Morgunblaðið - 06.09.1935, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
Föstudaginn 6. sept. 1935. |
I* 1! IIII—!■ nl IMI MBWIWrf rHMTIIHHIMfflllMTIIMWMHMMMWWWMHMMIHMHWWWMBMMMMMnWWWBMMMMMHjgi.
/
Vinnan í þjónustu læknisfræOinnar.
Grænlandsveiði Fær-
eyinga hefir brugðisf.
Taugaveiklun barna. - Erfðarannsóknir o. fl.
Samtal.við dr. Helga Tómasson.
i.i Dr. Helg-i Tómasson yfirlækn-
ir á Nýja-Kleppi kom heim úr
tveggja mánaða utanför á
mánudaginn var.
Hann fór utan til þess að
sitja alþjóðafund sjerfræðinga
í tugasjúkdómum, er haldinn
var í London í lok júlímánað-
ar.
Um líkt leyti var haldinn í
London alþjóðafundur lækna,
sem starfa við allskonar trygg-
ingar (slysa, líf, sjúkdóms, elli
o. s. frv.) og sat dr. Helgi einn-
ig þann fund.
Tíðindamaður Morgunblaðs-
ins sneri sjer til dr. Helga Tóm-
' assonar og bað hann að segja
lesendum blaðsins eitthvað frá
utanförinni. Hann varð góðfús-
lega við þeim tilmælum og fer
hjer á eftir ýmislegt af því sem
dr. Helgi hafði að segja.
Fundirnir í London.
Alþjóðafund sjerfræðinga í
taugasjúkdómum sátu um 900
læknar frá 44 löndum.
Aðalumræðuefnið á fundin-
um var flogaveiki, í tilefni af
því, að 100 ár voru liðin frá
•fæðingu eins merkasta tauga-
læknis Englands, Hughlings
Jackson, sem einkum hafði
getið sjer frægð fyrir rannsókn-
ir á flogaveiki.
Auk þess voru rædd á fund-
inum alskonar önnur málefni,
er snerta taugasjúkdóma.
Þetta var annar alþjóðafund-
ur taugalækna; hinn fyrsti var
haldinn í Bern 1931 og ráðgert
er að halda þriðja fundinn í
Kaupmannahöfn eftir 4 ár.
Á alþjóðafundi tryggingar-
lækna voru fyrst og fremst
ræddar aðferðir til áð meta á-
hættu alment við ýmiskonar
tryggingar, og auk þess sjer-
staklega horfur sjúklinga, með
of háan blóðþrýsting, magasár,
sykursýki o. fl. Ennfremur var
rædd allskonar heilsuverndar-
starfsemi líftryggingarfjelaga.
Fundur geðveikra-
lækna í Stokkhólmi
Síðustu dagana í ágúst höfðu
geðveikralæknar í Skandinavíu
fund með sjer í Stokkhólmi.
Fund þenna sátu um 250
læknar, þar af tveir Islending-
ar, þeir dr. Helgi Tómasson og
Lárus Einarson, sem nú vinn-
ur á rannsóknarstofnun geð-
veikradeildar Ríkisspítalans 1
Khöfn.
Aðalumræðuefni á fundinum
var einn af algengustu geðsjúk
dómunum, hin svonefnda schi-
zofreni, — sljófgun, sem venju-
lega byrjar á unglingsaldri, en
annars lýsir sjer í ýmsum
myndum.
Auk þess voru þarna rædd
ýms önnur atriði úr geðveikis-
fræðinni.
Á fundinum var stofnað fje-
lag skandinaviskra geðveikra-
lækna, til þess að efla sam-
vinnu milli þeirra.
Auk þessara funda yar aðal-
erindi dr. Helga Tómassonar
utan að þessu sinni, að athuga
ýmislegt viðvíkjandi vinnu-
lækningum, taugaveiklun
barna og erfðarannsóknum.
Birtist hjer stutt frásögn af
því, sem dr. Helgi' háfði að
segja um þetta.
Vinnulækningar.
Tilgangur vinnulækninga er
sá, í stuttu máli, að notfæra
sjer hin heilsubætandi áhrif
vinnunnar.
Geðveikralæknar og sumir
berklalæknar hafa lengi notað
þessa aðferð, þótt ekki hafi
hún komist á verulega fastan
grundvöll fyr en um og eftir
1920.
Síðan hefir aðferð þessi
smám saman breiðst út —- frá
geðveikraspítölum til berkla-
hæia, allskonar hæla fyrir lang
varandi sjúkdóma, bæklaða eða
örkumla menn. Og síðustu 4—
5 árin hefir aðferðin einnig
verið tekin upp á mörgum al-
mennum sjúkradeildum, jafnt
lyflæknis- sem handlæknis-
deildum.
