Alþýðublaðið - 16.02.1929, Blaðsíða 2

2
ALÖVÐUEL-AÐIÐ

Ialþýðublaðið]
iexnur út á hverjum virkum degi. •
%£greiðsla i Alpýðuhúsinu við :
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. •
iil kl. 7 síöd.
Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
9Vt—10*/, árd. og kl. 8—9 síðd. •
Simar: 988 (aigreiöslan) og 2394 :
(skriistoian). ;
j Verðlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á :
< naánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 ;
J hver mm. eindáika. :
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan ;
( (i sama húsi, simi 1294).
„Stóridómur.“
í gær var alþáinigi se’tt að atf-
lofciiníni Idrkjuigiöngiu og uppllestri
iko'nurtgsbréfa. Sí&atn vax hrópað
hnkra fyrir konunginum.
Sama dag varð heyrurn fcurmur
dómuriim í m(áli pví, sem, rétt-
vísin böfða&i gegn Jóhannesi Jó-
hanaiessyni fyxverandi bæjaxfó-
geta að undaugengimni saikaimáls-
ranmsókn. Var Jóhatnines dæmd-
ur skilyrðisbundnum dömsi til 15
daga eiintfaldrar fangelsisviiistar
fyrir að hafa dregáð sér vextii -af
fé, sem var í vörzlum hans sem
bæjarfógeta, en arrnara eign.
Jóhainnes hefir áfrýjað dómi
pessum til hæstaréftar. Bkkert
verður um pað sagt, hvort haesti-
réttur staðfestir dómiinn óbxeytt-
an, gerir á honum breytimgar eða
ónýtir með öllu.
En verknaðurinn orkar ekki
tvímælis. Vyxtir af pentingaeign
dánarbúa og þrotabúa, sem Jó-
hainines hefir haft til meðferðár
- sem skiftaráðanjdi og oft hafa
numið tugum ]>ú:sunda króna og
verið í hams vörzlu svo áRrm
'skiftir, hafa ökki verið færðir bú-
uinum til tekna eða grekldiir erf-
ingjum og iánardrottnum búarana,
heldur runnið í sjóð embættis-
manrasins, bæjarfógetaras.
Eigeiradur fjárius hafa ekfci feng-
ið vextina, heldur skitftaráðand-
inn, maðuriran, sem sikipaðdr er
af hinu opinbera til að gæta r&tt-
ar peirra, dómariran, sem með
dóonum siraumé að tryggja „frið-
heigi“ éigniarréttairins.
Þetta er Ijötur sanrateiikur, en
hanra verður að segjast. Að slilkt
sfculi hafa gerst é.r hörmuílegt,
hæði vegna majnnsins og pjóðar-
innar, sem hafði hann að trúraað-
armanni, en almenraiingur verðíur
- að fá að vita hið sanraa.
Verfcnaðurinn iorkar ekki tví-
mælis. Dómur pjóðarinnar orkar
heldur ekki tvímælis. Hannverður
pungur sektar- og áfellis-dómur.
Hann verður ekki sfcilyrðishund-
imí
En dómur pjóðariranar lendir
ekkj á Jóhannesi eiraum, á efcki
að lenda á honum éiraum. Fteiri
eru um sökina.
1 héilani tug ára hefir pessð
maður setið í eirau hárvu virðu-
legasta og pýðiragarmesta emb-
ætti laraidsins, verið bæjarfógeti
hér í Reykjavik. Huradruð manna
hafa árs árlega orðið að leggja
mál sín undir úrskurð hans, und-
ir dóori haras. Humdrað púsurada
króraa af ómyradugra fé og pví,
sem koimið hefir til opiraberra
skifta, hafa faráð um heradur hams.
Dómar hans í einkamáluim hatfa
oftast verjð fullraaðardómar, leið-
in til hæstaréttar er kostraaðar-
söm og erfið pelm, seim féfitlir
þru. f augum porra bæjaxbúa hef-
ir haran pví verið „dómarimn“,
opinher fjárhaldsmaður, skiftaráð-
andi búa, ímynd réttvísinraar.
