Morgunblaðið - 26.09.1936, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 26. sept. 1936.
1 |
Framh. af 5. siða.
..
Garðar Gislason:
Kjölverslunin II.
Gærar.
Kaupl gærur. Ilækkað verð.
5ig. Þ. 5kjalöberg.
Annar kaupmaður, sem ekki
TÍrðist, hafa brotið reglur nefnd-
arinnar, hefir sláturhús, kjöt-
Tinslu og kjötsölu við hlið kaup-
fjelags í fjölmennum kaupstað.
Undanfariii . ár hefir hann með
miklum eftirgangsmunum fengið
slátrunatjleyfi af mjög skornum
skamti, en mi virðist engrar
miskunnár að vænta.
Neitunin hljóðar þannig:
Reykjavík 31. ág. 1936.
N. N.
„Á fundi nefndarinnar í dag
var yðar synjað um sláturleyfi,
þar sem ekki verður sjeð ann-
að, en að þjer getið fengið nóg
kjöt keypt á Siglufirði með
heildsöluverði, og því ekki sjá-
anlegt, að yður nje öðrum sje
greiði gerður með því að veita
yður slikt leyfi. Auk þess slátr-
uðuð þjer ekki á Siglufirði ár-
ið 1933, og því vafasamt, hvort
nefndin nokkurn tíma mátti
veita yður sláturleyfi, enda þó
það hafi verið gjört, meðfram
af misskilningi.
Yirðingarfylst.
KjÖtverðlagsnefndin“.
etta er sjerlega bagalegt fyr-
ir viðkomandi mann, þar
sem hann hefir lagt mikið fje í
vjelar til kjötvinslunnar og hefir
í sumar neyðst til þess að kaupa
dýru verði margar smálestir af
freðkjöti frá ísafirði og Reykja-
vík til vinslu, til þess að full-
nægja nokkr.um kröfum* viðskifta-
manna, með því að ekkert kjöt
var fáanlegt á staðnum.
Nú er honum vísað til kaupfje-
lagsins sem eina kjötsalans í
kaupstaðnum, þrátt fyrir það-
þótt það sje dýr og óþarfur
millfliður, sem engar birgðir hef-
ir á boðstólum þegar mest á ríð-
ur, samkvæmt fenginni reynslu.
Þá þekki jeg þriðja kaupmann-
inn, er stendur einn uppi með
slátrun og kjötverslun við hlið
voldugasta kaupfjelagsins og tal-
inn er að hafa selt of mikið kjöt
innanlands af síðustu fram-
leiðslu. Áður en skipulagíð kom
til sölunnar seldi hann um 70%
af kjöti sínu innanlands. Nú er
slátrunarleyfi hans þannig, að
raunverulega var honum skipað
með alt sitt kjöt á norska mark-
aðinn, þótt hann hafi nú eftir
mikla eftirgangsmuni fengið leyfi
til þess að selja eitthvað af nýju
kjöti meðan á slátruninni stend-
ur.
Annars munu slátursleyfi
flestra kaupmanna nú vera bund-
in því skilyrði, að þeir selji ekki
yfir % part af kjöti sinu á inn-
lendum markaði og að frá þvi
kjötmagni sje dregin „umfram-
sala síðasta árs“. Og að þeir
kaupi ekki fje á fæti, eins og áð-
ur er getið.
Allir sanngjarnir menn hljóta
að viðurbenna, að hjer er um
hróplega hlutdrægni að ræða,
ekki aðeins gagnvart kaupmönn-
um, heldur einnig gagnvart þeim
framleiðendum og neytendum,
sem vilja hafa frjálsræði til þess
að ákveða, hvar þeir selja eða af
hverjum þeir kanpa sinn kjöt-
bita.
Til þess að gefa mönnum hug-
mynd um, hvaða fjárhags-
lega þýðingu það hefir fyrir
kaupmenn, að þeim er vísað á
lakasta markaðinn, birti jeg hjer
verð það, sem nefndin hefir á-
kveðið fyrir síðasta árs fram-
leiðslu. Er þetta verð þó ekki
það, sem bændum raunverulega
hefir verið greitt, því það er án
tillits til þess, í hvaða ásigkomu-
lagi kjötið er selt, og verða kaup
menn auðvitað að fylgja því
verðlagi, sem samvinnufjelögin
ákveða.
Útflutt saltkjöt 0,67% að viðb.
Útflutt freðkjöt 0,82 að viðb.
Kjöt selt innanlands er áætlað
Árið áður (1934) var verðmis-
munurinn á saltkjöti og freðkjöti
13% eyrir að meðtalinni verðupp-
bót.
Verðlag nefndarinnar á út-
fluttu saltkjöti og freðkjöti er
bygt á upplýsingum frá SÍS, sem
kaupmenn álíta of hátt að því er
saltkjötið snertir, en of lágt á
freðkjötinu. Þeim reiknast, að
norska verðið hafi að jafnaði
orðið sem næst 0,62 pr. kg. netto,
én bændum mun víðast hafa ver-
ið borgað um kr. 0.88 pr. kg. fyr-
ir I. flokks kjöt. Er hjer um að
ræða raunverulegan verðmismun,
er nemur kr. 0,26 pr. kílógr., eða
að frádreginni verðuppbótinni
(H% eyrir) 14i/2 eyrir pr. kg.,
sem kaupmenn verða að borga úr
eigin vasa á þennan kjötflokk, ef
þeim er meinuð betri sala. En með
tilliti til þess verðs, sem bændum
hefir verið borgað, hlýtur freð-
kjötssalan að hafa gefið hærra
verð, en upp hefir verið látið. Það
virðist því vera sanngirnirkrafa,
að þeir, sem neyddir hafa verið
til þess að selja á lakasta mark-
aðinum, fái meiri uppbót af fje
því, sem eftir stendur í Verðjöfn-
unarsjóði.
