Morgunblaðið - 26.08.1937, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 26. ágúst 1937.
íbúð tll leigu,
við Miðbæinn, 4 herbergi, eldhús og stúlknaherbergi. Sjer
miðstöð og öll þægindi. Tilboð, merkt „Föstudagur“, send-
ist afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir föstudagskvöld.
Stúlka
óskast í heyvinnu á bæ í Ytri-Hreppum til 15. sept.
Báðar ferðir fríar. Upplýsingar í síma 3605.
Morgunblaðið aeð morgunkafilnu
~~ LITLAIILSTÍtm ----
ftgli fflflfim sólarhringinn.
Til Akureyrar
alla mánudaga og fimtudaga. Frá Akureyri sömu daga.
Afgreiðsla á Akureyri er á Bifreiðastöð Oddeyrar.
SMeindór sImi 168°-
Bróðir okkar og mágur,
Bogi Magnússon,
stýrimaður, andaðist á Landsspítalanum 25. þ. m.
Fyrir hönd fjarstaddra foreldra.
Björg og Jónas Thoroddsen.
Hjer með tilkynnist vinum og vandamönnum að faðir okk-
ar og tengdafaðir,
Ólafur Sigurðsson,
frá Kirkjulandi, verður jarðsunginn fimtudaginn 26. þ. mán.
Athöfnin hefst með húskveðju á heimili hans, Hringbraut 202,
klukkan 3 síðdegis.
Börn og tengdabörn.
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að maðurinn minn
elskulegur, faðir, sonur, bróðir og mágur okkar,
Nikulás B. Nikulásson,
Framnesveg 46, andaðist 24. þ. m.
Þuríður Guðmundsdóttir og börn.
Sigríður Erlendsdóttir.
Guðrún Nikulásdóttir. Júlíus Guðmundsson.
Viktoría Sigurgeirsdóttir. Guðmundur H. Jónsson.
Egill Sigurgeirsson. Ásta Dahlmann.
Axel Sigurgeirsson.
Þórður Sigurgeirsson.
Jarðarför
Þóru Eiríksdóttur,
Aðalgötu 4, Keflavík, sem andaðist á Landakotssjúkrahúsi að-
faranótt föstudags 20. ágúst, fer fram föstudaginn 27. þ. m. og
hefst með bæn á heimili hennar kl. 1 e. h.
Þeir, sem hefðu ætlað sjer að gefa krans eða blóm, eru
samkvæmt ósk hinnar látnu, beðnir að láta andvirðið ganga til
Lýsingarsjóðs Keflavíkurkirkju.
Símon Eiríksson.
MANNFAGKAÐUR
dr. Guðm. Finnbogasonar.
Guðmundur Finnbogason:
Mannfagnaður. Útg.: ísa-
foldarprentsmiðja h.f.
Bók þessi er nýútkomin.
Hún er nýlunda meðal
hjerlendra bóka. Hún er
úrval af „tækifærisræðum“
höfundarins, er hann hefir
flutt á ýmsum stöðum um
sundurleit efni síðastliðinn
mannsaldur.
Engin slík bók hefir áður kom-
ið út á vora tungu, því að hvorki
koma hjer til samanburðar ræðu-
söfn kennimanna nje erindi þau,
er flutt hafa verið um ákveðin
málefni og stundum gefin út í
flokkum, ákveðnum málstað til
stuðnings.
Höfundurinn varð snemma þjóð
kunnur af bókmentastarfsemi
sinni, víðtækri þekking og hag-
leik á meðferð tungunnar. Var
hans því þrásinnis leitað til þess
að flytja ræður á skemtifundum
og mannfagnaðarsamkomum. Seg-
ir svo í formála bókarinnar, að
það hafi verið venja höf. að rita
fyrst ræður þær, er hann vildi
vanda til við slík tækifæri, lesa
þær yfir áður farið væri til mann-
íundarins, stinga síðan í skrifborð
sitt og tala blaðalaust.