Öll þessi ár hefir meðferð lians
á fjármumum dáraar- og þrota-
búa, að haran hefir ekki gretftt
peim, erfingjum eða lánardrottn-
um, vexti af pen'ngaeiigra búanna,
heldur tekið pá td sín, verið op-
iníbert lej'nidarmál, á vitorði rlfc-
isstjórnanna, flestra lögfræð-
iraga bæjarins og fjölmargra anra-
ara sem hafa átt arfs- eða kröfu-
rétt í búin eða á anraan hátt
verið riðnár við slkifti peirra. Bn
fram til þessa befir eragtfinin hreyrit
pessu máli, meran hafa hvíslað í
krókunium, en engiran hafist
harada. Liggur nærri að ætla, að
marga hafi sfcort djörfung til að
ganga í berhögg við dómarann,
hollvin og ráðamann allra íhakis-
stjóxna. Ríkisstjómirnar hafa og
látið petta afsÍciftalaust eða lagt
blessun sína yfir pað, þar til nú-
v.erandi ríkisstjóm fymrskipaði
sakamáI srannsókn af pessu tiiletfni.
Er þó ekki því til að dreifa, að
pær hafi ekki vitað, hvað rétt
var í pessu efni, pví að fyrver-
andi dómsmálaráðherrá ihalds-
flokksins, Magnús Guðmiundsson,
komst svo að orði á aljungi í
fyrra, er rætt var um breytingar á
embættum lögiegiustjóra og bæj-
arfógetá hér: „ . . . þvi að vext-
ir af geymslufé faúa esga að
ganga t?l þeirra, sem féð eiga“.
Þrátt fyrir pessa vitraeskju hef-
ir íhaldið jafnara taliið Jóhannes
einn sinn mætasta mann, hann
hefir pað ár eftir ár gert að for-
seta sameinaðs alpiragis, hann hef-
ir það rómað sem fyrirmyrad emb-
ættismanna, hann hefir verið ráð-
berraefni flokksiras. Hann virðist
hafa raotið ósfcerts trausts og virð-
iragar flokksforingjanna, pótt
peim óefað hafi verið kunniugt
um breytrai haras. Sökin er pví
að miklu ieyti hjá pessum mönn-
um og hjá fyrverandi rífciisstjóirra-
um, sem hafa gefið fjárdrætti og
hvers konar spiliMngu góð vaxt-
ar- og proska-skilyrði meðal op-
iraber'ra sýs'lunar- og starfs-manna
í skjóli eftirlitsleysis og yfir-
hylminga. Sjóðpurðin í Bruraa-
bótafélagirau og mál Einars M.
Jónassoraar era 01111111 í fersku
minrai, svo og afstaða íhaldsms
jog blaða þess tif peirra mála.
En hversu mörg eru þau mál
svipaös eðlis, sem þögguð hafa
verið niður, par sem störsakir
hafa verið látnar niður falla með
öllu og afbrotameninirnir látnir
sitja áfram í embættum síniuim
eða fluttir í önnur — stundum
betri, ef jieir hafa notið máttugra
aðstandenda ?
Líklega kanra enginra tölu
þeirra. En talan er há.
Slíkt er eldci líklegt til að aila
upp samvizkiusaima embættis-
menn:. Slífct hlýtur að spilla jafn-
vel sæmilegum mönnum.
Stærsta blað íhaldsins, ,,Mgfal.“,
kallar dóm þenna „Stóradóm“ og
dylgjar um, að með horaum seu
flestir bæjarfógetar og sýslu-
menra hér á landi sjálfdæmd-
ir til refsiragar. Við verknaðinra
hefir það ekfcert að athuga, virð-
ist telja hann hverjum embættis1-
inararai sæmandi, en ber fram
dylgjur í,garð hins setta dómara.
. Þetta keraiur engum á óvart,
sem man, hver.su ,,Mgbl.“ snér-
ist við Hálfdansniálinu, atkvæða-
fölsuninni í Hnifsdal,' og raunar
ihaldið alt utan. piings og innan.
Þetta kemur eragum á óvart,
sem pekkir hugsunarhátt íhalds-
ins.
Þ;að er haran, sem er orsök
pess, að jafn hörmuleg tiðindi
Skuli gerast hér.
Yifiir hon:u.m þarf pjóðin að
fcveða upp sinra Stóradóm.
Alplngl.
Alpíragi var satt í gær, era píng-
tfundum .síðan frestað til mánu-
dags kl. 1, þar eð fjórir ping-
menn eru ókomnir, svo sem getið
var um hér í blaðinu í gær,
Koma þeir m§ð „Esju“, en hún
er, væntaraleg hingað á morgun.
Orsök pess, að peir komust eklu
raógu snemma til pings, er töf
sú, er ,,Esja“ varð fyrir vegraa
íssiras í dönsku sunduraum. Einn-
ig eru tveir jidragmenn sjúkir,
Bernharð Stefánsson og Benedikt
Sveirasson.
