Morgunblaðið - 03.09.1935, Blaðsíða 3

ÞriSjudagmn 3. sept. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
T
Þjóðabandalagið gel-
ur afsfýrt styrjöld.
Islandsmynd
dr, Paul Burkerí’si
Mussolini vantar nýlendur tii
að taka við fólksfjölgun ítölsku
þjóðarinnar.
Á morgun verður úr því skorið
á fundi þjóðabandalagsins, hvort
þ$Ssi krafa Mussolini leiði tii
styrjaldar.
Það er á valdi þjóðabandalags-
ins að afstýra ófriði.
Bretar ogFrakkar hafa iðulega
lýst yfir því, að þeir viðurkendu
nýlenduþarfir Itala.
Er ekki nema hóflega ýkt þótt
sagt sje, að stórveldi þessi sjeu
En Bretar eiga fyrst og fremst
við Frakka, þegar þeir ræða um
aðrar þjóðir í þessu sambandi.
Samningur sá, sem gerður var
um hagnýtingu auðsuppspretta,
sem gerður var í Abyssiníu í lok
fyrri viku, kann að leiða til þess,
að Ameríkumenn styðji þjóða-
bandalagið í væntanlegri baráttu
fyrir friði. Að öðru leyti virðist
ekki ástæða til að ofmeta þennan
samning.
En lykillinn að þeim ráðstöf-
unum, sem gerðar verða eða látið
reiðubúin að viðurkenna friðsam
lega undirokun Abyssiníu af
hálfu Itala, að því einu tilskildu,
að ekki sje raskað við formlegu
sjálfstæði Abyssiníumanna.
Enginn vafi leikur á, að Musso-
lini vill bæta alin við frægð sína
með glæsilegum sigri yfir Abyss-
iníumönnum. Fyrir honum vakir
ennfremur fasistiskt heimsveldi,
svipað róm\ erska heimsveldinu
til forna.'
Mussolini hefir auk þess lýst
yfir því, að það sje á einskis
manns valdi að stöðva ítalska her-
inn í Afríku, fyr en búið sje a. m.
k. að hefna ósigursins við Adowa.
Við Adowa biðu Italir mikinn ó-
sigur fyrir Abyssiníumönnum,
sem voru margfalt liðsterkari.
Nýlenduþarfir ítala eru ekkert
ófriðarefni fyamar. Hjeðan af
getur aðeins verið um það eitt
að ræða, hvort imperialistisk met
orðagirnd Mussolini megi leiða
til styrjaldar.
verður undir höfuð leggjast að
gera af hálfu þjóðabandalagsins,
liggur í höndum Frakka.
Treystist þeir til að fórna vin-
áttusambandinu við Itali og
fylgja fast fram þjóðabandalags-
sáttmálanum ásamt Bretum, þá
má vænta þess, að ófriði verði
afstýrt.
Það er fullkomlega á valdi
þjóðabandalagsins að stöðva
Mussolini.
Stöðva þarf aðeins hráefna-
flutning á hergagnanauðsynjum
og öðrum nauðsynjum til Ítalíu,
og auk þess að neita þeim um all-
an fjárhagslegan stuðning. — I
hinstu lög er það ennfremur á
valdi Breta og Frakka að loka
Suezskurðinum.
Mussolini mun undir öllum
kringumstæðum hika við að etja
ofurkappi við Breta og Frakka
sameinaða.
Þannig ér hægt að þvinga hann
til að taka kostum þessara þjóða
Kaflar úr mynd-
inni sýndir í Nýja
Bíó í gær.
Dr. Paul Burkert, þýski mýnd-
tökumaðurinn, sem var lijer í fyrra
og aftur nú til þess að taka kvik-
myndir af landinu, atvinnuvegum
landsmanna og þjóðháttum, sýndi
kafla úr mynd sinni fyrir boðs-
gestum í Nýja Bíó í gær.
Áður én sýningin hófst gat dr.