Ennfremur má benda á það,
hve bagalegt það er fyrir kaup-
menn, að Kjötverðlagsnefndin
gefur þeim ekki slátrunarleyfin
fyr en í byrjun sláturtíðar. Gefst
þeim því oft ekki svigrúm til þeas
að gera nauðsynlegar ráðstafan-
ir, afla sjer salts og umbúða og
leyfi ríkisstjómarinnar til Noregs
sölu, en þær umsóknir era venju-
lega heimtaðar fyrir 1. ág. ár
hvert.
Ff þess er ekki kostur, að
Kjötverðlagsnefndin hætti
störfum, væri full þörf á því, að
hún sýndi mönnum meira jafn-
rjetti, velvilja og sanrigirni. Og
þess verður að krefjast, að lög-
unura og framkvæmd þeirra verði
breytt í þá átt, sem hjer er farið
fram á.
1) Að fjárslátrun og kjötsala
innanlands verði frjáls þeim
sem fullnægt geta skilyrðum
þaraðlútandi (um sláturhús,
heilbrigðisráðstöfun og hrein-
læti), svo og verslun með lif-
andi fje.
2) að verslun með kjöt sje frjáls
manna á milli.
3) að þeir, sem eigi hafa að-
stöðu til freðkjötssölu, sitji
fyrir innanlandsmarkaði, ef
salan er ekki frjáls.
4) að kjötverðlag nefndarinnar
sje hið sama á öllu landinu
á sambærilegu kjöti, eða ekki
meiri verðmismunur en sem
svarar flutningskostnaði á
hinn besta innlenda markað.
5) að verðjöfnunargjaldið jafni
verð á öllu sambærilegu
útfluttu dilkakjóti, hvort
erÓj gjaldi 0,11,5, eða 0,78 pr. kg.
erðj.gjaldi 0,03, eða 0,85 pr. kg.
ð hafi selst að meðalt. 0.90 pr. kg.
heldur sem það er fryst eða
saltað.
6) að kaupmenn og kaupfjelög,
er standa utan við SÍS, eigi
kost á frystingu og geymslu
á kjöti sínu við kostnaðar-
verði, í þeim frystihúsum,
sem notið hafa fjárstyrktar
af almanna fje, og að þeir
aðilar eigi aðgang að ensk-
um markaði með freðkjöt í
hlutfalli við SÍS.
7) að slátrun sje engin tímatak-
mörk sett og að sláturleyfin
(ef leyfi þarf að gefa) sjeu
gefin öllum samtímis, ekki
síðar en 1. ágúst ár hvert.
8) að heildsölu- og smásöluverð
nefndarinnar sje nægilega
birt í blöðum og í útvarpinu
á hverju laugardagskveldi í
sláturtíðinni, er gildi fyrir
komandi vibu.
9) að unnið sje að aukinni sölu
erlendis á kjöti og öðrum
sláturafurðum.
10) að umboðsmenn eða trúnað-
armenn nefndarinnar sjeu
ekki sjálfir við slátrun eða
kjötsölu riðnir, nje í þjón-
ustu þeirra fyrirtækja, er
hafa slátrun eða kjötsölu á
hendi.
11) að skipaður sje einn maður
í nefndina eftir útnefningu
Verslunarráðs íslands, eða að
kaupmönnum sje gefinn kost
ur á að hafa trúnaðarmann
í nefndinni með aðstöðu til
þess að rannsaka alt það, er
að kjötsölunni lýtur.
Að lokum óska jeg þess, að
Kjötverðlagsnefnd og aðrir
hlutaðeigendur taki þessar athuga-
semdir og tillögur til vinsamlegr-
ar meðferðar og leitist við að
draga úr þeim skaða og óþægind-
um, og þeirri óánægju, sem lögin
valda. Efast jeg þá ekki um það,
að betur verður náð því marki,
sem á að vera aðal tilgangur
þeirra, að greiða fyrir kjötsöl-
unni.
ALT til
reknetavetða,
dragnólaveiða.
VERSIUN O. ELLIBÍGSEN.
Kaupsjslumenn, útgerðarmenn og iðjuhóldar.
Þegar yður vantar verkamann, sjómann eða iðnaðarmann, til ein-
hverra starfa, sparið þjer yður fyrirhöfn með því að hringja til Ráðn-
ingarstofu Reykjavíkurbæjar.
Stofan leggur áherslu á að útvega rjetta manninn til verksins og
reynir að láta þann fá vinnuna sem í svipinn hefir mesta þörf fyrir
hana.
Skráðir atvirmuurrisækjendur í karlmanna-deildinni eru eingöngw
heimilisfastir Reykvíkingar.
Oll aðstoð við ráðningar fer fram án endurgjalds.
Róðningarstofa Reykjavíkurbæjar.
Lækjartorgi 1. Sími: 4966.
GÆRUR
KAEPIR
Heildverslun Garðars Gíslasonar.
Utvega
frá Þýskalandl
allskonar: smávörur,
verkfæri,
hurðarhúna,
skrár o. fl.
Friðrik
Hafnarstræti 10—12.
(Edinborv).
Berielsen.
Sími 2872.