Morgunblaðið - 17.09.1935, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudaginn 17. sept. 1935.
3
mm
Herjan stjórnariiðsins á kjör-
dæmi Gisla Sveinssonar.
Fjórtán kempur logðu i
Ausfurireg i sljórnarbílum.
Fundarfall varð í þremar hreppum. en
örfáir menn komu á fjóra fundi.
Eins og getið hefir verið um
hjer í blaðinu, þeystu stjórnarlið-
ar, Framsóknarmenn og sósíalist-
ar, austur í Yestur-Skaftafells-
sýslu nú um helgina.
Þeir höfðu boðað þar til lands-
málafunda á sunnudag í öllum
(7) hreppum kjördæmisins og
skyldu allir fundirnir haldnir sam-
tímis og byrja kl. 3 síðdegis.
Miðstjórn Sjálfstæðisflokksins
og einnig miðstjórn Bændaflokks-
ins höfðu gefið út þá tilkynningu,
að flokkarnir sendu ekki menn 4
þessa fundi, vegna þess að hey
önnum væri ekki lokið í hjerað-
inu og því mjög bagalegt fyrir
bændur að fara að heiman. Enda
eru þessi fundarboð stjórnarliða
með þeim fádæmum, að lítt er til
að aðhyllast, þar sem þeir skeyta
ekkert um hvernig ástatt er hjá
hjeraðsbúum.
Fóru herir þessir mjög fjöl-
mennir og óku í ríkisbílum svo
langt sem þeir komust, sjö menn
af Tímaliðinu og sjö frá sósíalist-
um, því að nii er svo komið, að
ekki leyfa sósíalistar að banda-
menn þeirra fari fet upp í sveit-
irnar nema maður fylgi manni.
Eins og vænta mátti var för
þessi hin mesta fýluför, og það
verri en við hefði mátt búast, þótt
fátt sje nú orðið um liðið í Vest-
ur-Skaftafellssýslu, er veita vill
stjórninni brautargengi.
Eins og áður segir, skyldu fund-
ir haldnir á 7 stöðum samtímis
og skal nú skýrt frá árangri þess-
arar herferðar.
í Dyrhólahreppi (íbúar um
265). Þar var komið á fundar-
nafni í Litla-Hvammi. Er talið að
orðasvikum og óstjóm núverandi
valdhafa, og varð enginn af inn-
anhjeraðsmönnum til þess að bera
blalt af stjórninni, enda áttu ráð-
herrarnir lítil ítök á fundinum.
Menn vita um örfáa menn þar,
sem éru opinberir stjórnarsinnar.
Áttu ráðherrarnir þarna mjög í
vök að verjast, en fundurinn fór
annars vel fram.
í Álftavershreppi (íbúar um
107). Þar varð engum fundi á
komið.
í Skaftártunguhreppi (íbúar um
100). Þar kom enginn á fundar-
sta.ðinn.
í Hörgslandshreppi (íbúar um
276, annar stærsti hreppur sýsl-
unnar). Þar fjell fundur einnig
niður, því menn mættu ekki.
f Leiðvallarhreppi (íbúar um
250) komu örfáir á fund og var
þar einhver fundarnefna stuttan
tíma.
— í Kirkjubæjarhreppi (íbúar
um 232) var komið á fundi seint
og síðar meir, að Kirkjubæjar-
klaustri. Þarna eru venjulega fjöl-
mennir fundir; en nú vom þar
mættir um 20 manns, þegar flest
var, að meðtöldum börnum og
unglingum. Ekki voru þó fleiri en
6 bændur mættir á fundinum og
munu tveir þeirra hafa verið fylgj-
endur Tímaflokksins. Lárus í
Klaustri var þarna mættur og
henti gaman af sendiför stjórnar-
liða. Voru sendimenn sneypuleg-
ir nijög þarna; öll hersingin, sem
fór austur yfir Mýrdalssand, var
þangað kominn og var nú ætlun-
in að bæta úr fýluförinni á
hina staðina. En lítið varð úr ræð-
Dr. Lauge Koch gerir grein fyrir
rannsóknum sfnum hjer ð landi.
Hann leggur til alt fjeð
til þriggja óra ranmókna.
þegar flest var, hafi þar verið um
14—15 kjósendur; en fundarsókn-
in komst upp í um 20 með böm-
um og unglingum. Þarna prjedik-
uðu þeir síra Ingimar Jónsson og
Páll Zóphóníasson.
í Víkurkauptúni
hreppi,
höfuðatlagan
þangað komnir tveir
þeir Haraldur Guðmundsson og
Eysteinn Jónsson.
En þar var Gísla Sveinssyni
alþm. að mæta. Af þeim sökum
var slangur fólks á fundinum,
enda var messað í Vík og á eftir
safnaðarfundur, er stóð til kl. 4.