Burkert þess, að mynd þessi, er
hann sýndi nú, væri aðeins sund-
urlausir þættir úr heildarmynd
hans. í hana vantaði alt samhengi
og langt frá því að vera tæmandi
þau atriði eða þeir þættir, sem
fram kæmu á þessari mynd.
Það sem hann sýndi nú væri að
eins 1600 metrar — af þeim 5Ö00,
sem liann tók í fyrra. Dr. Burkert
bað menn því um, að leggja ekki
dóm á mynd hans eftir þessu
sýnishorni, heldur bíða með dóm-
inn þar til öll myndin kæmi.
Þessi mynd dr. Burkerts var,
sem fyr segif 1600 metrar af
mynd þeirri, er hann tók í fyrra.
Myndirnar voru a£ Suðurlandi og
Norðurlandi.
Margar landlagsmyndir voru
þarna mjög fallegar, einkum voru
fallegar myndir frá Mývatni. Þar
dvaldi dr. Burkert 2—3 vikur í
fyrra, en allar myndirnar þaðan
tók hann á emum 8 klukkustund-
um. Þetta lýsir nokkuð etfið-
leikunum, sem á því eru að taka
slíkar myndir, vegna óstöðugrar
veðráttu hjer.
Glæsilegar myndir voru þarna af
Gullfossi, Þingvöllum og Fnjóska-
dal. — Þá munu útlendingar hafa
gaman að sjá margar myndirnar,
sem teknar hafa verið af ólgandi
hverum og laugum víðsvegar. —
Skemtileg og veltekin er og mynd-
in af Grýtu, fyrst af holunni tómri,
síðan smá ólgu niðri og loks
af gosinu í sínum fulla skrvíða.
En þessi Grýtu-mynd hverfur þó
vafalaust fyrir Geysi, sem dr.
Burkert tók mynd af í sumar, í
fullum skrúða.
Sýnishorn það, sem dr. Burkert
gaf í gær gefur litla mynd af
atvinnuvegum þjóðarinnar, en
hann á vafalaust eftir að bæta úr
því.
Að síðustu voru sýndar nokkrar
litmyndir.
í dag. Hann fullvissaði Laval um,
að breska stjórnin hefði engan
þátt átt í þessum samningum og
ljeði þeim engan stuðning.
Meðal stjórnmálamanna í Bret-
landi er álitið, síðdegis í dag, að
enginn misskilningur ríki um þetta
mál milli Frakldands og Eng-
lands, og að sjerleyfismálð muni
Bretar hafa lýst yfir því, að
þeir muni fylgja því, að beitt
verði refsiákvæðum þjóðabanda-
lagssáttmálans gegn Itölum, ef
þeir byrja stríðið, — að því einu
tilskildu, að aðrar þjóðir taki
sömu afstöðu.
Á fundi Norðurlandaþjóðanna
nýverið var lýst yfir svipaðri af-
stöðu.
og afstýra styrjöld.
Þ j óðabandalagsf undurinn
morgun verður örlagaríkur, og
fari svo, að Mussolini fái að fara
sínu fram óhindráð, þá munu
menn vera á eitt sáttir um það,
að fundur þessi verði sá síðasti
sem bandalagið heldur, þá er
þjóðabandalagið úr sögunni.
Pr.
sinni hefir verið haldinn í banda
Jaginu.
Það er útilokað, að Þjóða-
bandalagið geti ráðist í það,
að beita refsiákvæðum gagn-
vart Itölum.
Því slíkt myndi leiða til
þess, að Þjóðabandalag-
ið hyrfi úr sögunni, og
heimsveldi Breta liði und
ir lok, því Mussolini legg-
ur nú útí styrjöld heldur
en að snúa við blaðinu og
hætta með góðu við á-
form sín.
líta svo á, að samningamir sjeu
einungis á milli Abyssiníu og f je-
lags amerískra fjármálamanna, og
að Bretar eigi þar enga hlutdeild
í.
I Það er nú vitað að hr. Ricket,
var í Addis Abeba frá því. 23.