Árangurinn er hvarvetna
talinn mjög góðúr. Vitanlega
verða læknar jafnan að miða
vinnu hvers sjúklings við hans
hæfi og heilsu.
Þessar sömu eða svipaðar
aðferðir eru einnig notaðar á
mörgum vinnu- eða kenslustof-
um, sem komið hefir verið upp
í mörgum stórborgum erlendis,
fyrir atvinnulausa menn og
konur. Kvaðst dr. Helgi hafa
komið ,í slíkar stofnanir í Lon-
don og Berlín. Þar var t. d.
unnið að allskonar trjesmíði.
járnsmíði, steinsmíði, klæð-
skurði, hárskurði og hársnyrt-
ing, prjóni, vefnaði, allskonar
hampiðju, körfugerð o. s. frv.
o. s. frv.
Taugaveiklun
barna.
Hún er mjög mismunandi,
eftir aldri barnanna. En aðal-
lega gerir hún vart við sig á
1., 3.-4., 7.-8., 11—12. og
14.—16. ára aldri barnsins.
Hjer er um börn að ræða,
sem eru „normalt“ gefin and-
lega (ekki fávitar), en veikj-
ast og lýsir veikin sjer í áber-
andi breyttri hegðun barnsins,
t. d. að barnið verður óeðli-
lega viðbrigðið, hræðslugjarnt,
þrjóskufult o. s. frv.
En vegna þess að hjer er um
að ræða sjúkdóm, er sjálf-
sagt, að læknis sje vitjað í
tíma, því að oft má rekja
margskonar taugaveiklun full-
orðinna til þessarar byrjunar á
barnsárunum. (Aftur á móti er
það kennara og uppeldisfræð-
Dr. Helgi Tóxnasson.
inga að fást við þau börn með
áberandi breytta hegðun, sem
ekki stafar frá sjúkdómi; en
vitaníega þarf oft að vera sam-
vinna milli þeirra og lækna).
Sá sjúkdómur barnsins, sem
lýsir sjer í taugavéiklun, getur
stafað af ýmsum orsökum —
meðfæddri veilu í taugakerf-
inu eða síðar tilkominni, ýmis-
konar sjúkdómum eða öðrum
utanaðkomandi áhrifum, frá
foreldrum, leiksystkinum eða
öðrum.
Lækningameðíerð þessara
barna fer aðallega fram á
lækning-astofum eða heimilum
barnanna. I einstaka tilfellum
er þó nauðsynlegt að taka barn-
ið af heimilinu og á spítala, og
er móðirin helst tekin með, ef
barnið er uingt. Fær hún og oft
við það hvíld, sem henni er
nauðsynleg og auk þess tæki-
færi til að fylgjast með lækn-
ingu barnsins og meðhöndlun
þess.
Það er grundvallaratriðið í
þessari meðferð, að slíta ekki
tengsí barnsins við móðurina,
heldur efla heimilið og fjöl-
skylduna sem mest í hug barns-
ins.
Tengsl barnsins við foreldra
— einkum móðurina — og fjöl-
skyldu eru talin ein sterkasta
uppistaða sálarlífsins og því
mjög þýðingarmikil til þess að
koma í veg fyrir taugaveiklun
síðar meir.
Erfðarannsóknir.
Víðtækár rannsóknir, sem
gerðar hafa verið í tugi ára,
hafa leitt í ljós, að arfgengi og
ættgengi hefir mikla þýðingu
fyrir þroska taugakerfisins og
sálarlífsins. Greinilegustu nið-
urstöður þessara rannsókna eru,
að margskonar fávitaháttur og
önnur skyld líkamleg afbrigði,
ganga oft í erfðir eða fylgja
ættbálkum.
Þess vegna hefir í mörgum
löndum verið upp tekin sú;
stefna, að reyna að hefta fjölg-
un fávita og sumra annara van-
þroska einstaklinga.
Er löggjöf um þetta þegar til
í ýmsum löndum, en mjög ólík.
Víðtækust og ströngust eru lög-
in í Þýskalandi, þar sem fjöldi
einstaklinga, sem ganga með
vissa sjúkdóma eða eru, and-
lega vanþroska eru gerðir ó-
frjóvir, samkvæmt lögum og
valdboði.
StaunÍKig neitar Færey-
ingum um hainarlegu
i Grænlandi.
Fiölmennur mótmæiafundur i Thorshavn.
Thorshavn í gær.
Einkaskeyti tii Morgunblaðsins
Afar fjölmennur mótmæla-
fundur var haldinn hj,er í bæn-
um í gærkvöldi.
Vegna gæftaleysis hjá Græn-
landi í sumar hefir smábáta-
veiði frá móðurskipinu „An-
ana“ algerlega brugðist.
91 fiskimaður um borð í
skipinu sendi Stauning for-
sætisráðherra eindregna áskor-
un um að „Anana“ fengi leyfi
til að leggjast inn í höfnina í
Tavkussak.
