Morgunblaðið - 22.03.1935, Qupperneq 5

Föstudaginn 22. mars 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
h
BÚNAÐnRBÁLKUR
Sýrustig íslenskrar
gróðurmolöar.
ÍTlerkilegt rannsóknarefni fyrir
framtíð íslenskrar jarðrcektar
lakob H. Línðal á Lcekjamóti
er að uinna að þuí aö koma
þessum rannsóknum óleiöis.
Allir sem einhver afskifti hafa
-af jarðrækt eru því kunnugir, að
jarðvegur er oft súr, og að mikill
súr í jarðveginum háir jafnan
groðri og góðum afrakstri rækt-
unar.
Fram til síðustu ára hafa menn
; álitið, að hjer á landi væri jarð-
vegssúrinn sjerlega bagalegur, og
: myndi um alla framtíð verða erf-
iður þröskuldur í vegi ræktunar-
innar. Hafa menn m. a. leitt þá
. ályktun af köldu og votviðrasömu
loftslagi og rakasömum jarðvegi
Handsins. En. jarðvegsrannsóknir
hafa hjer verið litlar og lítfc kerfis
bundnar. Huggun manna í þessu
efni hefír þó verið sú, að helstu
nytjajm'tir, innlendar, svo sem
túngrös þau, er mest kveður að,
tmyndu vera í flokki þeirra
plantna,. sem sæmilega myndu þola
. jarðsúrinn.
Á síðasta áratug hafa ýmsir
: nafntogaðír vísindamenn lagt
grundvöll að nákvæmari og víð-
tækari rannsókmim á jarðsúrnum,
»en. áður þektist.
Með nútímatækjum er því, liægt
að skilgreina með hinni mestu ná-
kvæmni hvað jarðsýringin er á
háu stígi, hvort liún er mikil, lítil
<eða engin (jarðvegurinn neutral)
.eða hvort jarðvegurinn jafnvel
>er mótsett við það að vera súr
(þ. e. basiskur) og þá live mikið.
Nti er það vitað, að ástand
jarðvegsins að j)essu leyti hefir
hin víðtækustu álirif á, hvernig
. jarðvegurinn er sem gróður beður.
Upplausn næringarefna í jarð-
' veginum, er undir sýruástandi hans
komið, svo og alt gerlalíf, en.
gerlalíf jarðvegs er, sem kunnugt
'•er á ýmsan hátt mjög þýðingar-
mikið fyrir jurtagróðurinn.
Því er svo komið nú, að erlendir
..jarðrækarmenn telja, að sýru-
.ástand jarðvegsins, sýrustig hans,
þurfi þeir fyrst og fremst að vita,
til þess, að geta bygt jarðrækt-
-arráðstafanir sínar á tryggum
grundvelll
Þegar hinn frægi grasafræð-
ingur, Fr. 'Weis, prófessor, kom
hingað snögga ferð t'il landsins
vorið 1932, gerði hann nokkrar at-
huganir á 19 sýnishornum af ís-
lenskum jarðvegi. Um rannsólcn-
ir hans birtist ritgerð í Búnaðar-
ritinu. Hann innn fyrstur manna
hafa sýnt fram á, að eitt af ein-
kennum hins íslenska jarðvegs
væri það, hve lítt súr hann er.
Má með sanni segja, að með
því hafi vefið áfljett þungum á-
hyggjum um framtíð íslenskrar
.jarðræktar.
Ed þó þar værn mikilsverðar
bendingár gefnar,. má svo að orði
komast, að eftir hafi verið að nema
þetta land á sviði íslenskra jarð-
vegsrannsókna, fá yfirlit yfir
,landið í þessu efni, og finna, á
hvern hátt þjóðin geti í framtíð-
inni trygt sjer sem mest gagn af
þessum mikilsverðu sjerkennum
íslenskrar moldar.
Xú vi 11 svo til, að áhugasamur
maður um jarðræktarmál, Jakob
H. Línda.1 á Lækjamótum í Víðidal
hefir tekið s.jer fyrir hendur að
gera sem víðtækastar rannsóknir
'að hann getur á sýruástandi og
'sýrustigi jarðvegs hjer á landi.
i Hann hefir unnið að rannsókn-
um þessum í ein tvö ár. Og nú
hefir hann samið ritgerð um þess-
ar rannsóknir sínar er birtist í
Búnaðarritinu. ,
,í tilefni af ritgerð þessari hefir
blaðið haft tal af Jakob.
