Morgunblaðið - 23.01.1934, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
pdrgmtMa^
Útgef.: H.f. Árvakur, íteykjavík.
Ritstjórar: J6n Kjartansson,
Valtýr Stefánsson.
Ritstjórn og afgreiSsla:
Austurstræti 8. — Slmi 1600.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Simi 3700.
Heimasímar:
Jón Kjartansson nr. 3742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220.
Árni Óla nr. 3045.
E. Hafberg nr. 3770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSi.
Utanlands kr. 2.50 á mánuSi.
í lausasölu 10 aura éintakiS.
20 aura meS Lesbók.
Bœi irstiórnarkosningin.
Sjálfstæíisflokkurinu kefir aldrei
sýnt það eins "reinilega oíj nú,
live traust og' öflu'ít fylgi hann
á í Hevkjavík.
hann var sótt úr öllurii áttum.
Ekki einungis andstöðuflokkarnir
vógu að honum, lieldur bættist
nú það ofan á, að lians eipjn
tiðsmenn reyndu að trera klofninp
J flokknum. Þeim varð þó, sém
betur fór lítið ápenpt,
Þrátt. fyrir alt þetta. hjelt Sjálf
stteðisflokkurinn velli í bæjar-
sl jórii Re.vkjavíkur.
Andstæðinpar Sjálfstæðisflokks-
ins, rauðu flokkarnir, gerðu sjer
miklar vonir um, að þeir myndn
ná nieiri hluta í bæjarstjórninni
að þessu sinni, enda lögðu þeir
mikla áherslu á þetta. Þeir vissu,
að fylgi þeirra fór síhrakandi út
um land; þess vegna lögðu þeir
aðalkapp á að vinna Keyk.javík.
En þetta fór á annan veg.
Sjálfstæðisflokkurinn gekk með
sigur af iiólmi. Og það mun eiga
eftir að sýna sig enn greinilegar
við kosningar ]>ær, sem frani-
undan eru, að Reykvíkingar fast
aldrei til að fela rauðu flokkun-
um forsjá sinna mála.
Bcejar5tjórnorko5ninqin í Reykjauik.
Sjálfstœðisflokkurinn
helöur meirihluta í bcejarsljórn.
Hann bcetir uiö sig lOJO atkuceöum
síöan 1930
framsókn hrakar stórlega.
Kosningadagurinn.
Gjaldsyrismðlin IU. S. H
Fulltrúadeild samþykkir
frumvarp forsetans.
London, 21. jan. Fl'.
Fulltrúadeild P.andaríkjaþings-
íns samþvkti í gær frumv. Roose-
velts um gjaldeyrismálin, með
360 atkv. gegn 40. Republikanar
gerðu nokkrar breytingartillögur
við frnmvarpið, en þær voru
skyndilega feldar. Við atkvæða-
greiðsluna skiftust flokkarnir
nokkuð, tveir Demokratar (þ. e.
flokksmenn Roosevelts) greiddu
atkv. á móti frv„ en 68 Repu-
blikanir rneð því.
Frumvarpið fer nú til öldunga-
deildar, og er gert ráð fyrir að
liún geri nokkrar breytingar á því
oinkanlega að því leyti er snertir
úkvæði þess um silfurgjaldevri.
Þjóðaratkvæði í Saar.
(órenf, 22. jan.
Uniteil Press. K.B.
Ráð þjóðabandalagsins hefir náð
samkomulagi um að lýsa yfir því,
að það áformi að undirbúa þjóð-
aratkvæðið í Saarhjeraðinu á
þann hátt, að trygt verði að íbú-
arnir geti frjálsir og óþvingaðir
örugglega og leynilega greitt at-
kvæði fim framtíð Saarhjeraðs á
næsta ári.
Þeim, sem kunnugir voru, var
>að Ijóst, að bæjarstjórnarkosn-
insin mvndi að þessu sinni verða
jsótt allfast.
i Alþýðnflokksmönnum gat ekki
| dulist, að fvlgi þeirra var að
jrjena. bæði af almennri ótrú á leið
jtogunum og vegna samningamakks
við .Tónasarlið Framsóknar.
