Morgunblaðið - 26.07.1936, Qupperneq 5

Sumradagiim 26. júlí 1936
MORGUNBLAÐIÐ
Békalregn:
Fegurð og fjölbreytni
jurtagróðursins.
Smárit eftir Geir Gígja
kennara er nýkomið út.
Geir Gígja, kennari er einn af
il>eim mönnum, sem á hverju sumri,
eftir því sem hann frekast hefir
tök á, leita út um sveitir landsins
;fil þess að safna fróðleik og gera
athuganir um ýmislegt er lýtur
að náttúrufræði lands vors.
Hann kefir valið sjer skordýra-
fræðina sem sjergrein, enda er það
svið mjög ónumið í íslenskri nátt-
úrufræði. Bn eins og líf skordýra
*og plantnanna er víða saman fljett
■að, eins hefir þessi fræðimaður tek-
ið grasafræðina með sjergrein
sinni, og fengist við gróðurathug-
anir.
Nú hefir hann ritað dálítinn
bæklirig er hann nefnir „Jurta-
.gróður, fegurð hans og fjölbreytni,
og er hann til þess ætlaður að
örfa menn til gróðurathugana, til
"þess að leita ánægju í þvi að kynn-
ast gróðurríki landsins, eignast
með því vini, einsog höfundur
kemst að orði, „sem aldrei eru til
ama, þó þeir hverfi sjónum á
iverju hausti, þá koma þeir aftur
-á næsta vori“.
í bæklingi þessum eru rakin
undirstöðuatriði grasafræðinnar,
rifjuð upp aðalatriðin sem menn
þurfa að vita til að skilja líf
plantnanna, þroska, og æfiskeið.
En síðan eru gefnar leiðbeining-
ar um það, hvernig haga skuli
grasasöfnun, þessu ánægjulega
friðsæla kynningarstarfi í ríki nátt
úrunnar, sem hefir vekjandi og
þroskandi áhrif á hvern þann sem
því sinnir opnar augu manna fyrir
hinum óendanlega mörgu tilbrigð-
um í ríki jurtagróðursins, og veitir
mönnum ótæmandi ánægju í hvert
vsinn sem þeir ganga um gróið land.
Til þess að ljetta undir með byrj
endum við nafngreining plantn-
anna eru í bæklingnum 65 myndir
af íslenskum plöntum, þær sömu
sem eru í Flóru Stefáns Stefáns-
sonar.
Óskandi væri að þessi litli og
handhægi hæklingur eftir Geir
'Gígja yrði mörgum til leiðbeining-
,ar við grasasöfnun og uppörfunar
til gróðurathugana.
VERIÐ
VANDIÁTAft
ÁVALT UIÐ
DafnarQðfðuc
Krónuveltan.
Nöfn áskorenda eru prentuð með
feitu letri, en nöfn þeirra, sem skorað
er á, iwidir með grönnu letri.
Elísabet Þorleifsdóttir:
Frú Ragnh. Magnúsd. Garðav. 3
Frú Jóh. Sigurðard. Garðav. 4
Frú Ingveldur Pálsd. Garðav. 6
Guðjón B.iarnason:
Frú Ingibj. Jónasd. Krosse.v. 2
Frú Margrjet Björnsd. Kr.e.v. 11
Frú Margrjet Árnad. Vonarst. 10
Elinborg Elísdóttir:
Frú Halld. Jóhannsd. Aust.g. 39
Frk. Sigr. Jónsd. Hverf. 35 Rv.
__ Sigurjón Jónsson Hverf. 35 Rv.
Ásgeir Guðxnundsson:
Nikulás Jónsson Oldug. Rv.
Sigurður Sveinsson Holtsg. Rv.
Erlendur Helgason vélstj. Rv.
Steinunn Guðjónsdóttir:
Áslaug Guðjónsd. Gunnarss. 6
Hulda Guðjónsd. Gunnarss. 7
Bjarni Helgason Suðurg. 38.
