Morgunblaðið - 08.01.1935, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
5
l>riðjudaginn 8. jan. 1935.
óðaísbóndí í Ófeígsfírðí.
Hann var fæddur að Melum í
.Árneshreppi 6. janúar 1853. Yoru
Æoreldrar hans: Pjetur Magnússon
Huðmundssonar bónda á Pinn-
ÍJOgasfoðum og konu hans Hall-
fríðar Jónsdóttur, bónda á Mel-
nm, og bjuggu þau hjón þá á Mel-
um, en fluttu skömmu síðar að
Dröngum og bjuggu þar mörg
ar. Þau dóu bæði með skömmu
anillibili 1887.
Guðm. sál. Pjetursson ólst upp
íli já móðurbróður sínum Guðm.
-Jónssyni, bónda á Krossnesi og
konu lians Guðrúnu Sigmundsdótt-
••ur. Þegar Guðm. sál. Pjetursson
var 16 ára gamall dó fóstri hans.
’Varð hann þá fyrirvinna hjá
fóstru sinni, er átti 2 svni, þá í
"ómegð, en efni voru engin. Pá ár
anun fóstra hans liafa búið á
Krossnesi eftir iát manns síns, en
'Guðm. sál- skildi aldrei AÚð hana
•eftir það, fyr en hún iöngu síðar
«dó hjá honum í Ofeigsfirði. Ljet
Jiann sjer æ mjög ant um hana
>og reyndist lienni í hvívetna sem
'besti sonur.
Kúmlega tvítugur fluttist Guðm.
•sál. í Ófeigsfjörð, og átti þar æ
heima síðan, eða um 60 ár, og
við þann stað var liann ávalt
kendnr, og það að öllu góðu. Ár-
ir 1875 kvæntist Guðm. sál. Elísa-
ibetu Þorkelsdóttur bónda í Ófeigs-
firði og konu hans Jensínu Óia-
dóttur. Hún andaðist 1885. Af
hörnum þeirra lifa nú 2 dætur:
•Jensína, kona Sigurgeirs Ásgríms-
sonar, kaupmanns á Óspakseyri og
Elísábet, ’húsfreyju á Melum í Ár-
-neshrepþi, ekkja Guðm. bónda
Guðmundssonar þar.
Eftir að Guðm. sál Pjetursson
íkom í Ófeigsfjörð fór fljótt að
bera á framkvæmdarsemi hans og
forsjálrii í livívetna. Ófeigsfjörð-
ur er gagnsöm jörð og hlunninda-
mikil, en iíka afar erfið bæði til
lands og sjávar. En Guðm. sál.
sýndi það fljótlega, að þar var
hann rjettur maður á rjettum
Ætað. Hlunnindi jarðarinnar, bæði
•dúntekja og selveiði, jókst að
aniklum mun, og brátt tók hann
.að gera þar stórfeldar umbætur,
bæði í ræktun, byggingum og girð-
ingum. Sat hann jörðina alla tíð
ágætlega, og gerði hana að önd-
vegissetri íslenskra sveitaheimila,
hvað allan menningarbrag og
myndarskap snerti, svo að óhætt
er að segja að Ófeigsfjarðarheim-
abð er eitt með mestu fyrirmynd-
arheimilum þessa lands. Ungur
fór Guðm. sál. að stunda sjó, eins
.flg tíðkaðist lijer í sveit á hans
uppvaxtarárum og lengi síðan, og
Iþegar hann var unglingur hjá
lóstru sinni á Krossnesi, smíðaði
iiann sjer bát til fiskveiða svo
;fi.ð liann stæði betur að vígi að
afla fiskjar fyrir Iieimilið. Og
skömmu eftir að liann settist að í
Ófeigsfirði smíðaði hann sjer skip
til hákarlaveiða, er hann nefndi
■Ófeig, og enn er til, hið eina, sem
-enn er eftir af hinum gömlu há-
'karlaskipum Strandamanna. Þessu
skipi helt hann út til hákarlaveiða
í 40 vertíðir, og lánaðist ágætlega.
Hann var aflasæll í besta lagi og
, stjórnari ágætur og kom ágætlega
, að sjer mönnum og sóttu margir
«eftir skiprúmi hjá honum og voru
hásetar hans margar vertíðir sam-
fleytt.
Guðm. sál. fór fjölda sjóferða á
skipi sínu um Húnaflóa þveran og
endilangan, bæði til verslunar-
ferða til Skagastrandar og Blöndu
óss, og til viðarflutninga, því ár-
lega seldi hann mikið af reka-
við inn um sveitir. Hann var víða
þektur og alls staðar að góðu, og
var í öllu vel kyntur, og liafði á
sjer almenningsorð fyrir traust og
áreiðanleik til orða og verlra í öll-
um viðskiftum.
