Morgunblaðið - 14.09.1935, Side 5

Xaugardaginn 14. sept. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
Safmagnsdeild verður stofnuð við Vielstjóra-[Unaur rithðfundur og ný bók.
skólann á komandi hausti.
Kenslan verður bæði bókleg og
verklcg og verða tveir bekkir.
Sú nýbreytni verður upp tek-
inn við við Vjelstjóraskóla íslands
á komanda hausti, að sett verður
á stofn sjerstök rafmagnsdeild við
skólann. Er þetta í fyrsta sinn
hjer á landi, að tekin er upp í
• skóla, kensla í þessum efnum.
Vjelstjóraskólinn á 20 ára af-
mæli á komanda hausti og er það
vel til fallið, að hann fái þessa
merkilegu og bráðnauðsynlegu ný-
breytni í afmælisgjöf.
Kenslufyrirkomulag.
Pyrirkomulag rafmagnsdeildar
verður þannig, að deildin starfar í
tveimur bekkjum, 1. og 2. bekk.
Inntökuskilyrði í 1. bekk verða
þessi:
1. Að lærisveinn hafi óflekkað
mannorð.
2. Að hann sje ekki haldinn að
neinum næmum sjúkdómi eða
•öðrum kvilla, sem geti orðið hon-
nm til tálmunar við starf hans
eða skaðlegur hinum nemendun-
um.
3. Að hann hafi unnið við raf-
iagnir og rafvjelar í 3 ár, eftir
15 ára aldur, lijá þeim rafvirkja-
meisturum, er stjórnarráðið tekur
gilda, og hafi kunnáttu, sem sam-
svari fullnaðarprófi Iðnskólans.
Inntökuskilyrði í 2. bekk raf-
magnsdeildar eru:
Að lærisveinninn hafi staðist 1.
bekkjarpróf deildarinnar, eða að
'hann hafi náð vjelstjóraprófi.
í 1. bekk skulu kenslustundirn-
ar vera 30 á viku: 9 í stærðfræði,
'6 í eðlisfræði, 3 í vjelfræði, 4 í
teikningu, 5 í íslensku og 3 í
-dönsku.
í 2. bekk verða kenslustundir
■einnig 30 á viku.
Skólaárið hefst 1. okt. og endar
-30. september. Sumarleyfi hið
Sama og í öðrum skólum.
Próf.
Prófin eru tvenskonar, 1. bekkj-
■ arpróf og burtfararpróf.
Til 1. bekkjaprófs útheimtist:
1. f stærðfræði; Kunnátta á al-
ímennum talna- og bókstafareikn-
ingi, flatar- og rúmmálsfræði.
2. f eðlisfræði: Kunnátta í afl-
fræði, hljóðfræði, ljósfræði, hitar
fræði og raf- og segulfræði.
3. f vjelfræði: Að þekkja frum-
atriði vjelfræðinnar, ahnenna vjela
bluti, einkanlega með tilliti til raf-
vjela ; svo og ýmsar algengar afl-
vjelar.
4. f teikningu: Að geta gert upp
•drætti af einföldum vjelahlutum,
• eftir ákveðnum mælikvarða.
5. f íslensku: Að geta gert ís-
'lenskan stíl um alment efni, skýrt
•og nokkurnveginn rjett.
hinum venjulegu stokkum voru
eldspýturnar 60.
Annars var enginn munur á
eldspýtunum sjálfum. Það var
myndin á stokknum og svo
hvað „luxus“-eldspýturnar voru
fáar, sem gerði allan mismun-
inn. En salan gekk ákjósanlega.
6. f dönsku: Að geta lesið og
þýtt ljettan kafla í danskri bók.
Til burtfararprófs útheimtist:
f raffræði: Þekking á undirstöðu
atriðum raffræðinnar og einföldum
rafmælingum, á rafhlöðum og alls-
konar rafvjelum og raftækjum,
gerð þeirra, uppsetningu og gæslu,
ennfremur kunnáttu í lagningu
allskonar raflagna. Prófsveinar
skulu geta fundið orsakir algmgra
bilana á tækjum þessum og lögn-
\im, Þeir skulu geta áttað sig á
tengimyndum. Auk þess skulu
þeir knnna að deyfa útvaeps-
truflanir raftækja- og vjela. Þeir
skulu þeklija lög og reglugerðir
um alt, er að þessu lýtur, cnn-
fremur skuhi þeir vita um lífs-
hættu þá, er getur stafað frá raf-
magni, og kunna að gera , ein-
faldar endurlífgunartilraunir. Auk
þess útheimtist í öðrum greinum
það, sem nauðsynlegt er til fulls
skilnings á raffræðinni.
Bókleg og verkleg kensla.
Bins og sjest af framansögðu,
verður kenslan í rafmagnsdeild
vji lstjóraskólans, bókleg og verk-
leg.
Porstöðumaður vjelstjóraskól-
ans hefir á hendi alla umsjón með
deildinni, en aðalkennari verður
eTakob Gíslason rafinagnsfræðing-
ur. Einnig verða stundakennarar,
eftir þörfum.