Lárus Vigfússon:
Steinn Hermannsson Skúlask. 6
Hermundur Þórðarson Norðurb.
Björn Jóhannsson Austurg.
Guðm. Atlason:
Ólafur Sveinsson Strandg. 27
Karl Auðunsson Austurg. 7
Gunnar Jóns»on Garðav. 1
Guðríður Nikulásdóttir;
Ólafía Kristjánsd. Hverfisg. 18
Stefán Egilsson Brekkug. 47
Ó. L. Scheuth Hliðsnesi Álftan.
Þórdís Steinsdóttir:
Sigmar Guðmundss. Skúlask. 6
Snorri Björnsson Hverfisg. 64
Sigrún Steinsdóttir Skúlask. 6
Ingileif Þ. Sigurðardóttir:
Frk. G. H. Hallgr.d. Lauf. 20 Rv.
Frk. Karólína Lárusd. Sólv.g. 2
Frk. Fríða Guðm.d. Sólv.g. 2 Rv.
Helga Þórðardóttir:
Klara Guðmundsd. Hellisg. 1
Guðbjörg Guðjónsd. Gunnarss. 6
Inga’ Sigurjónsd. Kirkjuv. 16
Sigríður Ingimundardóttir;
Sigríður Sigurðard. Lækjarg. 8
Guðrún Sigurgeirsd. Hverf. 42
Guðrún Bjarnad. Hverf. 53
Ingólfur Þorkelsson:
Guðm. Jónsson Urriðakoti.
Guðm. Ingvarsson Óttarstöðum.
Sigurður Sigurðsson Óttarst.
Jóakim Pjetursson:
Sigurður Grímsson Hörðuvöllum
Bergur Pjetursson Krosseyr.v. 5
Jónas Gxuðmundsson bílstjóri.
Sigurður Eyjólfsson:
Pjetur Pjetursson Krosseyr.v. 5
Guðni Eyjólfsson Krossey.v. 5
Helgi Sigurðsson Linnetsstíg.
Sigrún Gissurardóttir:
Frú Guðbj. Gissurard. Brekk. 20
Frú Guðbjörg Einarsd. Suð. 21
__ Frk. Anna J. Óskarsd. Norð.b. 3
Álfheiður Kjartansdóttir:
Sigr. G. Jóhannsd. Skólav.st. 20
Fríða Á. Guðmundsd. Holtsg.
Anna R. Erlendsd. Reykjav.v. 26
Kristín Jóhannesardóttir:
Frú Þuríður Bjarnad. Norð.b. 7
Frú Jónína Guðm.d. Vesturb. 9
Frú Ólöf Jónsd. Hverfisg. 13 B.
Sesselja Helgadóttir;
Sigurður Þórólfss. Krosseyr.v. 1
Frk. Sigurlína Jóh.d. Hverf. 18
Aðalh. Bjargm.d. Austurg. 16
Þórdís Hansdóttir;
Frk. Þórunn Þorgr.d. Vesturb. 2
Frk. Una Guðm.d. Austurg. 27
Frk. Guðf. Guðm.d. Hverf. 49
Ingibjörg Benediktsdóttir:
Frú Helga Edilonss. Strandg. 29
Frú Guðbj. Sigurðss. Hverf. 65
Frú Ilelga Jónasd. Kirlijuv. 5
Dagbjört Einarsdóttir:
Frú Ólafía Valdim.d. Strand. 19
Frú Jóh. Arnfinnsd. Strandg. 23
Frk. Kristín Arnf.d. Strandg. 23
Fríða Guðlaugsdóttir:
Frú Margrjet Guðl.d. Selv.g. 17
Frk. Siguri. Hallgr.d. Urðarst. 1
Frk. Guðrún Bárðard. Hábæ.
Magnús Kjartansson:
Agnar Þórðars. c/o. gjaldeyrisn.
Bjarni Jónsson c/o. gjaldeyrisn.
Steingr. Jónatanss. c/o. gj.e.n.