„Með þessum hætti“, segir höf.,
„hefir safnast állmikið af ræðum
hjá mjer, því að jeg hafði lengi
þá reglu, að synja ekki þegar
jeg var beðinn að tala, sem oft
átti að vera til stuðnings ein-
hverju góðu máli, enda var orða-
fulltingið helsta liðsinnið, er jeg
gat veitt. Þær 52 ræður, er hjer
birtast, eru úrval úr þessu ræðu-
safpi mínu. Jeg hefi nefnt þær
„Mannfagnað“, af því að þær eru
fluttar í samkvæmum og á skemti
fundum, úti eða inni. Slíkar ræð-
ur eru að jafnaði mótaðar af til-
efninu og miðaðar við líðandi
stund. Tilgangur þeirra er frem-
ur að lyfta en draga niður“. —
Þó að ræður þessar sje margar
fluttar eftir ósk annara, þá kenn-
ir þess þó hvergi, að mælt sje
um hug sjer nje neinn skortur á
orðum og hugmyndum. Höfund-
ur ræður jafnan sjálfur fullkom-
lega, hvað hann leggur til mála,
þótt umtalsefnið sje að meira eða
minna leyti kosið eða ákveðið af
öðrum, mönnum eða atvikum.
Hjer eru mörg minni, er flutt
hafa verið skáldum og öðrum
listamönnum og afreksmönnum
þjóðar vorrar, eða og útlendum
mönnum eða þjóðum, svo og töl-
ur, er fluttar hafa verið við
vígsluhátíðir eða minningar-sam-
komur ýmislegra stofnana, á hjer-
aðafundum, „á rjettarvegg“, um
framtíð Flóans, — stundum ávörp
flutt í hátíðasölum til stofnana og
þjóða í öðrum löndum.
Höfundurinn er þjóðinni fyrir
löngu svo kunnur af margvíslegri
bókmentaiðju sinni, að ekki þarf
að fjölyrða, um hæfileika hans í
þeim efnum.
Þó liggur nærri að segja, að
ekki muni hæfileikar lians hafa
notið sín betur í öðrum ritum
hans en í þessari bók. Hjer birt-
ast á hverju blaði einkenni höf-
undarins: Mjög fjölbreytt og víð-
tæk þekking, leikandi ljett skáld-
leg hugsun með fágætum næm-
leik á meðferð tungunnar og ná-
kvæmum skilning á kjarna orðs
og efnis. Gleðimálin eru oft
skrýdd hnyttilegum orðaleik, vís-
ur og spakmæli, forn og ný, jafn-
an tiltæk. Gamansemin jafnan
góðlátleg og örvar hennar geiga
aldrei út fyrir takmörk velsæmi
og sannleiksástar.