ágúst til 30. ágúst, og á þessu
tímabili hitti hann aldrei neinn
mann úr bresku sendisveitinni í
Addis Abeba.
Svo var litið á, að hann væri að
skipuleggja Rauðakrosshjálp, sem
boðin hefði verið fram af hálfu
Copta í Egyptalandi, ef til ófriðar
kæmi, og að hann hefði brjef frá
Abyssiníukeisara og yfirmanni
| Kot>takirkjunnar í Egyptalandi,
sem sönnuðu þetta.
Kemur samningurinn
Bretum ekkert við? Verða Bretar og
London, 2. sept. FÚ.
Breska stjórnin hefir nú hafið
rannsókn í því skyni, að komast
að raun um, hvort breskt fjár-
magn sje bundið í fjelagi því, sem
hr. Ricket hefir aflað sjerleyfis til
handa, að hálfu Abyssiníukeisara.
Á þessu stígi málsins þykir mega
Frakkar sammála?
LRP, 2. sept. FÚ.
Anthony Eden skýrði Laval út
í æsar frá afstöðu bresku stjórnar-
innar til sjerleyfissamninga þeirra,
er Rrcket hefði gert við Abyssiníu
keisara, þá er þeir hittust í París
engin úrslitaáhrif hafa á aðal-
deilumálið milli ítalíu og Abyss-
iníu. Anthony Eden og Laval
verða samferða áleiðis til Genf í
kvöld og munu á leiðinni eiga frek-
arj viðræður um málið í því skyni^
að koma sjer sameiginlega niður
um aðalatriðin, áður en Þjóða-
bandalagsfundurinn hefst.
Ferðin um eyðimörkina.
Ætlar þjóðin að halda göngunni áfram
með rauðliðastjórninni -- eða snúa við?
Loforðið mikla.
Þau eru ákaflega gröm yfir
því, stjórnarblöðin um þessar
mundir, að Sjálfstæðismenn
skuli vera að minna á einhver
loforð, sem gefin höfðu verið
fyrir kosningarnar síðustu.
Einkum er gremja Alþýðu-
blaðsins mikil yfir því, að nú
skuli vera mint á loforðið
mikla: Vinna handa öllum, sem
vilja vinna.
Þetta var kjörorð sósíalista
fyrir kosningarnar og á þessu
loforði brutust rauðu flokkarnir
til valda í landinu.
En hvers vegna má ekki
minna á þetta kosningaloforð
einmitt núna?
Er það vegna þess, að fólkið
í kaupstöðum og sjávarþorpum,
sem harðast verður úti eftir
sumarið, þarfnast nú einskis
frekar en vinnu — vinnu, sem
gerði því mögulegt að draga
fram lífið.
Vissulega kæmi það sjer vel
fyrir þann fjölmenna hóp, sem
kemur heim tómhentur eftir
sumarið, ef stjórnarflokkarnir
stæðu við loforðið: Vinna
handa öllum, sem vilja vinna.
En Alþýðublaðið, málgagn
stjórnar ,hinna vinnandi stjetta*
fyllist jafnan heiftúðugri reiði,
þegar minst er á þetta loforð,
sem fólkið þráir að uppfylt
verði.
Þetta er ráðgáta, sem fólkið
fær ekki skilið.
Ösamstæðar raddir.
I einni skammadembunni í
Alþýðublaðinu hjer á döðunum
í sambandi við þessi mál, var
komist þannig að orði:
„Síðan Alþýðuflokkurinn
vann kosningasigur sinn síðast-
liðið sumar, hefir verið farið
inn á fjölda margar nýjar leiðir
til að gera framleiðslu okkar
fjölbreyttari og hæfari fyrir er-
lenda markaði.
Almenningi eru kunnar þær
leiðir, sem reyndar hafa verið.
Honum eru einnig kunnar þær
margvíslegu ráðstafanir sem
gerSar hafa verið og gerðar
eru dags daglega til að a'uka
atvinnuna í landinu. Það er því
óþarfr að telja það upp að þessu
sinni, en það er hægt að gera
það ef óskað er eftir“.