Árið 1886 kvæntist Guðm. sál- í
annað sinn, Sigrúnu Ásgeirsdótt-
ur frá Heydalsá. Hún dó 1902.
Börn þeirra, sem upp komust, eru
pessi: Torfi, kaupfjelagsstjóri á
Norðurfirði, dáinn 1922; Pjetur,
bóndi og oddviti í Ófeigsfirði;
Ásgeir, bóndi og kaupfjelagsstjóri
á Krossnesi; Hallfríður, gift
Sturlaugi Sigurðssyni, fyrrum
sldpstjóra; Ragnheiður, kona Guð-
brandar Björnssonar, bónda á
Heydalsá; Guðmundur, skipstjóri
■ Reykjavík og Sigríður ógift, var
inörg seinni árin ráðskona föður
síns, og stundaði hann og lilynti
að honum af mestu snild hinn
langa sjúkdómstíma áður en
hann dó. Auk þess eignaðist
Guðm. sál. einn son, Böðvar að
nafni, er nú er á fermingaraldri.
Öll eru börn Guðm. sál. myndar-
og merkisfólk.
Guðmundur sái. var hinn besti
eiginmaður og Iieimilisfaðir og
börnum sínum ágætur faðir. Öll-
um liinum mörgu hjúum, er hann
helt um dagana, var einkar vel við
hann, og báru ávalt til hans hlýj-
an huga eftir samveruna. Hvorir-
tveggja tengdaforeldrar hans
dvöldu langvistum hjá Iiouum í
elli þeirra, og dóu hjá lionum,
og var hann þeim ávalt, og í öllu
sem hinn besti sonur.
Hæfileikar Guðm. sál. voru mikl
ú1 bæði til sálar og líkama, enda
varði hann þeim líka vel, bæði
fyrir sig og sína og líka til al-
menningsheilla. Honum voru fal-
in flest þau störf í sveit sinni, sem
leikmönnum eru falin. Hann var
hreppstjóri, sýslunefndarmaður,
hreppsnefndarmaður og oddviti,
oftar en einu sinni sóknarnefndar-.
ínaður, í skólanefnd, sáttanefnd
og fleira, og leysti hann öll þessi
störf af hendi með mestu alúð og
samviskusemi. Þegar pöntunarfje-
lagshreyfingin barst hingað til
ÍBHíIq rtn^m q«1 íliri+f nnrl-
ir merki hennar, og síðar st.ofn-
aði hann Kaupfjelag á Norður-
firði og var kaupfjelagsstjóri við
það um fjölda ára, og fórst það
starf prýðilega úr hendi, að dómi
allra þeirra, er hlutdrægnislaust
vilja um það dæma, og kunnugir
eru. Og það var merkilegt, hvað
Guðm. sál. gat sett sig vel inn í
og skilið vel viðskifta- og versl-
nnármál, þegar þess er gætt, að
mentun fekk hann enga í upp-
vexti sínum, og að hann rmr vel
miðaldra maður, er hann fór að
gefa sig að verslunarmálum.
Guðm. sál. bjó stóru og góðu
búði í Ófeigsfirði, og hafði mikið
um sig bæði til lands og sjávar.
Var þar mesta rausn og höfð-
ingsbragur á öllu, og’ héimilið hið
rnesta myndar og rausnar heimili,
Gg margra indælla ánægjustunda
minnast vinir lians og kunningj-
ar á heimili hans.
Eiginkonur Guðm. sál. voru og
mestu myndar og ágætis konur,
er fyllilega áttu sinn þátt í að
gera lieimilið að því, sem það var.
Hann var stórveitinn og gjöfull, og
mjög mikið var það sem gefið var
í lians tíð, fátækum frá Ófeigs-
fjarðarlieimilinu.
Guðm. sál. var maður lieill og
óskiftur, sannur liöfðingi í lund,
fastur fyrir og trúr og tryggur
sjerhverju því, sem hann var sann
færður um að var til gagns og
uppbyggingar; allur lausingja-
líáttur var honum fjarlægur, sjálf-
ur var hann hinn vandaðasti mað-
ur til orða og verka og hinn á-
reiðanlegasti í öllum loforðum,
og vildi að aðrir væru það líka.
í einu orði, hann var hinn merk-
asti og nýtasti maður og uppbyggi
legasti bæði fyrir lieimili sitt og
jú fyrir þjóðarlieildina.