Áskriftalistar liggja frammi i
Bókaversl. Sigf. Eymundsen, Reykja-
vík og hjá frú Steinunni Sveinbjarn-
ardóttur, Stran.'götu, Hafr vrfirði.
Önnur grein Gunnars
Sigurðssonar frá
Selalæk um
LOBDÝRARÆKT.
EG mun í stuttu máli minnast
á skilyrðin fyrir loðdýra-
rækt hjer á landi.
í næstii grein mun jeg aftur á
móti taka til athugunar misfellur
þær á skipulagi og eftirliti á loð-
dýraræktinni á síðustu árum, sem
því miður hafa verið miklar, en
hinsvegar nauðsynlegt að horfast
í augu við.
III.
Skilyrði fyrir loðdýrarækt
hjer á landi og skilningur
á henni.
Síðan kaupgjald hækkaði hjer
í samræmi við kaupgjald erlend-
is, hefir sjávarútvegurinn aðallega
borið þjóðarbilskapinn uppi, land-
búnaðurinn hefir lengi undanfarið
notið fjárhagslegs stuðnings ríkis-
valdsins á kostnað sjávarútvegs-
ins, og þó ber landbúnaðurinn sig
illa, eins og kunnugt er.
Þetta kemur, eins og alt annað,
af eðlilegum orsökum, þeim orsök-
um, að við getum ekki kept við
aðrar þjóðir á erlendum markaði í
afurðasölu af þeim húsdýrum, sem
við nú höfum, sem við verðum að
gefa inni mikinn hluta ársins, í
stað þess að þær ganga sjálfala hjá
mörgum öðrum þjóðum Sjerstak-
lega á þetta sjer stað um sauðfje
Og nægir að benda á Argentínu og
Ástralíu. Þetta er sá kaldi sann-
leikur, sem verður að horfast í
augu við.
Þegar svo sala afurða sjávarút-
vegsins bregst, eins og nú, er vá
fyrir dyrum. Það sem því ríður nú
á að fá menn til að skilja, er
að breyta um framleiðslu og taka
upp fleiri atvinnugreinar.
Jeg og margir fleiri áhugamenn,
hafa frá upphafi haldið því fram,
að loðdýrarækt hefði hjer óvenju-
lega góð skilyrði og að Islending-
ar stæðu betur að vígi að keppa
við aðra á þéssu sviði en nokkuru
öðru, vegna hnattstöðu lands-
ins. Fóður er hjer ódýrara en nær-
felt alstaðar annars staðar, enda
fer hjer árlega til ónýtis fisk- og
kjötúrgangur, sem fóðra mætti á
loðdýr í þúsundatali.
Ekki hamla liarðindi eða óþurk-
ar loðdýrarækt og heldur ekki
fjarlægð landsins frá öðrum lönd-
um. Flutningskostnaður loðskinna
er lítill, borið saman við verðmæti
þeirra.
Alt þetta var vitað frá upphafi.
En nú er komin reynsla hjer á
landi, og hún sýnir, þrátt fyrir
mikil mistök, vegna vöntunar á
eftirliti og þekkingu, að öll þau
bú, sem bygt hafa á reynslu og
þekkingu hafa borið sig ágæt-
lega, sum borgað allan stofnkostn-
að og dýrin sjálf, þegar á 1. ári.
Þetta er heldur ekki svo merki-
legt, þegar meðalverð á silfurrefa-
skinnum, hefir lengi undanfarið
verið um 150 krónur og hver
grenlægja á 3—4 yrðlinga að með-
altali á ári, eftir langri reynslu
Norðmanna. Hvert dýr þarf 300—
400 gr. af blönduðu fóðri á dag.
Sum búin hjer á landi, sjerstak-
lega minni búin, hafa mishepn-
ast, þessu varaði jeg frá upphafi
við. Það er hyggilegast að byrja
með það stórum búum, að þau þoli
að borga manni, sem reynslu og
þekkingu hefir á málinu. Þau bú
geta aftur á móti kent mönnum að
hirða dýrin og má svo út frá þeim
stofna smærri bú. En það, sem
oftast hefir verið vitnað í, þegar
rætt hefir verið um tap og mistök
í loðdýrarækt, er Svignaskarðs-
búið.