Jakob H. Líndal
segir frá rann-
sóknum sínum.
1 viðtali yið blaðið komst Já-
kob Líndal að orði á þessa leið:
Arið 1930 kom það til orða, að
sett yrði upp tilraunstöð í Hólum
í Hjaltadal. Var farið fram á það
við mig, að jeg tæki að mjer um-
sjón með tilraunum þessum.
Jeg var að vísu tregur til þess,
en ljet þó til leiðast, með því móti,
að mjer yrði gefinn kostur á því
að fara utan. og kynna mjer til-
raunstarfsemi á Norðurlöndum,
því jeg- vissi sem var, að hún hafði
;tekið miklum breytingum frá því
jeg var við nám ytra, og enda frá
því jeg liætti að hafa bein afskifti
af þeim málum við Ræktunarfje-
lag Norðurlands.
Er jeg tók að kynnast erlendri
tilraunastarfsemi, komst jeg strax
að raun um, að hún studdist mik-
ið við jarðvegsrannsóknir og- not-
fau'ði sjer miklu meira árangur
þeirra en var fyrir 10—20 árum,
enda hafa slíkar rannsóknir tekið
miklum framförum á þeim tíma
með nýjum tækjum og bættum að-
ferðum.
Ti) þess frokar að geta að ein-
liverju stutt mig í starfi mínu við
þessar ránnsóknir, kynti jeg mjer
þær að nokkru með því að vinna
nekkra mánuði við Statens Plante-
avlslaboratorium í Ljuigby á Sjá-
landi.
Þegar til kom varð ekkert iir
að hafin væri tilraunastarfsemi í
sambandi við bimaðarskólann á
Hólum. En nú var áhugi minn
vakin um þessi mál og mjer var
enn Ijósara en áður, hve tilfinnan-
lega okliur vanhagar um þekk-
ingu á íslenskum jarðvegi, og hve
mikið og aðkallandi verkefni þar
er framundan. <
Jeg rjeðst því í að vinna eitthva® |
að þessum málum, eftir því sem
aðstaða mín leyfði, og tók þá fyrst
fyrir það efnið, sem að ýmsu leyti
er grundvallaratriði að komast að
raun um, en það er sýrustig jarð-
vegsins.
Hefi jeg eftir því sem unt hefir
verið vegna annara starfa unnið
að þessu síðan vorið 1933.
Búnaðárf jelag íslands hefir
veitt mjer nokkurn styrk til þess-
ara rannsókna, og lagt til meiri
hluta áhaldanna.
Alls hefi jeg rannsakað 650
jarðvegssýnishorn, víðsvegar að af
landinu, en auk þess nokkur hundr
uð sýnishorn af ýmiskonar vatni
og bergtegundum.
Ef jarðvegssýnishormn eru
flokkuð eftir jafðvegstegundum
verðUr niðurstaðan þannig:
383 af túnum og valllendismó-
um. Ekkert þeirra hefir reynst
mjög siirt, én flest mjög veiksúr
og nokkur nálægt því að vera
óvirk.
179 af liallandi mýrum og flöt-
flóum. Aðeins fá þessara sýnis-
horna hafa reynst mikið súr en
yfirleitt þó nokkur súrari en vall-
lendið, þótt mörg þeirra sjeu á
sama stígi og sumt af hinum.
88 af ýmsum ísaldarleirmynd-
unum í melum og árbökkum. Ekk-
ert þeirra Iiefir reynst til muna
súrt, mörg nálægt óvirku og sum
fil muna basisk.