Um fjölda ára var hann hin. styrk-
asta stoð sveitar sinnar, og líka
rorsvar hennar og verndari. Það
er mikið verk sem liggur eftir
Guðm. sál. í Ófeigsfirði. Jú, það
er meira en meðabnannsverk, að
brjótast fram úr sárri fátækt í
æsku, og verða fremsti bóndi sinn-
ar sveitar, og sltipa sjer á bekk
með mestu og bestu bændum þessa
lands. Þetta gjörði Guðm. sál 1
Ófeigsfirði. Á seinni árum var
Guðm. sál sæmdur riddarakrossi
Fálkaorðunnar, og víst er um það,
að ýmsir hafa lilotið þann heiður,
er síður hafa átt það skilið en
Guðm. sál. Hann var vel og mak-
lega að því kominn.
Eitt af því marga, sem verður
til að halda uppi minningu Guðm.
sál. hjer í hrepp, er það, að
skömmu fyrir dauða sinn myndaði
hann sjóð með því að gefa til hans
1200 krónur; er það tilgangur
sjóðs þessa að styrltja í framtíð-
i..ni fátækar ekkjur og- föðurlaus
börn í Árneshreppi. Sýnir þessi
rausnargjöf hug og hjarta liins
göfuga gefanda, betur en mörg
orð fá lýst, og þeir verða margir
í hreppnum, sem á komandi tíma
koma til að njóta góðs af sjóði
þessum, og sem blessa munu nafn
og minningu hins veglynda gef-
anda.
Guðm. sál. var meða.lmaður á
vöxt, mjög vel vaxinn, og einkar
snotur og lánlegur hvar sem á
hann var litið; fríður var hann í
andliti, og það var einkar hýrt og
bjart yfir svip lians öllum. Það
verður líka æfinlega bjart yfir
minningu þinni, framliðni vinur,
í brjóstum allra þeirra, sem þektu
þig. IJafðu huglieila þökk fyrir
alt starf þitt.
Blessuð er oss öllum minning
þín.
Sv. G
Gjafir og áheit til Keflavíkur-
kirkju. árið 1934: Valdimar Krist-
mundsson 50 kr., N. N. 5 kr., S. E.
15 kr., Kamilla Jónsdóttir 10 kr.,
Ólafur Ingvarsson 10 kr., Guðrún
Jónsdóttir 15 kr., Páll Pálsson 15
kr., Bergsteinn Ó. Sigurðsson 5
kr., N. N. 5 kr„ N. N. 10 kr., N.
N. 3 ltr., N. N. 5 kr„ N. N. 5 kr.,
N. N. 5 kr., Gísli Daníelsson 5 kr„
V. B. 10 kr., N. N. 5 kr., Ólafur J.
Jónsson 10 kr„ N. N. 5 kr., Val-
gerður Gísladóttir 5 kr Janus
Guðmundsson 10 kr„ Guðný Ei-
ríksdóttir 5 kr. Samtals kr. 213.00.
Með þakklæti meðtekið. — Sókn-
arnefndin.
Háskólalóðin
og umferðagatan.
Um þetta mál skrifar Sig. Guð-
mundsson húsameistari grein í
Mbl. 3/1. Hann minnist fyrst á
hve liraparlega leikliúsið liafi
verið sett niður og munu flestir
vera honum sammála um það, að
þó liygg jeg að þessi fyrirliugaða
umferðargata gegnum háskóla-
lóðina væri álíka axarskaft.
Það þótti höfuðkostur á nýju
háskólalóðinni að hún væri heil-
leg og ekki súndurskorin af götum
eins og háskólalóðin á Skólavörðu-
hæðinni. Háskólinn gat verið þar
út af fyrir sig.
Nú hefir því verið hreyft, að
leggja 20 m. breiða umferðagötu
gegnum um lóðina, rjett fyrir
íraman stúdentagarðinn og önnur
hús, sem bygð verða í sömu röð
á háskólalóðinni. Eftir götu þess-
ari, sem á að verða önnur aðal-
flutningagatan milli liafnarsvæð-
isins og Skerjafjarðar, verður auð-
vitað sífeldur bílastraumur, með
öllum þeim ágangi sem honum
fylgir, vöruflutningum o. þvíl.
Háskólinn er þá ekki lengur á
íriðsömum stað og út af fyrir sig
heldur stendur hann A’ið breiða
skarkalagötu, sem klippir lóðina
í tvent. Hve lieppilegt þetta sje
fyrir háskólann géta allir sjeð í
hendi sinni.
Nú er það tilætlunin, að gata
þessi liggi niður að Tjörn, að
Tjarnargatan sje breikkuð að mun
út í Tjörnina, beygi með hlykk inn
inn í Aðalstræti og liggi svo út að
liöfninni. Rólega Tjarnarbrekku-
hverfið er þá einnig komið inn í
alt umfeaðarskröltið og ærið sýn-
ist gengið á Tjörnina, þá ekki sje
hún minkuð úr því sem nú er.