Komu því nokkrir þorpsbúar á
fund ráðherranna og var það fólk
af öllum aldri, en fátt var þar
bænda úr hreppnum — á að
um sendimanna og enginn rómur
gerður að þeirra máli.
Þessar kempur skyhlu lierja
austan Mýrdalssands: Stefán Jóh.
son.
Engar tillögur komu fram á
fundum þeim, sem tókst að halda.
í gær hjeldu stjórnarbílarnir
aftur til Reykjavíkur með liðið;
en ekki var það upplitsdjarft er
það kvaddi Skaftfellinga.
Brjefdúfa, sem send var frá
Lampni í Skotlandi nýléga kom
Vígsla skíðaskálans.
Vígsla Skíðaskálans nýja í
Hveradölum fór fram síðastlið-
inn laugardag og hófst með
borðhaldi kl. 7 um kvöldið.
Um 120 manns voru við
vígsluna.
Jón Eyþórsson veðurfræðing-
ur bauð menn velkomna að
borðum.
Síðan hjelt L. H. Muller
kaupm. vígsluræðuna. Sagði
hann sögu Skíðaskála málsins
frá upphafi og þakkaði þeim,
sem höfðu veitt því máli lið.
Minti hann skíðamenn á, að
þessi skáli yrði þeirra annað
heimili og sagðist hann vona
að menn kæmu á þetta heimili
sem oftast, svo að þeir gætu
notið í sem fylsta mæli endur-
næringu þeirrar andlega og lík-
amlega, er fjallaloftið veitti.
Muller lauk máli sínu með þess-
um orðum: ,,Opna jeg svo hjer
með Skíðaskálann til afnota.
Heill og hamingja fylgi hon-
um.“
L. H. Miiller.
Undir borðum töluðu m. a.
Pjetur Halldórsson borgarstj.,
Hermann Jónasson forsætisráð-
herra, Ben. G. Waage forseti
í. S. 1., Kristján Skagfjörð kpm.
og margir fleiri.
Carl D. Tulinius forstjóri
tilkynti að vátryggingarfj elag-
ið Thule hefði í hyggju að gefa
vandað silfurbikar. Skal bikar-
inn vera til eflingar fjelags-
skapnum.
Veður var hið besta, blæja-
logn og tunglskin.
Á meðan verið var að ryðja
stóra salinn eftir borðhaldið
notuðu margir tækifærið til að
ganga á næstu fjöll og upp á
Hellisheiði.
Hófinu lauk klukkan ,2, um
nóttina.
Liva Weel.
hin vinsæla leikkona Dana, hefir
leikið og sungið í gamanleik á
„Dyrehavsbakken“ í sumar. Er
hún hæst launuð söngkona, sem
þar hefir sungið, því að dagkaup
hennar var 500 krónur. Upphaf-
lega var hún ráðin fyrir 250 krón-
ur fyrir hverja sýningu. En síðar
var ákveðið að sýna leikinn
tvisvar á dag, og þá varð auðvit-
að að tvöfalda kaup leikkonunn-
ar. —
Dr. Lauge Koch landkönn-
uður fór heimleiðis með íslandi
á sunnudaginn var. Áður en
hann steig á skipsfjöl óskaði
hann eftir því, að hafa tal af
blaðamönnum, til þess að fá
tækifæri til að skýra þeim frá
hinum fyrirhuguðu þriggja ára
rannsóknum hans hjer á landi,
er eiga að byrja næsta sumar.
Hann skýrði svo frá:
Hin nánasta samvinna verð-
ur milli þessarar „ekspedition-
ar“ og hinnar íslensku stjórnar.
Þriggja manna nefnd á að
bera fram óskir um það, hvaða
rannsóknarefni verði tekin fyr-
ir. í þeirri nefnd eru Emil
Jónsson bæjarstjóri í Iiafnar-
firði (form.), Steingr. Stein-
þórsson og Árni Friðriksson.
— Hefir þessi nefnd yfir
nokkrum peningum að ráða?
— Nei, segir dr. Lauge Koch,
peningana hefi jeg útvegað til
rannsóknanna.
— Það hafa komið fram
missagnir í dönskum blöðum
um það, hvaðan fjeð væri runn-
ið. Ein blaðafregn sagði, að
firmað „Buldog“ legði þá fram,
en svo var sagt síðar, að það
fje færi til Grænlandsmálanna.
Hvað er rjettara?
— Það er á misskilningi bygt
að „Bulldog“-gjöfin fari til
rannsókna á íslandi. Það fje á
alt að nota í Grænlandi, næstu
þrjú árin. Jeg stjórna rannsókn
unum samtímis, bæði hjer og
þar. Ætla að koma hingað í
júnímánuði, fara síðan til Græn
lands og koma svo aftur til
íslands fyrir haustið aftur.
— En, með leyfi að spyrja.