Vissulega mun fólkið, sem nú
kemur tómhent heim eftir sum-
arið „óska eftir“ að fá að vita,
hvaða ,,ráðstafanir“ það eru,
sem stjórnin gerir „dags dag-
lega“ til að auka atvinnuna í
landinu. Það þekkir ekki þessar
„ráðstafanir“, en það bíður eft-
ir atvinnunni.
Ennfremur segir Alþýðublað-
ið:
„Það er óhætt að fuljyrða
það, að sjaldan eða aldrei hefir
maður setið í atvinnumálaráðh.-
embætti hjer á landi, sem hefir
notið eins almenns trausts og
Haraldur Guðmundsson . .. .“
þessa lýsingu á ágæti Haralds
Guðmundssonar, að hjer væri
alt í stakasta lagi að dómi AI-
þýðublaðsins. En í sömu and-
ránni kemur þessi klausa -eins
og ískalt steypubað yfir les-
andann:
„Það er nú sem stend-
ur eins og íslenska
þjóðin sje á ferð um
eyðimörku“.
Þannig er, þá umhorfs, að
dómi Alþýðublaðsins, eftir árs-
vist Haralds Guðmundssonar í
atvinnumálaráðh.sætinu, manns-
ins, sem þjoðin á að hafa óbif-
andi traust til!
Vafaláust er mikill meirihluti
þjóðarinnar nú orðinn sölnu
skoðunar og Álþýðublaðið, um
eyðimerkurför þjóðarinnar und-
*ir handleiðslu núverandi ríkis-
stjórnar.
fepurningin er aðeins sú, hvort
þjóðin ber svo mikið traust til
atvinnumálaráðherrans og hans
starfsbræðra í ríkisstjórninni,
að hún vilji halda með þeim
áfram göngunni á eyðimörk-
inni, eða snúa við og reyna að
finna einhvern óasa.
Núverandi ríkisstjórn hefir
ekki hug á, að komast út áf
eyðimörkinni. Hún stefnir altaf
í sömu áttina — lengra út á
eyðimörkina. Þar villist hún að
lokum og þjóðin á sjer enga
viðreisnarvon, ef hún ætlar að
elta þessa foringja.
Krafa þjóðarinnar.
Ef þjóðin skilur nú sinn vitj-
unartíma, á hún að stöðva eyði-
merkurgöngu valdhafanpa.
Rúmur mánuður er eftir, þar
til Alþingi kemuy aftur saman.
Þar verður þjóðin að. gera sínar
kröfur.
Hún verður að kref jast þess,
að útgjaldahæstu fjárlögin
hans Eysteins verði endurskoð-
uð og gjöldin skorin svo niður,
að þau verði í samræmi við
gjaldgetu landsmanna.
Hún verður að kref jast þess,
að Ijett verði á þeim dráps-
klyf jum skatta og tolla, sem nú
hvíla á aðþrengdum atvinnu-
vegum landsmanna.
Hún verður að kref jast at-
vinnu- og viðskiftafrelsis í stað
þeirrar einokunar- og kúgunar-
stefnu, sem núverandi stjórnar-
flokkar hafa upp tekið.
Hún verður að kref jast þess,
að bæjar- og sveitarf jelögum
verði trygt nauðsynlegt fjár-
magn, svo að þau geti int af
höndum hin margvíslegu störf,
sem þeim er ætlað í þjóðf jelagi
voru. Þetta má ekki gerast með
nýjum álögum á skattþegnana,
heldur með rjettlátri skifting á
þeim tekjustofnum, sesn ríkið
gín nú yfir.
Þetta eru höfuðverkefnin,
sem biða komandi þings.
Og þetta er það, sem verður
að gerast, EF ÞJÓÐIN Á AÐ
KOMAST ÚT AF EYÐIMÖRK-
Menn skyldu nú ætla, eftir INNI!