„Ern söprnar sannar?“
,„Morgunblaðdð“ spyr að pví í
gær„ hvort pað sé satt, að samn-
iraganefnd Sjómaranafélagsiras geri
leik að því að tefja fyrir að sam-
komulag komist á, með pví að
gera frekari og hærri kröfú'r held-
ur era sjómenn óski eftir. Það
liggur beirat fyrir, að sjómenn
svari þessari spurniingu, pó að
húra isé í raun og vera ekki svara
verð, enda veit „Mgbl.“ mjög vel,
að hér sem aranars staðar, par
sem pað raefnir málefni okfcar
sjómarana, pá fer pað með ö'fgar
og rakalausa lygi.
„Mgbl. segir, að sjómeran séu
ánægðir með 25—28 kr. pr. litfr-
artfat. Það væri mjög gamara að
beyra nöfra peirra nianna, sem
hafa tjáð „Mgbl.“ petta, eða
aðrar heimiklir fyrir pessum fuill-
yrðiiragum.
Það er alveg vist, að sarnrar
iiraganefnd Sjómannafélagsiins ger-
dr ekki raetfnar j>ær kröfur, sem
ekki eru í fylsta samræmi við
válja meðiima pess, era pað er
„Morgun.b]aðjð“ og peir, sem að
pví starada, sem með sírairm ó-
merkilegu skrifum bæði um meran
og málefrai, spilla tfyrír samikom/u-
lagi. Síðara kaiupdeiilara hóíst heflr
„Mgbl.“ lagt Sigurjóra . Á. Ölafs-
isora, foringja ökfcar sjómanna, í
eáraelti, .kerat honum ram stöðvura.
togaranraa, ,sagt, að hann hatfi rek-
áð sjónifenin í land af skipuimim,
ádpað sjómiöranium að greiða at-
kvæ&i eiras og horaum lílS bezt
og svo framvegis. Það væri hægi:
að samraa með ótal dæmium, að
kröfurnar enu frá okkur sjómöran-
um sjálfum. Sést það bezt á pví,
að feld var HMaga sáttasemjara,
Ekki gat Sigurjón haft áhritf á pá
atkvæðagreáðslu. Það er mjög
eðlálegt, að Jórai Kjartanssyni rit-
stjóra „Mgbl.“ sámi, að öll haras
skrif um Sigurjón Ólafsson skulí
engan ávöxt bera eða rýra álit
þgð og traust, sem sjómenn yfir-
leitt bera til Sigurjórus.
Sigurjón hefir nú mörg undara
farira ár verið formaður Sjó-
maranafélagsins; og sýtnjr það eitt
ú't af fyrir sjg hvers trausts harar
nýtur hjá sjómömuim og það að
verðleikum.
Það er pví bezt fyrir Jón Kjart-
aiisson. og hans fylgifiska að
leggja frá sér penann og hætta
öllum skrifum, setn. miða eiga
að því að veikja traust og áliit
Sigurjóras hjá sjómönnum og AI-
pýðuflokksmöranum yfirleitt.
Jón Kjartansson verður að
skilja það, að ekki era allir eiras
il'la liðrair eiras og þingmaður
Skaftfelliraga var hér um árið hjá
peim, sem voru svo ógæfusamir
'að senda hann sem fulltrúa siran
á ping. I .’
„M'orgurablaðið“ hefir margsáran-
is gefið pað í skyra, að sjómenii
ráði ekki málum símaii sjálf-
ir, heldur láti Alpýðu-„,broddaraa“,
eiras og það orðar pað, ráða fyirir
sér. Þetta er að eiras eim af mörg-
Uim lygum „Mgbl.“. Má pað vel
vita, að enginn af svo raefndum
alþýðu-„broddum“ var staddui'
irani í Kveldúlfi í fyrra, pegar
menn af skipunuim voru kallaðií’
áran í Kveldúlf og reynt að náf
samningum við pá á bak við
samninganefind Sjóqnannafélags-
iras.
Sjómeran og verkamenn vita
bezt, hvaða laun peÍT prarfá að
fá til þess að geta Mfað á peirn.
Það væri mjög gott, ef útgerðar-
menn og peirra gæðmgar vildu
leggja pað á sig, að reyraa að
lifa, pó ekki væri nema eitt ár,
á þeim laranum, sem sjómesnn
hafa. Þá feragju þeir að vita,
hvort auðvélt er að komast atf
með efcki hærri laun era peÍT nú
ætlast til að sjómenn sætti sig
við.
J. G.
Steinpór Guðmundsson,
skólaistjóri áAkureyri, er stadd-
rar hér í borginrai.