Morgunblaðið - 17.01.1936, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
JFöstudaginn^JlT^jan^lOSC.
IÐMRÐUR VERSLUN SIGLINQHR
Þýskalsnds-
viðskiftin.
í gærkvöldi tók JóRann Þ. Jós-
efsson alþm. sjer far með Lyru á-
leiðis til Þýskalands til þess að
taka’ þar upp samninga við þýsku
stjórnina um viðskifti milli Þjóð-
verja og íslendinga á þe'ssu ári.
Jóliann hefir borið hita og
þunga af samningagerð okkar
um viðskifti við Þýskaland und-
anfarin ár, enda munu allir sam-
mála um, að við eigum ekki völ á
hæfara manni til þess erindis-
reksturs. ! Í'W’
Eftir því sem innilokunarstefn-
an verður harðvítugri í he'iminum,
höftin tilfinnanlegri fyrir okkur
Islendinga á sviði milliríkjaversl-
unar, eftir því verður það þýð-
ingarmeira fyrir íslenskt atvinnu-
líf, að takast megi að halda við-
skiftunum við Þýskaland í horf-
inu. Þeim mun meiri markaði sem
Við missum, þeim mun me’ira áríð-
andi verður það, að halda þeim
sem eftir eru með öllum mögu-
legum ráðum.
Þjóðverjar hafa nú t. d. verið
aðalkaupendur að síldarafurðum
okkar undanfarin ár. Þar hefir
verið be'sti markaðurinn fyrir síld-
arlýsið, síldarmjölið, og ekki síst
fyrir fiskimjölið okkar.
Það má segja, að þessi mark-
aður í Þýskalandi fyrir íslenskar
afurðir er orðinn þjóðinni alveg
, ómissandi.
Þá hefir Þýskalandsmarkaður-
inn orðið vetuleg hjálp fyrir tog-
araútgerðina árið sem leið, er best
sjest á því, að meðalaflasala tog-
ara í Þýskalandi samsvaraði um
1800 sterlingspundum, en meðtal-
aflasala í Englandi var á sama
tíma um 1000 sterlingspund.
Þá hefir og í Þýskalandi unn-
ist allgóður markaður fyrir ísl.
landbúnaðarafurðir hin síðustu
ár. Einkum hefir fen.gist þar dá-
gott verð fyrir íslenska ull.
Þegar þar við bætist að í Þýska-
landi getum við notið mjög hag-
kvæúira kaupa á ýmsum nauð-
synjavörum, er það sýnilegt hve
mikið hagsmunamál það er okkur
Islendingum að ve'l takist með
viðskií'tasamninga þessa.
Samkvæmt norskum
blöðum hefir nú verið bannað
í Englandi að framleiða reykta
síld á tímabilinu frá 14. apríl
til 13. maí. Af þessu leiðir, að
utflutningur nýrrar síldar til
Bretlands verður að hætta 14.
apríl í ár, í stað þess að undan-
farin ár hefir mátt flytja síld
til Bretlands til 15. maí. Þessu
banni hefir verið komið á sam-
kvæmt kröfu skoskra síldveiði-
manna. (FÚ.).
VIÐSKIFIALEGT ASTAND I „ÞRIÐJA
RIKIM HITLER’S!
Horfur um úrumólin.
Kolaverð
hefir hækkað í Englandi und-
anfarið. Hækkunin stafar af
birgðakaupum etisku raforku-
verksmiðjanna, sem óttast að
draga kunni til kolaverkfalls í
Englandi á næstunni.
Þrátt fyrir liina yfirstandandi um, sem halda markaði sínum opn-
örðugleika í alþjóðaviðskiftum um fyrir þýskum vörum. Gildir
hefir afkoma þýska ríkisbúskapar- þetta bæði um viðskifti Þýska-
ins á árinu 1935 verið enn hetri lands við ríkin í Suður-Evrópu
e'n árið þar áður. Framleiðsla á og við Norðurlönd. Nægir hjer að
allskonar iðnaðarvörum hefir auk- benda á hin ágætu ve'rslunarsam-
ist talsvert. Hin aukna framleiðsla bönd inilli Þýskalands og Dan-
hafði að vísu í för með sjer auk- merkur og á hin vaxandi viðskifti
inn innflutning á hráefnum, en íslendinga við Þjóðverja.