Þeir höfðu ]«í á ýmsan hátt ó-
venjulegan undirbúning við þessa
kosningu. ráku ,,sterka‘‘ pólitík
á aukaþinginu síðasta. buðu út
óvenjulegum mannfjölda til að
vinna við kosninguna, reyndu að
1,'oma sundrung inn í Sjálfstæðis-
flokkinn, ljetu meiri fjölda en
dæmi eru til kjósa fyrir kjördag
og furidu upp bæjarútgerðar-
,,bombuna“, sem var vel fallin til
]>ess að draga að fylgi auðtrúa
manna, sem hugsa eingöngu um
líðandi stund og harðast verða úti
v.egna atvinnuörðugleika.Auk þess
var svo óspart skotið út venjuleg-
um, smæiTÍ sprengjum, svo sem t.
d. þeirri, að eitruðu vatni ætti að
veita eða liefði verið veitt í vatns-
æðar bæjarins og öðru álíka góð-
girnislegu.
Ofan á þetta þurfti svo helst að
bætast ]>að. nð veður og færð gerði
erfitt fyrir um kjörsókn, því að
alt þessháttar kemur liarðast níð-
ur á þeim flokknum, sem mestan
b.efir kjósendafjöldann og á því
erfiðast með að sjá beinlúris nm
svo að segja hvern einasta kjós-
anda.
Með öllu þessu tókst þó ekki
að höggva svo neinu næmi skarð
í fylgi Sjálfstæðismanna, eins og
sjá má af tölum þeim og útreikn-
ingum, sem fara hjer á eftir. Og
er þessi harðsótta og að mörgu
leyti erfiða kosning því ágætur
vottur um ósigrandi fylgi Sjálf-
stæðisflokksins hjer í bænum.
Kjörsóknin.
Kosningin liófst kl. 10 árd. og
var þegar fyrir hádegi orðin all-
góð kjörsókn. En upp úr hádeginu
berti veðrið mjög mikið og mátti
heita að á timabilí og fram um
kl. 6 væri svo að segja ófært, sakir
veðurs og ófærðar. Dró þá tölu-
vert úr aðsókninni, en um kvöldið
gerði stiltara veður og var þá kjör
sóknin ein sú ákafasta sem b.jer
hefir sjest. Glekk svo fram um mið-
nætti. En til fulls var kosningunni
eklti lokið fvr en kl. um 2 1011
nóttina.
Höfðu þá greitt atkvæði á kjör-
suið 1:í.8ö0 alls. Og þegar talin
eru með atkvæði þau, sem greidd
höfðu verið fyrir kjördag, reynd-
ust greidd atkvæði alls 14.357 af
17.841 á kjörskrá. eða liðlega 80%
og ei- ]>að stærsta kosning sem far-
ið hefir fram í Reykjavík, þegar
frá er talin alþingiskosningin 1923,
, en þá var heimakosning í lögnm
| og jók það mjög atkvæðamagnið.
! Þetta mun því vera að pllu ó-
breyttu best sótta kosningin hjer í
bænum.
Úrslitin.
Talning atkvæða hófst þegar að
kosningu lokinni og stóð óslitið
til 11% næsta dag.
Úrslitin urðu þessi:
Sjálfstæðisflokkur
Alþýðuflokkur . .
Kommúnistar ....
Framsóknarfl.., .
og E-listinn.......
7043 atkv.
4675 —
1147 —
1015 —
399 —
Samtals 14.279 atkv.
Auðir seðlar vOru . . 56
Ogildir.............. 22
Alls 14.357 atkv.