Itafmagnsdeildin hefir aðsetur í
húsum stýrimannaskólans. Þar fer
hin bóklega kensla fram. En verk-
lega kenslan mun. aðallega fara
fram á ýmsum stöðum út um bæ,
á stöð Rafmagnsveitunnar við Ell-
iðaár og á stærri raftækjaverk-
stæðum í bænum.
Aukin þekking nauðsynleg.
Sjö manna nefnd sjerfræðinga
hafði unnið að undirbúningi þessa
merkilega máls og samið reglu-
gerð fyrir rafmagnsdeildina. 1
nefndinni áttu sæti þeir Steingrím-
ur Jónsson rafmagnsstjóri, M. E.
Jessen skólastjóri, Gunnlaugur
Briem símaverkfræðingur, Ágúst
Guðmundsson stöðvarstjóri við
Elliðaárstöð, G. S. Fossberg vjelfr.,
G. Þorsteinsson rafvirki og Jakob
Gíslason rafmagnsfræðingur.
Nefndin samdi á sínum t.íma
(1929) ýtarlega greinargerð fyrir
tillögum sínum. Hún benti á, að
rafmagnsnotkun færi mjög í vöxt
hjer á landi og því væri brýn
nauðsyn á, að koma hjer á full-
kominni kenslu fyrir rafvirkja.
Nefndin leit svo á, að fjölgun
við iðn þessa hefði á síðustu 7
árum (miðað við 1929) verið að
meðaltali 10—12 manns á ári, en
þessi tala myndi aukast mjög á
næstu árum, þar sem stórfeldar
virkjanir stæðu fyrir dyrum. —
Þess vegna væri nauðsynlegt að
taka upp rafmagnskenslu, Svo að
hægt yrði að sjá landinu fyrir
nægilega mörgum hæfum innlend-
um mönnum, sem væru vaxnir
þeim verklegu viðfangsefnum, sem
Bræðurnir í Grashaga.
Eftir Guðmund Danielsson.
minni, er ekki annað en það, sem
jeg hef sjálfur sjeð og heyrt og
tekið eftir á uppvaxtarárunum —
og tilgangur minn var að gefa sem
breiðasta og rjettasta mynd af
þessu bygðarlagi og fólki því, sem
þar byggir. Eins og jeg segi á
einum stað í bók minni, eru þeir
yfirleitt ákaflega fáir, sem vita
um þetta, því sveitafólkið er
Guðmundur Daníelsson.
„Bræðurnir í Grashaga" heit-
ir skáldsaga ein, sem ný-
komin er á bókamarkaðinn og
ísafoldarprentsmiðja h.f. hefir
gefið út- Höfundur bókarinnar er
kornungur Rangæingur, sem
fyrir tveim árum gaf út ljóðabók
er hann nefndi; „Jeg heilsa þjer“.
Hjer sýnir þessi ungi maður
þjóðinni, að hann einnig getur
ritað í óbundnu máli og sýnir um
leið fram á miklar framfarir og
aukinn þroska frá fyrri bók sinni.
Lítur og út fyrir að honum muni
láta betur að skrifa óbundið mál
en ljóð. Þessi nýja bók er 184
bls. í 8 blaða broti, prentuð á góð-
an pappír og- hin vandaðasta að
öllum frágangi. Sagan gerist á
Suðurlandi og er sveitahfslýsingar.
Aðalsöguhetjurnar eru bræður
tveir, af efnuðu fólki komnir og
hafa fengið góða jörð og stórt bú
í arf eftir foreldra sína. Þeir
ganga að eiga mæðgur tvær úr
fjarlægum landsfjórðungi — og
lýkur sögunni með því, að annar
bræðranna, sá eldri, og sá sem
meira virðist í spunnið, verður að
flæmast burtu og kaupa sjer jörð
til ábúðar — því sambúðin heima
fyrir var orðin óþolandi.
Morgunblaðið átti tal við höf-
undinn og spurði í hverjum til-
gangi hann hefði nú skrifað skáld-
sögu þessa.
— Ja — í fyrsta lagi er það
ástríða mín að skrifa, segir
Guðmundur, og á þessum vett-
vangi hefir mjer vitanlega lítið
verið ritað um sveitalífs lýsingar
sem sjerstaklega væru einkenn-
andi fyrir Suðurland — og það
sem jeg tala um í þessari bók
lögð yrði fyrir þá á komandi ár-
um.
Benti nefndin rjettilega á, að
margvísleg mistök, slys og önnur
vandræði gæti af því hlotist, ef
kunnáttulitlir menn yrðu alment
látnir vinna við jafn stórhættulegt
náttúruafl og rafmagnið gæti
verið. Aukin kunnátta og þekking
á þessu sviði mundi gera alla
notkun og meðferð rafmagns ör-
uggari, draga úr húsbrunum, sem
stöfuðu frá rafmagni og yfirleitt
tryggja, að raflagnir yrðu fram-
kvæmdar á nægilegan og ending-
argóðan hátt.
venjulega fáskiftið og talar KtiS
inn sínar 'eigin tilfinningar, og
vegna þess er tilbreytingarleysiS
á yfirborðinu jafn önrarlegt og
það er. —
Þannig fórust Guðmundi orð.