Aldrei held jeg að gata þessi
geti orðið falleg og nauðsynleg
er hún ekki. Vegalengdin milli
Fríkirlcjuvégar og Suðurgötu er
minni en víða gerist í stórborg-
um milli umferðagatna, enda
er bilið milli Suðurgötu og
Tjarnargötu einir 30 metrar,
eða því sem næst. Jeg hygg að
það sjé hvorki erfiðara nje dýrara
að lagfæra Aðalsstræti og Suður-
g’ötu svo að þar verði sæmileg
umferðargata, heldur en að gera
þessa nýju umferðargötu.
Hvort sem þessi þingsályktun
er nýstárleg eða ekki, þá fæ jeg
ekki betur sjeð en að hún sje á
góðum rökum bygð og kann flutn-
ingsmönnum þakkir fyrir liana.
^ G. H.
Eiginmenn
góðir og slæmir.
Eftir því, sem prófessor við
háskólann í Hatford, dr. Har-
neel Hart, segir í bók, sem
hann hefir gefið út ekki alls
fyrir löngu, hefir það töluvert
að segja í hvaða stöðu menn-
irnir eru, hvort þeir reynast
góðir eiginmenn eða ekki.
Raunin verður sú, að þessir
reynast heldur ljelegir í hjóna-
bandinu: umferðasalar, leikar-
ar, starfsmenn við síma eða rit-
síma, hi’aðritarar, læknar og
blaðamenn. Aftur á móti reyn-
ist hjónaband bænda, presta,
iðnaðarmanna og prófessora,
vel.
Hvað eiginkonurnar snertir,
eiga einkadætur, einbirni, að
vera slæmar eiginkonur.
Frumlegur maður.
Eftirfarandi frásögn var í
sænsku blaði, um vinnumarin' í
Stávnes. Hann hjet Emanuel
Johansson og dó fyrir skömmu,
53 ára gamall.
Emanuel liafði frámunalega gott
minni. Hann vissi t. d. upp á hár
hve mörg vers voru í hverjum
sálmi í sálmabókinni. Og væri hann
spurður um eitthvert vers, gat
hann óðara þulið það u'tanað. —
Hann kunni alla sálmabólrina ut-
an bókar. Var afbragð í huga-
reikningi. Hann gat reiknað hín
þyngstu dæmi í huganum, en að
öðru leyti var hann ekki sjerlega
greindur. Af bókum eða blöðum
liafði hann ekki nokkra ánægjn,
en hann hafði því meiri ánægju
af fallegum fötum og kaffi-
drykkju. Það var hvorki meira nje
minna en 50 fatnaði og 365 pör af
sokkum sem fundust í fórum hans.
Hann drakk að jafnaði 30 bolla áf
kaffi á dag. Varð liann eins og
gefur að skilja að borga þetta méð
kaupinu sínu. En engu að síður
átti liann álitlega fúlgu í banka,
þegar hann dó.
Ástfanginn þjófur.
í Vín var tékinn fastur þjófur,
sem lengi hafði gert lögregluna
gráhærða. Það hafði legið á hon-
um stefkur grunur, en aldrei feng-
ist nægar sannanir. Jafnvel þegar
búið var að hafa hendur á hon-
um urðu úr því mestu vandræði,
því að engin sönnunargögn vorn
fyrir liendi.
En ásamt þjófnum hafði ung
stúlka verið handtekin. Stúlkan
hjet Margrjet, og vitað var að
hún átti ekki aðeins ást þjófsins,
heldur og fullan tiltrúnað.
Þegar þjófurinn feltk að vita,
að Margrjet hefði verið tekin föst,
bauð hann að gera einskonar
samninga: í hvert skifti sem haim
fengi að tala við Margrjeti ætl-
aði hann að gera eina játningu-
Að þessu var gengið og af þttí
leiddi mörg mót, og jafnmargar
játningar.
Þegar þjófurinn hafði ekki
fleiri játningar að gera tók hann
að skálda upp ýms afbrot m. a.
morð, til þess að draga mótin á
langinn.
En lögreglan liafði nú fengið
nægar sannanir. Maðurinn var
dreginn fyrir lög og dóm pg
dæmdur í 5 ára hegningarvinnu.
Ástin ströng getur komið mörgu
til leiðar!
Sof í ró!
Ungur maður í Hadanberg í
Svíþjóð sofnaði einn daginn, sem
ekki er í frásögur færandi.. En
það einkennilega var, að maðurinn
liaf&i þjáðst af svefnleysi um
lengri tíma, og hafði alls eklti
getað sofið. En þegar liann loks-
ins gat sofnað, svaf hann í 5 sól-
hringa samfleytt.
Heppilegir búðargluggar?
í Kaupmannahöfn er víða farið
að hafa svo kallaðar ósýnilegar
rúður. Kosturinn er sá, að þær
endurkasta ekki myndum frá göt-
unni, svo stúlkurnar geta ekki
speglað sig- í þeim!
...» —