Samkvæmt þessu komu flokk-
arnir að bæjarfulltrúum, sem hjer
segiu:
Sjálfstæðisflokkur 8
Alþýðuflokkur 5
Kommúnistar 1
Framsókn 1
E-Iistinn 0
Alls 15
liafa
Eftir hundraðshlutum
flokkarnir fengið:
Sjálfstæðisflokkur 49.32%
Alþýðuflokkur 32.74—
Kommúnistar' 8.03—
Framsókn 7.11—
og E-listinn 2.80—
Alls 100%
Sjeu atkvæði E-listans, sem var
spfengilisti, sem tekið hefir atkv.
frá Sjálfstæðismönnum talinn með,
verður fylgi Sjálfstæðisflokksins
7442 atkv., eða 52.1 %.
Samanburður
Sje kosning þessi borin saman
við síðustu bæj’arstjórnarkosningu
sem fram fór 1930, þar sem 3
listar keptu, vefður útkoman sem
hjer segir hjá þeim flokkum:
1930 1934
Sj. 6033 7043 aukn. 1010
A. 3897 4675 aukn. 778
F. 1357 1015tap 342
Af þessum samanburði sjest, að
aukningin hjá Sjálfstæðisflokkn-
nm hefir orðið mest að atkvæða-
magni.
Hjá Framsókn er rýrnunin mjög
inikil. þegar á það er litið, hve
miklu fleiri greiddu nú atkv. en
þá. Hlutfallslega við atkvæða-
magnið 1930, hefðu Framsóknar-
menn nú átt að fá 1726 atkvæði,
eða fullum 700 atkv. meira en
íisti þeirra fekk nú. Mestur part-
nr þessarar væntanlegu aukningar
hlýtur því að hafa farið yfir á
lista Alþýðuflokksins. Enda kem-
ur það best heim við hlntfallslega
aukningu á þeim lista, og gerir
að talsvert miklu leyti grein fyrir
henni. Er þá hjer enn eitt dæmið
um það, hveruig Jónasardeild
Framsóknarflokksins týnist smátt
og smátt yfir til sósíalista.
Skipun bæjarstjórnar.
Kjörstjórnin kom aftur saman
í gær til þess að athuga breyt-
ingar þær, sem gerðar höfðu ver-
ið á listum og reikiia út atkvæða-
tölu hvers ejnstaks bæjarfulltrúa.
Breytingar voru hvergi það mikl-
ar, að áhrif befði á röðina á Iist-
nrium.
Hjer verða taldir þeir bæ.jar-
fulltrúar, sem kosnir voru, svo og
varafulltrúar og þess getið við
livern einstakan hvaða atkvæða-
tölu hann hlaut.
Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
hlntu atkv. sem hjer segir (brot-
um slept) :
Guðm. Ásbjörnsson 7024
Bjarni Benediktsson 6786
Jakob Möller 6430
Guðrún Jónasson 6294
Guðm. Eiríksson 6099
Jóhann Ólafsson 5863
Sigurður Jónsson 5631
Pjetur Halldórsson 5408
Varamenn:
Dr. Halldór Hansen 5186
G. E. Benediktsson 4940
Jón Ólafsson 1 ■ 03
Sig. Jóhannsson 4467
Tómas Jónsson 42:32
Ragnh. Pjetursd. 3996
Ragnar Lárusson 3768
Hafsteinn Bergþórsson 3524
Fulltrúar Alþýðuflokksins hlutu
atkv. sem lijer segir:
Stefán Jóh. Stefánsson 4672
Jón A. Pjetursson 4516
Ólafur Friðriksson 4361
Guðm. R. Oddsson 4204
Jóhanna Egilsdóttir 4049
Varamenn:
Sigurður Ólafsson 3896 *
Hjeðinn Valdimarss. 3738
Arngr. Kristjánsson 3584
Þorlákur Ottesen 3428
Jón Sigurðsson »3212
Fulltrúi kommúnista hlaut atkv.
sem hjer segir:
Björn Bjarnason 1144
Varamaður:
Einar Olgeirsson 1108
Fulltrúi Framsóknar hlaut at-
lcvæði sem hjer segir:
Herm. Jópasson 1004
Varamaður:
Aðalbjörg Sigurðard. 976
Fylgi aðalflokkanna
í kaupstöðunum.