það heppnaðist samt sem áður Æskilegt væri að gjaldeyrisvið-
ríkisstjórninni, með náinni sam- skiftin yrði frjálsari á nýja árinu,
vinnu við stjórn ríkisbankans, að ög benda hinir nýjustu verslunar-
koma á jöfnuði í verslun við önn- samningar, sem þýska stjórnin
ur lönd. liefir gert, í þá átt að þýska
Fyrstu tíu mánuði ársins, sem stjórnin vill stuðla að frjálsum
hinar nýjustu skýrslur ná yfir, gjaldeyrisviðskiftum að svo miklu
nam innflutningurinn 3.429 miljón leyti se'm hægt er.
um ríkismarka, en útflutningur-
inn 3.452 miljónum. j Útflutningur.
Á síðastliðnu ári hefir eins og
Viðskiftasamningar. endranær mestur hluti þýskra út-
Undanfarin ár hefir hin þýska flutningsvara verið vjelar og aðr-
ríkisstjórn gert viðskiftasamninga ar iðnaðarvörur, t. d. rafmagns-
við allmörg ríki, bæði í Evrópu og vjelar, járnbrautaráhöld, námuút-
öðrum heimsálfum, til þess að búnaður, brýr og brúarhlutar o. s.
t^yggja innflytjendunum innkaup frv. Eftirtektarvert er, að Þjóð-
á hinum ' nauðsynlegustu hráefn- verjar hafa getað veTið samkepnis
um og iiþflytj endunum sölu á fram færir um allan heim, þrátt fyrir
leiðsluvörum sínum. Samningum hið háa gengi ríkismarksins. Sem
þeim, sem stuðluðu mjög að hein- dæmi má nefna, að erlend skipa-
um vöruskiftum, hefir ve'rið breytt fjelög hafa látið byggja mörg
á síðastliðnu ári, og hefir nú verið skip af þýskum skipasmíðastöðv-
tekið meira tillit' til gjaldeyris- um, enda er, nú aðeins annar helm-
viðskifta. Fyrsti samningur af ingur af öllum skipum, sem nú
þessari nýju gerð var gerður við eru í smíðum, ætlaður þýska
Stóra Bretland 1. nóvember 1934. verslunarflotanum, en hinn hefir
Samkvæmt þessum samningi eiga verið pantaður af erlendum fje-
báðir samningsaðilar að greiða a. lögum.
m. k. 55% af verðmæti aðfluttra Þann 16. nóvember s. 1. lagði
vara í peningum. Með þessu móti þýska stjórnin útflutningsbann á
fá báðir aðilar erlendan gjaldeyri nokkrar vörutegundir, sem e'kki
til frjálsra umráða. eða að litlu leyti eru unnar úr inn
Þýska stjórnin hefir þessvegna lendum hráefnum, t. d. efni í
á árinu 1935 breytt e'ldri samning- málm- og vefnaðárvörur, olíu,
um við mörg ríki, t. d. Pólland, skinn 6. fl. Stafar þetta af hinu
ITngverjaland og nokkur ríki í hækkandi verðlagi þessara hrá-
Suður-Ameríku, á ofangreindum efna á heimsmarkaðinum, sem
grundvelli. Það er ekki ósennilegt, gerir Þjóðverjum erfitt að kaupa
að hinn þýsk-íslenski verslunar- þau.