Það er satt, að á því hefir tapast
fje að minsta kosti í mörg ár
undanfarin, en þess má geta að
það hefir aldrei frá upphafi verið
rekið eftir nútíma kröfum refa-
ræktar, svo hafa líka eingöngu
verið íslenskir refir á búinu, en
þeir eru ótryggir í ræktun, gefa
,af sjer verðminni skinn, eru óviss-
ari 1 tímgun og eldast ver en silf-
urrefir. Reynslan hefir sýnt að
íslenskir refir gefast mun ver en
silfun-efir hvar sem er á landinu,
en líklegt tel jeg að þeir muni
reynast betur síðar, þegar þeir fara
að venjast ræktun í fleiri liði.
IV.
Fleiri loðdýrategundir.
Hjer hefir aðeins verið minst á
eina tegund loðdýra, silfurrefina,
en vitanlegt er, pg enda komin
reynsla fyrir, að rækta má fjöl-
margar fleiri tegundir með góð-
var lijer lausum. Þau fóru sjálf-
krafa upp að jðkulfönnum á
Skarðsheiði.
Dýrateg. mætti fjölga- hjer nm
helming eða meira. Benda má tál
dæmis á hjera og tamin hreindýr,
sem sjálfsagt væri að flytja hið
fyrsta til landsins.
V.
Veigamesta ástæðan fyrir
loðdýrarækt hjer á landi.
Jeg hefi rekið mig á það, að
margir taka ekki eftir veigamestu
ástæðunni fyrir því, að sjálfsagt
er að hlynna að því að loðdýra-
rækt sje rekin hjer á landi og það
er samband hennar við aðra at-
vinnuvegi landsins.
Það eru miklir erfiðleikar á að
selja aðalafurðir vorar bæði land-
bú n að a ra furð i r og sjávarafurðir.
Til þess að koma þeim í peninga
er varið ógrynni fjár @g of fjár er
eínnig eytt til að styðja að aukn-
ingu á þessari framleiðslu.
Loðdýraræktin vtnnur í öfuga
um hagnaði, svo sem mink, þvotta
björn og greifingja o. s. frv.
Þá má og nefna sauðnautin. Það
er síður en svo að nokkur reynsla
sje fyrir því, að sauðnaut geti
ekki þrifist hjer. Eða því skyldu
þau ekki geta lifað hjer eins og í
Noregi.
Staðurinn, sem þau voru látin
á, Gunnarsholt, mun vera alvit-
lausast valinn staður á öllu land-
inu, það ætti mjer að vera kunn-
ugt um, sem hef átt jörðina. Jðrð-
in er sandjörð, pestarjörð og alt
landið kjarnlendi mikið, en dýrin
eru vön háfjallagróðri, enda sýndu
tveir kálfar það best, sem slept
átt. Hún gengur á og eyðir þeirri
framleiðslu sem við erum í vand-
ræðum með að losna við.
Það mun vera til of mikils mælst
að bankastjórar vorir færu að
skilja þetta atriði. Mjer vitanlega
hafa þeir aldrei viljað styðja þenna
atvinnuveg enn sem komið er, í
neinu formi.
Geta má þess, að í þeim löndum,
sem loðdýraræktin er komin lengst,
eins qg í Kanada og Noregi, hafa
bankarnir stutt mjög þenna at-
vinnuveg, enda má ganga að því
sem sjálfsögðu í siðuðum löndum,
að bankastjórar hafi almenna
dómgreind.
Shlrley Temple
póstkort, nýkomin.
K. Einarsson & Björnsson,
Bankastræti 11.
Corn Flakes
Pu ...
A31 Bran
er komið aftur.
- « sr- ■■' -

Sími 1228.
7