Kosningaúrslit eru nú kunn í
öllum kaupstöðunúm, nema Seyð-
isfirði. Er vert að athuga hverjar
breytingar hafa orðið á atkvæða-
magni þeirra flokka, sem keptu
í bæjarstjórnark'osningunum 1930
og því, sem þeir fengu nú. Þó
eklti sjeu kunn úrslitin frá Seyð-
isfirði, er þar um svo fá atkv.
að ræða, að sáralitlu getúr mun-
að á aðalútkomunni. Verður þó,
ef'tir alþingiskosningunum að
dæma Sjálfstæðisflokknum heldur
í vil, þegar úrslit þaðan bætast
við.
— í bæjarstjórnarkosningunum
1930 fengu þessir þrír flokkar
(Sjálfstæðisfl., Alþýðufl. og Fram
sókn) atkvæði í öllnm kaupstöð-
um landsins, sem hjer segir:
1930 1984
Sj. 9039 10390+ 1351
A. 6994 7138+ 144
Fr. 2066 1670-=- 396
Þess skal getið, að atkvæði þau,
ei fjellu á bæjarstjóralistann á
Akureyri, eru talin hjer með fylgi
Sjálfstæðisflokksins, enda því yf-
irlýst f kosningaundirbúningnum,
að sá listi væri fylgjandi Sjálf-
stæðisflokknum. Aftur á móti eru
hjer ekki talin atkv. E-listans í
Rvík, þó að öllum sje vitanlegt,
að sá listi gat ekki tekið atkv.
frá öðrum en Sjálfstæðislokknum.
Sjeu þau talin með, verður at-
kvæðaaukning flokksins 1750.
Af þessu má sjá, að fylgi Fram-
sóknarfl. hefir hrakað stórlega;
Alþýðuflokkurinn hefir nálega
staðið í stað hvað' atkvæðafjölda
snertir, en f'arið aftur ef miða.ð
er við aukning atkvæða. Sjálf-
stæðisflokkurinn er því eini flokk-
urinn, sem eykur fylgi sitt frá
1930.
Kommúnistar höfðu að vísu lista
í X’estmannaeyjum 1930, en ann-
ars má telja að sá flokkur sje
ti! orðinn síðan.
Missagnir Alþýðublaðsins.
Alþýðublaðið er all-kampakátt
yfir því, að Sjálfstæðisflokkurinn
sje nú kominn í minnihluta með-
al kjósánda í Reykjavík.
Þessa útkomu fær blaðið með
því, .að leggja saman atkvæða-
magn allra hinna listanna og fær
þá út. að þeir liafi 0.4% fram
yfir Sjá.lfstæðisflokkinn einan.
En á þéssari röksemdafærslu
Alþbl. er sá Ijóður. að ekkert vit
getur verið í að telja atkvæði
allra. liinna listanna í andstöðu
við Sjálfstæðisstefnuna. Eins og
áðui' er sagt og öllum er kvumugt,
var E-listinn klofningur vir Sjálf-
stæðisflokkmun og sje fylgi hans
talið með. heldur Sjálfstæðisflokk-
urinn nálega óbreyttu lilutfalli
frá 1930. En alvarleg áminning
ætti þetta að vera öllum flokks-
mönnum nm það, að láta ekki
giiinast til fylgis við slíka sprengi
lista. Ilitt getur Morgbl. vel geng-
ið inn á, að listar Alþýðúflokks-
ins, Kommúnista og Framsóknar-
manna sjeu ekkert annað en part-
ar af sömu, rauðu skepnunni.
Þá er önnur rangfærsla í frá-
siign Alþbl., sem leiðrjetta þarf.
Blaðið gefur i skyn, að úrslit
hiejaí'stjórnarkoshingarinnar sýni,
að Alþfl. mundi fá 3 af 6 þing-