Morgunblaðið - 03.10.1936, Page 2

2
MURGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 3. október 1936
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritstjórar: J6n Kjartausson og
Valtýr .Stefánsson —
ábvrgðarmaöur.
Ritstjórn og afgreiösla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Auglýsingastjóri: K. Hafberg.
Auglýsingaskrifstof a:
Austurstræti 17. — Sími 3700.
Heimasímar:
Jón Kjartansson, nr. 3742
Valtýr Stefánsson, nr. 4220.
Árni Óla, nr. 3045.
E. Hafberg, nr. 3770.
Áskriftagjald: kr. 3.00 á mánuði.
í lausasölu: 15 aura eintakið.
25 aura met5 Lesbók.
Furðulegnr
misskílningur.
Alþýðublaðið segir rjettilega
frá því, að hjer á landi sje hóp-
ur manna, „svo blygðunarlaus,
að hann notar hvaða bardaga-
aðferð sem er, ef hann heldur,
ranglega eða rjettilega, að
hann geti orðið pólitískum and-
stæðingum til miska, þjófnaður
heimilda ekki undanskilinn".
Seinasta dæmi þessarar iðju,
sem Alþýðublaðið fordæmir af
miklum krafti, er auðvitað
birting vasabókarblaða Ey-
steins. Höfum vjer áður lýst
áliti voru á því athæfi, eins og
stjórnarblöðin hafa getið um,
og óþarft að endurtaka það.
En það eru miklu fleiri en
nazistapiltarnar, sem fylla
þennan blygðunarlausa hóp,
sem Alþýðublaðið talar um. Og
vei'ður að segja, að höggur sá
er hlífa skyldi, þegar rauðu
blöðin fara að vékja athygli á
því.
Sú spilling, sem lýsir sjer í
athæfi nazistanna, er engan
vegin ný eða frumleg. Hafa
stjórnarblöðin árum saman
gengið á undan með góðu eft-
irdæmi í birtingu illa fenginna
heimilda, svo sem kunnugt er.
En auðvitað geta nazistarnir
ekki rjettlætt sig méð þessu,
frekar en þjófurinn með því,
að annar hafi stolið á undan
honum. Dæmi stjórnarflokk-
anna getur, hvorki í þessum
efnum nje öðrum orðið til eft-
irbreytni, heldur æfinlega til
viðvörunar.
En það er annáð atriði í sam-
bandi við birtingu minnisblað-
anna, sem vert er að vekja at-
hygli á. Alþýðublaðið segir að
nazistamir muni fá þungan
dóm „fyrir að hafa birt einka-
samtöl, sem varða utanríkismál,
samtöl, sam vörðuðu fjárhag
ríkisins“.
Eins og kunnugt er, var blað
nazistanna gert upptækt. Að-
eins örlítið af upplagi blaðs-
ins komst út meðal almennings.
En þá bregður svo kynlega
við, að sjálft Alþýðublaðið birt-
ir alt meginefnið'úr hinu upp-
tæka blaði. Alt það, sem Mbl.
hefir birt af minhisblöðum Ey-
steins; er tekið upp úr — Al-
þýðublaðinu!
Samtímis því, sem lögreglan,
samkvæmt skipun ríkisstjórnar-
innar, keppist við að stöðva út-
breiðslu hins saknæma efnis, er
verið í óðaönn að prenta hið
sama saknæma efni í stuðn-
ingsblaði hinnar sömu ríkis-
stjórnar!
Hafa menn sjeð furðulegri
skrípaleik?
150 ÞOS. HERMANNA
FRANCOS VIÐ MADRID.
Uppreisnarmenn reyna að stöðva síðustu flutningaleiðina til Madrid.
Franco gerður að
einræðisherra.
Þúsundir bætast í stjórn-
arliðið í Madrid daglega.
RJETT þegar úrslitaorusturnar í borgara-
styrjöldinni á Spáni eru að hefjast um
höfuðborgina Madrid, hafa uppreisnar-
menn lýst yfirhershöfðingja sinn Franco, einræð-
isherra á Spáni. Var hann sjálfur látinn velja titil
sinn, en hann kaus að verða kallaður: ,,æðsti
maður stjórnarinnar á Spáni“ (head of the Gov-
ernment of Spain).
150 þúsund manna lið uppreisnarmanna hefir
nú verið dregið saman til vígstöðvanna við Mad-
rid og mörg hundruð flugvjelar. Uppreisnarmenn
bæta stöðugt við sig liðsauka frá Marokkó, þar
eð floti stjórnarinnar á Gibraltarsundinu treyst-
ir sjer ekki til að leggja til orustu við flota upp-
reisnarmanna, og flutningar því auðveldir yfir
sundið.
Kílómetra langar raðir
af bifreiðum.
Samtímis dregur Madrid að sjer liðsafla hvaðanæfa. —
Daglega eru þúsundir Madridbúa skráðir til herþjónustu
í borgaraliðið.
Á einustu leiðinni, sem opin er til Madrid, að suðaustan,
streyma margra kílómetra langar raðir af bifreiðum með vistir
og nýja liðsauka úr hjeruðunum, sem enn þá halda trygð við
stjórnina. Hersveitir uppreisnarmanna frá vígstöðvunum við
Toledo, stefna nú í áttina norður, til þess að loka þessari leið.
Stjórnin segir, að hersveitir hennar hafi veitt þeim viðnám, þrjár
mílur fyrir austan Toledo.