Þótf. sýnishornin sem rannsökuð
hafa vefið sjeu orðin þetta mörg,
eru þau þó ekki nema örlítið brot
af því, sem þarf til þess að fá
nokkurnvegin heildarmynd af sýru
stígi landsins og hvernig það kann
að vera breytilegt eftir jarðteg-
undum o'. fl. En það. sem komið
ér, bendir eindregið til þess að við
eigum mikið a" landi, sem sam-
kvæmt áliti erlendra fræðimanna
og reynslu þar, er á mjög ákjós-
anlegu sýrustígi til ræktunar og
að þetta. gildi einnig um mýrarn-
ar, sem þó víða erlendis hafa
reynst erfiðar viðfangs. JEttum við
því að þessu leyt.i að standa betur
að vígi en nágrannaþjóðirnar sem
allar þurfa að eyða fje og fyrir-
höfn til umbóta sýrustigsins í
jarðveginn.
Þó liefi jeg hitt á vissa staði
þar sem líklegt má telja að jarð-
vegssýring sje til mikillar fyrir-
stöðu, t. d. í hluta af landi við
Reykjarhólslaug í Skagafirði.
Þar hefir ekkert fengist til þess
að spretta, hvorki gras nje garð-
ávext.ir, enda er þar eins súr jarð-
vegur og einna lægst reynist er-
lendis.
Meðal þess, sem eftirtelctarvert
má telja, er sýrustig ísaldarleirs-
ins íslenska, eftir því sem þau sýn-
ishorn hafa reynst, sem jeg liefi
rannsaliað.
Þetta vakti mig til athygli á
því, að ef til vill væru það berg-
tegundir okkar, sem ættu sinn þátt
í því að jarðvegnr okkar heldisi
yfirleitt í svo lítið súruástandi-
Ninon-nýjungar.
Hinar margeftirspurðu peysur og bíússur eru
komnar. — Eftirmiðdagskjólar — nokkur sýn-
ishom af vortískunni.

Austurstræti 12, 2. hæS.
Opíð ll—12Vz og 2—7.
SPRING CLASSES IK ENGLISH.
Tliree Classes, vvith five Pupils in eaeh elass, will begin in the
last week of March. Have you an examination coming í Are you going
to England.’ Will vou meet Tourists tliis Summer! Pupi’is are eneour-
aged to ask about their difficulties. Laugaveg 5, (Traoarkotssund).
HOWARD LITTLE.
HðsloðarlæfcBlsslaðai
við lyflæknisdeild Landspítalans er laus frá I. júlí n..k.
Mánaðarlaun eru: 1. árið kr. 300. — 2. árið krl 350. —
3. árið kr. 400.
Umsóknir sendist stjórnarnefnd ríkisspítalanna fyrir
31. maí 1935.
SKjóirnarnefnd ríkisspífalanna.
Húseigo til stítu.
Tilboð óskast í húseignina nr. 11 við Brekkustíg fyrir
1. apríl næstkomandi.
Nánari upplýsingar gefur bæjarverkfræðingur.
fSorgairrifarims.
Gylden Axe
haframjöl
í 50 kg. pokum fyrirliggjandi.
Um þetta hefi jeg gert nolckrar
athuganir, er allaf benda til, að
svo rnuni vera og verður að vísa
um þau efni t.il ritgerðarinnar.
Þótt ekki' sje í stuttu samtali
hægt að fara náið íit í það efni
sem hjer er um að ræða, tel jeg
það sem komið er aðeins byrjun
sem krefst áframhaldandi og fleir-
þættari rannsókna.
Vil jeg að eudingu bæta jjví við,
að meðan jeg er að afla mjer
frekari yfirlitsfræðslu sem víðast
að af landinu, væri mjer kært að
áhugasamir iaxðræktarmenu vilda
senda mjér jarðvegssýnishorn til
rannsókna af sem fjölbreyttastri
jöi'ð. Þau þurfa að rakast jafnt
upp og ofan úr efsta ;jarðlæginu
ea. 2(1—-25 cm. djúpt.
Einnig þætti mjer vænt uin is-
aldai'leir úr melum og áibökkum.
Sem umbúðir má komast af með
smáljereftspoka eða jafnvel sterk-
an umbúðarpappír, en sýnisbornin
þarf að þurka dálítið. Nægja 100
til 150 gf. af hverju. Sýnishormn
þarf að merkja með númeri og
láta fylgja skrá yfir, þar «em
getið sje úr hverskonar jör? sje
plöntur sem þar vaxa, og hvemig'
gróðurfar þar er.