Jeg vil leyfa mjer að birta hjer
sem sýnishorn af ræðunum lítinn
kafla, tekinn af handahófi. Fjall-
ar hann um hinar litprentuðu
mannamyndir Kjarvals:
„Jeg hefi að vísu heyrt því
fleygt, að sumir karlarnir væri
ekki nein stofuprýði, þeir væri
ekki beint fallegir, og það er
satt, að þeir eru ekki klæddir
brúðkaupsklæðum, og andlitin
bera þess vottinn, að þeir hafa
lítið notað framan í sig af þeim
meðulum, sem nú eru mest aug-
lýst, af því að þau eru svo „eðli-
leg næring fyrir húðina, halda
henni unglegri, frísklegri og
vernda hana fyrir hrukkum!“
Nei, húð þeirra hefir aldrei ver-
ið nærð utan að og þó illa inn-
an að. Hún hefir orðið að svara
hranalegu ávarpi stórlyndra
veðra,- hún hefir færst í felling-
ar af átökum viljans við ofsa
stormsins og til að skýla skjá
sálarinnar í blindbyljum. Hún
hefir hervæðst skeggi og skotið
illhærum. Alt verður þetta lif-
andi í teikningum Kjarvals. Hvert
hár þessara hærukolla, strýnefa
og loðinkinna, hver hrukka í veð-
urþæfðu andlitinu, segir sína
'SÖgu. Kjarval er hinn mikli meist-
ari ljóss og skugga á öræfum þess-
ara andlita, sem hafa verið
snivin snævi,
ok slegin regni
ok drifin döggu,
hvort sem hann sýnir oss þurra-
frost stórra, starandi augna við
langholt nefsins, glánalegan gæg
í augum tvíveðrungs-eltiskinns-
andlits, grillandi upplit loðin-
barða, óbifandi íbygni, sem mið-
ar nefinu hárvíst á tilveruna út
úr þjettu skeggkjarri, eða lút-
andi höfuð hugsarans, er rýnir
inn á við gegnum mistur vanda-
málsins, Jafnvel hver tuska tal-
ar. Ofveðrið í hettunni er ekki
síður lifandi en hin hábrýna
íhygli, sem undir henni býr. Fell-
ingar skýluklútsins hafa sína sál,
ekki síður en hliðarsvipur kven-
andlitsins, sem gægist undan
skýlureifunum, sama dumbungs-*-
hugsunin er í dráttum beggja. Þá
er annað ris á höfuðbúnaði hinn-
ar skeleggu og margspöku megin-
ekkju. En flesta mun að sjer seiða
hið stolta höfuð ungu konunnar,
með allra veðra von undan sorta-
skýi hins iðgnóga hárs.
Kjarval er hinn mikli töfra-
maður, er sýnir oss sálarveðrið,
sem orð fá ekki lýst, en augað
finnur í ljósi og skuggum, litum,
formi og línum“.-------
Allur frágangur bókarinnar er
hinn vandaðasti og sjálegasti að
prentun og pappír. Hún er fag-
urlega bundin „hinum dýrstnm
skinnum“, voðfeldum og traust-
um, svo snyrtilega, að slíkt er
með ágætum.
Varla mun fara hjá því, að bók
þessi nái brátt vinsældum meðal
Islendinga. Mun hún og lengi
geymast sem metfje í vörslum
þeirra fyrir hvorttveggja: fjöl-
skrúðugt efni og andagift höfund-
ar og fágætlega vandaðan bún-
ing af hálfu útgefanda.
B. Sv.
Ný bók:
SkrúðgarOar.
Jón Rögnvaldsson: Skrúð-
garðar. Útg. ísafoldarprent-
smiðja h.f.
Bók þessi er að ýmsu leyti ný-
stárleg á íslenskum bókamarkaði.
Að vísu hefir ýmislegt verið rit-
að áður um skrúðgarða, en eink-
um hefir það snúist um meðferð
þeirra, ræktunaraðferðir og val
tegunda. Um skipulag garðanna
sjálfra hefir minna verið hirt,
enda hafa þess sjest ljósar minj-
ar, þar sem menn hafa gert garða
við hús sín, en ekki notið þar að-
stoðar garðyrkjufræðinga. Hjer
var því brýn þörf leiðbeininga.
Bók Jóns Rögnvaldssonar fjall-
ar nær eingöngu um skipulag
garða, og er efni bókarinnar
skýrt með fjölda mynda og upp-
drátta, svo að sein flestir geti
fundið eitthvað við sitt hæfi.
Myndirnar flestar eru að vísu er-
lendar og nokkuð af uppdráttun-
um einnig sniðið eftir erlendum
fyrirmyndum, en lagað í samræmi
við innlend skilyrði og einkum
eftir margra ára reynslu höfund-
ar, sem garðyrkjumanns. En hann
hefir um all-langt skeið istundað
garðyrkju á Akureyri og grend
og leiðbeint fjölda manna með
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Eítir Benedikt Sveinsson, bókavörð.