Leiðinni til Salamanca
frá Madrid lokað.
í frjettunum frá Madrid er ennfrem,ur sagt, að uppreisnar-
menn hafi gert mikið áhlaup á hersveitir stjórnarinnar nálægt
Siguenza, norðaustan við Madrid, en að stjórnarherinn hafi
brotið það á bak aftur, og hafi 200 menn fallið úr liði uppreisn-
armanna. Þá er einnig sagt, að um 200 manns hafí farist, er
Oviedo varð fyrir loftárás.
Uppreisnarmenn tilkynna, að þeir hafi náð fjallaskarði í
Guadarramafjöllunum, er járnbrautin frá Madrid til Salamanca
liggur í gegnum. (Salamanca er á vestanverðum Spáni, og mik-
ilvæg járnbrautarskiftistöð. Um hana liggur leið til Oviedo og
Santander á Norður-Spáni, og einnig til Portúgal).
4 miljarðar pesos
fluttir frá Madrid.
Þegar spánska þingið, Cortes, kom saman í gær, voru
flugvjelar stjórnarinnar á sveimi yfir Madrid, til þess að
verja þinghússbygginguna fyrir loftárás af hálfu upp-
reisnarmanna. í þingfundinu tóku þátt sex hugdjarfir
menn úr stjórnarandstöðuflokkunum.
Þingið samþykti meðal annars að veita Böskum sjálfstjórn
í þakklætisskyni fyrir trygð þeirra við Madridstjórnina.
í frjett frá Burgos er sagt, að 4 miljarðar pesos (sem jafn-
gildir um 100 sterlingspunda), hafi verið sendir frá þjóðbank-
anum í Madrid til Alicante og Cartagena, og eigi þetta fje að
sendast til annara landa. (Samkv. einkask. og Fl ).
Mussolini
stórkanslari. Italia
keisararíki?
f skeyti frá Róm til Ritzau-
frjettastofunnar segir, að
flugufregnir gangi um það, að
konungsríkið ítalía verði lýst
keisararíki og Mussolini verði
gerður að stórkanslara á 14
ára afmæli fasistagöngunnar
til Rómaborgar 28. október
næstkomandi.
(Samkv. einkask. og FU).
Rússar vilja
ekki kaupa sfld
NorBmanna.
Vegna dvalarleyfis
Trotskys!
VEGNA þess að
norska stjórnin
hefir veitt. Trot-
sky dvalarleyfi í Noregi
vilja Rússar ekki kaupa
síld af Norðmönnum.
Norski Stórþingsmaðurinn
Mowinckel skýrir opinberlega
frá því í dag, að sala mikillar
norskrar síldar, sem Rússar ætl-
uðu að kaupa af Norðmönnum
hafi nú gengið til baka, og
segir hann að ástæðan til þess
sje óánægja Rússa í garð
norsku stjórnarinnar fyrir það,
að hafa gefið Trotsky dvalar-
leyfi í landinu.
Norsku íhaldsblöðin eru
þeirrar skoðunar, að dvöl Trot-
skys þar í landi muni hafa þær
afleiðingar, að keppinautar
Norðmanna á sviði síldar og
fisksölumála, muni standa þar
betur að vígi.
BÆNDAFLOKKSMAÐ-
UR MYNDAR STJÓRN
I FINNLANDI.
Khöfn 2. okt. FU.
Forseti Finnlands hefir snúið
sjer til formanns Bændaflokks-
ins í finska þinginu, Kailo, með
tilm.ælum um, að hann tækist
á hendur að mynda nýja stjórn.
Rudolf Hess.
Franco vill
vinna vináttu
Breta.
Þakkarávarp tíl
fulltrúa Hitlers!
ER Franco var gerður að
einræðisherra, ljet hann
svo um mælt, að hann skyldi
sjá um, að enga vantaði
brauð að eta.
Hann lýsti yfir því: „að við
erum reiðubúnir að gera versl-
unarsamninga við hverja þá
þjóð, sem ekki hefir sýnt okk-
ur óvináttu. En við æskjum
ekki sambands við þær þjóðir,
sem berjast gegn menningu
vorri“.
í útvarp uppreisnarmanna í
Sevilla hefir verið tilkvnt, að eng
ir af foringjum uppreisnarmanna
myndu láta land af hendi, sem
hagsmunum Breta við Gibraltar
eða siglingaleiðinni til Indlands
gæti stafað hætta af. >
Fyrsta embættisverk Franco
var að gefa út skjal, með fána-
litum gamla konungsfánans, þar
sem talin eru upp ýms hryðju-
verk, er talið er að fylgismenn
alþýðufvlkingarinnar á Spáni hafi
framið frá því er uppreisnin
hófst. Afrit af þessu skjali voru
send til Genf, og útbýtt þar með-
al blaðamanna á Þjóðabandalags-
þinginu, og allra fulltrúanna, og
eitt eintak lagt inn á skrifstofu
Þjóðabandalagsins.
En Avenol, aðalritari þess,
neitaði að taka á móti því.
Þá sendi Franco hershöfðingi
einnig skeyti til Rudolf Hess, full-
trúa Hitlers, þar sem hann þakk-
ar honum fyrir samfagnaðarskeyti
það, er Hess sendi uppreisnar-
mönnum, er Toledo var unnin,
og óskar Franco liinu þýska ríki
góðs gengis og frægðar í fram-
tíðinni.