarstjórn. Þessi maður
sje sjálfur höfuðpaurinn, Jónas
Jónsson frá Hriflu.
Það er auðsjeð á Alþýðublaðinu
í fyrrad., að blaðið hefir heyrt um
þessa leynisamninga Hjeðins. og
Jónasar. Blaðið reynir af öllum
mætti að kveða þetta niður og
eys skömmum og svívirðingum yf-
ir Jónas.
En hver trúir stóryrðum Alþýðu
blaðsins í þessu máli? — Ekki
er liðinn meira en rúmur mánuð-
ui síðan allir broddar Alþýðu-
flokksins, með tölu, gerðu samn-
ing við Jónas frá Hriflu um stjórn
landsins.
Nokkru áður en þeir samningar
voru gerðir, reyndi Alþýðublaðið
að telja lesendum sínum trú um,
ac ekki kæmi til.mála að Alþýðu-
flokkurinn gerði samband við
Framsókn.
Svo var Hjeðni boðin ráðherra-
tign og samningar óðara undir-
skrifaðir! Og Alþýðublaðið smjatt-
aði á öllu saman!
Eins mundi enn fara.