— Hvað ætlið þjer svo að taka
fyrir næst? spurðum vjer.
— Það fer eftir því, hvenúg
mjer verður tekið með þetta. Hf
vel gengur ætla jeg að skrifa
framhaldssögu um þetta ótænoH
andi efni.
Guðmundur ber glögg einkenni
góðs stílista. og ræður yfir miklu
hugarflugi. Væntanlega verður
bók hans vel tekið og af mörgum
lesin. Þess ber vel að gæta, áS
enn er höf. kornungur! S. B.
Björgvin Schram segir frá
möttökunum i Þýskalandi
og vísar frásögn Alþýðublaðsins á bug.
Daginn eftir að íslensku
knattspyrnumennirnir komu frá
Þýskalandi birti Alþýðublaðið
samtal við Jón Magnússon, sem
var einn þátttakandi í ferðinni.
Frásögn sú, sem Jón er
borinn fyrir, af ferðalaginu
er í ýmsa staði sprottin af
pólitískri illgirni í garð stjórn-
arfars Þýskalands og lætur
hann sjer sæma að bera gest-
gjöfum sínum illa söguna eftir
að þeir höfðu borið hann og
flokkinn á örmum sjer í heilan
mánuð.
Áður en flokkurinn lagði af
stað í ferðina var svo um samið
að menn ljetu ekki pólitískar
skoðanir sínar 1 ljós, enda var
förin farin einungis á íþrótta-
legum grundvelli, og meðal
knattspyrnumanna voru menn
af öllum stjórnmálaflokkum.
íþróttamenn, sem voru með
í för þessari hafa látið svo um
mælt við Morgunblaðið, að
þessi frásögn Alþýðublaðsins
mætti ekki ómótmælt standa.
Hefir blaðið því snúið sjer til
Björgvins Schram, foringja
knattspyrnumanna á leikvelli.
Blaðið spurði Björgvin fyrst
hvort það væri rjett að knatt-
spyrnumönnunum hefði verið
íþyngt með altof miklum og erf-
iðum ferðalögum. Björgvin svar
aði því á þessa leið:
— Jeg get ekki ímyndað
mjer elskulegri móttökur en
þær, sem við fengum í Þýska-
landi.
Hvað ferðalögunum viðvíkur
er því til að svara að Þjóðverj-
arnir vildu sýna okkur sem mest
af landi sínu og heyrði jeg
ekki neinn hallmæla því. Jeg
álít að ekki hefði verið hægt að
fara öllu betur með okkur á
ferðalögunum en gert var. T. d.
voru okkur valdir allir þeir
bestu gististaðir, sem til voru á
hverjum stað og enda var að-
búnaður allur hinn besti á ferða
laginu.
— 1 grein Alþýðubl. er að
sjá, sem þið hafið verið undir
eftirliti og aðeins fengið að sjá
það sem Þjóðverjunum þóknað-
ist að sýna ykkur?
— Þetta hlýtur að vera bygt
á hinum mesta misskilningi.
Björgvin Schram.
Jeg gat ekki orðið var við að
neitt sjerstakt væri valið úr til
að sýna okkur. Enda höfðum
við nægan tíma til að afla okk-
ur þeirra upplýsinga, sem við
vildum, án þess að vera í fylgd
með Þjóðverjum.
— Hvað á Alþýðublaðið við
með því að ykkur hafi ekki
verið sýnd menningarstarfsemi
verkalýðsins?
— Mjer er það ekki fyllilega
ljóst, segir Björgvin. Mjer sýnd
ist einmitt vera gert mikið fyrir
þessa stjett manna. Sáum við
það vel í þeim verksmiðjum
sem við heimsóttum.
Víðsvegar, þar sem við kom-
um, sáum við veglegar bygg-
ingar sem voru eingöngu híbýli
verkamanna.
Eins og áður hefir verið sagt
frá í Morgunblaðinu sáum við
íþróttavelli, sundlaugar og alls-
konar tæki til líkamsmenning-
ar fyrir verkamenn í þeim verk-
smiðjum sem við komum í.
Við Hans Kragh fórum einn
dag til að skoða verksmiðjur
Henkels í Dresden, og var það
fyrir utan dagskrá flokksins.
Þaðan er sömu sögu að segja.
'— Verkamenn verksmiðjanna
höfðu til afnota, íþróttavelli,
sundlaugar, tennisvelli o. fl. til
líkamsræktar.
Yfirleitt fanst mjer vera gerfc
mikið fyrir verkamenn, á í-
þróttasvikinu, en náttúrlega
kyntumst við þeirri hlið best.
— Hvaða sjerstaka húrra-
hróp var það, sem Jón Magnús-
son getur um að þið hafið hróp-
að í einhverju fáti?
— Jeg man nú ekki eftir
neinu sjerstöku húrrahrópi. Því
eins og gefur að skilja var ekki