samningur verði einnig ehdurskoð- Hinum hagstæða útflutning hef-
aður og bættur með tilliti til þessa. ir verið að þakka að Þjóðverjar
s. 1. ár gátu greitt 300 miljónir í
Innflutningur. vexti af erlendum lánum, þó að
Eins og tölurnar um utanríkis- ríkið hefði fengið gjaldfre'st, hvað
verslun Þjóðverja sýna, er Þýska- stærri afborganir snerti, sem varð
land, þrátt fyrir hin þverrandi að draga úr sökum gjaldeyris-
alþjóðaviðskifti, eitt af bestu skorts.
markaðslöndum fyrir . allskonar Atvinnulíf.
hráefni og hálfunnar vörur til Síðan Hitlersstjórninni tókst að
iðnaðar. T. d. selst mestur hluti blása nýju lífi í framleiðslu- og
ullarframleiðslu Argentínu og atvinnulíf Þjóðverja, hefir at-
Uruguay til Þýskalands. En eins vinnuleysingjum fækkað úr 6 milj.
og sakir standa nú, reynir þýska á árinu 1932 niður í 1,9 milj. í árs-
stjórnin að beina vörukaupum lok 1935. Margir þeirra, sem hafa
þýskra innflytjenda mest til þeirra ekki ehn fengið atvinnu í iðnaðar-
landa, sem kaupa einnig vörur fyrirtækjum, vinna við hinar stór-
frá Þýskalandi. Um leið og versl- feldu etidurbætur, sem þýska sþjórn
unarviðskifti við Suður-Ameríku in lætur gera á samgöngukerfinu
jukust, var dregið úr innflutningi og samgöngutækjunum. Ríkisjárn-
frá Norður-Ameríku, þar eð brautirnar, sem áttu 100 ára af-
Bandaríkin hindruðu innflutning mæli s. I. desember, hafa verið
frá Þýskalandi að allmiklu le'yti. bættar stórum og hraði lestanna
Sama má segja um viðskifti verið aukinn. Loftsamgöngurnar
Þjóðverja við Norðurálfuríkin. — e'ru orðnar ágætar og eru starf-
Meir og meir hefir verið leitist ræktar bæði á sumrin og veturnar,
við að kaupa mest af þeim lönd- ekki einungis innan landamæra
Þýskalands, heldur einnig við öll
hin lönd Norðurálfunnar, að ó-
gleymdum hinum vel þekta flug-
vjela- og loftskipasamgöngum
milli Þýskalands og Suður-Ame-
ríku. Hinar nýju bifreiðabrautir
veita einnig mörgum þúsundum
ve'rkamanna atvinnu og munu í
framtíðinni auka framleiðslu og
notkun bifreiða að m.jög miklu
leyti.
Bændum hefir verið hjálpað all-
verulega með nýrri löggjöf. Nýtt
land hefir verið unnið úr mýrum
og söndum, að ógleymdri landvinn
ingastarfsemi þeirri, se'm nú hefir
verið hafin við Norðursjávar-
ströndina.
I Stríðshætta?
I Með þessu stutta yfirliti hefir
verið reynt að sýna fram á, að
þýska ríkisstjórnin he'fir s. 1. ár
haldið áfram á þeirri braut, sem
liún lagði út á í ársbyrjun 1933.
Hún stefnir að því að auka af
alefli atvinnulífið í landinu og
veita öllum, sem vinna vilja, holla
og arðberandi vinnu. Endurreisn-
arstarfsemin gengur erfiðlega,
ekki síst vegna þeirrar ófestu, sem
nú ríkir í alþjóðaviðskiftum og á
heimsmarkaðinum. Nýtt stríð í
, Norðurálfunni gæti því, hvað
. Þýskalandi viðvíkur, ekki haft
i annað í för me'ð sjer en eyðilegg-
ingu og ónýtingu vinnu þeirrar,
. sem nú hefir verið hafin. Það er
því ótrúlegt með öllu, að þýska
stjórnin sjái sjer nokkurn hag í
því að leggja út í nýja styrjöld,
( enda sýnir þetta greinilega afstað-
, an, se'm hún tók í Abyssiníudeil-
| unni.