Fiskimennii*nir skuldbundu
sig aftur á móti til þess að
veiði færi algerlega fram fyrir
utan landhelgi frá skipinu.
Sámskonar beiðni sendu einn-
ig eigendur ,,Anana.“
En svar Staunings var
eindregið nei.
Baf ráðherrann því við, að
ekki væri nóg löggæsla á staðn-
um til að gæta þessara Fær-
eyinga.
Fundurinn sendi Staujning
alvöruþrungna áskorun, þar
sem farið var fram á, að
þessu yrði breytt þegar í
stað.
Einnig sendi fundurinn
dönsku þjóðinni ávarp og bað
hana að styðja Færeyinga í
þessari málaleitan, þar sem
lífsskilyrðum sjómanna og út-
gerðarmanna væri stefnt í tví-
sýnu ef þetta fengist ekki lag-
fært.
Frjettaritari.
í Danmörku hafa nýlega
verið sett lög um það, að gera
skuli menn ófrjóva, sem sekir
verða um kynferðisglæpi.
í Noregi hafa verið sett lög,
sem heimila aðgerðir í þessu
efni, ef sá, sem framkvæma á
aðgerðina á, óskar sjálfur eft-
ir, og gildar ástæður eru fyrir
hendi.
Hjer á landi eru ekki lög
um þetta efni; hjer er ekki
heimilt að gera jafnvel mestu
fávita ófrjóva.
1 öðrum löndum hafa erfða-
rannsóknirnar þannig orðið-
grundvpllurinn að nútíma til-
faunum til mannkynbóta, sem
að vísu einnig beita mörgum
öðrum aðferðum, en þeim, sem
hjer hefir verið áminst.
Ýmislegt fleira bar á góma
úr utanför dr. Helga Tómas-
sonar, sem hjer er ekki rúm
til að rekja, enda margt af því
svo há-vísindalegt, að almenn-
ingur myndi lítið gagn af því
hafa, þótt farið væri að skrifa
um það.
Erfiðleikar Færey-
inga við fiikveiðar á
ffarlæ^uni miðum.
Kalundborg 5. sept. FÚ
1 áskoruninni til íorsætisráð-
herra er því lýst hver bagi Fær-
eyingunnsje að því, að hafnir
á Grænlandi sjeu lokaðar þeim.
Síðan er skorað á forsætisráð-
herra að hlutast til um það,
að hafpir á Grænlandi verði
opnaðar fyrir Færeyinga.
í síðari ál,yktuninni er því
lýst hvernig fiskveiðar Færey-
inga heima fyrir hafi verið
eyðilagðar vegna ágengni út-
lendra fiskiskipa. Færeyingar
eigi því nú ekki annars kost,
en áð leita á hin fjarlægu Is-
lands og Grænlandsmið.
Þá segir, að fiskveiðar í Fær-
eyjum sje einn hinn hættuleg-
asti atvinnuvegur, sem hugsast
geti. Megi sjá það á því, að
hvergi muni ekkjur pg föður7
leysingjar vera eing mörg að
tiltölu við fólksfjölda, eins og
þar.
DANSKA STJÓRNIN
STYÐUR EKKI FISK-
VEIÐAR FÆREY-
INGA NÓGU VJEL
Færeyingar eru danskir rík-
isborgarar, segir enn fremur,
og það er því ekki nema sann-
gjarnt að danska þjóðin styrki
þá eftir föngum til þess að hag-
nýta sjer hin torfengnu auðæfi
í. Grænlandshöfum. En því sje
fjarri að það hafi verið gert.
Grænlandsstjórnin hafi þvert
á móti lagt hindranir í götu
þeirra.
Útlend fiskiskip hafi vaðið
uppi á miðunum, og ríkið eng-
an veginn sjeð fyrir nægilegri
landhelgisgæslu og eftirliti.
Þá er á það drepið, að til-
raunir þær sem gerðar hafi
verið með það að nota gufu-
skip, sem móðurskip fyrir róðr-
arbáta, í því skyni að gera veið-
ina örúggari og áhættuminni,
hafi engan veginn mætti þeirri
góðvild og þeim skilningi af
hálfu ríkisstjórnarinnar, sem
sjálfsagt var og vænta mátti.
Mænusóttin.
Nýtt tilfelli í gær.
Morgunblaðið átti tal við hjer-
aðslækni Magnús Pjetursson í
gærkveldi og spurði hann hvóTt
vart hefði orðið við fleiri mænu-
sóttartilfelli hjer í bænum-
Sagði hann að eitt barn hefði
veikst í gær, en ekki væri hægt að
segja hvort það væri hættulegt
tilfelli.
AHs liafa 3 sjúklingar dáið úr
mænusótt af þeim 5, sem vitað er
um að liafi tekið veikina hjer.