Hver eða hverjir hafa verið svo
örlátir að leggja fram fyrir-
hugaða þriggja ára rannsókna
á íslandi?
— Jeg get aðeins sagt, að
gjaldkeri „ekspeditionarinnar“
er Ejnar Munksgaard bókaút-
gefandi. En gefendur eru ýms-
ir vinir míntí\
— Verður nokkurt íslenskt
fje lagt fram til rannsókn-
anna?
— Nei, ekki einn eyrir. En
jeg hefi gert um það samning
við íslensku stjórnina, að ísl.
ríkið eignist álíar „niðurstöð-
ur“ (Resultater), sem „ekspe-
ditionih“ kemst að.
— Og hvaða óskir hefir 3
manna nefndin borið fram við
yður?
— Að rannsóknirnar verði
,,praktiskar“. Verður reynt að
fara að óskum nefndarinnar,.
eins og framast er unt.
— Hverjar verða rannsókn-
irnar í aðaldráttum?
— Þeim verður þrískift. 1
fyrsta lagi verður basaltið
rannsakað, og basaltmyndan-
irnar. Hefir Backlund prófessor
í Uppsölum þær rannsóknir á
hendi. Hann hefir fengist við
basalt-rannsóknir í 30 ár. En
með honum verður íslenskur
stúdent, Tómas Tryggvason frá
Engidal.
I öðru lagi verður járðhit-
inn rannsakaður. Hefir hinn
svissneski prófessor Sonder þær
rannsóknir með höndum. En
með honum verður Guðmundur
Kjartansson stúdent.
Að lokum eiga að fara fram
rannsóknir á íslenskum jarð-
vegi. Hefir Moltesen verkfræð-
ingur tekið þær að sjer. Með
honum starfar Pjetur Gunnars-
son búfræðingur frá Keflavík
í Hegranesi.
„Ékspeditionin“ kostar verk
allra þessara þriggja íslend-
inga, sem hjer hafar verið
nefndir frá 1 júlí í ár.
— Verða ekki fleiri íslend-
ingar við rannsóknir þessar en
þessir þrír?
— Það getur vel verið, en
um það er ekkert hægt að
segja.
Jeg hefi orðið var við 4>að,
heldur dr. Lauge Koch áfram,
að menn hjer sjeu smeykir við
þessa dönsku gjöf.
En það liggur ekkert á bak
við hana, annað en það, að jeg
vil að rannsóknir hjer á landi
fari fram sem einn liður í því
kerfi á rannsóknum eldfjalla-
landa, sem unnið éf að víða um
heim, þar sem ástæður eru til
þess.
Og jeg get ekki sjeð, að neitt
sje að óttast í þessú efnf, því
varla finst hjer mikíð áf verð-
mætum málmum. 1 basaltinu
er víða gull, það vita menn,
og eins mun vera hjer. En það
er svo lítið, að vinsla borgar
sig vart.
— En er ekki ákveðið, að
íslenska ríkið eignist ált þáð,
sem rannsóknir þessar leiða í
ljós?
— Jú, svo er það líka. En
eins og allir vita, er jarðfræði
íslands ákaflega merkileg, stór-
merk rannsóknarefni hjer svo
að segja á hverju strái.' ’
— Hafið þjer komið að
Reykjum í Mosfellssveit og sjeð
boranirnar þar?
— Nei, þangað höfum við
ekki komið. Það verkefrii hafa
íslendingar sjálfir tekið að sjer.
Við komum því ekki nálægt því.
— Takið þjer yður nokkuð
sjerstakt rannsóknarefni, spyrj-
um vjer dr. Lauge Koch að
lokum?
— Nei. Mitt starf verðúr að-
allega í því fólkið, að hafa
yfirstjórn rannsóknanna með
höndum.
Nýir kaupendur að Morgun-
blaðinu fá blaðið ókeypis til
næstkomandi mánaðamóta.
giska 5—10.
Þeir Gísli Sveinsson alþm. sem til Reichenau í Austur-Prússlandi
mætti á fundinum og talaði fyrir 12 tímum og 38 mímitum seinna.
Sjálfstæðisflokkinn og Magnús Vegalengdin milli þessara bæja
Finnbogason bóndi í Reynisdal, er 1300 kílómetrar. Dúfan hefir
er talaði fyrir Bændaflokkinn, því flogið meir en 100 km. hraða
flettu ofan af blekkingum, lof- á klukkustund.
Stéfánsson, Jón Axel Pjetursson,
Pjetur G. Guðmúndsson, Guðjón
(í Hvamms- Baldvinsson, Óskar Sæmundsson,
íbúar um 514). Þar átti Jörundur BrynjólfsSon, Bjarni Ás-
að verða og voru g-eirsson, Gísli Guðmundsson, Hall-
ráðherrar, grímur Jónasson og Helgi Lárus-
I