Það getur að vísu verjð satt, að
Þjóðverja vanti nýlendur og
langi til að fá þær aftur. En ef
svo verður, mun þýska stjórnin
sennilega fara samningsleiðina.
Má þessu til sönnunar benda á það
að þýska stjórnin hefir af frjáls-
um vilja takmarkað herflota sinn
í hlutfalli 35 :100 við enska flot-
, ann.
! Þess vegna ættu allir, sem vilja
Þjóðverjum vel, að vona að
þýsku stjórninni megi takast að
bæta hag og afkomu Þjóðverja
eins og hingað til með aukinni at-
vinnu og framleiðslu og komast
hjá þeim torfærum, sem aðrar
þjóðir hafa hætt sjer út í. »
\
Viðskifti Islendinga
og Dana.
I „Udenrigsministerets Tid-
skrift“ er nýlega grein um utan-
ríkisverslun Islands, þar sem sjer-
staklega er talað um viðskifti
Dana og íslendinga.
Þar segir svo:
Árið 1922 voru um 38% af öll-
um innflutningi til Islands ffá
Danmörku, síðan hefir innflutn-
ingur þessi minkað, og var árin
1932—1934. sem hjer segir:
vcd
a
Ö
|G1
1932 8.7
1933 11.6
1934 ca. 10.5

cö co
“ 'H
»r
n tí n
£ ~ í
37.3
49.4
a
:0 fl
cö
•s o
vCð
£& £
23.2
23.5
——i
§
d
48.5 ca. 23.0
Segir í greininni, að þegar þess-
ar tölur sjeu athugaðar, verði
me'nn að taka með í reikninginn,
að allmikið af þeim vörum, sem
sjeu fluttar frá Danmörku til ís-
lands, sjeu ekki danskar.
Segir og, að nokkur tilhneiging
sje til þess meðal íslendinga, að
hætta að kaupa frá Danmörku
annað en danskar vörur og kaupa
heldur beina leið frá framleiðslu-
þjóðunum.
Skýrt er og frá hve miklu hafi
numið kaup Dana af íslenskri
framleiðslu.
Árið 1922 keyptu Danir 15%
af íslenskri útflutningsvöru. En
síðan minkaði ísl. útflutningur til
Danmerkur ár frá ári og var árið
1930 innan við 4%.
Síðan hefir hlutdeild Dana í
kaupum ,ísl. afurða verið lieldur
me'iri, eða 5.6% af útflutningi
áranna 1931—1933 og og talið að
árið 1934 hafi Danir keypt 7%
af útflutningi hjeðan.
Fiskkaup Færeyinga hjer á
landi hin síðustu ár, eru ekki
meðtalin hjer.
Norðmenn verja 88*1
milj. til kreppu-
ráðstafana.
Batnandi
hagur Breta.
T 7ERSLUNARIIÁÐ Bretlands
hefir birt bráðabirgðaskýrslu
um innflutning og útflutning
Bretlands árið 1935.
Utflutningur hefir aukist um
tæpar 30 miljónir sterlingspunda,
miðað við 1934, innflutningur auk-
ist um 25% miljón sterlingspunda,
miðað við sama ár, og er þetta
bæstu tölur síðan 1931, en stórum
mun lægri en 1930.
VT iðurstöðutölur norsku f jár-
| -*• laganna, sem nýlega var lagt
jfyrir stórþingið, eru 481.400.000
; krónur. Er gert ráð fyrir tekju-
hallalausum ríkisbúskap.
Til kreppuráðstafana er ráð-
gert, að varið verði 88% milj.
króna. Til býlastofnunar og jarð-
ræktar e'r ráðgert að verja lið-
lega 14 milj. króna.
Ríkisskuldirnar námu við ára-
mót 1468 milj. kr.
Stjórnin lætur þess getið, að
við samningu fjárlaganna hafi hún
eftir föngum reynt að stefna að
því, að örva einstaklingsframtak-
ið, og auka starfsemi hins opin-
bera, með það fyrir augum, að
efla kaupgetu manna í landinu.